| Library / Tipiṭaka / တိပိဋက • Tipiṭaka / အင္ဂုတ္တရနိကာယ (အဋ္ဌကထာ) • Aṅguttaranikāya (aṭṭhakathā) |
၇. ကထာဝတ္ထုသုတ္တဝဏ္ဏနာ
7. Kathāvatthusuttavaṇṇanā
၆၈. သတ္တမေ ကထာဝတ္ထူနီတိ ကထာကာရဏာနိ, ကထာယ ဘူမိယော ပတိဋ္ဌာယောတိ အတ္ထော။ အတီတံ ဝာ, ဘိက္ခဝေ, အဒ္ဓာနန္တိ အတီတမဒ္ဓာနံ နာမ ကာလောပိ ဝဋ္ဋတိ ခန္ဓာပိ။ အနာဂတပစ္စုပ္ပန္နေသုပိ ဧသေဝ နယော။ တတ္ထ အတီတေ ကသ္သပော နာမ သမ္မာသမ္ဗုဒ္ဓော အဟောသိ, တသ္သ ကိကီ နာမ ကာသိကရာဇာ အဂ္ဂုပဋ္ဌာကော အဟောသိ, ဝီသတိ ဝသ္သသဟသ္သာနိ အာယု အဟောသီတိ ဣမိနာ နယေန ကထေန္တော အတီတံ အာရဗ္ဘ ကထံ ကထေတိ နာမ။ အနာဂတေ မေတ္တေယ္ယော နာမ ဗုဒ္ဓော ဘဝိသ္သတိ, တသ္သ သင္ခော နာမ ရာဇာ အဂ္ဂုပဋ္ဌာကော ဘဝိသ္သတိ, အသီတိ ဝသ္သသဟသ္သာနိ အာယု ဘဝိသ္သတီတိ ဣမိနာ နယေန ကထေန္တော အနာဂတံ အာရဗ္ဘ ကထံ ကထေတိ နာမ။ ဧတရဟိ အသုကော နာမ ရာဇာ ဓမ္မိကောတိ ဣမိနာ နယေန ကထေန္တော ပစ္စုပ္ပန္နံ အာရဗ္ဘ ကထံ ကထေတိ နာမ။
68. Sattame kathāvatthūnīti kathākāraṇāni, kathāya bhūmiyo patiṭṭhāyoti attho. Atītaṃ vā, bhikkhave, addhānanti atītamaddhānaṃ nāma kālopi vaṭṭati khandhāpi. Anāgatapaccuppannesupi eseva nayo. Tattha atīte kassapo nāma sammāsambuddho ahosi, tassa kikī nāma kāsikarājā aggupaṭṭhāko ahosi, vīsati vassasahassāni āyu ahosīti iminā nayena kathento atītaṃ ārabbha kathaṃ katheti nāma. Anāgate metteyyo nāma buddho bhavissati, tassa saṅkho nāma rājā aggupaṭṭhāko bhavissati, asīti vassasahassāni āyu bhavissatīti iminā nayena kathento anāgataṃ ārabbha kathaṃ katheti nāma. Etarahi asuko nāma rājā dhammikoti iminā nayena kathento paccuppannaṃ ārabbha kathaṃ katheti nāma.
ကထာသမ္ပယောဂေနာတိ ကထာသမာဂမေန။ ကစ္ဆောတိ ကထေတုံ ယုတ္တော။ အကစ္ဆောတိ ကထေတုံ န ယုတ္တော။ ဧကံသဗ္ယာကရဏီယံ ပဉ္ဟန္တိအာဒီသု, ‘‘စက္ခု, အနိစ္စ’’န္တိ ပုဋ္ဌေန, ‘‘အာမ, အနိစ္စ’’န္တိ ဧကံသေနေဝ ဗ္ယာကာတဗ္ဗံ။ ဧသေဝ နယော သောတာဒီသု။ အယံ ဧကံသဗ္ယာကရဏီယော ပဉ္ဟော။ ‘‘အနိစ္စံ နာမ စက္ခူ’’တိ ပုဋ္ဌေန ပန ‘‘န စက္ခုမေဝ, သောတမ္ပိ အနိစ္စံ, ဃာနမ္ပိ အနိစ္စ’’န္တိ ဧဝံ ဝိဘဇိတ္ဝာ ဗ္ယာကာတဗ္ဗံ။ အယံ ဝိဘဇ္ဇဗ္ယာကရဏီယော ပဉ္ဟော။ ‘‘ယထာ စက္ခု, တထာ သောတံ။ ယထာ သောတံ, တထာ စက္ခူ’’တိ ပုဋ္ဌေန ‘‘ကေနဋ္ဌေန ပုစ္ဆသီ’’တိ ပဋိပုစ္ဆိတ္ဝာ ‘‘ဒသ္သနဋ္ဌေန ပုစ္ဆာမီ’’တိ ဝုတ္တေ ‘‘န ဟီ’’တိ ဗ္ယာကာတဗ္ဗံ။ ‘‘အနိစ္စဋ္ဌေန ပုစ္ဆာမီ’’တိ ဝုတ္တေ, ‘‘အာမာ’’တိ ဗ္ယာကာတဗ္ဗံ။ အယံ ပဋိပုစ္ဆာဗ္ယာကရဏီယော ပဉ္ဟော။ ‘‘တံ ဇီဝံ တံ သရီရ’’န္တိအာဒီနိ ပုဋ္ဌေန ပန ‘‘အဗ္ယာကတမေတံ ဘဂဝတာ’’တိ ဌပေတဗ္ဗော, ဧသ ပဉ္ဟော န ဗ္ယာကာတဗ္ဗော။ အယံ ဌပနီယော ပဉ္ဟော။
