Library / Tipiṭaka / తిపిటక • Tipiṭaka / కఙ్ఖావితరణీ-పురాణ-టీకా • Kaṅkhāvitaraṇī-purāṇa-ṭīkā |
నిస్సగ్గియకణ్డం
Nissaggiyakaṇḍaṃ
౧. చీవరవగ్గో
1. Cīvaravaggo
౧. కథినసిక్ఖాపదవణ్ణనా
1. Kathinasikkhāpadavaṇṇanā
నిస్సగ్గియకణ్డే తిణ్ణం కథినసిక్ఖాపదానం, వస్సికసాటికఅచ్చేకచీవరసాసఙ్కసిక్ఖాపదానఞ్చ ఏకదేసనాయ తథాకిణ్ణాపత్తిక్ఖన్ధావ వేదితబ్బా –
Nissaggiyakaṇḍe tiṇṇaṃ kathinasikkhāpadānaṃ, vassikasāṭikaaccekacīvarasāsaṅkasikkhāpadānañca ekadesanāya tathākiṇṇāpattikkhandhāva veditabbā –
కథినం యస్స చత్తారో, సహజా సమయద్వయం;
Kathinaṃ yassa cattāro, sahajā samayadvayaṃ;
ఛన్నం సిక్ఖాపదానఞ్చ, ఏకదేసవినిచ్ఛయో.
Channaṃ sikkhāpadānañca, ekadesavinicchayo.
తత్థ కథినన్తి ‘‘సఙ్ఘస్స అనుమోదనాయ, గణస్స అనుమోదనాయ, పుగ్గలస్స అత్థారా సఙ్ఘస్స అత్థతం హోతి కథిన’’న్తి (పరి॰ ౪౧౪) వచనతో తేసంయేవ అనుమోదనాదిధమ్మానం సఙ్గహో కథినం నామ. యథాహ ‘‘కథినం జానితబ్బన్తి తేసఞ్ఞేవ ధమ్మానం సఙ్గహో సమవాయో నామం నామకమ్మ’’న్తిఆది (పరి॰ ౪౧౨). తస్మా కథినన్తి ఇదం బహూసు ధమ్మేసు నామమత్తం, న పరమత్థతో ఏకో ధమ్మో. కో పనస్స అత్థారోతి? తదేకదేసోవ ఖీరస్స ధారా వియ. యథా చాహ ‘‘అత్థారో ఏకేన ధమ్మేన సఙ్గహితో వచీభేదేనా’’తి. సహజా నామ అట్ఠ మాతికా, ద్వే పలిబోధా, పఞ్చానిసంసాతి ఇమే పన్నరస ధమ్మా. సమయద్వయం నామ కథినత్థారసమయో, చీవరసమయో చాతి. తత్థ కథినత్థారసమయో వస్సానస్స పచ్ఛిమో మాసో. చీవరసమయో నామ అనత్థతే కథినే అయం కత్తికమాసో, అత్థతే చత్తారో హేమన్తికా చాతి పఞ్చ మాసా.
Tattha kathinanti ‘‘saṅghassa anumodanāya, gaṇassa anumodanāya, puggalassa atthārā saṅghassa atthataṃ hoti kathina’’nti (pari. 414) vacanato tesaṃyeva anumodanādidhammānaṃ saṅgaho kathinaṃ nāma. Yathāha ‘‘kathinaṃ jānitabbanti tesaññeva dhammānaṃ saṅgaho samavāyo nāmaṃ nāmakamma’’ntiādi (pari. 412). Tasmā kathinanti idaṃ bahūsu dhammesu nāmamattaṃ, na paramatthato eko dhammo. Ko panassa atthāroti? Tadekadesova khīrassa dhārā viya. Yathā cāha ‘‘atthāro ekena dhammena saṅgahito vacībhedenā’’ti. Sahajā nāma aṭṭha mātikā, dve palibodhā, pañcānisaṃsāti ime pannarasa dhammā. Samayadvayaṃ nāma kathinatthārasamayo, cīvarasamayo cāti. Tattha kathinatthārasamayo vassānassa pacchimo māso. Cīvarasamayo nāma anatthate kathine ayaṃ kattikamāso, atthate cattāro hemantikā cāti pañca māsā.
తత్థ అట్ఠ మాతికా నామ పక్కమనన్తికాదయో. తా సబ్బాపి అత్థారేన ఏకతో ఉప్పజ్జన్తి నామ. తబ్భావభావితాయ అత్థారే సతి ఉద్ధారో సమ్భవతి. తత్థ కథినత్థారేన ఏకుప్పాదా ఏకనిరోధా అన్తరుబ్భారో సహుబ్భారో, అవసేసా కథినుబ్భారా ఏకుప్పాదా, నానానిరోధా చ. తత్థ ఏకనిరోధాతి అత్థారేన సహ నిరోధా, అన్తరుబ్భారసహుబ్భారానం ఉద్ధారాభావో ఏకక్ఖణే హోతీతి అత్థో. సేసా నానా నిరుజ్ఝన్తి నామ. తేసు హి ఉద్ధారభావం పత్తేసుపి అత్థారో తిట్ఠతి ఏవాతి అట్ఠకథాయం అత్థవిభావనా. సచే అత్థతే కథినే భిక్ఖుస్మిం సాపేక్ఖే తమ్హా ఆవాసా పక్కమన్తే సఙ్ఘో అన్తరుబ్భారం కరోతి, తస్స భిక్ఖునో పఠమమేవ మూలావాసే నిట్ఠితచీవరపలిబోధాభావేపి సతి అన్తరుబ్భారే పలిబోధో ఛిజ్జతి సతిపి సాపేక్ఖతాయ సఉస్సాహత్తా. ఇమినా పరియాయేన పక్కమనన్తికో కథినుద్ధారో అత్థారేన ఏకుప్పాదో నానానిరోధో హోతి. తథా అన్తరుబ్భారే సతి సుణన్తస్సాపి యావ చీవరనిట్ఠానం న గచ్ఛతి, తావ పరిహారసమ్భవతో నిట్ఠానన్తికో. యావ సన్నిట్ఠానం న గచ్ఛతి, తావ పరిహారసమ్భవతో సన్నిట్ఠానన్తికో. యావ న నస్సతి, తావ పరిహారసమ్భవతో నాసనన్తికో. యావ న సుణాతి, తావ పరిహారసమ్భవతో సవనన్తికో. యావ చీవరాసా న ఛిజ్జతి, తావ పరిహారసమ్భవతో ఆసావచ్ఛేదికో. యావ సీమం నాతిక్కమతి, తావ పరిహారసమ్భవతో సీమాతిక్కన్తికో. అత్థారేన ఏకుప్పాదో నానానిరోధో హోతీతి వేదితబ్బో.
