Library / Tipiṭaka / തിപിടക • Tipiṭaka / വിനയവിനിച്ഛയ-ടീകാ • Vinayavinicchaya-ṭīkā

    കഥിനക്ഖന്ധകകഥാവണ്ണനാ

    Kathinakkhandhakakathāvaṇṇanā

    ൨൬൯൭. വുത്ഥവസ്സാനം പുരിമികായ വസ്സം ഉപഗന്ത്വാ യാവ മഹാപവാരണാ, താവ രത്തിച്ഛേദം അകത്വാ വുത്ഥവസ്സാനം ഭിക്ഖൂനം ഏകസ്സ വാ ദ്വിന്നം തിണ്ണം ചതുന്നം പഞ്ചന്നം അതിരേകാനം വാ ഭിക്ഖൂനം പഞ്ചന്നം ആനിസംസാനം വക്ഖമാനാനം അനാമന്തചാരാദീനം പഞ്ചന്നം ആനിസംസാനം പടിലാഭകാരണാ മുനിപുങ്ഗവോ സബ്ബേസം അഗാരികാദിമുനീനം സകലഗുണഗണേഹി ഉത്തമോ ഭഗവാ കഥിനത്ഥാരം ‘‘അനുജാനാമി, ഭിക്ഖവേ, വസ്സംവുത്ഥാനം ഭിക്ഖൂനം കഥിനം അത്ഥരിതു’’ന്തി (മഹാവ॰ ൩൦൬) അബ്ര്വി കഥേസീതി യോജനാ.

    2697.Vutthavassānaṃ purimikāya vassaṃ upagantvā yāva mahāpavāraṇā, tāva ratticchedaṃ akatvā vutthavassānaṃ bhikkhūnaṃ ekassa vā dvinnaṃ tiṇṇaṃ catunnaṃ pañcannaṃ atirekānaṃ vā bhikkhūnaṃ pañcannaṃ ānisaṃsānaṃ vakkhamānānaṃ anāmantacārādīnaṃ pañcannaṃ ānisaṃsānaṃ paṭilābhakāraṇā munipuṅgavo sabbesaṃ agārikādimunīnaṃ sakalaguṇagaṇehi uttamo bhagavā kathinatthāraṃ ‘‘anujānāmi, bhikkhave, vassaṃvutthānaṃ bhikkhūnaṃ kathinaṃ attharitu’’nti (mahāva. 306) abrvi kathesīti yojanā.

    ഏത്ഥായം വിനിച്ഛയോ – ‘‘കഥിനത്ഥാരം കേ ലഭന്തി, കേ ന ലഭന്തീതി? ഗണനവസേന താവ പച്ഛിമകോടിയാ പഞ്ച ജനാ ലഭന്തി, ഉദ്ധം സതസഹസ്സമ്പി, പഞ്ചന്നം ഹേട്ഠാ ന ലഭന്തീ’’തി (മഹാവ॰ അട്ഠ॰ ൩൦൬) ഇദം അട്ഠകഥായ അത്ഥാരകസ്സ ഭിക്ഖുനോ സങ്ഘസ്സ കഥിനദുസ്സദാനകമ്മം സന്ധായ വുത്തം. ‘‘വുത്ഥവസ്സവസേന പുരിമികായ വസ്സം ഉപഗന്ത്വാ പഠമപവാരണായ പവാരിതാ ലഭന്തി, ഛിന്നവസ്സാ വാ പച്ഛിമികായ ഉപഗതാ വാ ന ലഭന്തി. അഞ്ഞസ്മിം വിഹാരേ വുത്ഥവസ്സാപി ന ലഭന്തീതി മഹാപച്ചരിയം വുത്ത’’ന്തി (മഹാവ॰ അട്ഠ॰ ൩൦൬) ഇദം അട്ഠകഥായ ആനിസംസലാഭം സന്ധായ വുത്തം, ന കമ്മം.

    Etthāyaṃ vinicchayo – ‘‘kathinatthāraṃ ke labhanti, ke na labhantīti? Gaṇanavasena tāva pacchimakoṭiyā pañca janā labhanti, uddhaṃ satasahassampi, pañcannaṃ heṭṭhā na labhantī’’ti (mahāva. aṭṭha. 306) idaṃ aṭṭhakathāya atthārakassa bhikkhuno saṅghassa kathinadussadānakammaṃ sandhāya vuttaṃ. ‘‘Vutthavassavasena purimikāya vassaṃ upagantvā paṭhamapavāraṇāya pavāritā labhanti, chinnavassā vā pacchimikāya upagatā vā na labhanti. Aññasmiṃ vihāre vutthavassāpi na labhantīti mahāpaccariyaṃ vutta’’nti (mahāva. aṭṭha. 306) idaṃ aṭṭhakathāya ānisaṃsalābhaṃ sandhāya vuttaṃ, na kammaṃ.

    ഇദാനി തദുഭയം വിഭജിത്വാ ദസ്സേതി –

    Idāni tadubhayaṃ vibhajitvā dasseti –

    ‘‘പുരിമികായ ഉപഗതാനം പന സബ്ബേ ഗണപൂരകാ ഹോന്തി, ആനിസംസം ന ലഭന്തി, ആനിസംസോ ഇതരേസംയേവ ഹോതി. സചേ പുരിമികായ ഉപഗതാ ചത്താരോ വാ ഹോന്തി, തയോ വാ ദ്വേ വാ ഏകോ വാ, ഇതരേ ഗണപൂരകേ കത്വാ കഥിനം അത്ഥരിതബ്ബം. അഥ ചത്താരോ ഭിക്ഖൂ ഉപഗതാ, ഏകോ പരിപുണ്ണവസ്സോ സാമണേരോ, സോ ചേ പച്ഛിമികായ ഉപസമ്പജ്ജതി, ഗണപൂരകോ ചേവ ഹോതി, ആനിസംസഞ്ച ലഭതി . തയോ ഭിക്ഖൂ ദ്വേ സാമണേരാ, ദ്വേ ഭിക്ഖൂ തയോ സാമണേരാ, ഏകോ ഭിക്ഖു ചത്താരോ സാമണേരാതി ഏത്ഥാപി ഏസേവ നയോ. സചേ പുരിമികായ ഉപഗതാ കഥിനത്ഥാരകുസലാ ന ഹോന്തി, അത്ഥാരകുസലാ ഖന്ധകഭാണകത്ഥേരാ പരിയേസിത്വാ ആനേതബ്ബാ, കമ്മവാചം സാവേത്വാ കഥിനം അത്ഥരാപേത്വാ ദാനഞ്ച ഭുഞ്ജിത്വാ ഗമിസ്സന്തി, ആനിസംസോ പന ഇതരേസംയേവ ഹോതീ’’തി (മഹാവ॰ അട്ഠ॰ ൩൦൬).

    ‘‘Purimikāya upagatānaṃ pana sabbe gaṇapūrakā honti, ānisaṃsaṃ na labhanti, ānisaṃso itaresaṃyeva hoti. Sace purimikāya upagatā cattāro vā honti, tayo vā dve vā eko vā, itare gaṇapūrake katvā kathinaṃ attharitabbaṃ. Atha cattāro bhikkhū upagatā, eko paripuṇṇavasso sāmaṇero, so ce pacchimikāya upasampajjati, gaṇapūrako ceva hoti, ānisaṃsañca labhati . Tayo bhikkhū dve sāmaṇerā, dve bhikkhū tayo sāmaṇerā, eko bhikkhu cattāro sāmaṇerāti etthāpi eseva nayo. Sace purimikāya upagatā kathinatthārakusalā na honti, atthārakusalā khandhakabhāṇakattherā pariyesitvā ānetabbā, kammavācaṃ sāvetvā kathinaṃ attharāpetvā dānañca bhuñjitvā gamissanti, ānisaṃso pana itaresaṃyeva hotī’’ti (mahāva. aṭṭha. 306).