Kathāsampayogenāti kathāsamāgamena. Kacchoti kathetuṃ yutto. Akacchoti kathetuṃ na yutto. Ekaṃsabyākaraṇīyaṃ pañhantiādīsu, ‘‘cakkhu, anicca’’nti puṭṭhena, ‘‘āma, anicca’’nti ekaṃseneva byākātabbaṃ. Eseva nayo sotādīsu. Ayaṃ ekaṃsabyākaraṇīyo pañho. ‘‘Aniccaṃ nāma cakkhū’’ti puṭṭhena pana ‘‘na cakkhumeva, sotampi aniccaṃ, ghānampi anicca’’nti evaṃ vibhajitvā byākātabbaṃ. Ayaṃ vibhajjabyākaraṇīyo pañho. ‘‘Yathā cakkhu, tathā sotaṃ. Yathā sotaṃ, tathā cakkhū’’ti puṭṭhena ‘‘kenaṭṭhena pucchasī’’ti paṭipucchitvā ‘‘dassanaṭṭhena pucchāmī’’ti vutte ‘‘na hī’’ti byākātabbaṃ. ‘‘Aniccaṭṭhena pucchāmī’’ti vutte, ‘‘āmā’’ti byākātabbaṃ. Ayaṃ paṭipucchābyākaraṇīyo pañho. ‘‘Taṃ jīvaṃ taṃ sarīra’’ntiādīni puṭṭhena pana ‘‘abyākatametaṃ bhagavatā’’ti ṭhapetabbo, esa pañho na byākātabbo. Ayaṃ ṭhapanīyo pañho.
ဌာနာဌာနေ န သဏ္ဌာတီတိ ကာရဏာကာရဏေ န သဏ္ဌာတိ။ တတ္ရာယံ နယော – သသ္သတဝာဒီ ယုတ္တေန ကာရဏေန ပဟောတိ ဥစ္ဆေဒဝာဒိံ နိဂ္ဂဟေတုံ, ဥစ္ဆေဒဝာဒီ တေန နိဂ္ဂယ္ဟမာနော ‘‘ကိံ ပနာဟံ ဥစ္ဆေဒံ ဝဒာမီ’’တိ သသ္သတဝာဒိဘာဝမေဝ ဒီပေတိ, အတ္တနော ဝာဒေ ပတိဋ္ဌာတုံ န သက္ကောတိ။ ဧဝံ ဥစ္ဆေဒဝာဒိမ္ဟိ ပဟောန္တေ သသ္သတဝာဒီ, ပုဂ္ဂလဝာဒိမ္ဟိ ပဟောန္တေ သုညတဝာဒီ, သုညတဝာဒိမ္ဟိ ပဟောန္တေ ပုဂ္ဂလဝာဒီတိ ဧဝံ ဌာနာဌာနေ န သဏ္ဌာတိ နာမ။
Ṭhānāṭhāne na saṇṭhātīti kāraṇākāraṇe na saṇṭhāti. Tatrāyaṃ nayo – sassatavādī yuttena kāraṇena pahoti ucchedavādiṃ niggahetuṃ, ucchedavādī tena niggayhamāno ‘‘kiṃ panāhaṃ ucchedaṃ vadāmī’’ti sassatavādibhāvameva dīpeti, attano vāde patiṭṭhātuṃ na sakkoti. Evaṃ ucchedavādimhi pahonte sassatavādī, puggalavādimhi pahonte suññatavādī, suññatavādimhi pahonte puggalavādīti evaṃ ṭhānāṭhāne na saṇṭhāti nāma.
ပရိကပ္ပေ န သဏ္ဌာတီတိ ဣဒံ ပဉ္ဟပုစ္ဆနေပိ ပဉ္ဟကထနေပိ လဗ္ဘတိ။ ကထံ? ဧကစ္စော ဟိ ‘‘ပဉ္ဟံ ပုစ္ဆိသ္သာမီ’’တိ ကဏ္ဌံ သောဓေတိ, သော ဣတရေန ‘‘ဣဒံ နာမ တ္ဝံ ပုစ္ဆိသ္သသီ’’တိ ဝုတ္တော ဉာတဘာဝံ ဉတ္ဝာ ‘‘န ဧတံ, အညံ ပုစ္ဆိသ္သာမီ’’တိ ဝဒတိ။ ပဉ္ဟံ ပုဋ္ဌောပိ ‘‘ပဉ္ဟံ ကထေသ္သာမီ’’တိ ဟနုံ သံသောဓေတိ, သော ဣတရေန ‘‘ဣဒံ နာမ ကထေသ္သသီ’’တိ ဝုတ္တော ဉာတဘာဝံ ဉတ္ဝာ ‘‘န ဧတံ, အညံ ကထေသ္သာမီ’’တိ ဝဒတိ။ ဧဝံ ပရိကပ္ပေ န သဏ္ဌာတိ နာမ။
Parikappena saṇṭhātīti idaṃ pañhapucchanepi pañhakathanepi labbhati. Kathaṃ? Ekacco hi ‘‘pañhaṃ pucchissāmī’’ti kaṇṭhaṃ sodheti, so itarena ‘‘idaṃ nāma tvaṃ pucchissasī’’ti vutto ñātabhāvaṃ ñatvā ‘‘na etaṃ, aññaṃ pucchissāmī’’ti vadati. Pañhaṃ puṭṭhopi ‘‘pañhaṃ kathessāmī’’ti hanuṃ saṃsodheti, so itarena ‘‘idaṃ nāma kathessasī’’ti vutto ñātabhāvaṃ ñatvā ‘‘na etaṃ, aññaṃ kathessāmī’’ti vadati. Evaṃ parikappe na saṇṭhāti nāma.