Tattha aṭṭha mātikā nāma pakkamanantikādayo. Tā sabbāpi atthārena ekato uppajjanti nāma. Tabbhāvabhāvitāya atthāre sati uddhāro sambhavati. Tattha kathinatthārena ekuppādā ekanirodhā antarubbhāro sahubbhāro, avasesā kathinubbhārā ekuppādā, nānānirodhā ca. Tattha ekanirodhāti atthārena saha nirodhā, antarubbhārasahubbhārānaṃ uddhārābhāvo ekakkhaṇe hotīti attho. Sesā nānā nirujjhanti nāma. Tesu hi uddhārabhāvaṃ pattesupi atthāro tiṭṭhati evāti aṭṭhakathāyaṃ atthavibhāvanā. Sace atthate kathine bhikkhusmiṃ sāpekkhe tamhā āvāsā pakkamante saṅgho antarubbhāraṃ karoti, tassa bhikkhuno paṭhamameva mūlāvāse niṭṭhitacīvarapalibodhābhāvepi sati antarubbhāre palibodho chijjati satipi sāpekkhatāya saussāhattā. Iminā pariyāyena pakkamanantiko kathinuddhāro atthārena ekuppādo nānānirodho hoti. Tathā antarubbhāre sati suṇantassāpi yāva cīvaraniṭṭhānaṃ na gacchati, tāva parihārasambhavato niṭṭhānantiko. Yāva sanniṭṭhānaṃ na gacchati, tāva parihārasambhavato sanniṭṭhānantiko. Yāva na nassati, tāva parihārasambhavato nāsanantiko. Yāva na suṇāti, tāva parihārasambhavato savanantiko. Yāva cīvarāsā na chijjati, tāva parihārasambhavato āsāvacchediko. Yāva sīmaṃ nātikkamati, tāva parihārasambhavato sīmātikkantiko. Atthārena ekuppādo nānānirodho hotīti veditabbo.
తత్థ అన్తరుబ్భారసహుబ్భారా ద్వే అన్తోసీమాయం ఏవ సమ్భవన్తి, న బహిసీమాయం. పక్కమనసవనసీమాతిక్కన్తికా బహిసీమాయమేవ సమ్భవన్తి, న అన్తోసీమాయం. నిట్ఠానసఅఆట్ఠానాసావచ్ఛేదికా అన్తోసీమాయఞ్చేవ బహిసీమాయఞ్చ. అన్తరుబ్భారో సఙ్ఘాయత్తో, పక్కమననిట్ఠానసన్నిట్ఠానసీమాతిక్కన్తికా పుగ్గలాధీనా, సేసా తదుభయవిపరీతా.
Tattha antarubbhārasahubbhārā dve antosīmāyaṃ eva sambhavanti, na bahisīmāyaṃ. Pakkamanasavanasīmātikkantikā bahisīmāyameva sambhavanti, na antosīmāyaṃ. Niṭṭhānasaaāṭṭhānāsāvacchedikā antosīmāyañceva bahisīmāyañca. Antarubbhāro saṅghāyatto, pakkamananiṭṭhānasanniṭṭhānasīmātikkantikā puggalādhīnā, sesā tadubhayaviparītā.
తత్థ ‘‘నిట్ఠితచీవరస్మి’’న్తి ఇమినా చీవరపలిబోధాభావమేవ దీపేతి. న ఆవాసపలిబోధాభావం. ‘‘ఉబ్భతస్మిం కథినే’’తి ఇమినా ఉభయపలిబోధాభావం దీపేతి, తస్మా ఉభయపలిబోధాభావదీపనత్థం తదేవ వత్తబ్బన్తి చే? న, విసేసత్తా. కథం? కామఞ్చేతం తస్మా ‘‘ఉబ్భతస్మిం కథినే’’తి కేసఞ్చి కథినుద్ధారానం నానానిరోధత్తా, సఙ్ఘపుగ్గలాధీనానధీనత్తా చ అన్తోబహిఉభయసీమాసు నియమానియమతో చ ఉబ్భతస్మిం కథినే సఙ్ఘస్స, న పుగ్గలస్స ఉబ్భతం హోతి, తథాపి ‘‘ఉబ్భతస్మిం కథినే’’తి ఇదం సామఞ్ఞవచనం. తస్మా ‘‘నిట్ఠితచీవరస్మి’’న్తి ఇమినా నియమేతి.
Tattha ‘‘niṭṭhitacīvarasmi’’nti iminā cīvarapalibodhābhāvameva dīpeti. Na āvāsapalibodhābhāvaṃ. ‘‘Ubbhatasmiṃ kathine’’ti iminā ubhayapalibodhābhāvaṃ dīpeti, tasmā ubhayapalibodhābhāvadīpanatthaṃ tadeva vattabbanti ce? Na, visesattā. Kathaṃ? Kāmañcetaṃ tasmā ‘‘ubbhatasmiṃ kathine’’ti kesañci kathinuddhārānaṃ nānānirodhattā, saṅghapuggalādhīnānadhīnattā ca antobahiubhayasīmāsu niyamāniyamato ca ubbhatasmiṃ kathine saṅghassa, na puggalassa ubbhataṃ hoti, tathāpi ‘‘ubbhatasmiṃ kathine’’ti idaṃ sāmaññavacanaṃ. Tasmā ‘‘niṭṭhitacīvarasmi’’nti iminā niyameti.
కిం వుత్తం హోతి – సఙ్ఘస్స అన్తరుబ్భారేన ఉబ్భతస్మిం కథినే అచ్ఛిన్నచీవరపలిబోధో బహిసీమాగతో పచ్ఛా గన్త్వా అత్తనో సీమాగతో అనిట్ఠితచీవరో ఆనిసంసం లభతి ఏవాతి కత్వా ‘‘నిట్ఠితచీవరస్మి’’న్తి వుత్తన్తి వేదితబ్బం. తత్థ ఆవాసపలిబోధో నామ వసతి వా తస్మిం ఆవాసే, సాపేక్ఖో వా పక్కమతి. చీవరపలిబోధో నామ చీవరం అకతం విప్పకతం, చీవరాసానుపచ్ఛిన్నా, తబ్బిపరీతేన అపలిబోధో వేదితబ్బో. తత్థ అనత్థతకథినానం చీవరకాలసమయే నియమతో చత్తారో ఆనిసంసా లబ్భన్తి, అసమాదానచారో అనియమతో. తేన సాసఙ్కసిక్ఖాపదం వుత్తం. కథం చత్తారో నియతాతి చే? ‘‘చీవరకాలసమయో నామ అనత్థతే కథినే వస్సానస్స పచ్ఛిమో మాసో’’తి (పారా॰ ౬౪౯) వచనతో అనత్థతకథినానం తస్మిం మాసే యావదత్థచీవరం సిద్ధం, తథా తతియకథినసిక్ఖాపదే (పారా॰ ౪౯౭ ఆదయో) అకాలచీవరం నామ పిట్ఠిసమయతో పట్ఠాయ తం పటిగ్గహేత్వా సఙ్ఘతో లభితబ్బం చే, యావ చీవరకాలసమయం నిక్ఖిపిత్వా భాజేత్వా గహేతబ్బం. పుగ్గలికం చే, వస్సానస్స ఛట్ఠపక్ఖస్స పఞ్చమితో పట్ఠాయ యావ చీవరకాలసమయం అనధిట్ఠితం అవికప్పితం వట్టతి అచ్చేకచీవరసిక్ఖాపదేన అనుఞ్ఞాతత్తా, న తతో పరం. తదా ఉప్పన్నచీవరస్స పటిసిద్ధత్తా పఠమకథినేన. తత్థ అట్ఠకథాయం వుత్తనయో సఙ్ఘికం సన్ధాయ, తథా పోరాణగణ్ఠిపదే చాతి వేదితబ్బం.
