Library / Tipiṭaka / තිපිටක • Tipiṭaka / පාචිත්යාදියොජනාපාළි • Pācityādiyojanāpāḷi |
කථිනභෙදං
Kathinabhedaṃ
කථිනඅත්ථතාදිවණ්ණනා
Kathinaatthatādivaṇṇanā
403. කථිනෙ ඛන්ධකෙති කථිනක්ඛන්ධකෙ. පුබ්බෙති කථිනක්ඛන්ධකෙ.
403.Kathinekhandhaketi kathinakkhandhake. Pubbeti kathinakkhandhake.
404. පයොගස්සාති එත්ථ පයොගො නාම කොති ආහ ‘‘චීවරධොවනාදිනො’’තිආදි. එත්ථ ආදිසද්දෙන විචාරණඡෙදනබද්ධනසිබ්බනරජනකප්පබින්දුආදියනානි ඡ පුබ්බකරණානි සඞ්ගණ්හාති. උදකාහරණාදිකො යො පයොගො කරීයතීති යොජනා. අනන්තරො නාම අතීතානන්තරඅනාගතානන්තරවසෙන දුවිධො, ඉධ අනාගතානන්තරොයෙව අධිප්පෙතොති ආහ ‘‘අනාගතවසෙනා’’ති. උදකාහරණාදිපයොගෙ හි උප්පන්නෙ පච්ඡා ධොවනාදිපුබ්බකරණස්ස උප්පත්තිතො තප්පයොගස්ස අනාගතවසෙනෙව පච්චයො. සමනන්තරපච්චයෙනාති එත්ථ සංසද්දො සුට්ඨුඅත්ථොති ආහ ‘‘සුට්ඨු අනන්තරපච්චයෙනා’’ති. ‘‘ආසන්නතර’’න්ති ඉමිනා සුට්ඨුභාවං දස්සෙති. ‘‘පයොගස්සා’’ති පදං ‘‘ආධාරභාව’’න්ති පදෙ සාමී, ‘‘පච්චයා හොන්තී’’ති පදෙ සම්පදානං. ‘‘නිස්සය’’න්ති පදං ‘‘ආධාරභාව’’න්ති පදෙන සංවණ්ණෙති. ‘‘උපෙතෙනා’’ති ඉමිනා උපසද්දස්ස උපගමනත්ථං දස්සෙති, බලවත්ථං පටික්ඛිපති. පඨමන්ති පයොගතො, පයොගස්ස වා තාව. ඉමිනා පුරෙජාතපච්චයෙනාති එත්ථ පුරෙසද්දො පඨමත්ථොති දස්සෙති. පච්ඡාති පයොගතො, පයොගස්ස වා පරං. අපුබ්බං අචරිමන්ති එකපහාරෙන. ඉමිනා සහජාතසද්දස්ස අත්ථං දස්සෙති.
404.Payogassāti ettha payogo nāma koti āha ‘‘cīvaradhovanādino’’tiādi. Ettha ādisaddena vicāraṇachedanabaddhanasibbanarajanakappabinduādiyanāni cha pubbakaraṇāni saṅgaṇhāti. Udakāharaṇādiko yo payogo karīyatīti yojanā. Anantaro nāma atītānantaraanāgatānantaravasena duvidho, idha anāgatānantaroyeva adhippetoti āha ‘‘anāgatavasenā’’ti. Udakāharaṇādipayoge hi uppanne pacchā dhovanādipubbakaraṇassa uppattito tappayogassa anāgatavaseneva paccayo. Samanantarapaccayenāti ettha saṃsaddo suṭṭhuatthoti āha ‘‘suṭṭhu anantarapaccayenā’’ti. ‘‘Āsannatara’’nti iminā suṭṭhubhāvaṃ dasseti. ‘‘Payogassā’’ti padaṃ ‘‘ādhārabhāva’’nti pade sāmī, ‘‘paccayā hontī’’ti pade sampadānaṃ. ‘‘Nissaya’’nti padaṃ ‘‘ādhārabhāva’’nti padena saṃvaṇṇeti. ‘‘Upetenā’’ti iminā upasaddassa upagamanatthaṃ dasseti, balavatthaṃ paṭikkhipati. Paṭhamanti payogato, payogassa vā tāva. Iminā purejātapaccayenāti ettha puresaddo paṭhamatthoti dasseti. Pacchāti payogato, payogassa vā paraṃ. Apubbaṃ acarimanti ekapahārena. Iminā sahajātasaddassa atthaṃ dasseti.