အညာတဝာဒေ န သဏ္ဌာတီတိ အညာတဝာဒေ ဇာနိတဝာဒေ န သဏ္ဌာတိ။ ကထံ? ဧကစ္စော ပဉ္ဟံ ပုစ္ဆတိ, တံ ဣတရော ‘‘မနာပော တယာ ပဉ္ဟော ပုစ္ဆိတော, ကဟံ တေ ဧသ ဥဂ္ဂဟိတော’’တိ ဝဒတိ။ ဣတရော ပုစ္ဆိတဗ္ဗနိယာမေနေဝ ပဉ္ဟံ ပုစ္ဆိတ္ဝာပိ တသ္သ ကထာယ ‘‘အပဉ္ဟံ နု ခော ပုစ္ဆိတ’’န္တိ ဝိမတိံ ကရောတိ။ အပရော ပဉ္ဟံ ပုဋ္ဌော ကထေတိ, တမညော ‘‘သုဋ္ဌု တေ ပဉ္ဟော ကထိတော, ကတ္ထ တေ ဥဂ္ဂဟိတော, ပဉ္ဟံ ကထေန္တေန နာမ ဧဝံ ကထေတဗ္ဗော’’တိ ဝဒတိ။ ဣတရော ကထေတဗ္ဗနိယာမေနေဝ ပဉ္ဟံ ကထေတ္ဝာပိ တသ္သ ကထာယ ‘‘အပဉ္ဟော နု ခော မယာ ကထိတော’’တိ ဝိမတိံ ကရောတိ။
Aññātavāde na saṇṭhātīti aññātavāde jānitavāde na saṇṭhāti. Kathaṃ? Ekacco pañhaṃ pucchati, taṃ itaro ‘‘manāpo tayā pañho pucchito, kahaṃ te esa uggahito’’ti vadati. Itaro pucchitabbaniyāmeneva pañhaṃ pucchitvāpi tassa kathāya ‘‘apañhaṃ nu kho pucchita’’nti vimatiṃ karoti. Aparo pañhaṃ puṭṭho katheti, tamañño ‘‘suṭṭhu te pañho kathito, kattha te uggahito, pañhaṃ kathentena nāma evaṃ kathetabbo’’ti vadati. Itaro kathetabbaniyāmeneva pañhaṃ kathetvāpi tassa kathāya ‘‘apañho nu kho mayā kathito’’ti vimatiṃ karoti.
ပဋိပဒာယ န သဏ္ဌာတီတိ ပဋိပတ္တိယံ န တိဋ္ဌတိ, ဝတ္တံ အဇာနိတ္ဝာ အပုစ္ဆိတဗ္ဗဋ္ဌာနေ ပုစ္ဆတီတိ အတ္ထော။ အယံ ပဉ္ဟော နာမ စေတိယင္ဂဏေ ပုစ္ဆိတေန န ကထေတဗ္ဗော, တထာ ဘိက္ခာစာရမဂ္ဂေ ဂာမံ ပိဏ္ဍာယ စရဏကာလေ။ အာသနသာလာယ နိသိန္နကာလေ ယာဂုံ ဝာ ဘတ္တံ ဝာ ဂဟေတ္ဝာ နိသိန္နကာလေ ပရိဘုဉ္ဇိတ္ဝာ နိသိန္နကာလေ ဒိဝာဝိဟာရဋ္ဌာနဂမနကာလေပိ။ ဒိဝာဋ္ဌာနေ နိသိန္နကာလေ ပန ဩကာသံ ကာရေတ္ဝာဝ ပုစ္ဆန္တသ္သ ကထေတဗ္ဗော, အကာရေတ္ဝာ ပုစ္ဆန္တသ္သ န ကထေတဗ္ဗော။ ဣဒံ ဝတ္တံ အဇာနိတ္ဝာ ပုစ္ဆန္တော ပဋိပဒာယ န သဏ္ဌာတိ နာမ။ ဧဝံ သန္တာယံ, ဘိက္ခဝေ, ပုဂ္ဂလော အကစ္ဆော ဟောတီတိ, ဘိက္ခဝေ, ဧတံ ဣမသ္မိံ စ ကာရဏေ သတိ အယံ ပုဂ္ဂလော န ကထေတုံ ယုတ္တော နာမ ဟောတိ။
Paṭipadāya na saṇṭhātīti paṭipattiyaṃ na tiṭṭhati, vattaṃ ajānitvā apucchitabbaṭṭhāne pucchatīti attho. Ayaṃ pañho nāma cetiyaṅgaṇe pucchitena na kathetabbo, tathā bhikkhācāramagge gāmaṃ piṇḍāya caraṇakāle. Āsanasālāya nisinnakāle yāguṃ vā bhattaṃ vā gahetvā nisinnakāle paribhuñjitvā nisinnakāle divāvihāraṭṭhānagamanakālepi. Divāṭṭhāne nisinnakāle pana okāsaṃ kāretvāva pucchantassa kathetabbo, akāretvā pucchantassa na kathetabbo. Idaṃ vattaṃ ajānitvā pucchanto paṭipadāya na saṇṭhāti nāma. Evaṃ santāyaṃ, bhikkhave, puggalo akaccho hotīti, bhikkhave, etaṃ imasmiṃ ca kāraṇe sati ayaṃ puggalo na kathetuṃ yutto nāma hoti.