Kiṃ vuttaṃ hoti – saṅghassa antarubbhārena ubbhatasmiṃ kathine acchinnacīvarapalibodho bahisīmāgato pacchā gantvā attano sīmāgato aniṭṭhitacīvaro ānisaṃsaṃ labhati evāti katvā ‘‘niṭṭhitacīvarasmi’’nti vuttanti veditabbaṃ. Tattha āvāsapalibodho nāma vasati vā tasmiṃ āvāse, sāpekkho vā pakkamati. Cīvarapalibodho nāma cīvaraṃ akataṃ vippakataṃ, cīvarāsānupacchinnā, tabbiparītena apalibodho veditabbo. Tattha anatthatakathinānaṃ cīvarakālasamaye niyamato cattāro ānisaṃsā labbhanti, asamādānacāro aniyamato. Tena sāsaṅkasikkhāpadaṃ vuttaṃ. Kathaṃ cattāro niyatāti ce? ‘‘Cīvarakālasamayo nāma anatthate kathine vassānassa pacchimo māso’’ti (pārā. 649) vacanato anatthatakathinānaṃ tasmiṃ māse yāvadatthacīvaraṃ siddhaṃ, tathā tatiyakathinasikkhāpade (pārā. 497 ādayo) akālacīvaraṃ nāma piṭṭhisamayato paṭṭhāya taṃ paṭiggahetvā saṅghato labhitabbaṃ ce, yāva cīvarakālasamayaṃ nikkhipitvā bhājetvā gahetabbaṃ. Puggalikaṃ ce, vassānassa chaṭṭhapakkhassa pañcamito paṭṭhāya yāva cīvarakālasamayaṃ anadhiṭṭhitaṃ avikappitaṃ vaṭṭati accekacīvarasikkhāpadena anuññātattā, na tato paraṃ. Tadā uppannacīvarassa paṭisiddhattā paṭhamakathinena. Tattha aṭṭhakathāyaṃ vuttanayo saṅghikaṃ sandhāya, tathā porāṇagaṇṭhipade cāti veditabbaṃ.
పఠమకథినే (పారా॰ ౪౫౯ ఆదయో) పఠమపఞ్ఞత్తియా, అవిసేసేన వా ఏకాదసమే దివసే ఆపత్తి. వస్సానస్స హి అన్తోనివారణత్థం అట్ఠకథాయ ‘‘నిట్ఠితచీవరస్మిం భిక్ఖునా ఉబ్భతస్మిం కథినే’’తి (పారా॰ ౪౬౨ ఆదయో) వుత్తం. ఏసేవ నయో దుతియే, తతియే చ. తేన చీవరకాలతో పురే వా అన్తో వా ఉప్పన్నం చీవరకాలతో ఉద్ధం ఏకదివసమ్పి పరిహారం న లభతి. యది లభేయ్య, అచ్చేకచీవరసిక్ఖాపదవిరోధో. ‘‘యావ చీవరకాలసమయం నిక్ఖిపితబ్బం, తతో చే ఉత్తరి నిక్ఖిపేయ్య, నిస్సగ్గియ’’న్తి (పారా॰ ౬౪౮) హి తత్థ వుత్తం. వస్సావాసికభావేన సఙ్ఘతో లద్ధం వుట్ఠవస్సత్తా అత్తనో సన్తకభూతం అచ్చేకచీవరం చీవరకాలసమయం అతిక్కామయతో ఏవ ఆపత్తి, న అచ్చేకచీవరకాలం అతిక్కామయతో ఆపత్తీతి. ‘‘అనత్థతే కథినే ఏకాదసమాసే ఉప్పన్న’’న్తి (పారా॰ ౫౦౦) వచనతో యో చ తత్థ చీవరుప్పాదో, సో చ నేసం భవిస్సతీతి సిద్ధం, అనామన్తచారగణభోజనసిక్ఖాపదే ‘‘అఞ్ఞత్ర సమయా’’తి (పాచి॰ ౨౨౨ ఆదయో) వుత్తత్తా సేసద్వయం సిద్ధమేవ. తస్మా ‘‘కాలేపి ఆదిస్స దిన్నం, ఏతం అకాలచీవర’’న్తి (పారా॰ ౫౦౦) వచనతో ఆదిస్స దిన్నచీవరం పరిహారం న లభతి.
Paṭhamakathine (pārā. 459 ādayo) paṭhamapaññattiyā, avisesena vā ekādasame divase āpatti. Vassānassa hi antonivāraṇatthaṃ aṭṭhakathāya ‘‘niṭṭhitacīvarasmiṃ bhikkhunā ubbhatasmiṃ kathine’’ti (pārā. 462 ādayo) vuttaṃ. Eseva nayo dutiye, tatiye ca. Tena cīvarakālato pure vā anto vā uppannaṃ cīvarakālato uddhaṃ ekadivasampi parihāraṃ na labhati. Yadi labheyya, accekacīvarasikkhāpadavirodho. ‘‘Yāva cīvarakālasamayaṃ nikkhipitabbaṃ, tato ce uttari nikkhipeyya, nissaggiya’’nti (pārā. 648) hi tattha vuttaṃ. Vassāvāsikabhāvena saṅghato laddhaṃ vuṭṭhavassattā attano santakabhūtaṃ accekacīvaraṃ cīvarakālasamayaṃ atikkāmayato eva āpatti, na accekacīvarakālaṃ atikkāmayato āpattīti. ‘‘Anatthate kathine ekādasamāse uppanna’’nti (pārā. 500) vacanato yo ca tattha cīvaruppādo, so ca nesaṃ bhavissatīti siddhaṃ, anāmantacāragaṇabhojanasikkhāpade ‘‘aññatra samayā’’ti (pāci. 222 ādayo) vuttattā sesadvayaṃ siddhameva. Tasmā ‘‘kālepi ādissa dinnaṃ, etaṃ akālacīvara’’nti (pārā. 500) vacanato ādissa dinnacīvaraṃ parihāraṃ na labhati.
