| Library / Tipiṭaka / ติปิฎก • Tipiṭaka / วิมติวิโนทนี-ฎีกา • Vimativinodanī-ṭīkā |
๗. กถินกฺขนฺธโก
7. Kathinakkhandhako
กถินานุชานนกถาวณฺณนา
Kathinānujānanakathāvaṇṇanā
๓๐๖. กถินกฺขนฺธเก สีสวเสนาติ ปธานวเสนฯ กถินนฺติ ปญฺจานิสํเส อโนฺตกรณสมตฺถตาย ถิรนฺติ อโตฺถฯ โส เนสํ ภวิสฺสตีติ ยุชฺชตีติ ‘‘โส ตุมฺหาก’’นฺติ อวตฺวา ‘‘เนส’’นฺติ วจนํ ยุชฺชติฯ เย อตฺถตกถินาติ น เกวลํ ตุมฺหากเมว, เย อเญฺญปิ อตฺถตกถินา, เตสํ ภวิสฺสตีติ อโตฺถฯ อถ วา โวติ ตทา สมฺมุขีภูเตหิ สทฺธิํ อสมฺมุขีภูเต จ อนาคเต จ ภิกฺขู สเพฺพ เอกโต สมฺปิเณฺฑตฺวา วุตฺตํ, ตุมฺหากนฺติ อโตฺถฯ โส เนสนฺติ เอตฺถ โส เตสนฺติ โยเชตพฺพํฯ เตนาห ‘‘อตฺถตกถินานํ โว, ภิกฺขเว, อิมานิ ปญฺจ กปฺปิสฺสนฺตี’’ติฯ มตกจีวรนฺติ มตสฺส จีวรํฯ ‘‘วุตฺถวสฺสวเสนา’’ติ อิทํ ปจฺฉิมวสฺสํวุตฺถานมฺปิ สาธารณนฺติ อาห ‘‘ปุริมิกาย วสฺสํ อุปคนฺตฺวา ปฐมปวารณาย ปวาริตา ลภนฺตี’’ติฯ อุปคตา วา น ลภนฺตีติ ปจฺฉิมิกาย วุตฺถวเสฺสปิ สนฺธาย วุตฺตํฯ
306. Kathinakkhandhake sīsavasenāti padhānavasena. Kathinanti pañcānisaṃse antokaraṇasamatthatāya thiranti attho. So nesaṃ bhavissatīti yujjatīti ‘‘so tumhāka’’nti avatvā ‘‘nesa’’nti vacanaṃ yujjati. Ye atthatakathināti na kevalaṃ tumhākameva, ye aññepi atthatakathinā, tesaṃ bhavissatīti attho. Atha vā voti tadā sammukhībhūtehi saddhiṃ asammukhībhūte ca anāgate ca bhikkhū sabbe ekato sampiṇḍetvā vuttaṃ, tumhākanti attho. So nesanti ettha so tesanti yojetabbaṃ. Tenāha ‘‘atthatakathinānaṃ vo, bhikkhave, imāni pañca kappissantī’’ti. Matakacīvaranti matassa cīvaraṃ. ‘‘Vutthavassavasenā’’ti idaṃ pacchimavassaṃvutthānampi sādhāraṇanti āha ‘‘purimikāya vassaṃ upagantvā paṭhamapavāraṇāya pavāritā labhantī’’ti. Upagatā vā na labhantīti pacchimikāya vutthavassepi sandhāya vuttaṃ.
ขลิมกฺขิตสาฎโกติ อหตวตฺถํ สนฺธาย วุตฺตํฯ ‘‘อกาตุํ น ลพฺภตี’’ติ อิมินา อนาทริเย สติ ทุกฺกฎนฺติ ทีเปติฯ
Khalimakkhitasāṭakoti ahatavatthaṃ sandhāya vuttaṃ. ‘‘Akātuṃ na labbhatī’’ti iminā anādariye sati dukkaṭanti dīpeti.