ဌာနာဌာနေ သဏ္ဌာတီတိ သသ္သတဝာဒီ ယုတ္တေန ကာရဏေန ပဟောတိ ဥစ္ဆေဒဝာဒိံ နိဂ္ဂဟေတုံ, ဥစ္ဆေဒဝာဒီ တေန နိဂ္ဂယ္ဟမာနောပိ ‘‘အဟံ တယာ သတက္ခတ္တုံ နိဂ္ဂယ္ဟမာနောပိ ဥစ္ဆေဒဝာဒီယေဝာ’’တိ ဝဒတိ။ ဣမိနာ နယေန သသ္သတပုဂ္ဂလသုညတဝာဒာဒီသုပိ နယော နေတဗ္ဗော။ ဧဝံ ဌာနာဌာနေ သဏ္ဌာတိ နာမ။ ပရိကပ္ပေ သဏ္ဌာတီတိ ‘‘ပဉ္ဟံ ပုစ္ဆိသ္သာမီ’’တိ ကဏ္ဌံ သောဓေန္တော ‘‘တ္ဝံ ဣမံ နာမ ပုစ္ဆိသ္သသီ’’တိ ဝုတ္တေ, ‘‘အာမ, ဧတံယေဝ ပုစ္ဆိသ္သာမီ’’တိ ဝဒတိ။ ပဉ္ဟံ ကထေသ္သာမီတိ ဟနုံ သံသောဓေန္တောပိ ‘‘တ္ဝံ ဣမံ နာမ ကထေသ္သသီ’’တိ ဝုတ္တေ, ‘‘အာမ, ဧတံယေဝ ကထေသ္သာမီ’’တိ ဝဒတိ။ ဧဝံ ပရိကပ္ပေ သဏ္ဌာတိ နာမ။
Ṭhānāṭhāne saṇṭhātīti sassatavādī yuttena kāraṇena pahoti ucchedavādiṃ niggahetuṃ, ucchedavādī tena niggayhamānopi ‘‘ahaṃ tayā satakkhattuṃ niggayhamānopi ucchedavādīyevā’’ti vadati. Iminā nayena sassatapuggalasuññatavādādīsupi nayo netabbo. Evaṃ ṭhānāṭhāne saṇṭhāti nāma. Parikappe saṇṭhātīti ‘‘pañhaṃ pucchissāmī’’ti kaṇṭhaṃ sodhento ‘‘tvaṃ imaṃ nāma pucchissasī’’ti vutte, ‘‘āma, etaṃyeva pucchissāmī’’ti vadati. Pañhaṃ kathessāmīti hanuṃ saṃsodhentopi ‘‘tvaṃ imaṃ nāma kathessasī’’ti vutte, ‘‘āma, etaṃyeva kathessāmī’’ti vadati. Evaṃ parikappe saṇṭhāti nāma.