    കഥിനം കേന ദിന്നം വട്ടതീതി? യേന കേനചി ദേവേന വാ മനുസ്സേന വാ പഞ്ചന്നം വാ സഹധമ്മികാനം അഞ്ഞതരേന ദിന്നം വട്ടതി. കഥിനദായകസ്സ വത്തം അത്ഥി, സചേ സോ തം അജാനന്തോ പുച്ഛതി ‘‘ഭന്തേ, കഥം കഥിനം ദാതബ്ബ’’ന്തി, തസ്സ ഏവം ആചിക്ഖിതബ്ബം ‘‘തിണ്ണം ചീവരാനം അഞ്ഞതരപ്പഹോനകം സൂരിയുഗ്ഗമനസമയേ വത്ഥം ‘കഥിനചീവരം ദേമാ’തി ദാതും വട്ടതി, തസ്സ പരികമ്മത്ഥം ഏത്തകാ നാമ സൂചിയോ, ഏത്തകം സുത്തം, ഏത്തകം രജനം, പരികമ്മം കരോന്താനം ഏത്തകാനം ഭിക്ഖൂനം യാഗുഭത്തഞ്ച ദാതും വട്ടതീ’’തി.

    Kathinaṃ kena dinnaṃ vaṭṭatīti? Yena kenaci devena vā manussena vā pañcannaṃ vā sahadhammikānaṃ aññatarena dinnaṃ vaṭṭati. Kathinadāyakassa vattaṃ atthi, sace so taṃ ajānanto pucchati ‘‘bhante, kathaṃ kathinaṃ dātabba’’nti, tassa evaṃ ācikkhitabbaṃ ‘‘tiṇṇaṃ cīvarānaṃ aññatarappahonakaṃ sūriyuggamanasamaye vatthaṃ ‘kathinacīvaraṃ demā’ti dātuṃ vaṭṭati, tassa parikammatthaṃ ettakā nāma sūciyo, ettakaṃ suttaṃ, ettakaṃ rajanaṃ, parikammaṃ karontānaṃ ettakānaṃ bhikkhūnaṃ yāgubhattañca dātuṃ vaṭṭatī’’ti.

    കഥിനത്ഥാരകേനാപി ധമ്മേന സമേന ഉപ്പന്നം കഥിനം അത്ഥരന്തേന വത്തം ജാനിതബ്ബം. തന്തവായഗേഹതോ ഹി ആഭതസന്താനേനേവ ഖലിമക്ഖിതസാടകോപി ന വട്ടതി, മലീനസാടകോപി ന വട്ടതി, തസ്മാ കഥിനത്ഥാരസാടകം ലഭിത്വാ സുദ്ധം ധോവിത്വാ സൂചിആദീനി ചീവരകമ്മൂപകരണാനി സജ്ജേത്വാ ബഹൂഹി ഭിക്ഖൂഹി സദ്ധിം തദഹേവ സിബ്ബിത്വാ നിട്ഠിതസൂചികമ്മം രജിത്വാ കപ്പബിന്ദും ദത്വാ കഥിനം അത്ഥരിതബ്ബം. സചേ തസ്മിം അനത്ഥതേയേവ അഞ്ഞോ കഥിനസാടകം അത്ഥരിതബ്ബകം ആഹരതി, അഞ്ഞാനി ച ബഹൂനി കഥിനാനിസംസവത്ഥാനി ദേതി, യോ ആനിസംസം ബഹും ദേതി, തസ്സ സന്തകേനേവ അത്ഥരിതബ്ബം. ഇതരോ യഥാ തഥാ ഓവദിത്വാ സഞ്ഞാപേതബ്ബോ.

    Kathinatthārakenāpi dhammena samena uppannaṃ kathinaṃ attharantena vattaṃ jānitabbaṃ. Tantavāyagehato hi ābhatasantāneneva khalimakkhitasāṭakopi na vaṭṭati, malīnasāṭakopi na vaṭṭati, tasmā kathinatthārasāṭakaṃ labhitvā suddhaṃ dhovitvā sūciādīni cīvarakammūpakaraṇāni sajjetvā bahūhi bhikkhūhi saddhiṃ tadaheva sibbitvā niṭṭhitasūcikammaṃ rajitvā kappabinduṃ datvā kathinaṃ attharitabbaṃ. Sace tasmiṃ anatthateyeva añño kathinasāṭakaṃ attharitabbakaṃ āharati, aññāni ca bahūni kathinānisaṃsavatthāni deti, yo ānisaṃsaṃ bahuṃ deti, tassa santakeneva attharitabbaṃ. Itaro yathā tathā ovaditvā saññāpetabbo.

    കഥിനം പന കേന അത്ഥരിതബ്ബം? യസ്സ സങ്ഘോ കഥിനചീവരം ദേതി. സങ്ഘേന പന കസ്സ ദാതബ്ബം? യോ ജിണ്ണചീവരോ ഹോതി. സചേ ബഹൂ ജിണ്ണചീവരാ ഹോന്തി, വുഡ്ഢസ്സ ദാതബ്ബം. വുഡ്ഢേസുപി യോ മഹാപരിവാരോ തദഹേവ ചീവരം കത്വാ അത്ഥരിതും സക്കോതി, തസ്സ ദാതബ്ബം. സചേ വുഡ്ഢോ ന സക്കോതി, നവകതരോ സക്കോതി, തസ്സ ദാതബ്ബം. അപി ച സങ്ഘേന മഹാഥേരസ്സ സങ്ഗഹം കാതും വട്ടതി, തസ്മാ ‘‘തുമ്ഹേ, ഭന്തേ, ഗണ്ഹഥ, മയം കത്വാ ദസ്സാമാ’’തി വത്തബ്ബം.

    Kathinaṃ pana kena attharitabbaṃ? Yassa saṅgho kathinacīvaraṃ deti. Saṅghena pana kassa dātabbaṃ? Yo jiṇṇacīvaro hoti. Sace bahū jiṇṇacīvarā honti, vuḍḍhassa dātabbaṃ. Vuḍḍhesupi yo mahāparivāro tadaheva cīvaraṃ katvā attharituṃ sakkoti, tassa dātabbaṃ. Sace vuḍḍho na sakkoti, navakataro sakkoti, tassa dātabbaṃ. Api ca saṅghena mahātherassa saṅgahaṃ kātuṃ vaṭṭati, tasmā ‘‘tumhe, bhante, gaṇhatha, mayaṃ katvā dassāmā’’ti vattabbaṃ.

    തീസു ചീവരേസു യം ജിണ്ണം ഹോതി, തദത്ഥായ ദാതബ്ബം. പകതിയാ ദുപട്ടചീവരസ്സ ദുപട്ടത്ഥായേവ ദാതബ്ബം. സചേപിസ്സ ഏകപട്ടചീവരം ഘനം ഹോതി, കഥിനസാടകോ ച പേലവോ, സാരുപ്പത്ഥായ ദുപട്ടപ്പഹോനകമേവ ദാതബ്ബം. ‘‘അഹം അലഭന്തോ ഏകപട്ടം പാരുപാമീ’’തി വദന്തസ്സാപി ദുപട്ടം ദാതും വട്ടതി. യോ പന ലോഭപകതികോ ഹോതി, തസ്സ ന ദാതബ്ബം. തേനാപി കഥിനം അത്ഥരിത്വാ ‘‘പച്ഛാ വിസിബ്ബിത്വാ ദ്വേ ചീവരാനി കരിസ്സാമീ’’തി ന ഗഹേതബ്ബം.

    Tīsu cīvaresu yaṃ jiṇṇaṃ hoti, tadatthāya dātabbaṃ. Pakatiyā dupaṭṭacīvarassa dupaṭṭatthāyeva dātabbaṃ. Sacepissa ekapaṭṭacīvaraṃ ghanaṃ hoti, kathinasāṭako ca pelavo, sāruppatthāya dupaṭṭappahonakameva dātabbaṃ. ‘‘Ahaṃ alabhanto ekapaṭṭaṃ pārupāmī’’ti vadantassāpi dupaṭṭaṃ dātuṃ vaṭṭati. Yo pana lobhapakatiko hoti, tassa na dātabbaṃ. Tenāpi kathinaṃ attharitvā ‘‘pacchā visibbitvā dve cīvarāni karissāmī’’ti na gahetabbaṃ.