అపరకత్తికాయమేవ వా ఉబ్భతస్మిం కథినే లభతి, ఏవం ‘‘ఉబ్భతస్మిం కథినే’’తి వుత్తత్తాతి చే? న వత్తబ్బం. ఛ ఠానాని హి సాపేక్ఖతాయ వుత్తాని . దుట్ఠదోసద్వయే అధికరణచతుత్థం, పఠమానియతే సోతస్స రహో, తతియకథినే ఆదిస్స దిన్నం చీవరం, అచ్చేకచీవరసిక్ఖాపదే ‘‘సఞ్ఞాణం కత్వా నిక్ఖిపితబ్బ’’న్తి పదం, దుట్ఠుల్లారోచనప్పటిచ్ఛాదనద్వయే అధికరణం, పారాజికవచనఞ్చ, తీసు కథినసిక్ఖాపదేసు ‘‘అట్ఠన్నం మాతికానం అఞ్ఞతరాయా’’తి వచనన్తి. తత్థ ఆదిస్స దిన్నం చీవరం సఙ్ఘికం భాజితబ్బచీవరం సన్ధాయ వుత్తం, న పుగ్గలికం. సఞ్ఞాణం కత్వా నిక్ఖిపితబ్బన్తి వస్సావాసికచీవరం సన్ధాయ వుత్తం. అవుట్ఠవస్సేన పచ్ఛా దాతబ్బత్తా సఞ్ఞాణం కాతబ్బం, న ఞాతిప్పవారితతో లద్ధం పుగ్గలికం సన్ధాయ. తస్మా దువిధం అచ్చేకచీవరం సఙ్ఘే నిన్నం, పుగ్గలే నిన్నఞ్చాతి సిద్ధం. తత్థ సఙ్ఘే పరిణతం అచ్చేకచీవరం వస్సూపనాయికదివసతో పట్ఠాయ, పిట్ఠిసమయతో పట్ఠాయ వా యావ పవారణా నిక్ఖిపితుం వట్టతి ఏవ సఙ్ఘికత్తా, పుగ్గలికమ్పి ‘‘వస్సంవుట్ఠకాలే గణ్హథా’’తి దిన్నత్తా. తాదిసఞ్హి యావ వస్సంవుట్ఠో న హోతి, తావ తస్సేవ దాయకస్స సన్తకం హోతి. ఏత్తకో విసేసహేతు.
Aparakattikāyameva vā ubbhatasmiṃ kathine labhati, evaṃ ‘‘ubbhatasmiṃ kathine’’ti vuttattāti ce? Na vattabbaṃ. Cha ṭhānāni hi sāpekkhatāya vuttāni . Duṭṭhadosadvaye adhikaraṇacatutthaṃ, paṭhamāniyate sotassa raho, tatiyakathine ādissa dinnaṃ cīvaraṃ, accekacīvarasikkhāpade ‘‘saññāṇaṃ katvā nikkhipitabba’’nti padaṃ, duṭṭhullārocanappaṭicchādanadvaye adhikaraṇaṃ, pārājikavacanañca, tīsu kathinasikkhāpadesu ‘‘aṭṭhannaṃ mātikānaṃ aññatarāyā’’ti vacananti. Tattha ādissa dinnaṃ cīvaraṃ saṅghikaṃ bhājitabbacīvaraṃ sandhāya vuttaṃ, na puggalikaṃ. Saññāṇaṃ katvā nikkhipitabbanti vassāvāsikacīvaraṃ sandhāya vuttaṃ. Avuṭṭhavassena pacchā dātabbattā saññāṇaṃ kātabbaṃ, na ñātippavāritato laddhaṃ puggalikaṃ sandhāya. Tasmā duvidhaṃ accekacīvaraṃ saṅghe ninnaṃ, puggale ninnañcāti siddhaṃ. Tattha saṅghe pariṇataṃ accekacīvaraṃ vassūpanāyikadivasato paṭṭhāya, piṭṭhisamayato paṭṭhāya vā yāva pavāraṇā nikkhipituṃ vaṭṭati eva saṅghikattā, puggalikampi ‘‘vassaṃvuṭṭhakāle gaṇhathā’’ti dinnattā. Tādisañhi yāva vassaṃvuṭṭho na hoti, tāva tasseva dāyakassa santakaṃ hoti. Ettako visesahetu.
‘‘అనచ్చేకచీవరే అనచ్చేకచీవరసఞ్ఞీ చీవరకాలసమయం అతిక్కామేతి, అనాపత్తీ’’తి వచనతో అచ్చేకచీవరకస్సేవ సో అపరాధో. యేన ‘‘విరోధో’’తి వచనం దస్సేయ్యాతి న వినయే విసేసహేతు పరియేసితబ్బో. బుద్ధవిసయత్తా పమాణన్తి చే? న, యది ఏవం ఏత్థ అత్తనో సన్తకభూతమ్పి అచ్చేకచీవరం సఞ్ఞాణం కత్వా నిక్ఖిపితబ్బమేవ, న అధిట్ఠాతబ్బం న వికప్పేతబ్బం న విస్సజ్జేతబ్బం. తతో ‘‘అనాపత్తి, అన్తోసమయే అధిట్ఠేతి వికప్పేతి విస్సజ్జేతీ’’తిఆదివచనవిరోధో (పారా॰ ౬౫౧) అధివాసేతబ్బో సియా. తథా ‘‘వస్సానస్స పచ్ఛిమే మాసే కథినుద్ధారే కతే తస్మిం మాసే అత్థతే కథినే కథినుద్ధారదివసం అతిక్కామేతి, నిస్సగ్గియం హోతీ’’తి వచనతో నిస్సగ్గియం హోతీతి అయమ్పి అత్థవిరోధో అధివాసేతబ్బో సియా. తస్మిఞ్చ ‘‘అనచ్చేకచీవరే అనాపత్తీ’’తి వుత్తం, తఞ్చ అనధిట్ఠితం అవికప్పితమేవాతి ఏత్తకో విసేసహేతు. అతిరేకచీవరఞ్చేతం పఠమసిక్ఖాపదేనాపత్తి, ఇతరం చే అనాపత్తియేవాతి ఇమస్స అత్థస్స అయం భగవతో విసేసహేతు. తథా అతిరేకదసాహానాగతాయేవ కత్తికపుణ్ణమాయ సఙ్ఘస్స వస్సావాసికత్థం అచ్చేకచీవరం వియ దదమానం న గహేతబ్బం, దసాహానాగతాయ ఏవ గహేతబ్బన్తి ఏత్తకో విసేసహేతు. తతో అట్ఠకథానయవిరోధో చ అధివాసేతబ్బో సియా. తత్థ ‘‘అధిట్ఠితతో పట్ఠాయ ఉప్పన్నం అచ్చేకచీవరం న హోతీ’’తి వత్వా అఞ్ఞథా నయో దస్సితో. పోరాణగణ్ఠిపదే సో చ నయో సఙ్ఘికం ఉపాదాయ వుత్తత్తా న విరుజ్ఝతీతి నేవ సో చ పటిక్ఖిత్తో. యథా అనచ్చేకచీవరం ఛట్ఠితో పట్ఠాయ ఉప్పన్నం అతిరేకదసాహానాగతాయపి పటిగ్గహేతబ్బం, పటిగ్గహేత్వా చీవరకాలసమయం అతిక్కామయతోపి అనాపత్తీతి అయమ్పి నయో అధివాసేతబ్బో సియా. తతో పఠమకథినవిరోధో. దసాహానాగతాయ ఏవ పటిగ్గహేతబ్బం, పటిగ్గహేత్వా చీవరకాలసమయం అతిక్కామయతో అనాపత్తీతి చే, తం ద్వే దసాహే లభతీతి ఏత్తకో విసేసహేతు.