အညာတဝာဒေ သဏ္ဌာတီတိ ဣမံ ပဉ္ဟံ ပုစ္ဆိတ္ဝာ ‘‘သုဋ္ဌု တေ ပဉ္ဟော ပုစ္ဆိတော, ပုစ္ဆန္တေန နာမ ဧဝံ ပုစ္ဆိတဗ္ဗ’’န္တိ ဝုတ္တေ သမ္ပဋိစ္ဆတိ, ဝိမတိံ န ဥပ္ပာဒေတိ။ ပဉ္ဟံ ကထေတ္ဝာပိ ‘‘သုဋ္ဌု တေ ပဉ္ဟော ကထိတော, ကထေန္တေန နာမ ဧဝံ ကထေတဗ္ဗ’’န္တိ ဝုတ္တေ သမ္ပဋိစ္ဆတိ, ဝိမတိံ န ဥပ္ပာဒေတိ။ ပဋိပဒာယ သဏ္ဌာတီတိ ဂေဟေ နိသီဒာပေတ္ဝာ ယာဂုခဇ္ဇကာဒီနိ ဒတ္ဝာ ယာဝ ဘတ္တံ နိဋ္ဌာတိ, တသ္မိံ အန္တရေ နိသိန္နော ပဉ္ဟံ ပုစ္ဆတိ ။ သပ္ပိအာဒီနိ ဘေသဇ္ဇာနိ အဋ္ဌဝိဓာနိ ပာနကာနိ ဝတ္ထစ္ဆာဒနမာလာဂန္ဓာဒီနိ ဝာ အာဒာယ ဝိဟာရံ ဂန္တ္ဝာ တာနိ ဒတ္ဝာ ဒိဝာဋ္ဌာနံ ပဝိသိတ္ဝာ ဩကာသံ ကာရေတ္ဝာ ပဉ္ဟံ ပုစ္ဆတိ။ ဧဝဉ္ဟိ ဝတ္တံ ဉတ္ဝာ ပုစ္ဆန္တော ပဋိပဒာယ သဏ္ဌာတိ နာမ။ တသ္သ ပဉ္ဟံ ကထေတုံ ဝဋ္ဋတိ။
Aññātavāde saṇṭhātīti imaṃ pañhaṃ pucchitvā ‘‘suṭṭhu te pañho pucchito, pucchantena nāma evaṃ pucchitabba’’nti vutte sampaṭicchati, vimatiṃ na uppādeti. Pañhaṃ kathetvāpi ‘‘suṭṭhu te pañho kathito, kathentena nāma evaṃ kathetabba’’nti vutte sampaṭicchati, vimatiṃ na uppādeti. Paṭipadāya saṇṭhātīti gehe nisīdāpetvā yāgukhajjakādīni datvā yāva bhattaṃ niṭṭhāti, tasmiṃ antare nisinno pañhaṃ pucchati . Sappiādīni bhesajjāni aṭṭhavidhāni pānakāni vatthacchādanamālāgandhādīni vā ādāya vihāraṃ gantvā tāni datvā divāṭṭhānaṃ pavisitvā okāsaṃ kāretvā pañhaṃ pucchati. Evañhi vattaṃ ñatvā pucchanto paṭipadāya saṇṭhāti nāma. Tassa pañhaṃ kathetuṃ vaṭṭati.
အညေနညံ ပဋိစရတီတိ အညေန ဝစနေန အညံ ပဋိစ္ဆာဒေတိ, အညံ ဝာ ပုစ္ဆိတော အညံ ကထေတိ။ ဗဟိဒ္ဓာ ကထံ အပနာမေတီတိ အာဂန္တုကကထံ ဩတာရေန္တော ပုရိမကထံ ဗဟိဒ္ဓာ အပနာမေတိ။ တတ္ရိဒံ ဝတ္ထု – ဘိက္ခူ ကိရ သန္နိပတိတ္ဝာ ဧကံ ဒဟရံ, ‘‘အာဝုသော, တ္ဝံ ဣမဉ္စိမဉ္စ အာပတ္တိံ အာပန္နော’’တိ အာဟံသု။ သော အာဟ – ‘‘ဘန္တေ, နာဂဒီပံ ဂတောမ္ဟီ’’တိ။ အာဝုသော , န မယံ တဝ နာဂဒီပဂမနေန အတ္ထိကာ, အာပတ္တိံ ပန အာပန္နောတိ ပုစ္ဆာမာတိ။ ဘန္တေ, နာဂဒီပံ ဂန္တ္ဝာ မစ္ဆေ ခာဒိန္တိ။ အာဝုသော, တဝ မစ္ဆခာဒနေန ကမ္မံ နတ္ထိ, အာပတ္တိံ ကိရသိ အာပန္နောတိ။ သော ‘‘နာတိသုပက္ကော မစ္ဆော မယ္ဟံ အဖာသုကမကာသိ, ဘန္တေ’’တိ။ အာဝုသော, တုယ္ဟံ ဖာသုကေန ဝာ အဖာသုကေန ဝာ ကမ္မံ နတ္ထိ, အာပတ္တိံ အာပန္နောသီတိ။ ဘန္တေ, ယာဝ တတ္ထ ဝသိံ, တာဝ မေ အဖာသုကမေဝ ဇာတန္တိ။ ဧဝံ အာဂန္တုကကထာဝသေန ဗဟိဒ္ဓာ ကထံ အပနာမေတီတိ ဝေဒိတဗ္ဗံ။
Aññenaññaṃ paṭicaratīti aññena vacanena aññaṃ paṭicchādeti, aññaṃ vā pucchito aññaṃ katheti. Bahiddhā kathaṃ apanāmetīti āgantukakathaṃ otārento purimakathaṃ bahiddhā apanāmeti. Tatridaṃ vatthu – bhikkhū kira sannipatitvā ekaṃ daharaṃ, ‘‘āvuso, tvaṃ imañcimañca āpattiṃ āpanno’’ti āhaṃsu. So āha – ‘‘bhante, nāgadīpaṃ gatomhī’’ti. Āvuso , na mayaṃ tava nāgadīpagamanena atthikā, āpattiṃ pana āpannoti pucchāmāti. Bhante, nāgadīpaṃ gantvā macche khādinti. Āvuso, tava macchakhādanena kammaṃ natthi, āpattiṃ kirasi āpannoti. So ‘‘nātisupakko maccho mayhaṃ aphāsukamakāsi, bhante’’ti. Āvuso, tuyhaṃ phāsukena vā aphāsukena vā kammaṃ natthi, āpattiṃ āpannosīti. Bhante, yāva tattha vasiṃ, tāva me aphāsukameva jātanti. Evaṃ āgantukakathāvasena bahiddhā kathaṃ apanāmetīti veditabbaṃ.