    യസ്സ പന ദിയ്യതി, തസ്സ –

    Yassa pana diyyati, tassa –

    ‘‘സുണാതു മേ, ഭന്തേ സങ്ഘോ, ഇദം സങ്ഘസ്സ കഥിനദുസ്സം ഉപ്പന്നം, യദി സങ്ഘസ്സ പത്തകല്ലം, സങ്ഘോ ഇമം കഥിനദുസ്സം ഇത്ഥന്നാമസ്സ ഭിക്ഖുനോ ദദേയ്യ കഥിനം അത്ഥരിതും, ഏസാ ഞത്തി.

    ‘‘Suṇātu me, bhante saṅgho, idaṃ saṅghassa kathinadussaṃ uppannaṃ, yadi saṅghassa pattakallaṃ, saṅgho imaṃ kathinadussaṃ itthannāmassa bhikkhuno dadeyya kathinaṃ attharituṃ, esā ñatti.

    ‘‘സുണാതു മേ, ഭന്തേ സങ്ഘോ, ഇദം സങ്ഘസ്സ കഥിനദുസ്സം ഉപ്പന്നം, സങ്ഘോ ഇമം കഥിനദുസ്സം ഇത്ഥന്നാമസ്സ ഭിക്ഖുനോ ദേതി കഥിനം അത്ഥരിതും, യസ്സായസ്മതോ ഖമതി ഇമസ്സ കഥിനദുസ്സസ്സ ഇത്ഥന്നാമസ്സ ഭിക്ഖുനോ ദാനം കഥിനം അത്ഥരിതും, സോ തുണ്ഹസ്സ, യസ്സ നക്ഖമതി, സോ ഭാസേയ്യ.

    ‘‘Suṇātu me, bhante saṅgho, idaṃ saṅghassa kathinadussaṃ uppannaṃ, saṅgho imaṃ kathinadussaṃ itthannāmassa bhikkhuno deti kathinaṃ attharituṃ, yassāyasmato khamati imassa kathinadussassa itthannāmassa bhikkhuno dānaṃ kathinaṃ attharituṃ, so tuṇhassa, yassa nakkhamati, so bhāseyya.

    ‘‘ദിന്നം ഇദം സങ്ഘേന കഥിനദുസ്സം ഇത്ഥന്നാമസ്സ ഭിക്ഖുനോ കഥിനം അത്ഥരിതും, ഖമതി സങ്ഘസ്സ, തസ്മാ തുണ്ഹീ, ഏവമേതം ധാരയാമീ’’തി (മഹാവ॰ ൩൦൭) –

    ‘‘Dinnaṃ idaṃ saṅghena kathinadussaṃ itthannāmassa bhikkhuno kathinaṃ attharituṃ, khamati saṅghassa, tasmā tuṇhī, evametaṃ dhārayāmī’’ti (mahāva. 307) –

    ഏവം ഞത്തിദുതിയായ കമ്മവാചായ ദാതബ്ബന്തി ഏവം ദിന്നം.

    Evaṃ ñattidutiyāya kammavācāya dātabbanti evaṃ dinnaṃ.

    ൨൬൯൮-൯. ന ഉല്ലിഖിതമത്താദി-ചതുവീസതിവജ്ജിതന്തി പാളിയം ആഗതേഹി ‘‘ന ഉല്ലിഖിതമത്തേന അത്ഥതം ഹോതി കഥിന’’ന്തി (മഹാവ॰ ൩൦൮) ഉല്ലിഖിതമത്താദീഹി ചതുവീസതിയാ ആകാരേഹി വജ്ജിതം. ചീവരന്തി ‘‘അഹതേന അത്ഥതം ഹോതി കഥിന’’ന്തി (മഹാവ॰ ൩൦൯) പാളിയം ആഗതാനം സോളസന്നം ആകാരാനം അഞ്ഞതരേന യുത്തം കതപരിയോസിതം ദിന്നം കപ്പബിന്ദും തിണ്ണം ചീവരാനം അഞ്ഞതരചീവരം. തേ പന ചതുവീസതി ആകാരാ, സോളസാകാരാ ച പാളിതോ (മഹാവ॰ ൩൦൮), അട്ഠകഥാതോ (മഹാവ॰ അട്ഠ॰ ൩൦൮) ച ഗഹേതബ്ബാ. ഗന്ഥഗാരവപരിഹാരത്ഥമിധ ന വുത്താ.

    2698-9.Na ullikhitamattādi-catuvīsativajjitanti pāḷiyaṃ āgatehi ‘‘na ullikhitamattena atthataṃ hoti kathina’’nti (mahāva. 308) ullikhitamattādīhi catuvīsatiyā ākārehi vajjitaṃ. Cīvaranti ‘‘ahatena atthataṃ hoti kathina’’nti (mahāva. 309) pāḷiyaṃ āgatānaṃ soḷasannaṃ ākārānaṃ aññatarena yuttaṃ katapariyositaṃ dinnaṃ kappabinduṃ tiṇṇaṃ cīvarānaṃ aññataracīvaraṃ. Te pana catuvīsati ākārā, soḷasākārā ca pāḷito (mahāva. 308), aṭṭhakathāto (mahāva. aṭṭha. 308) ca gahetabbā. Ganthagāravaparihāratthamidha na vuttā.

    ഭിക്ഖുനാ വക്ഖമാനേ അട്ഠധമ്മേ ജാനന്തേന അത്ഥരകേന ആദായ ഗഹേത്വാ പുരാണകം അത്തനാ പരിഭുഞ്ജിയമാനം അത്ഥരിതബ്ബചീവരേന ഏകനാമകം പുരാണചീവരം ഉദ്ധരിത്വാ പച്ചുദ്ധരിത്വാ നവം അത്ഥരിതബ്ബം ചീവരം അധിട്ഠഹിത്വാ പുരാണപച്ചുദ്ധടചീവരസ്സ നാമേന അധിട്ഠഹിത്വാവ തം അന്തരവാസകം ചേ, ‘‘ഇമിനാ അന്തരവാസകേന കഥിനം അത്ഥരാമി’’ഇതി വചസാ വത്തബ്ബന്തി യോജനാ. സചേ ഉത്തരാസങ്ഗോ ഹോതി, ‘‘ഇമിനാ ഉത്തരാസങ്ഗേന കഥിനം അത്ഥരാമി’’, സചേ സങ്ഘാടി ഹോതി, ‘‘ഇമായ സങ്ഘാടിയാ കഥിനം അത്ഥരാമീ’’തി വത്തബ്ബം.

    Bhikkhunā vakkhamāne aṭṭhadhamme jānantena attharakena ādāya gahetvā purāṇakaṃ attanā paribhuñjiyamānaṃ attharitabbacīvarena ekanāmakaṃ purāṇacīvaraṃ uddharitvā paccuddharitvā navaṃ attharitabbaṃ cīvaraṃ adhiṭṭhahitvā purāṇapaccuddhaṭacīvarassa nāmena adhiṭṭhahitvāva taṃ antaravāsakaṃ ce, ‘‘iminā antaravāsakena kathinaṃ attharāmi’’iti vacasā vattabbanti yojanā. Sace uttarāsaṅgo hoti, ‘‘iminā uttarāsaṅgena kathinaṃ attharāmi’’, sace saṅghāṭi hoti, ‘‘imāya saṅghāṭiyā kathinaṃ attharāmī’’ti vattabbaṃ.

    ൨൭൦൦-൧. ഇച്ചേവം തിക്ഖത്തും വുത്തേ കഥിനം അത്ഥതം ഹോതീതി യോജനാ. തേന പന ഭിക്ഖുനാ നവകേന കഥിനചീവരം ആദായ സങ്ഘം ഉപസങ്കമ്മ ‘‘അത്ഥതം, ഭന്തേ, സങ്ഘസ്സ കഥിനം, ധമ്മികോ കഥിനത്ഥാരോ, അനുമോദഥ’’ഇതി വത്തബ്ബന്തി യോജനാ.

