| Library / Tipiṭaka / ติปิฎก • Tipiṭaka / วิมติวิโนทนี-ฎีกา • Vimativinodanī-ṭīkā |
กถินเภทํ
Kathinabhedaṃ
กถินอตฺถตาทิวณฺณนา
Kathinaatthatādivaṇṇanā
๔๐๔. กถิเน อนาคตวเสนาติ อุทกาหรณาทิปโยเค อุปฺปเนฺน ปจฺฉา โธวนาทิปุพฺพกรณสฺส อุปฺปตฺติโต ตปฺปโยคสฺส อนาคตวเสเนว อนนฺตรปจฺจโยฯ ปจฺจยตฺตญฺจสฺส การิยภูตสฺส ยสฺมา นิปฺผาเทตพฺพตํ นิสฺสาย ปจฺจยา ปวตฺตา, น วินา เตน, ตสฺมา เตน ปริยาเยน วุตฺตํ, น สภาวโต สพฺพตฺถฯ เตนาห ‘‘ปโยคสฺส หี’’ติอาทิฯ ตตฺถ ปโยคสฺส สตฺตวิธมฺปิ ปุพฺพกรณํ ปจฺจโย โหตีติ สมฺพโนฺธฯ การณมาห ‘‘ยสฺมา’’ติอาทิฯ ปุพฺพกรณสฺสตฺถายาติ ปุพฺพกรณสฺส นิปฺผาทนตฺถายฯ ปุเรชาตปจฺจเยติ ปุเรชาตปจฺจยสฺส วิสเยฯ เอสาติ ปโยโคฯ โธวนาทิธเมฺมสุ เอกมฺปิ อตฺตโน ปุเรชาตปจฺจยภูตํ ธมฺมํ น ลภติ, อตฺตโน อุปฺปตฺติโต ปุเรชาตสฺส ปุพฺพกรณสฺส อภาวาติ อโตฺถฯ ลภตีติ ปจฺฉาชาตปจฺจยํ ปุพฺพกรณํ ลภติ, ปจฺฉาชาตปจฺจโย โหตีติ อโตฺถฯ
404. Kathine anāgatavasenāti udakāharaṇādipayoge uppanne pacchā dhovanādipubbakaraṇassa uppattito tappayogassa anāgatavaseneva anantarapaccayo. Paccayattañcassa kāriyabhūtassa yasmā nipphādetabbataṃ nissāya paccayā pavattā, na vinā tena, tasmā tena pariyāyena vuttaṃ, na sabhāvato sabbattha. Tenāha ‘‘payogassa hī’’tiādi. Tattha payogassa sattavidhampi pubbakaraṇaṃ paccayo hotīti sambandho. Kāraṇamāha ‘‘yasmā’’tiādi. Pubbakaraṇassatthāyāti pubbakaraṇassa nipphādanatthāya. Purejātapaccayeti purejātapaccayassa visaye. Esāti payogo. Dhovanādidhammesu ekampi attano purejātapaccayabhūtaṃ dhammaṃ na labhati, attano uppattito purejātassa pubbakaraṇassa abhāvāti attho. Labhatīti pacchājātapaccayaṃ pubbakaraṇaṃ labhati, pacchājātapaccayo hotīti attho.