‘‘Anaccekacīvare anaccekacīvarasaññī cīvarakālasamayaṃ atikkāmeti, anāpattī’’ti vacanato accekacīvarakasseva so aparādho. Yena ‘‘virodho’’ti vacanaṃ dasseyyāti na vinaye visesahetu pariyesitabbo. Buddhavisayattā pamāṇanti ce? Na, yadi evaṃ ettha attano santakabhūtampi accekacīvaraṃ saññāṇaṃ katvā nikkhipitabbameva, na adhiṭṭhātabbaṃ na vikappetabbaṃ na vissajjetabbaṃ. Tato ‘‘anāpatti, antosamaye adhiṭṭheti vikappeti vissajjetī’’tiādivacanavirodho (pārā. 651) adhivāsetabbo siyā. Tathā ‘‘vassānassa pacchime māse kathinuddhāre kate tasmiṃ māse atthate kathine kathinuddhāradivasaṃ atikkāmeti, nissaggiyaṃ hotī’’ti vacanato nissaggiyaṃ hotīti ayampi atthavirodho adhivāsetabbo siyā. Tasmiñca ‘‘anaccekacīvare anāpattī’’ti vuttaṃ, tañca anadhiṭṭhitaṃ avikappitamevāti ettako visesahetu. Atirekacīvarañcetaṃ paṭhamasikkhāpadenāpatti, itaraṃ ce anāpattiyevāti imassa atthassa ayaṃ bhagavato visesahetu. Tathā atirekadasāhānāgatāyeva kattikapuṇṇamāya saṅghassa vassāvāsikatthaṃ accekacīvaraṃ viya dadamānaṃ na gahetabbaṃ, dasāhānāgatāya eva gahetabbanti ettako visesahetu. Tato aṭṭhakathānayavirodho ca adhivāsetabbo siyā. Tattha ‘‘adhiṭṭhitato paṭṭhāya uppannaṃ accekacīvaraṃ na hotī’’ti vatvā aññathā nayo dassito. Porāṇagaṇṭhipade so ca nayo saṅghikaṃ upādāya vuttattā na virujjhatīti neva so ca paṭikkhitto. Yathā anaccekacīvaraṃ chaṭṭhito paṭṭhāya uppannaṃ atirekadasāhānāgatāyapi paṭiggahetabbaṃ, paṭiggahetvā cīvarakālasamayaṃ atikkāmayatopi anāpattīti ayampi nayo adhivāsetabbo siyā. Tato paṭhamakathinavirodho. Dasāhānāgatāya eva paṭiggahetabbaṃ, paṭiggahetvā cīvarakālasamayaṃ atikkāmayato anāpattīti ce, taṃ dve dasāhe labhatīti ettako visesahetu.
అన్తరా అనాపత్తిక్ఖేత్తచీవరకాలప్పవిట్ఠత్తా అధిట్ఠహిత్వా పచ్చుద్ధటం వియ తం పునపి దసాహే లభతీతి చే? న, కాలప్పవేసో అధిట్ఠానం వియ హోతీతి చే? న, ‘‘వస్సికసాటికం వస్సానం చాతుమాసం అధిట్ఠాతుం, తతో పరం వికప్పేతు’’న్తి వచనవిరోధం కత్వా, తతో పరం దసాహం అవికప్పేన్తస్సాపి అనాపత్తి సియా. అపిచ యం వుత్తం అట్ఠకథాయం ‘‘వస్సికసాటికా అన్తోవస్సే లద్ధా చేవ నిట్ఠితా చ, అన్తోదసాహే అధిట్ఠాతబ్బా, దసాహాతిక్కమే నిట్ఠితా, తదహేవ అధిట్ఠాతబ్బా, దసాహే అప్పహోన్తే చీవరకాలం నాతిక్కామేతబ్బా’’తి (పారా॰ అట్ఠ॰ ౨.౬౩౦). తేన ఆపత్తితో న ముచ్చేయ్య. కాలప్పవేసో హి అధిట్ఠానపరియాయో న జాతోతి. ఏత్తావతా యథావుత్తో అత్థవికప్పో పాళినయేనేవ పతిట్ఠాపితో హోతి.
Antarā anāpattikkhettacīvarakālappaviṭṭhattā adhiṭṭhahitvā paccuddhaṭaṃ viya taṃ punapi dasāhe labhatīti ce? Na, kālappaveso adhiṭṭhānaṃ viya hotīti ce? Na, ‘‘vassikasāṭikaṃ vassānaṃ cātumāsaṃ adhiṭṭhātuṃ, tato paraṃ vikappetu’’nti vacanavirodhaṃ katvā, tato paraṃ dasāhaṃ avikappentassāpi anāpatti siyā. Apica yaṃ vuttaṃ aṭṭhakathāyaṃ ‘‘vassikasāṭikā antovasse laddhā ceva niṭṭhitā ca, antodasāhe adhiṭṭhātabbā, dasāhātikkame niṭṭhitā, tadaheva adhiṭṭhātabbā, dasāhe appahonte cīvarakālaṃ nātikkāmetabbā’’ti (pārā. aṭṭha. 2.630). Tena āpattito na mucceyya. Kālappaveso hi adhiṭṭhānapariyāyo na jātoti. Ettāvatā yathāvutto atthavikappo pāḷinayeneva patiṭṭhāpito hoti.
అపిచేత్థ యం వుత్తం అట్ఠకథాయం ‘‘దసాహే అప్పహోన్తే చీవరకాలం నాతిక్కామేతబ్బా’’తి, తత్థపి చీవరకాలే ఉప్పన్నం, దసాహే అప్పహోన్తే చస్స కరణం నత్థి, తం అచ్చేకచీవరం అకాలచీవరమివ చీవరకాలం నాతిక్కామేతబ్బన్తి సిద్ధమేతం. పాళితో చ తఞ్చే అన్తోకాలే ఉప్పజ్జతి, దసాహే అప్పహోన్తేపి ఉప్పజ్జతి, ఏవం ఉప్పన్నం అచ్చేకచీవరం అచ్చేకచీవరమేవ న హోతి. న హి తం కాలవిసేసవసేన అచ్చేకచీవరసఙ్ఖం గచ్ఛతి. వుత్తఞ్హేతం ‘‘అచ్చేకచీవరం నామ సేనాయ వా గన్తుకామో హోతి, పవాసం వా గన్తుకామో హోతి, గిలానో వా హోతి, గబ్భినీ వా హోతి , అస్సద్ధస్స వా సద్ధా ఉప్పన్నా హోతి…పే॰… ‘వస్సావాసికం దస్సామీ’తి ఏవం ఆరోచితం, ఏతం అచ్చేకచీవరం నామా’’తి (పారా॰ ౬౪౯). తస్మా యథా తం చీవరం నాతిక్కామేతబ్బం, తథా అనచ్చేకచీవరమ్పీతి సిద్ధం హోతి. తేన వుత్తం అట్ఠకథాయం ‘‘దసాహే అప్పహోన్తే చీవరకాలం నాతిక్కామేతబ్బా’’తి. అపిచ యది ఏవం తం అచ్చేకచీవరసిక్ఖాపదమేవ అచ్చేకచీవరం చీవరకాలం నాతిక్కామేతబ్బన్తి ఇమస్స పన అత్థవిసేసస్స దస్సనత్థం భగవతా పఞ్ఞత్తం.
