| Library / Tipiṭaka / តិបិដក • Tipiṭaka / អង្គុត្តរនិកាយ (អដ្ឋកថា) • Aṅguttaranikāya (aṭṭhakathā) |
៧. កថាវត្ថុសុត្តវណ្ណនា
7. Kathāvatthusuttavaṇṇanā
៦៨. សត្តមេ កថាវត្ថូនីតិ កថាការណានិ, កថាយ ភូមិយោ បតិដ្ឋាយោតិ អត្ថោ។ អតីតំ វា, ភិក្ខវេ, អទ្ធានន្តិ អតីតមទ្ធានំ នាម កាលោបិ វដ្ដតិ ខន្ធាបិ។ អនាគតបច្ចុប្បន្នេសុបិ ឯសេវ នយោ។ តត្ថ អតីតេ កស្សបោ នាម សម្មាសម្ពុទ្ធោ អហោសិ, តស្ស កិកី នាម កាសិករាជា អគ្គុបដ្ឋាកោ អហោសិ, វីសតិ វស្សសហស្សានិ អាយុ អហោសីតិ ឥមិនា នយេន កថេន្តោ អតីតំ អារព្ភ កថំ កថេតិ នាម។ អនាគតេ មេត្តេយ្យោ នាម ពុទ្ធោ ភវិស្សតិ, តស្ស សង្ខោ នាម រាជា អគ្គុបដ្ឋាកោ ភវិស្សតិ, អសីតិ វស្សសហស្សានិ អាយុ ភវិស្សតីតិ ឥមិនា នយេន កថេន្តោ អនាគតំ អារព្ភ កថំ កថេតិ នាម។ ឯតរហិ អសុកោ នាម រាជា ធម្មិកោតិ ឥមិនា នយេន កថេន្តោ បច្ចុប្បន្នំ អារព្ភ កថំ កថេតិ នាម។
68. Sattame kathāvatthūnīti kathākāraṇāni, kathāya bhūmiyo patiṭṭhāyoti attho. Atītaṃ vā, bhikkhave, addhānanti atītamaddhānaṃ nāma kālopi vaṭṭati khandhāpi. Anāgatapaccuppannesupi eseva nayo. Tattha atīte kassapo nāma sammāsambuddho ahosi, tassa kikī nāma kāsikarājā aggupaṭṭhāko ahosi, vīsati vassasahassāni āyu ahosīti iminā nayena kathento atītaṃ ārabbha kathaṃ katheti nāma. Anāgate metteyyo nāma buddho bhavissati, tassa saṅkho nāma rājā aggupaṭṭhāko bhavissati, asīti vassasahassāni āyu bhavissatīti iminā nayena kathento anāgataṃ ārabbha kathaṃ katheti nāma. Etarahi asuko nāma rājā dhammikoti iminā nayena kathento paccuppannaṃ ārabbha kathaṃ katheti nāma.
កថាសម្បយោគេនាតិ កថាសមាគមេន។ កច្ឆោតិ កថេតុំ យុត្តោ។ អកច្ឆោតិ កថេតុំ ន យុត្តោ។ ឯកំសព្យាករណីយំ បញ្ហន្តិអាទីសុ, ‘‘ចក្ខុ, អនិច្ច’’ន្តិ បុដ្ឋេន, ‘‘អាម, អនិច្ច’’ន្តិ ឯកំសេនេវ ព្យាកាតព្ពំ។ ឯសេវ នយោ សោតាទីសុ។ អយំ ឯកំសព្យាករណីយោ បញ្ហោ។ ‘‘អនិច្ចំ នាម ចក្ខូ’’តិ បុដ្ឋេន បន ‘‘ន ចក្ខុមេវ, សោតម្បិ អនិច្ចំ, ឃានម្បិ អនិច្ច’’ន្តិ ឯវំ វិភជិត្វា ព្យាកាតព្ពំ។ អយំ វិភជ្ជព្យាករណីយោ បញ្ហោ។ ‘‘យថា ចក្ខុ, តថា សោតំ។ យថា សោតំ, តថា ចក្ខូ’’តិ បុដ្ឋេន ‘‘កេនដ្ឋេន បុច្ឆសី’’តិ បដិបុច្ឆិត្វា ‘‘ទស្សនដ្ឋេន បុច្ឆាមី’’តិ វុត្តេ ‘‘ន ហី’’តិ ព្យាកាតព្ពំ។ ‘‘អនិច្ចដ្ឋេន បុច្ឆាមី’’តិ វុត្តេ, ‘‘អាមា’’តិ ព្យាកាតព្ពំ។ អយំ បដិបុច្ឆាព្យាករណីយោ បញ្ហោ។ ‘‘តំ ជីវំ តំ សរីរ’’ន្តិអាទីនិ បុដ្ឋេន បន ‘‘អព្យាកតមេតំ ភគវតា’’តិ ឋបេតព្ពោ, ឯស បញ្ហោ ន ព្យាកាតព្ពោ។ អយំ ឋបនីយោ បញ្ហោ។