    2700-1. Iccevaṃ tikkhattuṃ vutte kathinaṃ atthataṃ hotīti yojanā. Tena pana bhikkhunā navakena kathinacīvaraṃ ādāya saṅghaṃ upasaṅkamma ‘‘atthataṃ, bhante, saṅghassa kathinaṃ, dhammiko kathinatthāro, anumodatha’’iti vattabbanti yojanā.

    ൨൭൦൨. അനുമോദകേസു ച ഥേരേഹി ‘‘അത്ഥതം, ആവുസോ, സങ്ഘസ്സ കഥിനം, ധമ്മികോ കഥിനത്ഥാരോ, അനുമോദാമാ’’തി വത്തബ്ബം, നവേന പന ‘‘അത്ഥതം, ഭന്തേ, സങ്ഘസ്സ കഥിനം, ധമ്മികോ കഥിനത്ഥാരോ, അനുമോദാമീ’’തി ഇതി പുന ഈരയേ കഥേയ്യാതി യോജനാ. ഗാഥായ പന അനുമോദനപാഠസ്സ അത്ഥദസ്സനമുഖേന ‘‘സുഅത്ഥതം തയാ ഭന്തേ’’തി വുത്തം, ന പാഠക്കമദസ്സനവസേനാതി വേദിതബ്ബം.

    2702. Anumodakesu ca therehi ‘‘atthataṃ, āvuso, saṅghassa kathinaṃ, dhammiko kathinatthāro, anumodāmā’’ti vattabbaṃ, navena pana ‘‘atthataṃ, bhante, saṅghassa kathinaṃ, dhammiko kathinatthāro, anumodāmī’’ti iti puna īraye katheyyāti yojanā. Gāthāya pana anumodanapāṭhassa atthadassanamukhena ‘‘suatthataṃ tayā bhante’’ti vuttaṃ, na pāṭhakkamadassanavasenāti veditabbaṃ.

    അത്ഥാരകേസു ച അനുമോദകേസു ച നവേഹി വുഡ്ഢാനം വചനക്കമോ വുത്തോ, വുഡ്ഢേഹി നവാനം വചനക്കമോ പന തദനുസാരേന യഥാരഹം യോജേത്വാ വത്തബ്ബോതി ഗാഥാസു ന വുത്തോതി വേദിതബ്ബോ. അത്ഥാരകേന ഥേരേന വാ നവേന വാ ഗണപുഗ്ഗലാനം വചനക്കമോ ച ഗണപുഗ്ഗലേഹി അത്ഥാരകസ്സ വചനക്കമോ ച വുത്തനയേന യഥാരഹം യോജേതും സക്കാതി ന വുത്തോ.

    Atthārakesu ca anumodakesu ca navehi vuḍḍhānaṃ vacanakkamo vutto, vuḍḍhehi navānaṃ vacanakkamo pana tadanusārena yathārahaṃ yojetvā vattabboti gāthāsu na vuttoti veditabbo. Atthārakena therena vā navena vā gaṇapuggalānaṃ vacanakkamo ca gaṇapuggalehi atthārakassa vacanakkamo ca vuttanayena yathārahaṃ yojetuṃ sakkāti na vutto.

    ഏവം അത്ഥതേ പന കഥിനേ സചേ കഥിനചീവരേന സദ്ധിം ആഭതം ആനിസംസം ദായകാ ‘‘യേന അമ്ഹാകം കഥിനം ഗഹിതം, തസ്സേവ ച ദേമാ’’തി ദേന്തി, ഭിക്ഖുസങ്ഘോ അനിസ്സരോ. അഥ അവിചാരേത്വാവ ദത്വാ ഗച്ഛന്തി, ഭിക്ഖുസങ്ഘോ ഇസ്സരോ. തസ്മാ സചേ കഥിനത്ഥാരകസ്സ സേസചീവരാനിപി ദുബ്ബലാനി ഹോന്തി, സങ്ഘേന അപലോകേത്വാ തേസമ്പി അത്ഥായ വത്ഥാനി ദാതബ്ബാനി, കമ്മവാചായ പന ഏകായേവ വട്ടതി. അവസേസേ കഥിനാനിസംസേ ബലവവത്ഥാനി വസ്സാവാസികഠിതികായ ദാതബ്ബാനി, ഠിതികായ അഭാവേ ഥേരാസനതോ പട്ഠായ ദാതബ്ബാനി, ഗരുഭണ്ഡം ന ഭാജേതബ്ബം. സചേ പന ഏകസീമായ ബഹൂ വിഹാരാ ഹോന്തി, സബ്ബേ ഭിക്ഖൂ സന്നിപാതേത്വാ ഏകത്ഥ കഥിനം അത്ഥരിതബ്ബം, വിസും വിസും അത്ഥരിതും ന വട്ടതി.

    Evaṃ atthate pana kathine sace kathinacīvarena saddhiṃ ābhataṃ ānisaṃsaṃ dāyakā ‘‘yena amhākaṃ kathinaṃ gahitaṃ, tasseva ca demā’’ti denti, bhikkhusaṅgho anissaro. Atha avicāretvāva datvā gacchanti, bhikkhusaṅgho issaro. Tasmā sace kathinatthārakassa sesacīvarānipi dubbalāni honti, saṅghena apaloketvā tesampi atthāya vatthāni dātabbāni, kammavācāya pana ekāyeva vaṭṭati. Avasese kathinānisaṃse balavavatthāni vassāvāsikaṭhitikāya dātabbāni, ṭhitikāya abhāve therāsanato paṭṭhāya dātabbāni, garubhaṇḍaṃ na bhājetabbaṃ. Sace pana ekasīmāya bahū vihārā honti, sabbe bhikkhū sannipātetvā ekattha kathinaṃ attharitabbaṃ, visuṃ visuṃ attharituṃ na vaṭṭati.

    ൨൭൦൩. ‘‘കഥിനസ്സ ച കിം മൂല’’ന്തിആദീനി സയമേവ വിവരിസ്സതി.

    2703.‘‘Kathinassa ca kiṃ mūla’’ntiādīni sayameva vivarissati.

    ൨൭൦൬. അട്ഠധമ്മുദ്ദേസഗാഥായ പുബ്ബകിച്ചം പുബ്ബ-വചനേനേവ ഉത്തരപദലോപേന വുത്തം. തേനേവ വക്ഖതി ‘‘പുബ്ബകിച്ചന്തി വുച്ചതീ’’തി. ‘‘പച്ചുദ്ധാര’’ഇതി വത്തബ്ബേ ‘‘പച്ചുദ്ധര’’ഇതി ഗാഥാബന്ധവസേന രസ്സോ. തേനേവ വക്ഖതി ‘‘പച്ചുദ്ധാരോ’’തി. അധിട്ഠഹനം അധിട്ഠാനം. പച്ചുദ്ധാരോ ച അധിട്ഠാനഞ്ച പച്ചുദ്ധരാധിട്ഠാനാ. ഇതരീതരയോഗേന ദ്വന്ദസമാസോ. അത്ഥാരോതി ഏത്ഥ ‘‘കഥിനത്ഥാരോ’’തി പകരണതോ ലബ്ഭതി.

    2706. Aṭṭhadhammuddesagāthāya pubbakiccaṃ pubba-vacaneneva uttarapadalopena vuttaṃ. Teneva vakkhati ‘‘pubbakiccanti vuccatī’’ti. ‘‘Paccuddhāra’’iti vattabbe ‘‘paccuddhara’’iti gāthābandhavasena rasso. Teneva vakkhati ‘‘paccuddhāro’’ti. Adhiṭṭhahanaṃ adhiṭṭhānaṃ. Paccuddhāro ca adhiṭṭhānañca paccuddharādhiṭṭhānā. Itarītarayogena dvandasamāso. Atthāroti ettha ‘‘kathinatthāro’’ti pakaraṇato labbhati.