‘‘อปโลเกตฺวา’’ติ อิทํ อเญฺญสํ วสฺสํวุตฺถภิกฺขูนํ อทตฺวา ทาตุกาเมหิ กตฺตพฺพวิธิทสฺสนํฯ ยทิ เอวํ กมฺมวาจาย เอว ทานํ อวุตฺตนฺติ อาห ‘‘กมฺมวาจา ปนา’’ติอาทิฯ กถินจีวรํ วิย กมฺมวาจาย ทาตุํ น วฎฺฎตีติ อปโลเกตฺวาว ทาตพฺพนฺติ อธิปฺปาโยฯ
‘‘Apaloketvā’’ti idaṃ aññesaṃ vassaṃvutthabhikkhūnaṃ adatvā dātukāmehi kattabbavidhidassanaṃ. Yadi evaṃ kammavācāya eva dānaṃ avuttanti āha ‘‘kammavācā panā’’tiādi. Kathinacīvaraṃ viya kammavācāya dātuṃ na vaṭṭatīti apaloketvāva dātabbanti adhippāyo.
๓๐๘. มหาภูมิกนฺติ มหาวิสยํ, จตุวีสติอาการวนฺตตาย มหาวิตฺถาริกนฺติ วุตฺตํ โหติฯ ปญฺจกนฺติ ปญฺจขณฺฑํฯ เอเสว นโย เสเสสุปิฯ ปฐมจิมิลิกาติ กถินวตฺถโต อญฺญา อตฺตโน ปกติจิมิลิกาฯ กุจฺฉิจิมิลิกํ กตฺวา สิพฺพิตมเตฺตนาติ ถิรชิณฺณานํ จิมิลิกานํ เอกโต กตฺวา สิพฺพนเสฺสตํ อธิวจนนฺติ วทนฺติฯ มหาปจฺจริยํ, กุรุนฺทิยญฺจ วุตฺตวจนนฺติ ทสฺสนํ, พฺยญฺชนโต เอว เภโท, น อตฺถโตติ ทสฺสนตฺถํ กตนฺติปิ วทนฺติฯ ปิฎฺฐิอนุวาตาโรปนมเตฺตนาติ ทีฆโต อนุวาตสฺส อาโรปนมเตฺตนฯ กุจฺฉิอนุวาตาโรปนมเตฺตนาติ ปุถุลโต อนุวาตสฺส อาโรปนมเตฺตนฯ รตฺตินิสฺสคฺคิเยนาติ รตฺติอติกฺกเนฺตนฯ
308.Mahābhūmikanti mahāvisayaṃ, catuvīsatiākāravantatāya mahāvitthārikanti vuttaṃ hoti. Pañcakanti pañcakhaṇḍaṃ. Eseva nayo sesesupi. Paṭhamacimilikāti kathinavatthato aññā attano pakaticimilikā. Kucchicimilikaṃ katvā sibbitamattenāti thirajiṇṇānaṃ cimilikānaṃ ekato katvā sibbanassetaṃ adhivacananti vadanti. Mahāpaccariyaṃ, kurundiyañca vuttavacananti dassanaṃ, byañjanato eva bhedo, na atthatoti dassanatthaṃ katantipi vadanti. Piṭṭhianuvātāropanamattenāti dīghato anuvātassa āropanamattena. Kucchianuvātāropanamattenāti puthulato anuvātassa āropanamattena. Rattinissaggiyenāti rattiatikkantena.
๓๐๙. หตวตฺถกสาฎเกนาติ อติชิณฺณสาฎโกฯ น หิ เตนาติอาทีสุ เตน ปริวาราคตปาเฐน อิธ อาเนตฺวา อวุจฺจมาเนน กถินตฺถารกสฺส ชานิตเพฺพสุ น กิญฺจิ ปริหายติ, ตสฺส สพฺพสฺส อิเธว วุตฺตตฺตาติ อธิปฺปาโยฯ
309.Hatavatthakasāṭakenāti atijiṇṇasāṭako. Na hi tenātiādīsu tena parivārāgatapāṭhena idha ānetvā avuccamānena kathinatthārakassa jānitabbesu na kiñci parihāyati, tassa sabbassa idheva vuttattāti adhippāyo.