Kathāsampayogenāti kathāsamāgamena. Kacchoti kathetuṃ yutto. Akacchoti kathetuṃ na yutto. Ekaṃsabyākaraṇīyaṃ pañhantiādīsu, ‘‘cakkhu, anicca’’nti puṭṭhena, ‘‘āma, anicca’’nti ekaṃseneva byākātabbaṃ. Eseva nayo sotādīsu. Ayaṃ ekaṃsabyākaraṇīyo pañho. ‘‘Aniccaṃ nāma cakkhū’’ti puṭṭhena pana ‘‘na cakkhumeva, sotampi aniccaṃ, ghānampi anicca’’nti evaṃ vibhajitvā byākātabbaṃ. Ayaṃ vibhajjabyākaraṇīyo pañho. ‘‘Yathā cakkhu, tathā sotaṃ. Yathā sotaṃ, tathā cakkhū’’ti puṭṭhena ‘‘kenaṭṭhena pucchasī’’ti paṭipucchitvā ‘‘dassanaṭṭhena pucchāmī’’ti vutte ‘‘na hī’’ti byākātabbaṃ. ‘‘Aniccaṭṭhena pucchāmī’’ti vutte, ‘‘āmā’’ti byākātabbaṃ. Ayaṃ paṭipucchābyākaraṇīyo pañho. ‘‘Taṃ jīvaṃ taṃ sarīra’’ntiādīni puṭṭhena pana ‘‘abyākatametaṃ bhagavatā’’ti ṭhapetabbo, esa pañho na byākātabbo. Ayaṃ ṭhapanīyo pañho.
ឋានាឋានេ ន សណ្ឋាតីតិ ការណាការណេ ន សណ្ឋាតិ។ តត្រាយំ នយោ – សស្សតវាទី យុត្តេន ការណេន បហោតិ ឧច្ឆេទវាទិំ និគ្គហេតុំ, ឧច្ឆេទវាទី តេន និគ្គយ្ហមានោ ‘‘កិំ បនាហំ ឧច្ឆេទំ វទាមី’’តិ សស្សតវាទិភាវមេវ ទីបេតិ, អត្តនោ វាទេ បតិដ្ឋាតុំ ន សក្កោតិ។ ឯវំ ឧច្ឆេទវាទិម្ហិ បហោន្តេ សស្សតវាទី, បុគ្គលវាទិម្ហិ បហោន្តេ សុញ្ញតវាទី, សុញ្ញតវាទិម្ហិ បហោន្តេ បុគ្គលវាទីតិ ឯវំ ឋានាឋានេ ន សណ្ឋាតិ នាម។
Ṭhānāṭhāne na saṇṭhātīti kāraṇākāraṇe na saṇṭhāti. Tatrāyaṃ nayo – sassatavādī yuttena kāraṇena pahoti ucchedavādiṃ niggahetuṃ, ucchedavādī tena niggayhamāno ‘‘kiṃ panāhaṃ ucchedaṃ vadāmī’’ti sassatavādibhāvameva dīpeti, attano vāde patiṭṭhātuṃ na sakkoti. Evaṃ ucchedavādimhi pahonte sassatavādī, puggalavādimhi pahonte suññatavādī, suññatavādimhi pahonte puggalavādīti evaṃ ṭhānāṭhāne na saṇṭhāti nāma.
បរិកប្បេ ន សណ្ឋាតីតិ ឥទំ បញ្ហបុច្ឆនេបិ បញ្ហកថនេបិ លព្ភតិ។ កថំ? ឯកច្ចោ ហិ ‘‘បញ្ហំ បុច្ឆិស្សាមី’’តិ កណ្ឋំ សោធេតិ, សោ ឥតរេន ‘‘ឥទំ នាម ត្វំ បុច្ឆិស្សសី’’តិ វុត្តោ ញាតភាវំ ញត្វា ‘‘ន ឯតំ, អញ្ញំ បុច្ឆិស្សាមី’’តិ វទតិ។ បញ្ហំ បុដ្ឋោបិ ‘‘បញ្ហំ កថេស្សាមី’’តិ ហនុំ សំសោធេតិ, សោ ឥតរេន ‘‘ឥទំ នាម កថេស្សសី’’តិ វុត្តោ ញាតភាវំ ញត្វា ‘‘ន ឯតំ, អញ្ញំ កថេស្សាមី’’តិ វទតិ។ ឯវំ បរិកប្បេ ន សណ្ឋាតិ នាម។
Parikappena saṇṭhātīti idaṃ pañhapucchanepi pañhakathanepi labbhati. Kathaṃ? Ekacco hi ‘‘pañhaṃ pucchissāmī’’ti kaṇṭhaṃ sodheti, so itarena ‘‘idaṃ nāma tvaṃ pucchissasī’’ti vutto ñātabhāvaṃ ñatvā ‘‘na etaṃ, aññaṃ pucchissāmī’’ti vadati. Pañhaṃ puṭṭhopi ‘‘pañhaṃ kathessāmī’’ti hanuṃ saṃsodheti, so itarena ‘‘idaṃ nāma kathessasī’’ti vutto ñātabhāvaṃ ñatvā ‘‘na etaṃ, aññaṃ kathessāmī’’ti vadati. Evaṃ parikappe na saṇṭhāti nāma.
