Library / Tipiṭaka / තිපිටක • Tipiṭaka / විමතිවිනොදනී-ටීකා • Vimativinodanī-ṭīkā |
කථිනභෙදං
Kathinabhedaṃ
කථිනඅත්ථතාදිවණ්ණනා
Kathinaatthatādivaṇṇanā
404. කථිනෙ අනාගතවසෙනාති උදකාහරණාදිපයොගෙ උප්පන්නෙ පච්ඡා ධොවනාදිපුබ්බකරණස්ස උප්පත්තිතො තප්පයොගස්ස අනාගතවසෙනෙව අනන්තරපච්චයො. පච්චයත්තඤ්චස්ස කාරියභූතස්ස යස්මා නිප්ඵාදෙතබ්බතං නිස්සාය පච්චයා පවත්තා, න විනා තෙන, තස්මා තෙන පරියායෙන වුත්තං, න සභාවතො සබ්බත්ථ. තෙනාහ ‘‘පයොගස්ස හී’’තිආදි. තත්ථ පයොගස්ස සත්තවිධම්පි පුබ්බකරණං පච්චයො හොතීති සම්බන්ධො. කාරණමාහ ‘‘යස්මා’’තිආදි. පුබ්බකරණස්සත්ථායාති පුබ්බකරණස්ස නිප්ඵාදනත්ථාය. පුරෙජාතපච්චයෙති පුරෙජාතපච්චයස්ස විසයෙ. එසාති පයොගො. ධොවනාදිධම්මෙසු එකම්පි අත්තනො පුරෙජාතපච්චයභූතං ධම්මං න ලභති, අත්තනො උප්පත්තිතො පුරෙජාතස්ස පුබ්බකරණස්ස අභාවාති අත්ථො. ලභතීති පච්ඡාජාතපච්චයං පුබ්බකරණං ලභති, පච්ඡාජාතපච්චයො හොතීති අත්ථො.
404. Kathine anāgatavasenāti udakāharaṇādipayoge uppanne pacchā dhovanādipubbakaraṇassa uppattito tappayogassa anāgatavaseneva anantarapaccayo. Paccayattañcassa kāriyabhūtassa yasmā nipphādetabbataṃ nissāya paccayā pavattā, na vinā tena, tasmā tena pariyāyena vuttaṃ, na sabhāvato sabbattha. Tenāha ‘‘payogassa hī’’tiādi. Tattha payogassa sattavidhampi pubbakaraṇaṃ paccayo hotīti sambandho. Kāraṇamāha ‘‘yasmā’’tiādi. Pubbakaraṇassatthāyāti pubbakaraṇassa nipphādanatthāya. Purejātapaccayeti purejātapaccayassa visaye. Esāti payogo. Dhovanādidhammesu ekampi attano purejātapaccayabhūtaṃ dhammaṃ na labhati, attano uppattito purejātassa pubbakaraṇassa abhāvāti attho. Labhatīti pacchājātapaccayaṃ pubbakaraṇaṃ labhati, pacchājātapaccayo hotīti attho.
පාළියං පන්නරස ධම්මා සහජාතපච්චයෙන පච්චයොති එත්ථ පුබ්බකරණස්සාති වා පයොගස්සාති වා අඤ්ඤස්ස කස්සචි පච්චයුප්පන්නස්ස අපරාමට්ඨත්තා පන්නරස ධම්මා සයං අඤ්ඤමඤ්ඤසහජාතපච්චයෙන පච්චයොති එවමත්ථො ගහෙතබ්බො, තෙහි සහ උප්පජ්ජනකස්ස අඤ්ඤස්ස අභාවා. එවං උපරි සබ්බත්ථ. තෙනාහ ‘‘සහජාතපච්චයං පනා’’තිආදි. මාතිකා ච පලිබොධා චාති එත්ථ ච-සද්දෙන පඤ්චානිසංසානි ගහිතානීති දට්ඨබ්බං. එවං මාතිකානඤ්ච පලිබොධානඤ්චාති එත්ථාපි. තෙහිපි අත්ථො අනන්තරමෙව මාතිකාදීහි සහ ජායන්ති. තෙනෙව ‘‘පන්නරස ධම්මා සහජාතපච්චයෙන පච්චයො’’ති වුත්තා. ආසාති චීවරාසා. වත්ථූති ආසාය නිමිත්තභූතං අනුප්පන්නචීවරං. ‘‘දස්සාම කරිස්සාමා’’ති හි දායකෙහි පටිඤ්ඤාතචීවරං නිස්සාය අනන්තරං උප්පජ්ජමානා චීවරාසා අනන්තරපච්චයාදිභාවෙන වුත්තා. ආසානඤ්ච අනාසානඤ්චාති ලබ්භමානකචීවරෙ උප්පජ්ජනකචීවරාසානඤ්චෙව අලබ්භමානෙ චීවරෙ උප්පජ්ජනකඅනාසානඤ්ච, ආසානං, තබ්බිගමානඤ්චාති අත්ථො. ඛණෙ ඛණෙ උප්පත්තිභෙදං සන්ධාය ‘‘ආසාන’’න්ති බහුවචනං කතං, ආසාය , අනාසාය චාති අත්ථො. තෙනාහ ‘‘ආසා ච අනාසා චා’’ති.
