| Library / Tipiṭaka / තිපිටක • Tipiṭaka / විමතිවිනොදනී-ටීකා • Vimativinodanī-ṭīkā |
7. කථිනක්‌ඛන්‌ධකො
7. Kathinakkhandhako
කථිනානුජානනකථාවණ්‌ණනා
Kathinānujānanakathāvaṇṇanā
306. කථිනක්‌ඛන්‌ධකෙ සීසවසෙනාති පධානවසෙන. කථිනන්‌ති පඤ්‌චානිසංසෙ අන්‌තොකරණසමත්‌ථතාය ථිරන්‌ති අත්‌ථො. සො නෙසං භවිස්‌සතීති යුජ්‌ජතීති ‘‘සො තුම්‌හාක’’න්‌ති අවත්‌වා ‘‘නෙස’’න්‌ති වචනං යුජ්‌ජති. යෙ අත්‌ථතකථිනාති න කෙවලං තුම්‌හාකමෙව, යෙ අඤ්‌ඤෙපි අත්‌ථතකථිනා, තෙසං භවිස්‌සතීති අත්‌ථො. අථ වා වොති තදා සම්‌මුඛීභූතෙහි සද්‌ධිං අසම්‌මුඛීභූතෙ ච අනාගතෙ ච භික්‌ඛූ සබ්‌බෙ එකතො සම්‌පිණ්‌ඩෙත්‌වා වුත්‌තං, තුම්‌හාකන්‌ති අත්‌ථො. සො නෙසන්‌ති එත්‌ථ සො තෙසන්‌ති යොජෙතබ්‌බං. තෙනාහ ‘‘අත්‌ථතකථිනානං වො, භික්‌ඛවෙ, ඉමානි පඤ්‌ච කප්‌පිස්‌සන්‌තී’’ති. මතකචීවරන්‌ති මතස්‌ස චීවරං. ‘‘වුත්‌ථවස්‌සවසෙනා’’ති ඉදං පච්‌ඡිමවස්‌සංවුත්‌ථානම්‌පි සාධාරණන්‌ති ආහ ‘‘පුරිමිකාය වස්‌සං උපගන්‌ත්‌වා පඨමපවාරණාය පවාරිතා ලභන්‌තී’’ති. උපගතා වා න ලභන්‌තීති පච්‌ඡිමිකාය වුත්‌ථවස්‌සෙපි සන්‌ධාය වුත්‌තං.
306. Kathinakkhandhake sīsavasenāti padhānavasena. Kathinanti pañcānisaṃse antokaraṇasamatthatāya thiranti attho. So nesaṃ bhavissatīti yujjatīti ‘‘so tumhāka’’nti avatvā ‘‘nesa’’nti vacanaṃ yujjati. Ye atthatakathināti na kevalaṃ tumhākameva, ye aññepi atthatakathinā, tesaṃ bhavissatīti attho. Atha vā voti tadā sammukhībhūtehi saddhiṃ asammukhībhūte ca anāgate ca bhikkhū sabbe ekato sampiṇḍetvā vuttaṃ, tumhākanti attho. So nesanti ettha so tesanti yojetabbaṃ. Tenāha ‘‘atthatakathinānaṃ vo, bhikkhave, imāni pañca kappissantī’’ti. Matakacīvaranti matassa cīvaraṃ. ‘‘Vutthavassavasenā’’ti idaṃ pacchimavassaṃvutthānampi sādhāraṇanti āha ‘‘purimikāya vassaṃ upagantvā paṭhamapavāraṇāya pavāritā labhantī’’ti. Upagatā vā na labhantīti pacchimikāya vutthavassepi sandhāya vuttaṃ.
ඛලිමක්‌ඛිතසාටකොති අහතවත්‌ථං සන්‌ධාය වුත්‌තං. ‘‘අකාතුං න ලබ්‌භතී’’ති ඉමිනා අනාදරියෙ සති දුක්‌කටන්‌ති දීපෙති.
Khalimakkhitasāṭakoti ahatavatthaṃ sandhāya vuttaṃ. ‘‘Akātuṃ na labbhatī’’ti iminā anādariye sati dukkaṭanti dīpeti.