Apicettha yaṃ vuttaṃ aṭṭhakathāyaṃ ‘‘dasāhe appahonte cīvarakālaṃ nātikkāmetabbā’’ti, tatthapi cīvarakāle uppannaṃ, dasāhe appahonte cassa karaṇaṃ natthi, taṃ accekacīvaraṃ akālacīvaramiva cīvarakālaṃ nātikkāmetabbanti siddhametaṃ. Pāḷito ca tañce antokāle uppajjati, dasāhe appahontepi uppajjati, evaṃ uppannaṃ accekacīvaraṃ accekacīvarameva na hoti. Na hi taṃ kālavisesavasena accekacīvarasaṅkhaṃ gacchati. Vuttañhetaṃ ‘‘accekacīvaraṃ nāma senāya vā gantukāmo hoti, pavāsaṃ vā gantukāmo hoti, gilāno vā hoti, gabbhinī vā hoti , assaddhassa vā saddhā uppannā hoti…pe… ‘vassāvāsikaṃ dassāmī’ti evaṃ ārocitaṃ, etaṃ accekacīvaraṃ nāmā’’ti (pārā. 649). Tasmā yathā taṃ cīvaraṃ nātikkāmetabbaṃ, tathā anaccekacīvarampīti siddhaṃ hoti. Tena vuttaṃ aṭṭhakathāyaṃ ‘‘dasāhe appahonte cīvarakālaṃ nātikkāmetabbā’’ti. Apica yadi evaṃ taṃ accekacīvarasikkhāpadameva accekacīvaraṃ cīvarakālaṃ nātikkāmetabbanti imassa pana atthavisesassa dassanatthaṃ bhagavatā paññattaṃ.
మహాఅట్ఠకథాయం పన తం ఏవం వుత్తం – కామఞ్చేదం ‘‘దసాహపరమం అతిరేకచీవరం ధారేతబ్బ’’న్తి ఇమినా సిద్ధం, అట్ఠుప్పత్తివసేన పన అపుబ్బం వియ అత్థం దస్సేత్వా సిక్ఖాపదం ఠపితన్తి అత్థవిసేసదీపనపయోజనతో. తస్మా తం తస్స అత్థవిసేసదస్సనత్థం వుత్తన్తి సిద్ధమేవ. తస్మాపి వేదితబ్బమేవ యం కిఞ్చి చీవరం చీవరకాలసమయం నాతిక్కామేతబ్బన్తి. అపిచ యం వుత్తం అట్ఠకథాయం ‘‘ఛట్ఠితో పట్ఠాయ పన ఉప్పన్నం అనచ్చేకచీవరమ్పి పచ్చుద్ధారేత్వా ఠపితచీవరమ్పి ఏతం పరిహారం లభతీ’’తి (పారా॰ అట్ఠ॰ ౨.౬౪౬-౬౪౯). తేన ‘‘అనచ్చేకచీవరే అనచ్చేకచీవరసఞ్ఞీ చీవరకాలసమయం అతిక్కామేతి, అనాపత్తీ’’తి (పారా॰ ౬౫౦) ఇమినాపి అనచ్చేకచీవరస్సాపి అచ్చేకచీవరపరిహారలాభం దీపేతీతి.
Mahāaṭṭhakathāyaṃ pana taṃ evaṃ vuttaṃ – kāmañcedaṃ ‘‘dasāhaparamaṃ atirekacīvaraṃ dhāretabba’’nti iminā siddhaṃ, aṭṭhuppattivasena pana apubbaṃ viya atthaṃ dassetvā sikkhāpadaṃ ṭhapitanti atthavisesadīpanapayojanato. Tasmā taṃ tassa atthavisesadassanatthaṃ vuttanti siddhameva. Tasmāpi veditabbameva yaṃ kiñci cīvaraṃ cīvarakālasamayaṃ nātikkāmetabbanti. Apica yaṃ vuttaṃ aṭṭhakathāyaṃ ‘‘chaṭṭhito paṭṭhāya pana uppannaṃ anaccekacīvarampi paccuddhāretvā ṭhapitacīvarampi etaṃ parihāraṃ labhatī’’ti (pārā. aṭṭha. 2.646-649). Tena ‘‘anaccekacīvare anaccekacīvarasaññī cīvarakālasamayaṃ atikkāmeti, anāpattī’’ti (pārā. 650) imināpi anaccekacīvarassāpi accekacīvaraparihāralābhaṃ dīpetīti.
ఏత్తావతా యథావుత్తో దుతియో అత్థవికప్పో పాళినయేన, అట్ఠకథానయేన చ పతిట్ఠాపితో హోతి. ఏవం తావ పకిణ్ణకాయ అధికథా పరతో పాఠతో విత్థారితా హోతీతి అపకిణ్ణకం.
Ettāvatā yathāvutto dutiyo atthavikappo pāḷinayena, aṭṭhakathānayena ca patiṭṭhāpito hoti. Evaṃ tāva pakiṇṇakāya adhikathā parato pāṭhato vitthāritā hotīti apakiṇṇakaṃ.
చీవరపలిబోధో, ఆవాసపలిబోధో చాతి ద్వే పలిబోధా. తేసు ఏకపలిబోధేపి సతి అనామన్తచారాదిఆనిసంసం లభతి, తం ఇధ నత్థీతి దస్సేతుం ‘‘నిట్ఠితచీవరస్మిం భిక్ఖునా ఉబ్భతస్మిం కథినే’’తి వుత్తం. తస్మా ఏవ ‘‘అత్థతకథినస్స హి భిక్ఖునో’’తిఆది వుత్తం. కథినత్థారారహస్సాతి ఏత్థ ‘‘అట్ఠహి అఙ్గేహి సమన్నాగతో పుగ్గలో భబ్బో కథినం అత్థరితుం – పుబ్బకరణం జానాతి, పచ్చుద్ధారం జానాతి, అధిట్ఠానం జానాతి, అత్థారం జానాతి, మాతికం జానాతి, పలిబోధం జానాతి, ఉద్ధారం జానాతి, ఆనిసంసం జానాతీ’’తి (పరి॰ ౪౦౯) వచనతో ఇమేహి అట్ఠహి అఙ్గేహి సమన్నాగతో పుగ్గలో కథినత్థారారహో నామ. పుబ్బకరణం నామ ధోవనవిచారణచ్ఛేదనసిబ్బనరజనకప్పకరణం.