    ‘‘മാതികാ’’തി ഇമിനാ ‘‘അട്ഠ കഥിനുബ്ഭാരമാതികാ’’തി പകരണതോ വിഞ്ഞായതി. യഥാഹ – ‘‘അട്ഠിമാ, ഭിക്ഖവേ, മാതികാ കഥിനസ്സ ഉബ്ഭാരായാ’’തി (മഹാവ॰ ൩൧൦). മാതികാതി മാതരോ ജനേത്തിയോ, കഥിനുബ്ഭാരം ഏതാ അട്ഠ ജനേന്തീതി അത്ഥോ. ഉദ്ധാരോതി കഥിനസ്സ ഉദ്ധാരോ. ആനിസംസാതി ഏത്ഥ ‘‘കഥിനസ്സാ’’തി പകരണതോ ലബ്ഭതി. കഥിനസ്സ ആനിസംസാതി ഇമേ അട്ഠ ധമ്മാതി യോജനാ. യഥാഹ ‘‘അത്ഥതകഥിനാനം വോ, ഭിക്ഖവേ, പഞ്ച കപ്പിസ്സന്തീ’’തിആദി (മഹാവ॰ ൩൦൬). ‘‘ആനിസംസേനാ’’തിപി പാഠോ. ആനിസംസേന സഹ ഇമേ അട്ഠ ധമ്മാതി യോജനാ.

    ‘‘Mātikā’’ti iminā ‘‘aṭṭha kathinubbhāramātikā’’ti pakaraṇato viññāyati. Yathāha – ‘‘aṭṭhimā, bhikkhave, mātikā kathinassa ubbhārāyā’’ti (mahāva. 310). Mātikāti mātaro janettiyo, kathinubbhāraṃ etā aṭṭha janentīti attho. Uddhāroti kathinassa uddhāro. Ānisaṃsāti ettha ‘‘kathinassā’’ti pakaraṇato labbhati. Kathinassa ānisaṃsāti ime aṭṭha dhammāti yojanā. Yathāha ‘‘atthatakathinānaṃ vo, bhikkhave, pañca kappissantī’’tiādi (mahāva. 306). ‘‘Ānisaṃsenā’’tipi pāṭho. Ānisaṃsena saha ime aṭṭha dhammāti yojanā.

    ൨൭൦൭. ‘‘ന ഉല്ലിഖിതമത്താദി-ചതുവീസതിവജ്ജിത’’ന്തിആദിനാ കഥിനം അത്ഥരിതും കതപരിയോസിതം ചീവരം ചേ ലദ്ധം, തത്ഥ പടിപജ്ജനവിധിം ദസ്സേത്വാ സചേ അകതസിബ്ബനാദികമ്മം വത്ഥമേവ ലദ്ധം, തത്ഥ പടിപജ്ജനവിധിം പുബ്ബകിച്ചവസേന ദസ്സേതുമാഹ ‘‘ധോവന’’ന്തിആദി. തത്ഥ ധോവനന്തി കഥിനദുസ്സസ്സ സേതഭാവകരണം. വിചാരോതി ‘‘പഞ്ചകം വാ സത്തകം വാ നവകം വാ ഏകാദസകം വാ ഹോതൂ’’തി വിചാരണം. ഛേദനന്തി യഥാവിചാരിതസ്സ വത്ഥസ്സ ഛേദനം. ബന്ധനന്തി മോഘസുത്തകാരോപനം. സിബ്ബനന്തി സബ്ബസൂചികമ്മം. രജനന്തി രജനകമ്മം. കപ്പന്തി കപ്പബിന്ദുദാനം. ‘‘പുബ്ബകിച്ച’’ന്തി വുച്ചതി ഇദം സബ്ബം കഥിനത്ഥാരസ്സ പഠമമേവ കത്തബ്ബത്താ.

    2707. ‘‘Na ullikhitamattādi-catuvīsativajjita’’ntiādinā kathinaṃ attharituṃ katapariyositaṃ cīvaraṃ ce laddhaṃ, tattha paṭipajjanavidhiṃ dassetvā sace akatasibbanādikammaṃ vatthameva laddhaṃ, tattha paṭipajjanavidhiṃ pubbakiccavasena dassetumāha ‘‘dhovana’’ntiādi. Tattha dhovananti kathinadussassa setabhāvakaraṇaṃ. Vicāroti ‘‘pañcakaṃ vā sattakaṃ vā navakaṃ vā ekādasakaṃ vā hotū’’ti vicāraṇaṃ. Chedananti yathāvicāritassa vatthassa chedanaṃ. Bandhananti moghasuttakāropanaṃ. Sibbananti sabbasūcikammaṃ. Rajananti rajanakammaṃ. Kappanti kappabindudānaṃ. ‘‘Pubbakicca’’nti vuccati idaṃ sabbaṃ kathinatthārassa paṭhamameva kattabbattā.

    ൨൭൦൮. അന്തരവാസകോതി ഏത്ഥ ഇതി-സദ്ദോ ലുത്തനിദ്ദിട്ഠോ. സങ്ഘാടി, ഉത്തരാസങ്ഗോ, അഥോ അന്തരവാസകോതി ഏസമേവ തു പച്ചുദ്ധാരോപി അധിട്ഠാനമ്പി അത്ഥാരോപി വുത്തോതി യോജനാ.

    2708.Antaravāsakoti ettha iti-saddo luttaniddiṭṭho. Saṅghāṭi, uttarāsaṅgo, atho antaravāsakoti esameva tu paccuddhāropi adhiṭṭhānampi atthāropi vuttoti yojanā.

    ൨൭൦൯. അട്ഠമാതികാ (മഹാവ॰ ൩൧൦-൩൧൧; പരി॰ ൪൧൫; മഹാവ॰ അട്ഠ॰ ൩൧൦-൩൧൧) ദസ്സേതുമാഹ ‘‘പക്കമനഞ്ചാ’’തിആദി. പക്കമനം അന്തോ ഏതസ്സാതി പക്കമനന്തികാതി വത്തബ്ബേ ഉത്തരപദലോപേന ‘‘പക്കമന’’ന്തി വുത്തം. ഏസ നയോ സബ്ബത്ഥ. അട്ഠിമാതി ഏത്ഥ ‘‘മാതികാ’’തി പകരണതോ ലബ്ഭതി. ഇമാ അട്ഠ മാതികാതി യോജനാ.

    2709. Aṭṭhamātikā (mahāva. 310-311; pari. 415; mahāva. aṭṭha. 310-311) dassetumāha ‘‘pakkamanañcā’’tiādi. Pakkamanaṃ anto etassāti pakkamanantikāti vattabbe uttarapadalopena ‘‘pakkamana’’nti vuttaṃ. Esa nayo sabbattha. Aṭṭhimāti ettha ‘‘mātikā’’ti pakaraṇato labbhati. Imā aṭṭha mātikāti yojanā.

    ൨൭൧൦. ഉദ്ദേസാനുക്കമേന നിദ്ദിസിതുമാഹ ‘‘കതചീവരമാദായാ’’തിആദി. ‘‘കതചീവരമാദായാ’’തി ഇമിനാ ചീവരപലിബോധുപച്ഛേദോ ദസ്സിതോ. ‘‘ആവാസേ നിരപേക്ഖകോ’’തി ഇമിനാ ദുതിയോ ആവാസപലിബോധുപച്ഛേദോ ദസ്സിതോ. ഏത്ഥ സബ്ബവാക്യേസു ‘‘അത്ഥതകഥിനോ യോ ഭിക്ഖു സചേ പക്കമതീ’’തി സേസോ. അതിക്കന്തായ സീമായാതി വിഹാരസീമായ അതിക്കന്തായ. ഹോതി പക്കമനന്തികാതി ഏത്ഥ ‘‘തസ്സ ഭിക്ഖുനോ’’തി സേസോ, തസ്സ ഭിക്ഖുനോ പക്കമനന്തികാ നാമ മാതികാ ഹോതീതി അത്ഥോ.

    2710. Uddesānukkamena niddisitumāha ‘‘katacīvaramādāyā’’tiādi. ‘‘Katacīvaramādāyā’’ti iminā cīvarapalibodhupacchedo dassito. ‘‘Āvāse nirapekkhako’’ti iminā dutiyo āvāsapalibodhupacchedo dassito. Ettha sabbavākyesu ‘‘atthatakathino yo bhikkhu sace pakkamatī’’ti seso. Atikkantāya sīmāyāti vihārasīmāya atikkantāya. Hoti pakkamanantikāti ettha ‘‘tassa bhikkhuno’’ti seso, tassa bhikkhuno pakkamanantikā nāma mātikā hotīti attho.