အဘိဟရတီတိ ဣတော စိတော စ သုတ္တံ အာဟရိတ္ဝာ အဝတ္ထရတိ။ တေပိဋကတိသ္သတ္ထေရော ဝိယ။ ပုဗ္ဗေ ကိရ ဘိက္ခူ မဟာစေတိယင္ဂဏေ သန္နိပတိတ္ဝာ သင္ဃကိစ္စံ ကတ္ဝာ ဘိက္ခူနံ ဩဝာဒံ ဒတ္ဝာ အညမညံ ပဉ္ဟသာကစ္ဆံ ကရောန္တိ။ တတ္ထာယံ ထေရော တီဟိ ပိဋကေဟိ တတော တတော သုတ္တံ အာဟရိတ္ဝာ ဒိဝသဘာဂေ ဧကမ္ပိ ပဉ္ဟံ နိဋ္ဌာပေတုံ န ဒေတိ။ အဘိမဒ္ဒတီတိ ကာရဏံ အာဟရိတ္ဝာ မဒ္ဒတိ။ အနုပဇဂ္ဃတီတိ ပရေန ပဉ္ဟေ ပုစ္ဆိတေပိ ကထိတေပိ ပာဏိံ ပဟရိတ္ဝာ မဟာဟသိတံ ဟသတိ, ယေန ပရသ္သ ‘‘အပုစ္ဆိတဗ္ဗံ နု ခော ပုစ္ဆိံ, အကထေတဗ္ဗံ နု ခော ကထေသိ’’န္တိ ဝိမတိ ဥပ္ပဇ္ဇတိ။ ခလိတံ ဂဏ္ဟာတီတိ အပ္ပမတ္တကံ မုခဒောသမတ္တံ ဂဏ္ဟာတိ , အက္ခရေ ဝာ ပဒေ ဝာ ဗ္ယဉ္ဇနေ ဝာ ဒုရုတ္တေ ‘‘ဧဝံ နာမေတံ ဝတ္တဗ္ဗ’’န္တိ ဥဇ္ဈာယမာနော ဝိစရတိ။ သဥပနိသောတိ သဥပနိသ္သယော သပစ္စယော။
Abhiharatīti ito cito ca suttaṃ āharitvā avattharati. Tepiṭakatissatthero viya. Pubbe kira bhikkhū mahācetiyaṅgaṇe sannipatitvā saṅghakiccaṃ katvā bhikkhūnaṃ ovādaṃ datvā aññamaññaṃ pañhasākacchaṃ karonti. Tatthāyaṃ thero tīhi piṭakehi tato tato suttaṃ āharitvā divasabhāge ekampi pañhaṃ niṭṭhāpetuṃ na deti. Abhimaddatīti kāraṇaṃ āharitvā maddati. Anupajagghatīti parena pañhe pucchitepi kathitepi pāṇiṃ paharitvā mahāhasitaṃ hasati, yena parassa ‘‘apucchitabbaṃ nu kho pucchiṃ, akathetabbaṃ nu kho kathesi’’nti vimati uppajjati. Khalitaṃ gaṇhātīti appamattakaṃ mukhadosamattaṃ gaṇhāti , akkhare vā pade vā byañjane vā durutte ‘‘evaṃ nāmetaṃ vattabba’’nti ujjhāyamāno vicarati. Saupanisoti saupanissayo sapaccayo.
ဩဟိတသောတောတိ ဌပိတသောတော။ အဘိဇာနာတိ ဧကံ ဓမ္မန္တိ ဧကံ ကုသလဓမ္မံ အဘိဇာနာတိ အရိယမဂ္ဂံ။ ပရိဇာနာတိ ဧကံ ဓမ္မန္တိ ဧကံ ဒုက္ခသစ္စဓမ္မံ တီရဏပရိညာယ ပရိဇာနာတိ။ ပဇဟတိ ဧကံ ဓမ္မန္တိ ဧကံ သဗ္ဗာကုသလဓမ္မံ ပဇဟတိ ဝိနောဒေတိ ဗ္ယန္တီကရောတိ။ သစ္ဆိကရောတိ ဧကံ ဓမ္မန္တိ ဧကံ အရဟတ္တဖလဓမ္မံ နိရောဓမေဝ ဝာ ပစ္စက္ခံ ကရောတိ။ သမ္မာဝိမုတ္တိံ ဖုသတီတိ သမ္မာ ဟေတုနာ နယေန ကာရဏေန အရဟတ္တဖလဝိမောက္ခံ ဉာဏဖသ္သေန ဖုသတိ။
Ohitasototi ṭhapitasoto. Abhijānāti ekaṃ dhammanti ekaṃ kusaladhammaṃ abhijānāti ariyamaggaṃ. Parijānāti ekaṃ dhammanti ekaṃ dukkhasaccadhammaṃ tīraṇapariññāya parijānāti. Pajahati ekaṃ dhammanti ekaṃ sabbākusaladhammaṃ pajahati vinodeti byantīkaroti. Sacchikaroti ekaṃ dhammanti ekaṃ arahattaphaladhammaṃ nirodhameva vā paccakkhaṃ karoti. Sammāvimuttiṃ phusatīti sammā hetunā nayena kāraṇena arahattaphalavimokkhaṃ ñāṇaphassena phusati.