អញ្ញាតវាទេ ន សណ្ឋាតីតិ អញ្ញាតវាទេ ជានិតវាទេ ន សណ្ឋាតិ។ កថំ? ឯកច្ចោ បញ្ហំ បុច្ឆតិ, តំ ឥតរោ ‘‘មនាបោ តយា បញ្ហោ បុច្ឆិតោ, កហំ តេ ឯស ឧគ្គហិតោ’’តិ វទតិ។ ឥតរោ បុច្ឆិតព្ពនិយាមេនេវ បញ្ហំ បុច្ឆិត្វាបិ តស្ស កថាយ ‘‘អបញ្ហំ នុ ខោ បុច្ឆិត’’ន្តិ វិមតិំ ករោតិ។ អបរោ បញ្ហំ បុដ្ឋោ កថេតិ, តមញ្ញោ ‘‘សុដ្ឋុ តេ បញ្ហោ កថិតោ, កត្ថ តេ ឧគ្គហិតោ, បញ្ហំ កថេន្តេន នាម ឯវំ កថេតព្ពោ’’តិ វទតិ។ ឥតរោ កថេតព្ពនិយាមេនេវ បញ្ហំ កថេត្វាបិ តស្ស កថាយ ‘‘អបញ្ហោ នុ ខោ មយា កថិតោ’’តិ វិមតិំ ករោតិ។
Aññātavāde na saṇṭhātīti aññātavāde jānitavāde na saṇṭhāti. Kathaṃ? Ekacco pañhaṃ pucchati, taṃ itaro ‘‘manāpo tayā pañho pucchito, kahaṃ te esa uggahito’’ti vadati. Itaro pucchitabbaniyāmeneva pañhaṃ pucchitvāpi tassa kathāya ‘‘apañhaṃ nu kho pucchita’’nti vimatiṃ karoti. Aparo pañhaṃ puṭṭho katheti, tamañño ‘‘suṭṭhu te pañho kathito, kattha te uggahito, pañhaṃ kathentena nāma evaṃ kathetabbo’’ti vadati. Itaro kathetabbaniyāmeneva pañhaṃ kathetvāpi tassa kathāya ‘‘apañho nu kho mayā kathito’’ti vimatiṃ karoti.
បដិបទាយ ន សណ្ឋាតីតិ បដិបត្តិយំ ន តិដ្ឋតិ, វត្តំ អជានិត្វា អបុច្ឆិតព្ពដ្ឋានេ បុច្ឆតីតិ អត្ថោ។ អយំ បញ្ហោ នាម ចេតិយង្គណេ បុច្ឆិតេន ន កថេតព្ពោ, តថា ភិក្ខាចារមគ្គេ គាមំ បិណ្ឌាយ ចរណកាលេ។ អាសនសាលាយ និសិន្នកាលេ យាគុំ វា ភត្តំ វា គហេត្វា និសិន្នកាលេ បរិភុញ្ជិត្វា និសិន្នកាលេ ទិវាវិហារដ្ឋានគមនកាលេបិ។ ទិវាដ្ឋានេ និសិន្នកាលេ បន ឱកាសំ ការេត្វាវ បុច្ឆន្តស្ស កថេតព្ពោ, អការេត្វា បុច្ឆន្តស្ស ន កថេតព្ពោ។ ឥទំ វត្តំ អជានិត្វា បុច្ឆន្តោ បដិបទាយ ន សណ្ឋាតិ នាម។ ឯវំ សន្តាយំ, ភិក្ខវេ, បុគ្គលោ អកច្ឆោ ហោតីតិ, ភិក្ខវេ, ឯតំ ឥមស្មិំ ច ការណេ សតិ អយំ បុគ្គលោ ន កថេតុំ យុត្តោ នាម ហោតិ។
Paṭipadāya na saṇṭhātīti paṭipattiyaṃ na tiṭṭhati, vattaṃ ajānitvā apucchitabbaṭṭhāne pucchatīti attho. Ayaṃ pañho nāma cetiyaṅgaṇe pucchitena na kathetabbo, tathā bhikkhācāramagge gāmaṃ piṇḍāya caraṇakāle. Āsanasālāya nisinnakāle yāguṃ vā bhattaṃ vā gahetvā nisinnakāle paribhuñjitvā nisinnakāle divāvihāraṭṭhānagamanakālepi. Divāṭṭhāne nisinnakāle pana okāsaṃ kāretvāva pucchantassa kathetabbo, akāretvā pucchantassa na kathetabbo. Idaṃ vattaṃ ajānitvā pucchanto paṭipadāya na saṇṭhāti nāma. Evaṃ santāyaṃ, bhikkhave, puggalo akaccho hotīti, bhikkhave, etaṃ imasmiṃ ca kāraṇe sati ayaṃ puggalo na kathetuṃ yutto nāma hoti.
