Library / Tipiṭaka / తిపిటక • Tipiṭaka / సారత్థదీపనీ-టీకా • Sāratthadīpanī-ṭīkā |
౭. కథినక్ఖన్ధకం
7. Kathinakkhandhakaṃ
కథినానుజాననకథావణ్ణనా
Kathinānujānanakathāvaṇṇanā
౩౦౬. కథినక్ఖన్ధకే సీసవసేనాతి పధానఙ్గవసేన. ‘‘కథినన్తి పఞ్చానిసంసే అన్తోకరణసమత్థతాయ థిరన్తి అత్థో’’తి గణ్ఠిపదేసు వుత్తం. ‘‘సో నేసం భవిస్సతీ’’తి యుజ్జతీతి ‘‘సో తుమ్హాక’’న్తి అవత్వా ‘‘నేస’’న్తి వచనం యుజ్జతి. యే అత్థతకథినాతి న కేవలం తుమ్హాకమేవ, యే అఞ్ఞేపి అత్థతకథినా, తేసమ్పి భవిస్సతీతి అత్థో. అనామన్తేత్వా చరణన్తి చారిత్తసిక్ఖాపదే వుత్తనయేన అనాపుచ్ఛిత్వా కులేసు చరణం. మతకచీవరన్తి మతస్స సన్తకం చీవరం. తత్రుప్పాదేన ఆభతన్తి విహారసన్తకేన ఖేత్తవత్థుఆదినా ఆనీతం.
306. Kathinakkhandhake sīsavasenāti padhānaṅgavasena. ‘‘Kathinanti pañcānisaṃse antokaraṇasamatthatāya thiranti attho’’ti gaṇṭhipadesu vuttaṃ. ‘‘So nesaṃ bhavissatī’’ti yujjatīti ‘‘so tumhāka’’nti avatvā ‘‘nesa’’nti vacanaṃ yujjati. Ye atthatakathināti na kevalaṃ tumhākameva, ye aññepi atthatakathinā, tesampi bhavissatīti attho. Anāmantetvā caraṇanti cārittasikkhāpade vuttanayena anāpucchitvā kulesu caraṇaṃ. Matakacīvaranti matassa santakaṃ cīvaraṃ. Tatruppādena ābhatanti vihārasantakena khettavatthuādinā ānītaṃ.
పఠమపవారణాయ పవారితాతి ఇదం వస్సచ్ఛేదం అకత్వా వస్సంవుత్థభావసన్దస్సనత్థం వుత్తం అన్తరాయేన అప్పవారితానమ్పి వుత్థవస్సానం కథినత్థారసమ్భవతో. తేనేవ ‘‘అప్పవారితా వా’’తి అవత్వా ‘‘ఛిన్నవస్సా వా పచ్ఛిమికాయ ఉపగతా వా న లభన్తీ’’తి ఏత్తకమేవ వుత్తం. అఞ్ఞస్మిం విహారే వుత్థవస్సాపి న లభన్తీతి నానాసీమాయ అఞ్ఞస్మిం విహారే వుత్థవస్సా ఇమస్మిం విహారే కథినత్థారం న లభన్తీతి అత్థో. ఖలిమక్ఖితసాటకోతి అహతవత్థం సన్ధాయ వుత్తం. దానకమ్మవాచాతి కథినదుస్సదానకమ్మవాచా. అకాతుం న లబ్భతీతి ఇమినా అనాదరియేన అకరోన్తస్స దుక్కటన్తి దీపేతి. కమ్మవాచా పన ఏకాయేవ వట్టతీతి కథినత్థారసాటకస్స దానకాలే వుత్తా ఏకాయేవ కమ్మవాచా వట్టతి. పున తస్స అఞ్ఞస్మిం వత్థే దియ్యమానే కమ్మవాచాయ దాతబ్బకిచ్చం నత్థి, అపలోకనమేవ అలన్తి అధిప్పాయో.
Paṭhamapavāraṇāya pavāritāti idaṃ vassacchedaṃ akatvā vassaṃvutthabhāvasandassanatthaṃ vuttaṃ antarāyena appavāritānampi vutthavassānaṃ kathinatthārasambhavato. Teneva ‘‘appavāritā vā’’ti avatvā ‘‘chinnavassā vā pacchimikāya upagatā vā na labhantī’’ti ettakameva vuttaṃ. Aññasmiṃ vihāre vutthavassāpi na labhantīti nānāsīmāya aññasmiṃ vihāre vutthavassā imasmiṃ vihāre kathinatthāraṃ na labhantīti attho. Khalimakkhitasāṭakoti ahatavatthaṃ sandhāya vuttaṃ. Dānakammavācāti kathinadussadānakammavācā. Akātuṃ na labbhatīti iminā anādariyena akarontassa dukkaṭanti dīpeti. Kammavācā pana ekāyeva vaṭṭatīti kathinatthārasāṭakassa dānakāle vuttā ekāyeva kammavācā vaṭṭati. Puna tassa aññasmiṃ vatthe diyyamāne kammavācāya dātabbakiccaṃ natthi, apalokanameva alanti adhippāyo.