ปาฬิยํ ปนฺนรส ธมฺมา สหชาตปจฺจเยน ปจฺจโยติ เอตฺถ ปุพฺพกรณสฺสาติ วา ปโยคสฺสาติ วา อญฺญสฺส กสฺสจิ ปจฺจยุปฺปนฺนสฺส อปรามฎฺฐตฺตา ปนฺนรส ธมฺมา สยํ อญฺญมญฺญสหชาตปจฺจเยน ปจฺจโยติ เอวมโตฺถ คเหตโพฺพ, เตหิ สห อุปฺปชฺชนกสฺส อญฺญสฺส อภาวาฯ เอวํ อุปริ สพฺพตฺถฯ เตนาห ‘‘สหชาตปจฺจยํ ปนา’’ติอาทิฯ มาติกา จ ปลิโพธา จาติ เอตฺถ จ-สเทฺทน ปญฺจานิสํสานิ คหิตานีติ ทฎฺฐพฺพํฯ เอวํ มาติกานญฺจ ปลิโพธานญฺจาติ เอตฺถาปิฯ เตหิปิ อโตฺถ อนนฺตรเมว มาติกาทีหิ สห ชายนฺติฯ เตเนว ‘‘ปนฺนรส ธมฺมา สหชาตปจฺจเยน ปจฺจโย’’ติ วุตฺตาฯ อาสาติ จีวราสาฯ วตฺถูติ อาสาย นิมิตฺตภูตํ อนุปฺปนฺนจีวรํฯ ‘‘ทสฺสาม กริสฺสามา’’ติ หิ ทายเกหิ ปฎิญฺญาตจีวรํ นิสฺสาย อนนฺตรํ อุปฺปชฺชมานา จีวราสา อนนฺตรปจฺจยาทิภาเวน วุตฺตาฯ อาสานญฺจ อนาสานญฺจาติ ลพฺภมานกจีวเร อุปฺปชฺชนกจีวราสานเญฺจว อลพฺภมาเน จีวเร อุปฺปชฺชนกอนาสานญฺจ, อาสานํ, ตพฺพิคมานญฺจาติ อโตฺถฯ ขเณ ขเณ อุปฺปตฺติเภทํ สนฺธาย ‘‘อาสาน’’นฺติ พหุวจนํ กตํ, อาสาย , อนาสาย จาติ อโตฺถฯ เตนาห ‘‘อาสา จ อนาสา จา’’ติฯ
Pāḷiyaṃ pannarasa dhammā sahajātapaccayena paccayoti ettha pubbakaraṇassāti vā payogassāti vā aññassa kassaci paccayuppannassa aparāmaṭṭhattā pannarasa dhammā sayaṃ aññamaññasahajātapaccayena paccayoti evamattho gahetabbo, tehi saha uppajjanakassa aññassa abhāvā. Evaṃ upari sabbattha. Tenāha ‘‘sahajātapaccayaṃ panā’’tiādi. Mātikā ca palibodhā cāti ettha ca-saddena pañcānisaṃsāni gahitānīti daṭṭhabbaṃ. Evaṃ mātikānañca palibodhānañcāti etthāpi. Tehipi attho anantarameva mātikādīhi saha jāyanti. Teneva ‘‘pannarasa dhammā sahajātapaccayena paccayo’’ti vuttā. Āsāti cīvarāsā. Vatthūti āsāya nimittabhūtaṃ anuppannacīvaraṃ. ‘‘Dassāma karissāmā’’ti hi dāyakehi paṭiññātacīvaraṃ nissāya anantaraṃ uppajjamānā cīvarāsā anantarapaccayādibhāvena vuttā. Āsānañca anāsānañcāti labbhamānakacīvare uppajjanakacīvarāsānañceva alabbhamāne cīvare uppajjanakaanāsānañca, āsānaṃ, tabbigamānañcāti attho. Khaṇe khaṇe uppattibhedaṃ sandhāya ‘‘āsāna’’nti bahuvacanaṃ kataṃ, āsāya , anāsāya cāti attho. Tenāha ‘‘āsā ca anāsā cā’’ti.
กถินอตฺถตาทิวณฺณนา นิฎฺฐิตาฯ
Kathinaatthatādivaṇṇanā niṭṭhitā.
Related texts:
ติปิฎก (มูล) • Tipiṭaka (Mūla) / วินยปิฎก • Vinayapiṭaka / ปริวารปาฬิ • Parivārapāḷi / ๒. กถินอนนฺตรปจฺจยาทิ • 2. Kathinaanantarapaccayādi
อฎฺฐกถา • Aṭṭhakathā / วินยปิฎก (อฎฺฐกถา) • Vinayapiṭaka (aṭṭhakathā) / ปริวาร-อฎฺฐกถา • Parivāra-aṭṭhakathā / กถินอตฺถตาทิวณฺณนา • Kathinaatthatādivaṇṇanā
ฎีกา • Tīkā / วินยปิฎก (ฎีกา) • Vinayapiṭaka (ṭīkā) / สารตฺถทีปนี-ฎีกา • Sāratthadīpanī-ṭīkā / กถินเภทวณฺณนา • Kathinabhedavaṇṇanā
ฎีกา • Tīkā / วินยปิฎก (ฎีกา) • Vinayapiṭaka (ṭīkā) / วชิรพุทฺธิ-ฎีกา • Vajirabuddhi-ṭīkā / กถินอตฺถตาทิวณฺณนา • Kathinaatthatādivaṇṇanā
ฎีกา • Tīkā / วินยปิฎก (ฎีกา) • Vinayapiṭaka (ṭīkā) / ปาจิตฺยาทิโยชนาปาฬิ • Pācityādiyojanāpāḷi / กถินอตฺถตาทิวณฺณนา • Kathinaatthatādivaṇṇanā