ឋានាឋានេ សណ្ឋាតីតិ សស្សតវាទី យុត្តេន ការណេន បហោតិ ឧច្ឆេទវាទិំ និគ្គហេតុំ, ឧច្ឆេទវាទី តេន និគ្គយ្ហមានោបិ ‘‘អហំ តយា សតក្ខត្តុំ និគ្គយ្ហមានោបិ ឧច្ឆេទវាទីយេវា’’តិ វទតិ។ ឥមិនា នយេន សស្សតបុគ្គលសុញ្ញតវាទាទីសុបិ នយោ នេតព្ពោ។ ឯវំ ឋានាឋានេ សណ្ឋាតិ នាម។ បរិកប្បេ សណ្ឋាតីតិ ‘‘បញ្ហំ បុច្ឆិស្សាមី’’តិ កណ្ឋំ សោធេន្តោ ‘‘ត្វំ ឥមំ នាម បុច្ឆិស្សសី’’តិ វុត្តេ, ‘‘អាម, ឯតំយេវ បុច្ឆិស្សាមី’’តិ វទតិ។ បញ្ហំ កថេស្សាមីតិ ហនុំ សំសោធេន្តោបិ ‘‘ត្វំ ឥមំ នាម កថេស្សសី’’តិ វុត្តេ, ‘‘អាម, ឯតំយេវ កថេស្សាមី’’តិ វទតិ។ ឯវំ បរិកប្បេ សណ្ឋាតិ នាម។
Ṭhānāṭhāne saṇṭhātīti sassatavādī yuttena kāraṇena pahoti ucchedavādiṃ niggahetuṃ, ucchedavādī tena niggayhamānopi ‘‘ahaṃ tayā satakkhattuṃ niggayhamānopi ucchedavādīyevā’’ti vadati. Iminā nayena sassatapuggalasuññatavādādīsupi nayo netabbo. Evaṃ ṭhānāṭhāne saṇṭhāti nāma. Parikappe saṇṭhātīti ‘‘pañhaṃ pucchissāmī’’ti kaṇṭhaṃ sodhento ‘‘tvaṃ imaṃ nāma pucchissasī’’ti vutte, ‘‘āma, etaṃyeva pucchissāmī’’ti vadati. Pañhaṃ kathessāmīti hanuṃ saṃsodhentopi ‘‘tvaṃ imaṃ nāma kathessasī’’ti vutte, ‘‘āma, etaṃyeva kathessāmī’’ti vadati. Evaṃ parikappe saṇṭhāti nāma.
