| Library / Tipiṭaka / ติปิฎก • Tipiṭaka / ปาจิตฺยาทิโยชนาปาฬิ • Pācityādiyojanāpāḷi |
กถินเภทํ
Kathinabhedaṃ
กถินอตฺถตาทิวณฺณนา
Kathinaatthatādivaṇṇanā
๔๐๓. กถิเน ขนฺธเกติ กถินกฺขนฺธเกฯ ปุเพฺพติ กถินกฺขนฺธเกฯ
403.Kathinekhandhaketi kathinakkhandhake. Pubbeti kathinakkhandhake.
๔๐๔. ปโยคสฺสาติ เอตฺถ ปโยโค นาม โกติ อาห ‘‘จีวรโธวนาทิโน’’ติอาทิฯ เอตฺถ อาทิสเทฺทน วิจารณเฉทนพทฺธนสิพฺพนรชนกปฺปพินฺทุอาทิยนานิ ฉ ปุพฺพกรณานิ สงฺคณฺหาติฯ อุทกาหรณาทิโก โย ปโยโค กรียตีติ โยชนาฯ อนนฺตโร นาม อตีตานนฺตรอนาคตานนฺตรวเสน ทุวิโธ, อิธ อนาคตานนฺตโรเยว อธิเปฺปโตติ อาห ‘‘อนาคตวเสนา’’ติฯ อุทกาหรณาทิปโยเค หิ อุปฺปเนฺน ปจฺฉา โธวนาทิปุพฺพกรณสฺส อุปฺปตฺติโต ตปฺปโยคสฺส อนาคตวเสเนว ปจฺจโยฯ สมนนฺตรปจฺจเยนาติ เอตฺถ สํสโทฺท สุฎฺฐุอโตฺถติ อาห ‘‘สุฎฺฐุ อนนฺตรปจฺจเยนา’’ติฯ ‘‘อาสนฺนตร’’นฺติ อิมินา สุฎฺฐุภาวํ ทเสฺสติฯ ‘‘ปโยคสฺสา’’ติ ปทํ ‘‘อาธารภาว’’นฺติ ปเท สามี, ‘‘ปจฺจยา โหนฺตี’’ติ ปเท สมฺปทานํฯ ‘‘นิสฺสย’’นฺติ ปทํ ‘‘อาธารภาว’’นฺติ ปเทน สํวเณฺณติฯ ‘‘อุเปเตนา’’ติ อิมินา อุปสทฺทสฺส อุปคมนตฺถํ ทเสฺสติ, พลวตฺถํ ปฎิกฺขิปติฯ ปฐมนฺติ ปโยคโต, ปโยคสฺส วา ตาวฯ อิมินา ปุเรชาตปจฺจเยนาติ เอตฺถ ปุเรสโทฺท ปฐมโตฺถติ ทเสฺสติฯ ปจฺฉาติ ปโยคโต, ปโยคสฺส วา ปรํฯ อปุพฺพํ อจริมนฺติ เอกปหาเรนฯ อิมินา สหชาตสทฺทสฺส อตฺถํ ทเสฺสติฯ
404.Payogassāti ettha payogo nāma koti āha ‘‘cīvaradhovanādino’’tiādi. Ettha ādisaddena vicāraṇachedanabaddhanasibbanarajanakappabinduādiyanāni cha pubbakaraṇāni saṅgaṇhāti. Udakāharaṇādiko yo payogo karīyatīti yojanā. Anantaro nāma atītānantaraanāgatānantaravasena duvidho, idha anāgatānantaroyeva adhippetoti āha ‘‘anāgatavasenā’’ti. Udakāharaṇādipayoge hi uppanne pacchā dhovanādipubbakaraṇassa uppattito tappayogassa anāgatavaseneva paccayo. Samanantarapaccayenāti ettha saṃsaddo suṭṭhuatthoti āha ‘‘suṭṭhu anantarapaccayenā’’ti. ‘‘Āsannatara’’nti iminā suṭṭhubhāvaṃ dasseti. ‘‘Payogassā’’ti padaṃ ‘‘ādhārabhāva’’nti pade sāmī, ‘‘paccayā hontī’’ti pade sampadānaṃ. ‘‘Nissaya’’nti padaṃ ‘‘ādhārabhāva’’nti padena saṃvaṇṇeti. ‘‘Upetenā’’ti iminā upasaddassa upagamanatthaṃ dasseti, balavatthaṃ paṭikkhipati. Paṭhamanti payogato, payogassa vā tāva. Iminā purejātapaccayenāti ettha puresaddo paṭhamatthoti dasseti. Pacchāti payogato, payogassa vā paraṃ. Apubbaṃ acarimanti ekapahārena. Iminā sahajātasaddassa atthaṃ dasseti.