ဧတဒတ္ထာ, ဘိက္ခဝေ, ကထာတိ, ဘိက္ခဝေ, ယာ ဧသာ ကထာသမ္ပယောဂေနာတိ ကထာ ဒသ္သိတာ, သာ ဧတဒတ္ထာ, အယံ တသ္သာ ကထာယ ဘူမိ ပတိဋ္ဌာ။ ဣဒံ ဝတ္ထု ယဒိဒံ အနုပာဒာ စိတ္တသ္သ ဝိမောက္ခောတိ ဧဝံ သဗ္ဗပဒေသု ယောဇနာ ဝေဒိတဗ္ဗာ။ ဧတဒတ္ထာ မန္တနာတိ ယာ အယံ ကစ္ဆာကစ္ဆေသု ပုဂ္ဂလေသု ကစ္ဆေန သဒ္ဓိံ မန္တနာ, သာပိ ဧတဒတ္ထာယေဝ။ ဧတဒတ္ထာ ဥပနိသာတိ ဩဟိတသောတော သဥပနိသောတိ ဧဝံ ဝုတ္တာ ဥပနိသာပိ ဧတဒတ္ထာယေဝ။ ဧတဒတ္ထံ သောတာဝဓာနန္တိ တသ္သာ ဥပနိသာယ သောတာဝဓာနံ , တမ္ပိ ဧတဒတ္ထမေဝ။ အနုပာဒာတိ စတူဟိ ဥပာဒာနေဟိ အဂ္ဂဟေတ္ဝာ။ စိတ္တသ္သ ဝိမောက္ခောတိ အရဟတ္တဖလဝိမောက္ခော။ အရဟတ္တဖလတ္ထာယ ဟိ သဗ္ဗမေတန္တိ သုတ္တန္တံ ဝိနိဝတ္တေတ္ဝာ ဥပရိ ဂာထာဟိ ကူဋံ ဂဏ္ဟန္တော ယေ ဝိရုဒ္ဓာတိအာဒိမာဟ။
Etadatthā, bhikkhave, kathāti, bhikkhave, yā esā kathāsampayogenāti kathā dassitā, sā etadatthā, ayaṃ tassā kathāya bhūmi patiṭṭhā. Idaṃ vatthu yadidaṃ anupādā cittassa vimokkhoti evaṃ sabbapadesu yojanā veditabbā. Etadatthā mantanāti yā ayaṃ kacchākacchesu puggalesu kacchena saddhiṃ mantanā, sāpi etadatthāyeva. Etadatthā upanisāti ohitasoto saupanisoti evaṃ vuttā upanisāpi etadatthāyeva. Etadatthaṃ sotāvadhānanti tassā upanisāya sotāvadhānaṃ , tampi etadatthameva. Anupādāti catūhi upādānehi aggahetvā. Cittassa vimokkhoti arahattaphalavimokkho. Arahattaphalatthāya hi sabbametanti suttantaṃ vinivattetvā upari gāthāhi kūṭaṃ gaṇhanto ye viruddhātiādimāha.
တတ္ထ ဝိရုဒ္ဓာတိ ဝိရောဓသင္ခာတေန ကောပေန ဝိရုဒ္ဓာ။ သလ္လပန္တီတိ သလ္လာပံ ကရောန္တိ။ ဝိနိဝိဋ္ဌာတိ အဘိနိဝိဋ္ဌာ ဟုတ္ဝာ။ သမုသ္သိတာတိ မာနုသ္သယေန သုဋ္ဌု ဥသ္သိတာ။ အနရိယဂုဏမာသဇ္ဇာတိ အနရိယဂုဏကထံ ဂုဏမာသဇ္ဇ ကထေန္တိ။ ဂုဏံ ဃဋ္ဋေတ္ဝာ ကထာ ဟိ အနရိယကထာ နာမ, န အရိယကထာ, တံ ကထေန္တီတိ အတ္ထော။ အညောညဝိဝရေသိနောတိ အညမညသ္သ ဆိဒ္ဒံ အပရာဓံ ဂဝေသမာနာ။ ဒုဗ္ဘာသိတန္တိ ဒုက္ကထိတံ။ ဝိက္ခလိတန္တိ အပ္ပမတ္တကံ မုခဒောသခလိတံ။ သမ္ပမောဟံ ပရာဇယန္တိ အညမညသ္သ အပ္ပမတ္တေန မုခဒောသေန သမ္ပမောဟဉ္စ ပရာဇယဉ္စ။ အဘိနန္ဒန္တီတိ တုသ္သန္တိ။ နာစရေတိ န စရတိ န ကထေတိ။ ဓမ္မဋ္ဌပဋိသံယုတ္တာတိ ယာ စ ဓမ္မေ ဌိတေန ကထိတကထာ, သာ ဓမ္မဋ္ဌာ စေဝ ဟောတိ တေန စ ဓမ္မေန ပဋိသံယုတ္တာတိ ဓမ္မဋ္ဌပဋိသံယုတ္တာ။ အနုန္နတေန မနသာတိ အနုဒ္ဓတေန စေတသာ။ အပဠာသောတိ ယုဂဂ္ဂာဟပဠာသဝသေန အပဠာသော ဟုတ္ဝာ။ အသာဟသောတိ ရာဂဒောသမောဟသာဟသာနံ ဝသေန အသာဟသော ဟုတ္ဝာ။