អញ្ញាតវាទេ សណ្ឋាតីតិ ឥមំ បញ្ហំ បុច្ឆិត្វា ‘‘សុដ្ឋុ តេ បញ្ហោ បុច្ឆិតោ, បុច្ឆន្តេន នាម ឯវំ បុច្ឆិតព្ព’’ន្តិ វុត្តេ សម្បដិច្ឆតិ, វិមតិំ ន ឧប្បាទេតិ។ បញ្ហំ កថេត្វាបិ ‘‘សុដ្ឋុ តេ បញ្ហោ កថិតោ, កថេន្តេន នាម ឯវំ កថេតព្ព’’ន្តិ វុត្តេ សម្បដិច្ឆតិ, វិមតិំ ន ឧប្បាទេតិ។ បដិបទាយ សណ្ឋាតីតិ គេហេ និសីទាបេត្វា យាគុខជ្ជកាទីនិ ទត្វា យាវ ភត្តំ និដ្ឋាតិ, តស្មិំ អន្តរេ និសិន្នោ បញ្ហំ បុច្ឆតិ ។ សប្បិអាទីនិ ភេសជ្ជានិ អដ្ឋវិធានិ បានកានិ វត្ថច្ឆាទនមាលាគន្ធាទីនិ វា អាទាយ វិហារំ គន្ត្វា តានិ ទត្វា ទិវាដ្ឋានំ បវិសិត្វា ឱកាសំ ការេត្វា បញ្ហំ បុច្ឆតិ។ ឯវញ្ហិ វត្តំ ញត្វា បុច្ឆន្តោ បដិបទាយ សណ្ឋាតិ នាម។ តស្ស បញ្ហំ កថេតុំ វដ្ដតិ។
Aññātavāde saṇṭhātīti imaṃ pañhaṃ pucchitvā ‘‘suṭṭhu te pañho pucchito, pucchantena nāma evaṃ pucchitabba’’nti vutte sampaṭicchati, vimatiṃ na uppādeti. Pañhaṃ kathetvāpi ‘‘suṭṭhu te pañho kathito, kathentena nāma evaṃ kathetabba’’nti vutte sampaṭicchati, vimatiṃ na uppādeti. Paṭipadāya saṇṭhātīti gehe nisīdāpetvā yāgukhajjakādīni datvā yāva bhattaṃ niṭṭhāti, tasmiṃ antare nisinno pañhaṃ pucchati . Sappiādīni bhesajjāni aṭṭhavidhāni pānakāni vatthacchādanamālāgandhādīni vā ādāya vihāraṃ gantvā tāni datvā divāṭṭhānaṃ pavisitvā okāsaṃ kāretvā pañhaṃ pucchati. Evañhi vattaṃ ñatvā pucchanto paṭipadāya saṇṭhāti nāma. Tassa pañhaṃ kathetuṃ vaṭṭati.
អញ្ញេនញ្ញំ បដិចរតីតិ អញ្ញេន វចនេន អញ្ញំ បដិច្ឆាទេតិ, អញ្ញំ វា បុច្ឆិតោ អញ្ញំ កថេតិ។ ពហិទ្ធា កថំ អបនាមេតីតិ អាគន្តុកកថំ ឱតារេន្តោ បុរិមកថំ ពហិទ្ធា អបនាមេតិ។ តត្រិទំ វត្ថុ – ភិក្ខូ កិរ សន្និបតិត្វា ឯកំ ទហរំ, ‘‘អាវុសោ, ត្វំ ឥមញ្ចិមញ្ច អាបត្តិំ អាបន្នោ’’តិ អាហំសុ។ សោ អាហ – ‘‘ភន្តេ, នាគទីបំ គតោម្ហី’’តិ។ អាវុសោ , ន មយំ តវ នាគទីបគមនេន អត្ថិកា, អាបត្តិំ បន អាបន្នោតិ បុច្ឆាមាតិ។ ភន្តេ, នាគទីបំ គន្ត្វា មច្ឆេ ខាទិន្តិ។ អាវុសោ, តវ មច្ឆខាទនេន កម្មំ នត្ថិ, អាបត្តិំ កិរសិ អាបន្នោតិ។ សោ ‘‘នាតិសុបក្កោ មច្ឆោ មយ្ហំ អផាសុកមកាសិ, ភន្តេ’’តិ។ អាវុសោ, តុយ្ហំ ផាសុកេន វា អផាសុកេន វា កម្មំ នត្ថិ, អាបត្តិំ អាបន្នោសីតិ។ ភន្តេ, យាវ តត្ថ វសិំ, តាវ មេ អផាសុកមេវ ជាតន្តិ។ ឯវំ អាគន្តុកកថាវសេន ពហិទ្ធា កថំ អបនាមេតីតិ វេទិតព្ពំ។
Aññenaññaṃ paṭicaratīti aññena vacanena aññaṃ paṭicchādeti, aññaṃ vā pucchito aññaṃ katheti. Bahiddhā kathaṃ apanāmetīti āgantukakathaṃ otārento purimakathaṃ bahiddhā apanāmeti. Tatridaṃ vatthu – bhikkhū kira sannipatitvā ekaṃ daharaṃ, ‘‘āvuso, tvaṃ imañcimañca āpattiṃ āpanno’’ti āhaṃsu. So āha – ‘‘bhante, nāgadīpaṃ gatomhī’’ti. Āvuso , na mayaṃ tava nāgadīpagamanena atthikā, āpattiṃ pana āpannoti pucchāmāti. Bhante, nāgadīpaṃ gantvā macche khādinti. Āvuso, tava macchakhādanena kammaṃ natthi, āpattiṃ kirasi āpannoti. So ‘‘nātisupakko maccho mayhaṃ aphāsukamakāsi, bhante’’ti. Āvuso, tuyhaṃ phāsukena vā aphāsukena vā kammaṃ natthi, āpattiṃ āpannosīti. Bhante, yāva tattha vasiṃ, tāva me aphāsukameva jātanti. Evaṃ āgantukakathāvasena bahiddhā kathaṃ apanāmetīti veditabbaṃ.