    ൨൭൧൧-൨. ആനിസംസം നാമ വുത്ഥവസ്സേന ലദ്ധം അകതസൂചികമ്മവത്ഥം. തേനേവ വക്ഖതി ‘‘കരോതീ’’തിആദി. ‘‘വിഹാരേ അനപേക്ഖകോ’’തി ഇമിനാ ഏത്ഥ പഠമം ആവാസപലിബോധുപച്ഛേദോ ദസ്സിതോ. സുഖവിഹരണം പയോജനമസ്സാതി സുഖവിഹാരികോ, വിഹാരോതി. തത്ഥ തസ്മിം വിഹാരേ വിഹരന്തോവ തം ചീവരം യദി കരോതി, തസ്മിം ചീവരേ നിട്ഠിതേ നിട്ഠാനന്താ നിട്ഠാനന്തികാതി വുച്ചതീതി യോജനാ. ‘‘നിട്ഠിതേചീവരേ’’തി ഇമിനാ ചീവരപലിബോധുപച്ഛേദോ ദസ്സിതോ.

    2711-2.Ānisaṃsaṃ nāma vutthavassena laddhaṃ akatasūcikammavatthaṃ. Teneva vakkhati ‘‘karotī’’tiādi. ‘‘Vihāre anapekkhako’’ti iminā ettha paṭhamaṃ āvāsapalibodhupacchedo dassito. Sukhaviharaṇaṃ payojanamassāti sukhavihāriko, vihāroti. Tattha tasmiṃ vihāre viharantova taṃ cīvaraṃ yadi karoti, tasmiṃ cīvare niṭṭhite niṭṭhānantā niṭṭhānantikāti vuccatīti yojanā. ‘‘Niṭṭhitecīvare’’ti iminā cīvarapalibodhupacchedo dassito.

    ൨൭൧൩. തമസ്സമന്തി തം വുത്ഥവസ്സാവാസം. ധുരനിക്ഖേപേതി ഉഭയധുരനിക്ഖേപവസേന ചിത്തപ്പവത്തക്ഖണേ. സന്നിട്ഠാനം നാമ ധുരനിക്ഖേപോ. ഏത്ഥ പലിബോധദ്വയസ്സ ഏകക്ഖണേയേവ ഉപച്ഛേദോ അട്ഠകഥായം വുത്തോ ‘‘സന്നിട്ഠാനന്തികേ ദ്വേപി പലിബോധാ ‘നേവിമം ചീവരം കാരേസ്സം, ന പച്ചേസ്സ’ന്തി ചിന്തിതമത്തേയേവ ഏകതോ ഛിജ്ജന്തീ’’തി (മഹാവ॰ അട്ഠ॰ ൩൧൧).

    2713.Tamassamanti taṃ vutthavassāvāsaṃ. Dhuranikkhepeti ubhayadhuranikkhepavasena cittappavattakkhaṇe. Sanniṭṭhānaṃ nāma dhuranikkhepo. Ettha palibodhadvayassa ekakkhaṇeyeva upacchedo aṭṭhakathāyaṃ vutto ‘‘sanniṭṭhānantike dvepi palibodhā ‘nevimaṃ cīvaraṃ kāressaṃ, na paccessa’nti cintitamatteyeva ekato chijjantī’’ti (mahāva. aṭṭha. 311).

    ൨൭൧൪. കഥിനച്ഛാദനന്തി കഥിനാനിസംസം ചീവരവത്ഥും. ന പച്ചേസ്സന്തി ന പച്ചാഗമിസ്സാമി. കരോന്തസ്സേവാതി ഏത്ഥ ‘‘ചീവര’’ന്തി പകരണതോ ലബ്ഭതി. ‘‘കഥിനച്ഛാദന’’ന്തി ഇദം വാ സമ്ബന്ധനീയം. കരോന്തസ്സാതി അനാദരേ സാമിവചനം. നട്ഠന്തി ചോരേഹി ഹടത്താ വാ ഉപചികാദീഹി ഖാദിതത്താ വാ നട്ഠം. ദഡ്ഢം വാതി അഗ്ഗിനാ ദഡ്ഢം വാ. നാസനന്തികാതി ഏവം ചീവരസ്സ നാസനന്തേ ലബ്ഭമാനാ അയം മാതികാ നാസനന്തികാ നാമാതി അത്ഥോ. ഏത്ഥ ‘‘ന പച്ചേസ്സ’’ന്തി ഇമിനാ പഠമം ആവാസപലിബോധുപച്ഛേദോ ദസ്സിതോ. ‘‘കരോന്തസ്സേവാ’’തി ഇമിനാ ദുതിയം ചീവരപലിബോധുപച്ഛേദോ ദസ്സിതോ.

    2714.Kathinacchādananti kathinānisaṃsaṃ cīvaravatthuṃ. Na paccessanti na paccāgamissāmi. Karontassevāti ettha ‘‘cīvara’’nti pakaraṇato labbhati. ‘‘Kathinacchādana’’nti idaṃ vā sambandhanīyaṃ. Karontassāti anādare sāmivacanaṃ. Naṭṭhanti corehi haṭattā vā upacikādīhi khāditattā vā naṭṭhaṃ. Daḍḍhaṃ vāti agginā daḍḍhaṃ vā. Nāsanantikāti evaṃ cīvarassa nāsanante labbhamānā ayaṃ mātikā nāsanantikā nāmāti attho. Ettha ‘‘na paccessa’’nti iminā paṭhamaṃ āvāsapalibodhupacchedo dassito. ‘‘Karontassevā’’ti iminā dutiyaṃ cīvarapalibodhupacchedo dassito.

    ൨൭൧൫. ലദ്ധാനിസംസോതി ലദ്ധകഥിനാനിസംസചീവരോ. ആനിസംസേ ചീവരേ സാപേക്ഖോ അപേക്ഖവാ ബഹിസീമഗതോ വസ്സംവുത്ഥസീമായ ബഹിസീമഗതോ തം ചീവരം കരോതി, സോ കതചീവരോ അന്തരുബ്ഭാരം അന്തരാ ഉബ്ഭാരം സുണാതി ചേ, സവനന്തികാ നാമ ഹോതീതി യോജനാ. ‘‘ബഹിസീമഗതോ’’തിആദിനാ ദുതിയപലിബോധുപച്ഛേദോ ദസ്സിതോ. ഏത്ഥ ‘‘കതചീവരോ’’തി വുത്തത്താ ചീവരപലിബോധുപച്ഛേദോ പഠമം ഹോതി, ഇതരോ പന ‘‘സഹ സവനേന ആവാസപലിബോധോ ഛിജ്ജതീ’’തി (മഹാവ॰ അട്ഠ॰ ൩൧൧) അട്ഠകഥായ വുത്തത്താ പച്ഛാ ഹോതി.

    2715.Laddhānisaṃsoti laddhakathinānisaṃsacīvaro. Ānisaṃse cīvare sāpekkho apekkhavā bahisīmagato vassaṃvutthasīmāya bahisīmagato taṃ cīvaraṃ karoti, so katacīvaro antarubbhāraṃ antarā ubbhāraṃ suṇāti ce, savanantikā nāma hotīti yojanā. ‘‘Bahisīmagato’’tiādinā dutiyapalibodhupacchedo dassito. Ettha ‘‘katacīvaro’’ti vuttattā cīvarapalibodhupacchedo paṭhamaṃ hoti, itaro pana ‘‘saha savanena āvāsapalibodho chijjatī’’ti (mahāva. aṭṭha. 311) aṭṭhakathāya vuttattā pacchā hoti.