‘‘අපලොකෙත්‌වා’’ති ඉදං අඤ්‌ඤෙසං වස්‌සංවුත්‌ථභික්‌ඛූනං අදත්‌වා දාතුකාමෙහි කත්‌තබ්‌බවිධිදස්‌සනං. යදි එවං කම්‌මවාචාය එව දානං අවුත්‌තන්‌ති ආහ ‘‘කම්‌මවාචා පනා’’තිආදි. කථිනචීවරං විය කම්‌මවාචාය දාතුං න වට්‌ටතීති අපලොකෙත්‌වාව දාතබ්‌බන්‌ති අධිප්‌පායො.
‘‘Apaloketvā’’ti idaṃ aññesaṃ vassaṃvutthabhikkhūnaṃ adatvā dātukāmehi kattabbavidhidassanaṃ. Yadi evaṃ kammavācāya eva dānaṃ avuttanti āha ‘‘kammavācā panā’’tiādi. Kathinacīvaraṃ viya kammavācāya dātuṃ na vaṭṭatīti apaloketvāva dātabbanti adhippāyo.
308. මහාභූමිකන්‌ති මහාවිසයං, චතුවීසතිආකාරවන්‌තතාය මහාවිත්‌ථාරිකන්‌ති වුත්‌තං හොති. පඤ්‌චකන්‌ති පඤ්‌චඛණ්‌ඩං. එසෙව නයො සෙසෙසුපි. පඨමචිමිලිකාති කථිනවත්‌ථතො අඤ්‌ඤා අත්‌තනො පකතිචිමිලිකා. කුච්‌ඡිචිමිලිකං කත්‌වා සිබ්‌බිතමත්‌තෙනාති ථිරජිණ්‌ණානං චිමිලිකානං එකතො කත්‌වා සිබ්‌බනස්‌සෙතං අධිවචනන්‌ති වදන්‌ති. මහාපච්‌චරියං, කුරුන්‌දියඤ්‌ච වුත්‌තවචනන්‌ති දස්‌සනං, බ්‍යඤ්‌ජනතො එව භෙදො, න අත්‌ථතොති දස්‌සනත්‌ථං කතන්‌තිපි වදන්‌ති. පිට්‌ඨිඅනුවාතාරොපනමත්‌තෙනාති දීඝතො අනුවාතස්‌ස ආරොපනමත්‌තෙන. කුච්‌ඡිඅනුවාතාරොපනමත්‌තෙනාති පුථුලතො අනුවාතස්‌ස ආරොපනමත්‌තෙන. රත්‌තිනිස්‌සග්‌ගියෙනාති රත්‌තිඅතික්‌කන්‌තෙන.
308.Mahābhūmikanti mahāvisayaṃ, catuvīsatiākāravantatāya mahāvitthārikanti vuttaṃ hoti. Pañcakanti pañcakhaṇḍaṃ. Eseva nayo sesesupi. Paṭhamacimilikāti kathinavatthato aññā attano pakaticimilikā. Kucchicimilikaṃ katvā sibbitamattenāti thirajiṇṇānaṃ cimilikānaṃ ekato katvā sibbanassetaṃ adhivacananti vadanti. Mahāpaccariyaṃ, kurundiyañca vuttavacananti dassanaṃ, byañjanato eva bhedo, na atthatoti dassanatthaṃ katantipi vadanti. Piṭṭhianuvātāropanamattenāti dīghato anuvātassa āropanamattena. Kucchianuvātāropanamattenāti puthulato anuvātassa āropanamattena. Rattinissaggiyenāti rattiatikkantena.
309. හතවත්‌ථකසාටකෙනාති අතිජිණ්‌ණසාටකො. න හි තෙනාතිආදීසු තෙන පරිවාරාගතපාඨෙන ඉධ ආනෙත්‌වා අවුච්‌චමානෙන කථිනත්‌ථාරකස්‌ස ජානිතබ්‌බෙසු න කිඤ්‌චි පරිහායති, තස්‌ස සබ්‌බස්‌ස ඉධෙව වුත්‌තත්‌තාති අධිප්‌පායො.