អភិហរតីតិ ឥតោ ចិតោ ច សុត្តំ អាហរិត្វា អវត្ថរតិ។ តេបិដកតិស្សត្ថេរោ វិយ។ បុព្ពេ កិរ ភិក្ខូ មហាចេតិយង្គណេ សន្និបតិត្វា សង្ឃកិច្ចំ កត្វា ភិក្ខូនំ ឱវាទំ ទត្វា អញ្ញមញ្ញំ បញ្ហសាកច្ឆំ ករោន្តិ។ តត្ថាយំ ថេរោ តីហិ បិដកេហិ តតោ តតោ សុត្តំ អាហរិត្វា ទិវសភាគេ ឯកម្បិ បញ្ហំ និដ្ឋាបេតុំ ន ទេតិ។ អភិមទ្ទតីតិ ការណំ អាហរិត្វា មទ្ទតិ។ អនុបជគ្ឃតីតិ បរេន បញ្ហេ បុច្ឆិតេបិ កថិតេបិ បាណិំ បហរិត្វា មហាហសិតំ ហសតិ, យេន បរស្ស ‘‘អបុច្ឆិតព្ពំ នុ ខោ បុច្ឆិំ, អកថេតព្ពំ នុ ខោ កថេសិ’’ន្តិ វិមតិ ឧប្បជ្ជតិ។ ខលិតំ គណ្ហាតីតិ អប្បមត្តកំ មុខទោសមត្តំ គណ្ហាតិ , អក្ខរេ វា បទេ វា ព្យញ្ជនេ វា ទុរុត្តេ ‘‘ឯវំ នាមេតំ វត្តព្ព’’ន្តិ ឧជ្ឈាយមានោ វិចរតិ។ សឧបនិសោតិ សឧបនិស្សយោ សបច្ចយោ។
Abhiharatīti ito cito ca suttaṃ āharitvā avattharati. Tepiṭakatissatthero viya. Pubbe kira bhikkhū mahācetiyaṅgaṇe sannipatitvā saṅghakiccaṃ katvā bhikkhūnaṃ ovādaṃ datvā aññamaññaṃ pañhasākacchaṃ karonti. Tatthāyaṃ thero tīhi piṭakehi tato tato suttaṃ āharitvā divasabhāge ekampi pañhaṃ niṭṭhāpetuṃ na deti. Abhimaddatīti kāraṇaṃ āharitvā maddati. Anupajagghatīti parena pañhe pucchitepi kathitepi pāṇiṃ paharitvā mahāhasitaṃ hasati, yena parassa ‘‘apucchitabbaṃ nu kho pucchiṃ, akathetabbaṃ nu kho kathesi’’nti vimati uppajjati. Khalitaṃ gaṇhātīti appamattakaṃ mukhadosamattaṃ gaṇhāti , akkhare vā pade vā byañjane vā durutte ‘‘evaṃ nāmetaṃ vattabba’’nti ujjhāyamāno vicarati. Saupanisoti saupanissayo sapaccayo.
ឱហិតសោតោតិ ឋបិតសោតោ។ អភិជានាតិ ឯកំ ធម្មន្តិ ឯកំ កុសលធម្មំ អភិជានាតិ អរិយមគ្គំ។ បរិជានាតិ ឯកំ ធម្មន្តិ ឯកំ ទុក្ខសច្ចធម្មំ តីរណបរិញ្ញាយ បរិជានាតិ។ បជហតិ ឯកំ ធម្មន្តិ ឯកំ សព្ពាកុសលធម្មំ បជហតិ វិនោទេតិ ព្យន្តីករោតិ។ សច្ឆិករោតិ ឯកំ ធម្មន្តិ ឯកំ អរហត្តផលធម្មំ និរោធមេវ វា បច្ចក្ខំ ករោតិ។ សម្មាវិមុត្តិំ ផុសតីតិ សម្មា ហេតុនា នយេន ការណេន អរហត្តផលវិមោក្ខំ ញាណផស្សេន ផុសតិ។
Ohitasototi ṭhapitasoto. Abhijānāti ekaṃ dhammanti ekaṃ kusaladhammaṃ abhijānāti ariyamaggaṃ. Parijānāti ekaṃ dhammanti ekaṃ dukkhasaccadhammaṃ tīraṇapariññāya parijānāti. Pajahati ekaṃ dhammanti ekaṃ sabbākusaladhammaṃ pajahati vinodeti byantīkaroti. Sacchikaroti ekaṃ dhammanti ekaṃ arahattaphaladhammaṃ nirodhameva vā paccakkhaṃ karoti. Sammāvimuttiṃ phusatīti sammā hetunā nayena kāraṇena arahattaphalavimokkhaṃ ñāṇaphassena phusati.