౩౦౮. మహాభూమికన్తి మహావిసయం, చతువీసతిఆకారవన్తతాయ మహావిత్థారికన్తి వుత్తం హోతి. పఞ్చకన్తి పఞ్చఖణ్డం. ఏస నయో సేసేసుపి. పఠమచిమిలికాతి కథినవత్థతో అఞ్ఞా అత్తనో పకతిచిమిలికా. ‘‘కుచ్ఛిచిమిలికం కత్వా సిబ్బితమత్తేనాతి థిరజిణ్ణానం చిమిలికానం ఏకతో కత్వా సిబ్బనస్సేతం అధివచన’’న్తి గణ్ఠిపదేసు వుత్తం. మహాపచ్చరియం కురున్దియఞ్చ ‘‘వుత్తవచననిదస్సనం బ్యఞ్జనే ఏవ భేదో, అత్థే నత్థీతి దస్సనత్థం కత’’న్తి వదన్తి. పిట్ఠిఅనువాతారోపనమత్తేనాతి దీఘతో అనువాతస్స ఆరోపనమత్తేన. కుచ్ఛిఅనువాతారోపనమత్తేనాతి పుథులతో అనువాతస్స ఆరోపనమత్తేన. సారుప్పం హోతీతి సమణసారుప్పం హోతి. రత్తినిస్సగ్గియేనాతి రత్తిఅతిక్కన్తేన.
308.Mahābhūmikanti mahāvisayaṃ, catuvīsatiākāravantatāya mahāvitthārikanti vuttaṃ hoti. Pañcakanti pañcakhaṇḍaṃ. Esa nayo sesesupi. Paṭhamacimilikāti kathinavatthato aññā attano pakaticimilikā. ‘‘Kucchicimilikaṃ katvā sibbitamattenāti thirajiṇṇānaṃ cimilikānaṃ ekato katvā sibbanassetaṃ adhivacana’’nti gaṇṭhipadesu vuttaṃ. Mahāpaccariyaṃ kurundiyañca ‘‘vuttavacananidassanaṃ byañjane eva bhedo, atthe natthīti dassanatthaṃ kata’’nti vadanti. Piṭṭhianuvātāropanamattenāti dīghato anuvātassa āropanamattena. Kucchianuvātāropanamattenāti puthulato anuvātassa āropanamattena. Sāruppaṃ hotīti samaṇasāruppaṃ hoti. Rattinissaggiyenāti rattiatikkantena.
కథినానుజాననకథావణ్ణనా నిట్ఠితా.
Kathinānujānanakathāvaṇṇanā niṭṭhitā.
Related texts:
తిపిటక (మూల) • Tipiṭaka (Mūla) / వినయపిటక • Vinayapiṭaka / మహావగ్గపాళి • Mahāvaggapāḷi / ౧౮౭. కథినానుజాననా • 187. Kathinānujānanā
అట్ఠకథా • Aṭṭhakathā / వినయపిటక (అట్ఠకథా) • Vinayapiṭaka (aṭṭhakathā) / మహావగ్గ-అట్ఠకథా • Mahāvagga-aṭṭhakathā / కథినానుజాననకథా • Kathinānujānanakathā
టీకా • Tīkā / వినయపిటక (టీకా) • Vinayapiṭaka (ṭīkā) / వజిరబుద్ధి-టీకా • Vajirabuddhi-ṭīkā / కథినానుజాననకథావణ్ణనా • Kathinānujānanakathāvaṇṇanā
టీకా • Tīkā / వినయపిటక (టీకా) • Vinayapiṭaka (ṭīkā) / విమతివినోదనీ-టీకా • Vimativinodanī-ṭīkā / కథినానుజాననకథావణ్ణనా • Kathinānujānanakathāvaṇṇanā
టీకా • Tīkā / వినయపిటక (టీకా) • Vinayapiṭaka (ṭīkā) / పాచిత్యాదియోజనాపాళి • Pācityādiyojanāpāḷi / ౧౮౭. కథినానుజాననకథా • 187. Kathinānujānanakathā