එවං පුච්ඡිත්වාති සම්බන්ධො. යන්ති ධම්මජාතං. ඉදානි ආහාති සම්බන්ධො. යස්සාති පයොගාදිකස්ස. තදෙවාති ධම්මජාතමෙව. තස්සාති ‘‘පුබ්බකරණං පයොගස්සා’’තිආදිවචනස්ස අත්ථො එවං වෙදිතබ්බොති යොජනා. ‘‘පයොගස්ස කතමෙ ධම්මා’’තිආදි යං වචනං වුත්තං, තත්ථ විස්සජ්ජනං මයා වුච්චතෙති යොජනා. ඉමිනා පාළියං අජ්ඣාහරිත්වා යොජෙතබ්බභාවං දස්සෙති. චතූහි පච්චයෙහි පච්චයාකාරං විත්ථාරෙන්තො ආහ ‘‘පයොගස්ස හී’’තිආදි. පයොගස්ස පුබ්බකරණං පච්චයො හොතීති සම්බන්ධො. උද්දිට්ඨධම්මෙසූති ‘‘අනන්තරපච්චයෙන පච්චයො’’තිආදිනා උද්දිට්ඨෙසු ධම්මෙසු පුරෙජාතපච්චයො පනෙසාති සම්බන්ධො. අථ වා උද්දිට්ඨධම්මෙසූති පුබ්බකරණවසෙන උද්දිට්ඨෙසු ධොවනාදිධම්මෙසු එකධම්මම්පීති සම්බන්ධො. න ලභතීති උදකාහරණාදිපයොගස්ස පුබ්බෙ න ලභති. අයන්ති උදකාහරණාදිපයොගො. පච්ඡාජාතපච්චයං පන ලභතීති උදකාහරණාදිපයොගො පච්ඡාජාතපච්චයං ලභති. කස්මා ලභතීති ආහ ‘‘පච්ඡා උප්පජ්ජනකස්ස හී’’තිආදි. පච්ඡාති පයොගස්ස, පයොගතො වා පරං. හි යස්මා කයිරති, තස්මා ලභතීති යොජනා. සහජාතපච්චයං පන න ලභතීති සම්බන්ධො. මාතිකාපලිබොධානිසංසසඞ්ඛාතෙති අට්ඨමාතිකාද්වෙපලිබොධපඤ්චානිසංසසඞ්ඛාතෙ. අඤ්ඤොති පන්නරසහි ධම්මෙහි අඤ්ඤො. පයොගාදීසූතිආදිසද්දෙන පුබ්බකරණපච්චුද්ධාරඅධිට්ඨානානි සඞ්ගණ්හාති. එතෙනුපායෙනාති එතෙන යථාවුත්තඋපායෙන.
Evaṃ pucchitvāti sambandho. Yanti dhammajātaṃ. Idāni āhāti sambandho. Yassāti payogādikassa. Tadevāti dhammajātameva. Tassāti ‘‘pubbakaraṇaṃ payogassā’’tiādivacanassa attho evaṃ veditabboti yojanā. ‘‘Payogassa katame dhammā’’tiādi yaṃ vacanaṃ vuttaṃ, tattha vissajjanaṃ mayā vuccateti yojanā. Iminā pāḷiyaṃ ajjhāharitvā yojetabbabhāvaṃ dasseti. Catūhi paccayehi paccayākāraṃ vitthārento āha ‘‘payogassa hī’’tiādi. Payogassa pubbakaraṇaṃ paccayo hotīti sambandho. Uddiṭṭhadhammesūti ‘‘anantarapaccayena paccayo’’tiādinā uddiṭṭhesu dhammesu purejātapaccayo panesāti sambandho. Atha vā uddiṭṭhadhammesūti pubbakaraṇavasena uddiṭṭhesu dhovanādidhammesu ekadhammampīti sambandho. Na labhatīti udakāharaṇādipayogassa pubbe na labhati. Ayanti udakāharaṇādipayogo. Pacchājātapaccayaṃ pana labhatīti udakāharaṇādipayogo pacchājātapaccayaṃ labhati. Kasmā labhatīti āha ‘‘pacchā uppajjanakassa hī’’tiādi. Pacchāti payogassa, payogato vā paraṃ. Hi yasmā kayirati, tasmā labhatīti yojanā. Sahajātapaccayaṃ pana na labhatīti sambandho. Mātikāpalibodhānisaṃsasaṅkhāteti aṭṭhamātikādvepalibodhapañcānisaṃsasaṅkhāte. Aññoti pannarasahi dhammehi añño. Payogādīsūtiādisaddena pubbakaraṇapaccuddhāraadhiṭṭhānāni saṅgaṇhāti. Etenupāyenāti etena yathāvuttaupāyena.
Related texts:
තිපිටක (මූල) • Tipiṭaka (Mūla) / විනයපිටක • Vinayapiṭaka / පරිවාරපාළි • Parivārapāḷi
1. කථිනඅත්ථතාදි • 1. Kathinaatthatādi
2. කථිනඅනන්තරපච්චයාදි • 2. Kathinaanantarapaccayādi
අට්ඨකථා • Aṭṭhakathā / විනයපිටක (අට්ඨකථා) • Vinayapiṭaka (aṭṭhakathā) / පරිවාර-අට්ඨකථා • Parivāra-aṭṭhakathā / කථිනඅත්ථතාදිවණ්ණනා • Kathinaatthatādivaṇṇanā
ටීකා • Tīkā / විනයපිටක (ටීකා) • Vinayapiṭaka (ṭīkā) / සාරත්ථදීපනී-ටීකා • Sāratthadīpanī-ṭīkā / කථිනභෙදවණ්ණනා • Kathinabhedavaṇṇanā
ටීකා • Tīkā / විනයපිටක (ටීකා) • Vinayapiṭaka (ṭīkā) / වජිරබුද්ධි-ටීකා • Vajirabuddhi-ṭīkā / කථිනඅත්ථතාදිවණ්ණනා • Kathinaatthatādivaṇṇanā
ටීකා • Tīkā / විනයපිටක (ටීකා) • Vinayapiṭaka (ṭīkā) / විමතිවිනොදනී-ටීකා • Vimativinodanī-ṭīkā / කථිනඅත්ථතාදිවණ්ණනා • Kathinaatthatādivaṇṇanā