Tattha viruddhāti virodhasaṅkhātena kopena viruddhā. Sallapantīti sallāpaṃ karonti. Viniviṭṭhāti abhiniviṭṭhā hutvā. Samussitāti mānussayena suṭṭhu ussitā. Anariyaguṇamāsajjāti anariyaguṇakathaṃ guṇamāsajja kathenti. Guṇaṃ ghaṭṭetvā kathā hi anariyakathā nāma, na ariyakathā, taṃ kathentīti attho. Aññoññavivaresinoti aññamaññassa chiddaṃ aparādhaṃ gavesamānā. Dubbhāsitanti dukkathitaṃ. Vikkhalitanti appamattakaṃ mukhadosakhalitaṃ. Sampamohaṃ parājayanti aññamaññassa appamattena mukhadosena sampamohañca parājayañca. Abhinandantīti tussanti. Nācareti na carati na katheti. Dhammaṭṭhapaṭisaṃyuttāti yā ca dhamme ṭhitena kathitakathā, sā dhammaṭṭhā ceva hoti tena ca dhammena paṭisaṃyuttāti dhammaṭṭhapaṭisaṃyuttā. Anunnatena manasāti anuddhatena cetasā. Apaḷāsoti yugaggāhapaḷāsavasena apaḷāso hutvā. Asāhasoti rāgadosamohasāhasānaṃ vasena asāhaso hutvā.
အနုသူယာယမာနောတိ န ဥသူယမာနော။ ဒုဗ္ဘဋ္ဌေ နာပသာဒယေတိ ဒုက္ကထိတသ္မိံ န အပသာဒေယ္ယ။ ဥပာရမ္ဘံ န သိက္ခေယ္ယာတိ ကာရဏုတ္တရိယလက္ခဏံ ဥပာရမ္ဘံ န သိက္ခေယ္ယ။ ခလိတဉ္စ န ဂာဟယေတိ အပ္ပမတ္တကံ မုခခလိတံ ‘‘အယံ တေ ဒောသော’’တိ န ဂာဟယေယ္ယ။ နာဘိဟရေတိ နာဝတ္ထရေယ္ယ။ နာဘိမဒ္ဒေတိ ဧကံ ကာရဏံ အာဟရိတ္ဝာ န မဒ္ဒေယ္ယ။ န ဝာစံ ပယုတံ ဘဏေတိ သစ္စာလိကပဋိသံယုတ္တံ ဝာစံ န ဘဏေယ္ယ။ အညာတတ္ထန္တိ ဇာနနတ္ထံ။ ပသာဒတ္ထန္တိ ပသာဒဇနနတ္ထံ။ န သမုသ္သေယ္ယ မန္တယေတိ န မာနုသ္သယေန သမုသ္သိတော ဘဝေယ္ယ။ န ဟိ မာနုသ္သိတာ ဟုတ္ဝာ ပဏ္ဍိတာ ကထယန္တိ, မာနေန ပန အနုသ္သိတောဝ ဟုတ္ဝာ မန္တယေ ကထေယ္ယ ဘာသေယ္ယာတိ။
Anusūyāyamānoti na usūyamāno. Dubbhaṭṭhe nāpasādayeti dukkathitasmiṃ na apasādeyya. Upārambhaṃ na sikkheyyāti kāraṇuttariyalakkhaṇaṃ upārambhaṃ na sikkheyya. Khalitañca na gāhayeti appamattakaṃ mukhakhalitaṃ ‘‘ayaṃ te doso’’ti na gāhayeyya. Nābhihareti nāvatthareyya. Nābhimaddeti ekaṃ kāraṇaṃ āharitvā na maddeyya. Navācaṃ payutaṃ bhaṇeti saccālikapaṭisaṃyuttaṃ vācaṃ na bhaṇeyya. Aññātatthanti jānanatthaṃ. Pasādatthanti pasādajananatthaṃ. Na samusseyya mantayeti na mānussayena samussito bhaveyya. Na hi mānussitā hutvā paṇḍitā kathayanti, mānena pana anussitova hutvā mantaye katheyya bhāseyyāti.
Related texts:
တိပိဋက (မူလ) • Tipiṭaka (Mūla) / သုတ္တပိဋက • Suttapiṭaka / အင္ဂုတ္တရနိကာယ • Aṅguttaranikāya / ၇. ကထာဝတ္ထုသုတ္တံ • 7. Kathāvatthusuttaṃ
ဋီကာ • Tīkā / သုတ္တပိဋက (ဋီကာ) • Suttapiṭaka (ṭīkā) / အင္ဂုတ္တရနိကာယ (ဋီကာ) • Aṅguttaranikāya (ṭīkā) / ၇. ကထာဝတ္ထုသုတ္တဝဏ္ဏနာ • 7. Kathāvatthusuttavaṇṇanā