๓๑๐. มาตา วิยาติ มาติกา, อิวเตฺถ ก-ปจฺจโย ทฎฺฐโพฺพฯ เตน สิทฺธมตฺถํ ทเสฺสโนฺต อาห ‘‘มาติกาติ มาตโร’’ติอาทิฯ อสฺสาติ เอติสฺสา มาติกายฯ ปกฺกมนนฺติโก กถินุพฺภาโร เอว หิ สยํ อตฺตโน อุปฺปชฺชตีติ เอวมเภทูปจาเรน ‘‘มาติกา’’ติ วุโตฺต อุพฺภารเสฺสว ปกฺกมนเนฺต สมุปฺปตฺติโต, ตพฺพินิมุตฺตาย จ มาติกาย อภาวา, ตปฺปกาสิกาปิ เจตฺถ ปาฬิ ‘‘มาติกา’’ติ วตฺตุํ ยุชฺชติฯ สาปิ หิ ปกฺกมนนฺติกุพฺภารปฺปกาสเนน ‘‘ปกฺกมนนฺติกา’’ติ วุตฺตาฯ เอเสว นโย เสสุพฺภาเรสุปิฯ ปกฺกมนนฺติ เจตฺถ อุปจารสีมาติกฺกมนํ ทฎฺฐพฺพํฯ
310. Mātā viyāti mātikā, ivatthe ka-paccayo daṭṭhabbo. Tena siddhamatthaṃ dassento āha ‘‘mātikāti mātaro’’tiādi. Assāti etissā mātikāya. Pakkamanantiko kathinubbhāro eva hi sayaṃ attano uppajjatīti evamabhedūpacārena ‘‘mātikā’’ti vutto ubbhārasseva pakkamanante samuppattito, tabbinimuttāya ca mātikāya abhāvā, tappakāsikāpi cettha pāḷi ‘‘mātikā’’ti vattuṃ yujjati. Sāpi hi pakkamanantikubbhārappakāsanena ‘‘pakkamanantikā’’ti vuttā. Eseva nayo sesubbhāresupi. Pakkamananti cettha upacārasīmātikkamanaṃ daṭṭhabbaṃ.
กถินานุชานนกถาวณฺณนา นิฎฺฐิตาฯ
Kathinānujānanakathāvaṇṇanā niṭṭhitā.
Related texts:
ติปิฎก (มูล) • Tipiṭaka (Mūla) / วินยปิฎก • Vinayapiṭaka / มหาวคฺคปาฬิ • Mahāvaggapāḷi / ๑๘๗. กถินานุชานนา • 187. Kathinānujānanā
อฎฺฐกถา • Aṭṭhakathā / วินยปิฎก (อฎฺฐกถา) • Vinayapiṭaka (aṭṭhakathā) / มหาวคฺค-อฎฺฐกถา • Mahāvagga-aṭṭhakathā / กถินานุชานนกถา • Kathinānujānanakathā
ฎีกา • Tīkā / วินยปิฎก (ฎีกา) • Vinayapiṭaka (ṭīkā) / สารตฺถทีปนี-ฎีกา • Sāratthadīpanī-ṭīkā / กถินานุชานนกถาวณฺณนา • Kathinānujānanakathāvaṇṇanā
ฎีกา • Tīkā / วินยปิฎก (ฎีกา) • Vinayapiṭaka (ṭīkā) / วชิรพุทฺธิ-ฎีกา • Vajirabuddhi-ṭīkā / กถินานุชานนกถาวณฺณนา • Kathinānujānanakathāvaṇṇanā
ฎีกา • Tīkā / วินยปิฎก (ฎีกา) • Vinayapiṭaka (ṭīkā) / ปาจิตฺยาทิโยชนาปาฬิ • Pācityādiyojanāpāḷi / ๑๘๗. กถินานุชานนกถา • 187. Kathinānujānanakathā