    ൨൭൧൬-൭. ചീവരാസായ വസ്സംവുത്ഥോ ആവാസതോ പക്കന്തോ ‘‘തുയ്ഹം ചീവരം ദസ്സാമീ’’തി കേനചി വുത്തോ ബഹിസീമഗതോ പന സവതി, പുന ‘‘തവ ചീവരം ദാതും ന സക്കോമീ’’തി വുത്തോ ആസായ ഛിന്നമത്തായ ചീവരേ പച്ചാസായ ഉപച്ഛിന്നമത്തായ ആസാവച്ഛേദികാ നാമ മാതികാതി മതാ ഞാതാതി യോജനാ. ആസാവച്ഛാദികേ കഥിനുബ്ഭാരേ ആവാസപലിബോധോ പഠമം ഛിജ്ജതി, ചീവരാസായ ഉപച്ഛിന്നായ ചീവരപലിബോധോ ഛിജ്ജതി.

    2716-7. Cīvarāsāya vassaṃvuttho āvāsato pakkanto ‘‘tuyhaṃ cīvaraṃ dassāmī’’ti kenaci vutto bahisīmagato pana savati, puna ‘‘tava cīvaraṃ dātuṃ na sakkomī’’ti vutto āsāya chinnamattāya cīvare paccāsāya upacchinnamattāya āsāvacchedikā nāma mātikāti matā ñātāti yojanā. Āsāvacchādike kathinubbhāre āvāsapalibodho paṭhamaṃ chijjati, cīvarāsāya upacchinnāya cīvarapalibodho chijjati.

    ൨൭൧൮-൨൦. യോ വസ്സംവുത്ഥവിഹാരമ്ഹാ അഞ്ഞം വിഹാരം ഗതോ ഹോതി, സോ ആഗച്ഛം ആഗച്ഛന്തോ അന്തരാമഗ്ഗേ കഥിനുദ്ധാരം അതിക്കമേയ്യ, തസ്സ സോ കഥിനുദ്ധാരോ സീമാതിക്കന്തികോ മതോതി യോജനാ. തത്ഥ സീമാതിക്കന്തികേ കഥിനുബ്ഭാരേ ചീവരപലിബോധോ പഠമം ഛിജ്ജതി, തസ്സ ബഹിസീമേ ആവാസപലിബോധോ ഛിജ്ജതി.

    2718-20. Yo vassaṃvutthavihāramhā aññaṃ vihāraṃ gato hoti, so āgacchaṃ āgacchanto antarāmagge kathinuddhāraṃ atikkameyya, tassa so kathinuddhāro sīmātikkantiko matoti yojanā. Tattha sīmātikkantike kathinubbhāre cīvarapalibodho paṭhamaṃ chijjati, tassa bahisīme āvāsapalibodho chijjati.

    ഏത്ഥ ച ‘‘സീമാതിക്കന്തികോ നാമ ചീവരകാലസീമാതിക്കന്തികോ’’തി കേനചി വുത്തം. ‘‘ബഹിസീമായം ചീവരകാലസമയസ്സ അതിക്കന്തത്താ സീമാതിക്കന്തികോ’’തി (സാരത്ഥ॰ ടീ॰ മഹാവ॰ ൩൧൧) സാരത്ഥദീപനിയം വുത്തം. ‘‘ആഗച്ഛം അന്തരാമഗ്ഗേ, തദുദ്ധാരമതിക്കമേ’’തി വുത്തത്താ പന സങ്ഘേന കരിയമാനം അന്തരുബ്ഭാരം ആഗച്ഛന്തോ വിഹാരസീമം അസമ്പത്തേയേവ കഥിനുബ്ഭാരസ്സ ജാതത്താ തം ന സമ്ഭുണേയ്യ, തസ്സേവം സീമമതിക്കന്തസ്സേവ സതോ പുന ആഗച്ഛതോ അന്തരാമഗ്ഗേ ജാതോ കഥിനുബ്ഭാരോ സീമാതിക്കന്തികോതി അമ്ഹാകം ഖന്തി.

    Ettha ca ‘‘sīmātikkantiko nāma cīvarakālasīmātikkantiko’’ti kenaci vuttaṃ. ‘‘Bahisīmāyaṃ cīvarakālasamayassa atikkantattā sīmātikkantiko’’ti (sārattha. ṭī. mahāva. 311) sāratthadīpaniyaṃ vuttaṃ. ‘‘Āgacchaṃ antarāmagge, taduddhāramatikkame’’ti vuttattā pana saṅghena kariyamānaṃ antarubbhāraṃ āgacchanto vihārasīmaṃ asampatteyeva kathinubbhārassa jātattā taṃ na sambhuṇeyya, tassevaṃ sīmamatikkantasseva sato puna āgacchato antarāmagge jāto kathinubbhāro sīmātikkantikoti amhākaṃ khanti.

    കഥിനാനിസംസചീവരം ആദായ സചേ ആവാസേ സാപേക്ഖോവ ഗതോ ഹോതി, പുന ആഗന്ത്വാ കഥിനുദ്ധാരം കഥിനസ്സ അന്തരുബ്ഭാരമേവ സമ്ഭുണാതി ചേ യദി പാപുണേയ്യ, തസ്സ സോ കഥിനുദ്ധാരോ ഹോതി, സോ ‘‘സഹുബ്ഭാരോ’’തി വുച്ചതീതി യോജനാ. സഹുബ്ഭാരേ ദ്വേ പലിബോധാ അപുബ്ബം അചരിമം ഛിജ്ജന്തി.

    Kathinānisaṃsacīvaraṃ ādāya sace āvāse sāpekkhova gato hoti, puna āgantvā kathinuddhāraṃ kathinassa antarubbhārameva sambhuṇāti ce yadi pāpuṇeyya, tassa so kathinuddhāro hoti, so ‘‘sahubbhāro’’ti vuccatīti yojanā. Sahubbhāre dve palibodhā apubbaṃ acarimaṃ chijjanti.

    ൨൭൨൧. ‘‘സീമാതിക്കന്തികേനാ’’തി വത്തബ്ബേ ഉത്തരപദലോപേന ‘‘സീമതോ’’തി വുത്തം. പക്കമനഞ്ച നിട്ഠാനഞ്ച സന്നിട്ഠാനഞ്ച സീമതോ സീമാതിക്കന്തികേന സഹ ഇമേ ചത്താരോ കഥിനുബ്ഭാരാ പുഗ്ഗലാധീനാ പുഗ്ഗലായത്താ സഹുബ്ഭാരസങ്ഖാതോ അന്തരുബ്ഭാരോ സങ്ഘാധീനോതി യോജനാ. ‘‘അന്തരുബ്ഭരോ’’തി ഗാഥാബന്ധവസേന രസ്സത്തം.

    2721. ‘‘Sīmātikkantikenā’’ti vattabbe uttarapadalopena ‘‘sīmato’’ti vuttaṃ. Pakkamanañca niṭṭhānañca sanniṭṭhānañca sīmato sīmātikkantikena saha ime cattāro kathinubbhārā puggalādhīnā puggalāyattā sahubbhārasaṅkhāto antarubbhāro saṅghādhīnoti yojanā. ‘‘Antarubbharo’’ti gāthābandhavasena rassattaṃ.

    ൨൭൨൨. നാസനന്തി നാസനന്തികോ. സവനന്തി സവനന്തികോ. ആസാവച്ഛേദികാപി ചാതി തയോപി കഥിനുബ്ഭാരാ. ന തു സങ്ഘാ ന ഭിക്ഖുതോതി സങ്ഘതോപി ന ഹോന്തി, പുഗ്ഗലതോപി ന ഹോന്തീതി അത്ഥോ. ചീവരസ്സ വിനാസോ സങ്ഘസ്സ വാ ചീവരസാമികസ്സ വാ പയോഗേന ന ജാതോതി നാസനകോ താവ കഥിനുബ്ഭാരോ ഉഭതോപി ന ഹോതീതി വുത്തോ. സവനഞ്ച ഉഭയേസം പയോഗതോ ന ജാതന്തി തഥാ വുത്തം. തഥാ ആസാവച്ഛേദികാപി.

    2722.Nāsananti nāsanantiko. Savananti savanantiko. Āsāvacchedikāpi cāti tayopi kathinubbhārā. Na tu saṅghā na bhikkhutoti saṅghatopi na honti, puggalatopi na hontīti attho. Cīvarassa vināso saṅghassa vā cīvarasāmikassa vā payogena na jātoti nāsanako tāva kathinubbhāro ubhatopi na hotīti vutto. Savanañca ubhayesaṃ payogato na jātanti tathā vuttaṃ. Tathā āsāvacchedikāpi.