ឯតទត្ថា, ភិក្ខវេ, កថាតិ, ភិក្ខវេ, យា ឯសា កថាសម្បយោគេនាតិ កថា ទស្សិតា, សា ឯតទត្ថា, អយំ តស្សា កថាយ ភូមិ បតិដ្ឋា។ ឥទំ វត្ថុ យទិទំ អនុបាទា ចិត្តស្ស វិមោក្ខោតិ ឯវំ សព្ពបទេសុ យោជនា វេទិតព្ពា។ ឯតទត្ថា មន្តនាតិ យា អយំ កច្ឆាកច្ឆេសុ បុគ្គលេសុ កច្ឆេន សទ្ធិំ មន្តនា, សាបិ ឯតទត្ថាយេវ។ ឯតទត្ថា ឧបនិសាតិ ឱហិតសោតោ សឧបនិសោតិ ឯវំ វុត្តា ឧបនិសាបិ ឯតទត្ថាយេវ។ ឯតទត្ថំ សោតាវធានន្តិ តស្សា ឧបនិសាយ សោតាវធានំ , តម្បិ ឯតទត្ថមេវ។ អនុបាទាតិ ចតូហិ ឧបាទានេហិ អគ្គហេត្វា។ ចិត្តស្ស វិមោក្ខោតិ អរហត្តផលវិមោក្ខោ។ អរហត្តផលត្ថាយ ហិ សព្ពមេតន្តិ សុត្តន្តំ វិនិវត្តេត្វា ឧបរិ គាថាហិ កូដំ គណ្ហន្តោ យេ វិរុទ្ធាតិអាទិមាហ។
Etadatthā, bhikkhave, kathāti, bhikkhave, yā esā kathāsampayogenāti kathā dassitā, sā etadatthā, ayaṃ tassā kathāya bhūmi patiṭṭhā. Idaṃ vatthu yadidaṃ anupādā cittassa vimokkhoti evaṃ sabbapadesu yojanā veditabbā. Etadatthā mantanāti yā ayaṃ kacchākacchesu puggalesu kacchena saddhiṃ mantanā, sāpi etadatthāyeva. Etadatthā upanisāti ohitasoto saupanisoti evaṃ vuttā upanisāpi etadatthāyeva. Etadatthaṃ sotāvadhānanti tassā upanisāya sotāvadhānaṃ , tampi etadatthameva. Anupādāti catūhi upādānehi aggahetvā. Cittassa vimokkhoti arahattaphalavimokkho. Arahattaphalatthāya hi sabbametanti suttantaṃ vinivattetvā upari gāthāhi kūṭaṃ gaṇhanto ye viruddhātiādimāha.
តត្ថ វិរុទ្ធាតិ វិរោធសង្ខាតេន កោបេន វិរុទ្ធា។ សល្លបន្តីតិ សល្លាបំ ករោន្តិ។ វិនិវិដ្ឋាតិ អភិនិវិដ្ឋា ហុត្វា។ សមុស្សិតាតិ មានុស្សយេន សុដ្ឋុ ឧស្សិតា។ អនរិយគុណមាសជ្ជាតិ អនរិយគុណកថំ គុណមាសជ្ជ កថេន្តិ។ គុណំ ឃដ្ដេត្វា កថា ហិ អនរិយកថា នាម, ន អរិយកថា, តំ កថេន្តីតិ អត្ថោ។ អញ្ញោញ្ញវិវរេសិនោតិ អញ្ញមញ្ញស្ស ឆិទ្ទំ អបរាធំ គវេសមានា។ ទុព្ភាសិតន្តិ ទុក្កថិតំ។ វិក្ខលិតន្តិ អប្បមត្តកំ មុខទោសខលិតំ។ សម្បមោហំ បរាជយន្តិ អញ្ញមញ្ញស្ស អប្បមត្តេន មុខទោសេន សម្បមោហញ្ច បរាជយញ្ច។ អភិនន្ទន្តីតិ តុស្សន្តិ។ នាចរេតិ ន ចរតិ ន កថេតិ។ ធម្មដ្ឋបដិសំយុត្តាតិ យា ច ធម្មេ ឋិតេន កថិតកថា, សា ធម្មដ្ឋា ចេវ ហោតិ តេន ច ធម្មេន បដិសំយុត្តាតិ ធម្មដ្ឋបដិសំយុត្តា។ អនុន្នតេន មនសាតិ អនុទ្ធតេន ចេតសា។ អបឡាសោតិ យុគគ្គាហបឡាសវសេន អបឡាសោ ហុត្វា។ អសាហសោតិ រាគទោសមោហសាហសានំ វសេន អសាហសោ ហុត្វា។