Cīvarapalibodho, āvāsapalibodho cāti dve palibodhā. Tesu ekapalibodhepi sati anāmantacārādiānisaṃsaṃ labhati, taṃ idha natthīti dassetuṃ ‘‘niṭṭhitacīvarasmiṃ bhikkhunā ubbhatasmiṃ kathine’’ti vuttaṃ. Tasmā eva ‘‘atthatakathinassa hi bhikkhuno’’tiādi vuttaṃ. Kathinatthārārahassāti ettha ‘‘aṭṭhahi aṅgehi samannāgato puggalo bhabbo kathinaṃ attharituṃ – pubbakaraṇaṃ jānāti, paccuddhāraṃ jānāti, adhiṭṭhānaṃ jānāti, atthāraṃ jānāti, mātikaṃ jānāti, palibodhaṃ jānāti, uddhāraṃ jānāti, ānisaṃsaṃ jānātī’’ti (pari. 409) vacanato imehi aṭṭhahi aṅgehi samannāgato puggalo kathinatthārāraho nāma. Pubbakaraṇaṃ nāma dhovanavicāraṇacchedanasibbanarajanakappakaraṇaṃ.
‘‘చీవరం నామ ఖోమ’’న్తిఆదినా పాళివసేన జాతిఞ్చ పమాణఞ్చ దస్సేత్వా ఇదాని అతిరేకచీవరం దస్సేతుం ‘‘యం పన వుత్తం అధిట్ఠితవికప్పితేసూ’’తిఆది వుత్తం. ఠపితట్ఠానం సల్లక్ఖేత్వా’’తి వుత్తేపి యస్మిం ఠానే యం ఠపితం, తస్మిం తం పచ్ఛా హోతు వా, మా వా, అధిట్ఠానం రుహతేవ. పురే పచ్ఛా ఠపనట్ఠానం న పమాణం.
‘‘Cīvaraṃnāma khoma’’ntiādinā pāḷivasena jātiñca pamāṇañca dassetvā idāni atirekacīvaraṃ dassetuṃ ‘‘yaṃ pana vuttaṃ adhiṭṭhitavikappitesū’’tiādi vuttaṃ. Ṭhapitaṭṭhānaṃ sallakkhetvā’’ti vuttepi yasmiṃ ṭhāne yaṃ ṭhapitaṃ, tasmiṃ taṃ pacchā hotu vā, mā vā, adhiṭṭhānaṃ ruhateva. Pure pacchā ṭhapanaṭṭhānaṃ na pamāṇaṃ.
అన్తిమవత్థుం అజ్ఝాపన్నస్స భిక్ఖుభావపరిచ్చాగవసేన సేతవత్థనివాసనం వా కాసావచజనం వా హీనాయావత్తనం.
Antimavatthuṃ ajjhāpannassa bhikkhubhāvapariccāgavasena setavatthanivāsanaṃ vā kāsāvacajanaṃ vā hīnāyāvattanaṃ.
ఏకాదసమే అరుణుగ్గమనేతి అన్తిమం ఠపేత్వా తతో పురిమతరస్మిన్తి అత్థో వేదితబ్బో. తత్థ అన్తిమం నామ అపరకత్తికాయ పఠమారుణుగ్గమనం. తఞ్హి కాలత్తా నిస్సగ్గియం న కరోతి. ఇధ ‘‘నిట్ఠితచీవరస్మిం భిక్ఖునా’’తి కరణవచనం నిదానానపేక్ఖం నిదానే కరణాభావతో. తస్మా ఏవ ‘‘దసాహపరమ’’న్తి అయమేత్థ అనుపఞ్ఞత్తీతి వుత్తం. ‘‘అనుజానామి, భిక్ఖవే, తిచీవరం అధిట్ఠాతుం న వికప్పేతు’’న్తిఆది (మహావ॰ ౩౫౮) వచనతో చ ఇధ ‘‘వికప్పేతీ’’తి అవిసేసేన వుత్తవచనం విరుద్ధం వియ దిస్సతి, న చ విరుద్ధం తథాగతా భాసన్తి, తస్మా ఏవమస్స అత్థో వేదితబ్బో – తిచీవరం తిచీవరసఙ్ఖేపేన పరిహారతో అధిట్ఠాతుమేవ అనుజానామి, న వికప్పేతుం. వస్సికసాటికం పన చతుమాసతో పరం వికప్పేతుమేవ, న అధిట్ఠాతున్తి. ఏవఞ్చ పన సతి యో తిచీవరే ఏకేన చీవరేన విప్పవసితుకామో హోతి, తస్స తిచీవరాధిట్ఠానం పచ్చుద్ధరిత్వా విప్పవాససుఖత్థం వికప్పనాయ ఓకాసో దిన్నో హోతి, దసాహాతిక్కమే చ అనాపత్తీతి. ఏతేన ఉపాయేన సబ్బత్థ వికప్పనాయ అపటిసిద్ధభావో వేదితబ్బోతి లిఖితం.
Ekādasame aruṇuggamaneti antimaṃ ṭhapetvā tato purimatarasminti attho veditabbo. Tattha antimaṃ nāma aparakattikāya paṭhamāruṇuggamanaṃ. Tañhi kālattā nissaggiyaṃ na karoti. Idha ‘‘niṭṭhitacīvarasmiṃ bhikkhunā’’ti karaṇavacanaṃ nidānānapekkhaṃ nidāne karaṇābhāvato. Tasmā eva ‘‘dasāhaparama’’nti ayamettha anupaññattīti vuttaṃ. ‘‘Anujānāmi, bhikkhave, ticīvaraṃ adhiṭṭhātuṃ na vikappetu’’ntiādi (mahāva. 358) vacanato ca idha ‘‘vikappetī’’ti avisesena vuttavacanaṃ viruddhaṃ viya dissati, na ca viruddhaṃ tathāgatā bhāsanti, tasmā evamassa attho veditabbo – ticīvaraṃ ticīvarasaṅkhepena parihārato adhiṭṭhātumeva anujānāmi, na vikappetuṃ. Vassikasāṭikaṃ pana catumāsato paraṃ vikappetumeva, na adhiṭṭhātunti. Evañca pana sati yo ticīvare ekena cīvarena vippavasitukāmo hoti, tassa ticīvarādhiṭṭhānaṃ paccuddharitvā vippavāsasukhatthaṃ vikappanāya okāso dinno hoti, dasāhātikkame ca anāpattīti. Etena upāyena sabbattha vikappanāya apaṭisiddhabhāvo veditabboti likhitaṃ.