Pāḷiyaṃ pannarasa dhammā sahajātapaccayena paccayoti ettha pubbakaraṇassāti vā payogassāti vā aññassa kassaci paccayuppannassa aparāmaṭṭhattā pannarasa dhammā sayaṃ aññamaññasahajātapaccayena paccayoti evamattho gahetabbo, tehi saha uppajjanakassa aññassa abhāvā. Evaṃ upari sabbattha. Tenāha ‘‘sahajātapaccayaṃ panā’’tiādi. Mātikā ca palibodhā cāti ettha ca-saddena pañcānisaṃsāni gahitānīti daṭṭhabbaṃ. Evaṃ mātikānañca palibodhānañcāti etthāpi. Tehipi attho anantarameva mātikādīhi saha jāyanti. Teneva ‘‘pannarasa dhammā sahajātapaccayena paccayo’’ti vuttā. Āsāti cīvarāsā. Vatthūti āsāya nimittabhūtaṃ anuppannacīvaraṃ. ‘‘Dassāma karissāmā’’ti hi dāyakehi paṭiññātacīvaraṃ nissāya anantaraṃ uppajjamānā cīvarāsā anantarapaccayādibhāvena vuttā. Āsānañca anāsānañcāti labbhamānakacīvare uppajjanakacīvarāsānañceva alabbhamāne cīvare uppajjanakaanāsānañca, āsānaṃ, tabbigamānañcāti attho. Khaṇe khaṇe uppattibhedaṃ sandhāya ‘‘āsāna’’nti bahuvacanaṃ kataṃ, āsāya , anāsāya cāti attho. Tenāha ‘‘āsā ca anāsā cā’’ti.
කථිනඅත්ථතාදිවණ්ණනා නිට්ඨිතා.
Kathinaatthatādivaṇṇanā niṭṭhitā.
Related texts:
තිපිටක (මූල) • Tipiṭaka (Mūla) / විනයපිටක • Vinayapiṭaka / පරිවාරපාළි • Parivārapāḷi / 2. කථිනඅනන්තරපච්චයාදි • 2. Kathinaanantarapaccayādi
අට්ඨකථා • Aṭṭhakathā / විනයපිටක (අට්ඨකථා) • Vinayapiṭaka (aṭṭhakathā) / පරිවාර-අට්ඨකථා • Parivāra-aṭṭhakathā / කථිනඅත්ථතාදිවණ්ණනා • Kathinaatthatādivaṇṇanā
ටීකා • Tīkā / විනයපිටක (ටීකා) • Vinayapiṭaka (ṭīkā) / සාරත්ථදීපනී-ටීකා • Sāratthadīpanī-ṭīkā / කථිනභෙදවණ්ණනා • Kathinabhedavaṇṇanā
ටීකා • Tīkā / විනයපිටක (ටීකා) • Vinayapiṭaka (ṭīkā) / වජිරබුද්ධි-ටීකා • Vajirabuddhi-ṭīkā / කථිනඅත්ථතාදිවණ්ණනා • Kathinaatthatādivaṇṇanā
ටීකා • Tīkā / විනයපිටක (ටීකා) • Vinayapiṭaka (ṭīkā) / පාචිත්යාදියොජනාපාළි • Pācityādiyojanāpāḷi / කථිනඅත්ථතාදිවණ්ණනා • Kathinaatthatādivaṇṇanā