Tattha viruddhāti virodhasaṅkhātena kopena viruddhā. Sallapantīti sallāpaṃ karonti. Viniviṭṭhāti abhiniviṭṭhā hutvā. Samussitāti mānussayena suṭṭhu ussitā. Anariyaguṇamāsajjāti anariyaguṇakathaṃ guṇamāsajja kathenti. Guṇaṃ ghaṭṭetvā kathā hi anariyakathā nāma, na ariyakathā, taṃ kathentīti attho. Aññoññavivaresinoti aññamaññassa chiddaṃ aparādhaṃ gavesamānā. Dubbhāsitanti dukkathitaṃ. Vikkhalitanti appamattakaṃ mukhadosakhalitaṃ. Sampamohaṃ parājayanti aññamaññassa appamattena mukhadosena sampamohañca parājayañca. Abhinandantīti tussanti. Nācareti na carati na katheti. Dhammaṭṭhapaṭisaṃyuttāti yā ca dhamme ṭhitena kathitakathā, sā dhammaṭṭhā ceva hoti tena ca dhammena paṭisaṃyuttāti dhammaṭṭhapaṭisaṃyuttā. Anunnatena manasāti anuddhatena cetasā. Apaḷāsoti yugaggāhapaḷāsavasena apaḷāso hutvā. Asāhasoti rāgadosamohasāhasānaṃ vasena asāhaso hutvā.
អនុសូយាយមានោតិ ន ឧសូយមានោ។ ទុព្ភដ្ឋេ នាបសាទយេតិ ទុក្កថិតស្មិំ ន អបសាទេយ្យ។ ឧបារម្ភំ ន សិក្ខេយ្យាតិ ការណុត្តរិយលក្ខណំ ឧបារម្ភំ ន សិក្ខេយ្យ។ ខលិតញ្ច ន គាហយេតិ អប្បមត្តកំ មុខខលិតំ ‘‘អយំ តេ ទោសោ’’តិ ន គាហយេយ្យ។ នាភិហរេតិ នាវត្ថរេយ្យ។ នាភិមទ្ទេតិ ឯកំ ការណំ អាហរិត្វា ន មទ្ទេយ្យ។ ន វាចំ បយុតំ ភណេតិ សច្ចាលិកបដិសំយុត្តំ វាចំ ន ភណេយ្យ។ អញ្ញាតត្ថន្តិ ជាននត្ថំ។ បសាទត្ថន្តិ បសាទជននត្ថំ។ ន សមុស្សេយ្យ មន្តយេតិ ន មានុស្សយេន សមុស្សិតោ ភវេយ្យ។ ន ហិ មានុស្សិតា ហុត្វា បណ្ឌិតា កថយន្តិ, មានេន បន អនុស្សិតោវ ហុត្វា មន្តយេ កថេយ្យ ភាសេយ្យាតិ។
Anusūyāyamānoti na usūyamāno. Dubbhaṭṭhe nāpasādayeti dukkathitasmiṃ na apasādeyya. Upārambhaṃ na sikkheyyāti kāraṇuttariyalakkhaṇaṃ upārambhaṃ na sikkheyya. Khalitañca na gāhayeti appamattakaṃ mukhakhalitaṃ ‘‘ayaṃ te doso’’ti na gāhayeyya. Nābhihareti nāvatthareyya. Nābhimaddeti ekaṃ kāraṇaṃ āharitvā na maddeyya. Navācaṃ payutaṃ bhaṇeti saccālikapaṭisaṃyuttaṃ vācaṃ na bhaṇeyya. Aññātatthanti jānanatthaṃ. Pasādatthanti pasādajananatthaṃ. Na samusseyya mantayeti na mānussayena samussito bhaveyya. Na hi mānussitā hutvā paṇḍitā kathayanti, mānena pana anussitova hutvā mantaye katheyya bhāseyyāti.
Related texts:
តិបិដក (មូល) • Tipiṭaka (Mūla) / សុត្តបិដក • Suttapiṭaka / អង្គុត្តរនិកាយ • Aṅguttaranikāya / ៧. កថាវត្ថុសុត្តំ • 7. Kathāvatthusuttaṃ
ដីកា • Tīkā / សុត្តបិដក (ដីកា) • Suttapiṭaka (ṭīkā) / អង្គុត្តរនិកាយ (ដីកា) • Aṅguttaranikāya (ṭīkā) / ៧. កថាវត្ថុសុត្តវណ្ណនា • 7. Kathāvatthusuttavaṇṇanā