ఇమస్స పన సిక్ఖాపదస్స అయం సఙ్ఖేపవినిచ్ఛయో – అనత్థతే కథినే హేమన్తానం పఠమదివసతో పట్ఠాయ, అత్థతే కథినే గిమ్హానం పఠమదివసతో పట్ఠాయ ఉప్పన్నచీవరం సన్ధాయ ‘‘నిట్ఠితచీవరస్మి’’న్తిఆది వుత్తం. ఏత్థాహ – ‘‘రజకేహి ధోవాపేత్వా సేతకం కారాపేన్తస్సాపి అధిట్ఠానం అధిట్ఠానమేవా’’తి (పారా॰ అట్ఠ॰ ౨.౪౬౫) వచనతో అరజితేపి అధిట్ఠానం రుహతీతి. తేన సూచికమ్మం కత్వా రజిత్వా కప్పబిన్దుం దత్వా అధిట్ఠాతబ్బన్తి నియమో కాతబ్బో, న కాతబ్బోతి? కత్తబ్బోవ. పత్తో వియ అధిట్ఠితో యథా పున సేతభావం వా తమ్బభావం వా పత్తో అధిట్ఠానం న విజహతి, న చ పన తాదిసో యం అధిట్ఠానం ఉపగచ్ఛతి, ఏవమేతం దట్ఠబ్బన్తి. ‘‘స్వే కథినం ఉద్ధరిస్సతీ’’తి లద్ధచీవరం సచే అజ్జేవ న అధిట్ఠాతి, అరుణుగ్గమనే ఏవ నిస్సగ్గియం హోతి. కస్మా? ‘‘నిట్ఠితచీవరస్మి’’న్తిఆదినా (పారా॰ ౪౬౨-౪౬౩;) సిక్ఖాపదస్స వుత్తత్తా. కథినబ్భన్తరే దసాహతో ఉత్తరిపి పరిహారం లభతి, కథినతో పన పచ్ఛా ఏకదివసమ్పి న లభతి. యథా కిం – యథా అత్థతకథినో సఙ్ఘో తిచీవరం అత్థతదివసతో పట్ఠాయ యావ ఉబ్భారా ఆనిసంసం లభతి, న తతో పరం, ఏవం అత్థతదివసతో పట్ఠాయ యావ ఉబ్భారా లభతి, ఉద్ధతే పన కథినే ఏకదివసమ్పి న లభతి. ఏత్థాహ – ఉబ్భతదివసతో పట్ఠాయ పున దసాహం లభతీతి? న, కస్మా? ‘‘అనుజానామి, భిక్ఖవే, దసాహపరమం అతిరేకచీవరం ధారేతు’’న్తి వచనతో. కథినబ్భన్తరేపి ఏకాదసే అరుణుగ్గమనే నిస్సగ్గియన్తి ఆపన్నం. తం పన అతిప్పసఙ్గం నివారేతుం ‘‘నిట్ఠితచీవరస్మి’’న్తిఆది వుత్తం, న కథినదివసాని అదివసానీతి దీపనత్థం. అయమత్థో తత్థ తత్థ ఆవిభవిస్సతి. అథ వా వస్సికసాటికా అనతిరిత్తప్పమాణా నామం గహేత్వా వుత్తనయేనేవ చత్తారో వస్సికే మాసే అధిట్ఠాతబ్బా, తతో పరం పచ్చుద్ధరిత్వా వికప్పేతబ్బాతి వుత్తం. ఏత్థ ‘‘పచ్చుద్ధరిత్వా’’తి వచనే ఉపోసథదివసే ఏవ పచ్చుద్ధరిత్వా వికప్పేత్వా ఠపితం హోతి, తతో పరం హేమన్తస్స పఠమదివసతో పట్ఠాయ పచ్చుద్ధరణాభావా. ఏవం కథినబ్భన్తరే ఉప్పన్నచీవరమ్పి వేదితబ్బన్తి లిఖితం.
Imassa pana sikkhāpadassa ayaṃ saṅkhepavinicchayo – anatthate kathine hemantānaṃ paṭhamadivasato paṭṭhāya, atthate kathine gimhānaṃ paṭhamadivasato paṭṭhāya uppannacīvaraṃ sandhāya ‘‘niṭṭhitacīvarasmi’’ntiādi vuttaṃ. Etthāha – ‘‘rajakehi dhovāpetvā setakaṃ kārāpentassāpi adhiṭṭhānaṃ adhiṭṭhānamevā’’ti (pārā. aṭṭha. 2.465) vacanato arajitepi adhiṭṭhānaṃ ruhatīti. Tena sūcikammaṃ katvā rajitvā kappabinduṃ datvā adhiṭṭhātabbanti niyamo kātabbo, na kātabboti? Kattabbova. Patto viya adhiṭṭhito yathā puna setabhāvaṃ vā tambabhāvaṃ vā patto adhiṭṭhānaṃ na vijahati, na ca pana tādiso yaṃ adhiṭṭhānaṃ upagacchati, evametaṃ daṭṭhabbanti. ‘‘Sve kathinaṃ uddharissatī’’ti laddhacīvaraṃ sace ajjeva na adhiṭṭhāti, aruṇuggamane eva nissaggiyaṃ hoti. Kasmā? ‘‘Niṭṭhitacīvarasmi’’ntiādinā (pārā. 462-463;) sikkhāpadassa vuttattā. Kathinabbhantare dasāhato uttaripi parihāraṃ labhati, kathinato pana pacchā ekadivasampi na labhati. Yathā kiṃ – yathā atthatakathino saṅgho ticīvaraṃ atthatadivasato paṭṭhāya yāva ubbhārā ānisaṃsaṃ labhati, na tato paraṃ, evaṃ atthatadivasato paṭṭhāya yāva ubbhārā labhati, uddhate pana kathine ekadivasampi na labhati. Etthāha – ubbhatadivasato paṭṭhāya puna dasāhaṃ labhatīti? Na, kasmā? ‘‘Anujānāmi, bhikkhave, dasāhaparamaṃ atirekacīvaraṃ dhāretu’’nti vacanato. Kathinabbhantarepi ekādase aruṇuggamane nissaggiyanti āpannaṃ. Taṃ pana atippasaṅgaṃ nivāretuṃ ‘‘niṭṭhitacīvarasmi’’ntiādi vuttaṃ, na kathinadivasāni adivasānīti dīpanatthaṃ. Ayamattho tattha tattha āvibhavissati. Atha vā vassikasāṭikā anatirittappamāṇā nāmaṃ gahetvā vuttanayeneva cattāro vassike māse adhiṭṭhātabbā, tato paraṃ paccuddharitvā vikappetabbāti vuttaṃ. Ettha ‘‘paccuddharitvā’’ti vacane uposathadivase eva paccuddharitvā vikappetvā ṭhapitaṃ hoti, tato paraṃ hemantassa paṭhamadivasato paṭṭhāya paccuddharaṇābhāvā. Evaṃ kathinabbhantare uppannacīvarampi veditabbanti likhitaṃ.
కథినసిక్ఖాపదవణ్ణనా నిట్ఠితా.
Kathinasikkhāpadavaṇṇanā niṭṭhitā.