309.Hatavatthakasāṭakenāti atijiṇṇasāṭako. Na hi tenātiādīsu tena parivārāgatapāṭhena idha ānetvā avuccamānena kathinatthārakassa jānitabbesu na kiñci parihāyati, tassa sabbassa idheva vuttattāti adhippāyo.
310. මාතා වියාති මාතිකා, ඉවත්‌ථෙ ක-පච්‌චයො දට්‌ඨබ්‌බො. තෙන සිද්‌ධමත්‌ථං දස්‌සෙන්‌තො ආහ ‘‘මාතිකාති මාතරො’’තිආදි. අස්‌සාති එතිස්‌සා මාතිකාය. පක්‌කමනන්‌තිකො කථිනුබ්‌භාරො එව හි සයං අත්‌තනො උප්‌පජ්‌ජතීති එවමභෙදූපචාරෙන ‘‘මාතිකා’’ති වුත්‌තො උබ්‌භාරස්‌සෙව පක්‌කමනන්‌තෙ සමුප්‌පත්‌තිතො, තබ්‌බිනිමුත්‌තාය ච මාතිකාය අභාවා, තප්‌පකාසිකාපි චෙත්‌ථ පාළි ‘‘මාතිකා’’ති වත්‌තුං යුජ්‌ජති. සාපි හි පක්‌කමනන්‌තිකුබ්‌භාරප්‌පකාසනෙන ‘‘පක්‌කමනන්‌තිකා’’ති වුත්‌තා. එසෙව නයො සෙසුබ්‌භාරෙසුපි. පක්‌කමනන්‌ති චෙත්‌ථ උපචාරසීමාතික්‌කමනං දට්‌ඨබ්‌බං.
310. Mātā viyāti mātikā, ivatthe ka-paccayo daṭṭhabbo. Tena siddhamatthaṃ dassento āha ‘‘mātikāti mātaro’’tiādi. Assāti etissā mātikāya. Pakkamanantiko kathinubbhāro eva hi sayaṃ attano uppajjatīti evamabhedūpacārena ‘‘mātikā’’ti vutto ubbhārasseva pakkamanante samuppattito, tabbinimuttāya ca mātikāya abhāvā, tappakāsikāpi cettha pāḷi ‘‘mātikā’’ti vattuṃ yujjati. Sāpi hi pakkamanantikubbhārappakāsanena ‘‘pakkamanantikā’’ti vuttā. Eseva nayo sesubbhāresupi. Pakkamananti cettha upacārasīmātikkamanaṃ daṭṭhabbaṃ.
කථිනානුජානනකථාවණ්‌ණනා නිට්‌ඨිතා.
Kathinānujānanakathāvaṇṇanā niṭṭhitā.
Related texts:
තිපිටක (මූල) • Tipiṭaka (Mūla) / විනයපිටක • Vinayapiṭaka / මහාවග්‌ගපාළි • Mahāvaggapāḷi / 187. කථිනානුජානනා • 187. Kathinānujānanā
අට්‌ඨකථා • Aṭṭhakathā / විනයපිටක (අට්‌ඨකථා) • Vinayapiṭaka (aṭṭhakathā) / මහාවග්‌ග-අට්‌ඨකථා • Mahāvagga-aṭṭhakathā / කථිනානුජානනකථා • Kathinānujānanakathā
ටීකා • Tīkā / විනයපිටක (ටීකා) • Vinayapiṭaka (ṭīkā) / සාරත්‌ථදීපනී-ටීකා • Sāratthadīpanī-ṭīkā / කථිනානුජානනකථාවණ්‌ණනා • Kathinānujānanakathāvaṇṇanā
ටීකා • Tīkā / විනයපිටක (ටීකා) • Vinayapiṭaka (ṭīkā) / වජිරබුද්‌ධි-ටීකා • Vajirabuddhi-ṭīkā / කථිනානුජානනකථාවණ්‌ණනා • Kathinānujānanakathāvaṇṇanā
ටීකා • Tīkā / විනයපිටක (ටීකා) • Vinayapiṭaka (ṭīkā) / පාචිත්‍යාදියොජනාපාළි • Pācityādiyojanāpāḷi / 187. කථිනානුජානනකථා • 187. Kathinānujānanakathā