เอวํ ปุจฺฉิตฺวาติ สมฺพโนฺธฯ ยนฺติ ธมฺมชาตํฯ อิทานิ อาหาติ สมฺพโนฺธฯ ยสฺสาติ ปโยคาทิกสฺสฯ ตเทวาติ ธมฺมชาตเมวฯ ตสฺสาติ ‘‘ปุพฺพกรณํ ปโยคสฺสา’’ติอาทิวจนสฺส อโตฺถ เอวํ เวทิตโพฺพติ โยชนาฯ ‘‘ปโยคสฺส กตเม ธมฺมา’’ติอาทิ ยํ วจนํ วุตฺตํ, ตตฺถ วิสฺสชฺชนํ มยา วุจฺจเตติ โยชนาฯ อิมินา ปาฬิยํ อชฺฌาหริตฺวา โยเชตพฺพภาวํ ทเสฺสติฯ จตูหิ ปจฺจเยหิ ปจฺจยาการํ วิตฺถาเรโนฺต อาห ‘‘ปโยคสฺส หี’’ติอาทิฯ ปโยคสฺส ปุพฺพกรณํ ปจฺจโย โหตีติ สมฺพโนฺธฯ อุทฺทิฎฺฐธเมฺมสูติ ‘‘อนนฺตรปจฺจเยน ปจฺจโย’’ติอาทินา อุทฺทิเฎฺฐสุ ธเมฺมสุ ปุเรชาตปจฺจโย ปเนสาติ สมฺพโนฺธฯ อถ วา อุทฺทิฎฺฐธเมฺมสูติ ปุพฺพกรณวเสน อุทฺทิเฎฺฐสุ โธวนาทิธเมฺมสุ เอกธมฺมมฺปีติ สมฺพโนฺธฯ น ลภตีติ อุทกาหรณาทิปโยคสฺส ปุเพฺพ น ลภติฯ อยนฺติ อุทกาหรณาทิปโยโคฯ ปจฺฉาชาตปจฺจยํ ปน ลภตีติ อุทกาหรณาทิปโยโค ปจฺฉาชาตปจฺจยํ ลภติฯ กสฺมา ลภตีติ อาห ‘‘ปจฺฉา อุปฺปชฺชนกสฺส หี’’ติอาทิฯ ปจฺฉาติ ปโยคสฺส, ปโยคโต วา ปรํฯ หิ ยสฺมา กยิรติ, ตสฺมา ลภตีติ โยชนาฯ สหชาตปจฺจยํ ปน น ลภตีติ สมฺพโนฺธฯ มาติกาปลิโพธานิสํสสงฺขาเตติ อฎฺฐมาติกาเทฺวปลิโพธปญฺจานิสํสสงฺขาเตฯ อโญฺญติ ปนฺนรสหิ ธเมฺมหิ อโญฺญฯ ปโยคาทีสูติอาทิสเทฺทน ปุพฺพกรณปจฺจุทฺธารอธิฎฺฐานานิ สงฺคณฺหาติฯ เอเตนุปาเยนาติ เอเตน ยถาวุตฺตอุปาเยนฯ
Evaṃ pucchitvāti sambandho. Yanti dhammajātaṃ. Idāni āhāti sambandho. Yassāti payogādikassa. Tadevāti dhammajātameva. Tassāti ‘‘pubbakaraṇaṃ payogassā’’tiādivacanassa attho evaṃ veditabboti yojanā. ‘‘Payogassa katame dhammā’’tiādi yaṃ vacanaṃ vuttaṃ, tattha vissajjanaṃ mayā vuccateti yojanā. Iminā pāḷiyaṃ ajjhāharitvā yojetabbabhāvaṃ dasseti. Catūhi paccayehi paccayākāraṃ vitthārento āha ‘‘payogassa hī’’tiādi. Payogassa pubbakaraṇaṃ paccayo hotīti sambandho. Uddiṭṭhadhammesūti ‘‘anantarapaccayena paccayo’’tiādinā uddiṭṭhesu dhammesu purejātapaccayo panesāti sambandho. Atha vā uddiṭṭhadhammesūti pubbakaraṇavasena uddiṭṭhesu dhovanādidhammesu ekadhammampīti sambandho. Na labhatīti udakāharaṇādipayogassa pubbe na labhati. Ayanti udakāharaṇādipayogo. Pacchājātapaccayaṃ pana labhatīti udakāharaṇādipayogo pacchājātapaccayaṃ labhati. Kasmā labhatīti āha ‘‘pacchā uppajjanakassa hī’’tiādi. Pacchāti payogassa, payogato vā paraṃ. Hi yasmā kayirati, tasmā labhatīti yojanā. Sahajātapaccayaṃ pana na labhatīti sambandho. Mātikāpalibodhānisaṃsasaṅkhāteti aṭṭhamātikādvepalibodhapañcānisaṃsasaṅkhāte. Aññoti pannarasahi dhammehi añño. Payogādīsūtiādisaddena pubbakaraṇapaccuddhāraadhiṭṭhānāni saṅgaṇhāti. Etenupāyenāti etena yathāvuttaupāyena.
Related texts:
ติปิฎก (มูล) • Tipiṭaka (Mūla) / วินยปิฎก • Vinayapiṭaka / ปริวารปาฬิ • Parivārapāḷi
๑. กถินอตฺถตาทิ • 1. Kathinaatthatādi
๒. กถินอนนฺตรปจฺจยาทิ • 2. Kathinaanantarapaccayādi
อฎฺฐกถา • Aṭṭhakathā / วินยปิฎก (อฎฺฐกถา) • Vinayapiṭaka (aṭṭhakathā) / ปริวาร-อฎฺฐกถา • Parivāra-aṭṭhakathā / กถินอตฺถตาทิวณฺณนา • Kathinaatthatādivaṇṇanā
ฎีกา • Tīkā / วินยปิฎก (ฎีกา) • Vinayapiṭaka (ṭīkā) / สารตฺถทีปนี-ฎีกา • Sāratthadīpanī-ṭīkā / กถินเภทวณฺณนา • Kathinabhedavaṇṇanā
ฎีกา • Tīkā / วินยปิฎก (ฎีกา) • Vinayapiṭaka (ṭīkā) / วชิรพุทฺธิ-ฎีกา • Vajirabuddhi-ṭīkā / กถินอตฺถตาทิวณฺณนา • Kathinaatthatādivaṇṇanā
ฎีกา • Tīkā / วินยปิฎก (ฎีกา) • Vinayapiṭaka (ṭīkā) / วิมติวิโนทนี-ฎีกา • Vimativinodanī-ṭīkā / กถินอตฺถตาทิวณฺณนา • Kathinaatthatādivaṇṇanā