    ൨൭൨൩. ആവാസോയേവ പലിബോധോതി വിഗ്ഗഹോ. പലിബോധോ ച ചീവരേതി ഏത്ഥ ചീവരേതി ഭേദവചനിച്ഛായ നിമിത്തത്ഥേ ഭുമ്മം, ചീവരനിമിത്തപലിബോധോതി അത്ഥോ, ചീവരസങ്ഖാതോ പലിബോധോതി വുത്തം ഹോതി. സച്ചാദിഗുണയുത്തം മുസാവാദാദിദോസവിമുത്തം അത്ഥം വദതി സീലേനാതി യുത്തമുത്തത്ഥവാദീ, തേന.

    2723. Āvāsoyeva palibodhoti viggaho. Palibodho ca cīvareti ettha cīvareti bhedavacanicchāya nimittatthe bhummaṃ, cīvaranimittapalibodhoti attho, cīvarasaṅkhāto palibodhoti vuttaṃ hoti. Saccādiguṇayuttaṃ musāvādādidosavimuttaṃ atthaṃ vadati sīlenāti yuttamuttatthavādī, tena.

    ൨൭൨൪. അട്ഠന്നം മാതികാനന്തി ബഹിസീമഗതാനം വസേന വുത്താ പക്കമനന്തികാദയോ സത്ത മാതികാ, ബഹിസീമം ഗന്ത്വാ അന്തരുബ്ഭാരം സമ്ഭുണന്തസ്സ വസേന വുത്തോ സഹുബ്ഭാരോതി ഇമാസം അട്ഠന്നം മാതികാനം വസേന ച. അന്തരുബ്ഭാരതോപി വാതി ബഹിസീമം അഗന്ത്വാ തത്ഥേവ വസിത്വാ കഥിനുബ്ഭാരകമ്മേന ഉബ്ഭാരകഥിനാനം വസേന ലബ്ഭനതോ അന്തരുബ്ഭാരതോ ചാതി മഹേസിനാ കഥിനസ്സ ദുവേ ഉബ്ഭാരാപി വുത്താതി യോജനാ. ബഹിസീമം ഗന്ത്വാ ആഗതസ്സ വസേന സഹുബ്ഭാരോ, ബഹിസീമം ആഗതാനം വസേന അന്തരുബ്ഭാരോതി ഏകോയേവ ഉബ്ഭാരോ ദ്വിധാ വുത്തോ, തസ്മാ അന്തരുബ്ഭാരം വിസും അഗ്ഗഹേത്വാ അട്ഠേവ മാതികാ പാളിയം (മഹാവ॰ ൩൧൦) വിഭത്താതി വേദിതബ്ബാ.

    2724.Aṭṭhannaṃmātikānanti bahisīmagatānaṃ vasena vuttā pakkamanantikādayo satta mātikā, bahisīmaṃ gantvā antarubbhāraṃ sambhuṇantassa vasena vutto sahubbhāroti imāsaṃ aṭṭhannaṃ mātikānaṃ vasena ca. Antarubbhāratopi vāti bahisīmaṃ agantvā tattheva vasitvā kathinubbhārakammena ubbhārakathinānaṃ vasena labbhanato antarubbhārato cāti mahesinā kathinassa duve ubbhārāpi vuttāti yojanā. Bahisīmaṃ gantvā āgatassa vasena sahubbhāro, bahisīmaṃ āgatānaṃ vasena antarubbhāroti ekoyeva ubbhāro dvidhā vutto, tasmā antarubbhāraṃ visuṃ aggahetvā aṭṭheva mātikā pāḷiyaṃ (mahāva. 310) vibhattāti veditabbā.

    ൨൭൨൫. അനാമന്തചാരോ ഉത്തരപദലോപവസേന ‘‘അനാമന്താ’’ ഇതി വുത്തോ. യാവ കഥിനം ന ഉദ്ധരീയതി, താവ അനാമന്തേത്വാ ചരണം കപ്പിസ്സതി, ചാരിത്തസിക്ഖാപദേന അനാപത്തി ഭവിസ്സതീതി അത്ഥോ.

    2725. Anāmantacāro uttarapadalopavasena ‘‘anāmantā’’ iti vutto. Yāva kathinaṃ na uddharīyati, tāva anāmantetvā caraṇaṃ kappissati, cārittasikkhāpadena anāpatti bhavissatīti attho.

    അസമാദാനചാരോ ‘‘അസമാദാന’’ന്തി ഉത്തരപദലോപേന വുത്തോ. അസമാദാനചാരോതി തിചീവരം അസമാദായ ചരണം, ചീവരവിപ്പവാസോ കപ്പിസ്സതീതി അത്ഥോ.

    Asamādānacāro ‘‘asamādāna’’nti uttarapadalopena vutto. Asamādānacāroti ticīvaraṃ asamādāya caraṇaṃ, cīvaravippavāso kappissatīti attho.

    ‘‘ഗണതോ’’തി ഇമിനാ ഉത്തരപദലോപേന ഗണഭോജനം ദസ്സിതം. ഗണഭോജനമ്പി കപ്പിസ്സതി, തം സരൂപതോ പാചിത്തിയകണ്ഡേ വുത്തം.

    ‘‘Gaṇato’’ti iminā uttarapadalopena gaṇabhojanaṃ dassitaṃ. Gaṇabhojanampi kappissati, taṃ sarūpato pācittiyakaṇḍe vuttaṃ.

    ‘‘യാവദത്ഥിക’’ന്തി ഇമിനാ യാവദത്ഥചീവരം വുത്തം. യാവദത്ഥചീവരന്തി യാവതകേന ചീവരേന അത്ഥോ, താവതകം അനധിട്ഠിതം അവികപ്പിതം കപ്പിസ്സതീതി അത്ഥോ.

    ‘‘Yāvadatthika’’nti iminā yāvadatthacīvaraṃ vuttaṃ. Yāvadatthacīvaranti yāvatakena cīvarena attho, tāvatakaṃ anadhiṭṭhitaṃ avikappitaṃ kappissatīti attho.

    ‘‘തത്ഥ യോ ചീവരുപ്പാദോ’’തി ഇമിനാ ‘‘യോ ച തത്ഥ ചീവരുപ്പാദോ’’തി (മഹാവ॰ ൩൦൬) വുത്തോ ആനിസംസോ ദസ്സിതോ. യോ ച തത്ഥ ചീവരുപ്പാദോതി തത്ഥ കഥിനത്ഥതസീമായം മതകചീവരം വാ ഹോതു സങ്ഘസ്സ ഉദ്ദിസ്സ ദിന്നം വാ സങ്ഘികേന തത്രുപ്പാദേന ആഭതം വാ, യേന കേനചി ആകാരേന യം സങ്ഘികം ചീവരം ഉപ്പജ്ജതി, തം തേസം ഭവിസ്സതീതി അത്ഥോ. ഇമേ പഞ്ച കഥിനാനിസംസാ ച വുത്താതി സമ്ബന്ധോ.

    ‘‘Tattha yo cīvaruppādo’’ti iminā ‘‘yo ca tattha cīvaruppādo’’ti (mahāva. 306) vutto ānisaṃso dassito. Yo ca tattha cīvaruppādoti tattha kathinatthatasīmāyaṃ matakacīvaraṃ vā hotu saṅghassa uddissa dinnaṃ vā saṅghikena tatruppādena ābhataṃ vā, yena kenaci ākārena yaṃ saṅghikaṃ cīvaraṃ uppajjati, taṃ tesaṃ bhavissatīti attho. Ime pañca kathinānisaṃsā ca vuttāti sambandho.

    കഥിനക്ഖന്ധകകഥാവണ്ണനാ.

    Kathinakkhandhakakathāvaṇṇanā.





    © 1991-2023 The Titi Tudorancea Bulletin | Titi Tudorancea® is a Registered Trademark | Terms of use and privacy policy
    Contact