Library / Tipiṭaka / ತಿಪಿಟಕ • Tipiṭaka / ಕಙ್ಖಾವಿತರಣೀ-ಪುರಾಣ-ಟೀಕಾ • Kaṅkhāvitaraṇī-purāṇa-ṭīkā |
ನಿಸ್ಸಗ್ಗಿಯಕಣ್ಡಂ
Nissaggiyakaṇḍaṃ
೧. ಚೀವರವಗ್ಗೋ
1. Cīvaravaggo
೧. ಕಥಿನಸಿಕ್ಖಾಪದವಣ್ಣನಾ
1. Kathinasikkhāpadavaṇṇanā
ನಿಸ್ಸಗ್ಗಿಯಕಣ್ಡೇ ತಿಣ್ಣಂ ಕಥಿನಸಿಕ್ಖಾಪದಾನಂ, ವಸ್ಸಿಕಸಾಟಿಕಅಚ್ಚೇಕಚೀವರಸಾಸಙ್ಕಸಿಕ್ಖಾಪದಾನಞ್ಚ ಏಕದೇಸನಾಯ ತಥಾಕಿಣ್ಣಾಪತ್ತಿಕ್ಖನ್ಧಾವ ವೇದಿತಬ್ಬಾ –
Nissaggiyakaṇḍe tiṇṇaṃ kathinasikkhāpadānaṃ, vassikasāṭikaaccekacīvarasāsaṅkasikkhāpadānañca ekadesanāya tathākiṇṇāpattikkhandhāva veditabbā –
ಕಥಿನಂ ಯಸ್ಸ ಚತ್ತಾರೋ, ಸಹಜಾ ಸಮಯದ್ವಯಂ।
Kathinaṃ yassa cattāro, sahajā samayadvayaṃ;
ಛನ್ನಂ ಸಿಕ್ಖಾಪದಾನಞ್ಚ, ಏಕದೇಸವಿನಿಚ್ಛಯೋ॥
Channaṃ sikkhāpadānañca, ekadesavinicchayo.
ತತ್ಥ ಕಥಿನನ್ತಿ ‘‘ಸಙ್ಘಸ್ಸ ಅನುಮೋದನಾಯ, ಗಣಸ್ಸ ಅನುಮೋದನಾಯ, ಪುಗ್ಗಲಸ್ಸ ಅತ್ಥಾರಾ ಸಙ್ಘಸ್ಸ ಅತ್ಥತಂ ಹೋತಿ ಕಥಿನ’’ನ್ತಿ (ಪರಿ॰ ೪೧೪) ವಚನತೋ ತೇಸಂಯೇವ ಅನುಮೋದನಾದಿಧಮ್ಮಾನಂ ಸಙ್ಗಹೋ ಕಥಿನಂ ನಾಮ। ಯಥಾಹ ‘‘ಕಥಿನಂ ಜಾನಿತಬ್ಬನ್ತಿ ತೇಸಞ್ಞೇವ ಧಮ್ಮಾನಂ ಸಙ್ಗಹೋ ಸಮವಾಯೋ ನಾಮಂ ನಾಮಕಮ್ಮ’’ನ್ತಿಆದಿ (ಪರಿ॰ ೪೧೨)। ತಸ್ಮಾ ಕಥಿನನ್ತಿ ಇದಂ ಬಹೂಸು ಧಮ್ಮೇಸು ನಾಮಮತ್ತಂ, ನ ಪರಮತ್ಥತೋ ಏಕೋ ಧಮ್ಮೋ। ಕೋ ಪನಸ್ಸ ಅತ್ಥಾರೋತಿ? ತದೇಕದೇಸೋವ ಖೀರಸ್ಸ ಧಾರಾ ವಿಯ। ಯಥಾ ಚಾಹ ‘‘ಅತ್ಥಾರೋ ಏಕೇನ ಧಮ್ಮೇನ ಸಙ್ಗಹಿತೋ ವಚೀಭೇದೇನಾ’’ತಿ। ಸಹಜಾ ನಾಮ ಅಟ್ಠ ಮಾತಿಕಾ, ದ್ವೇ ಪಲಿಬೋಧಾ, ಪಞ್ಚಾನಿಸಂಸಾತಿ ಇಮೇ ಪನ್ನರಸ ಧಮ್ಮಾ। ಸಮಯದ್ವಯಂ ನಾಮ ಕಥಿನತ್ಥಾರಸಮಯೋ, ಚೀವರಸಮಯೋ ಚಾತಿ। ತತ್ಥ ಕಥಿನತ್ಥಾರಸಮಯೋ ವಸ್ಸಾನಸ್ಸ ಪಚ್ಛಿಮೋ ಮಾಸೋ। ಚೀವರಸಮಯೋ ನಾಮ ಅನತ್ಥತೇ ಕಥಿನೇ ಅಯಂ ಕತ್ತಿಕಮಾಸೋ, ಅತ್ಥತೇ ಚತ್ತಾರೋ ಹೇಮನ್ತಿಕಾ ಚಾತಿ ಪಞ್ಚ ಮಾಸಾ।
Tattha kathinanti ‘‘saṅghassa anumodanāya, gaṇassa anumodanāya, puggalassa atthārā saṅghassa atthataṃ hoti kathina’’nti (pari. 414) vacanato tesaṃyeva anumodanādidhammānaṃ saṅgaho kathinaṃ nāma. Yathāha ‘‘kathinaṃ jānitabbanti tesaññeva dhammānaṃ saṅgaho samavāyo nāmaṃ nāmakamma’’ntiādi (pari. 412). Tasmā kathinanti idaṃ bahūsu dhammesu nāmamattaṃ, na paramatthato eko dhammo. Ko panassa atthāroti? Tadekadesova khīrassa dhārā viya. Yathā cāha ‘‘atthāro ekena dhammena saṅgahito vacībhedenā’’ti. Sahajā nāma aṭṭha mātikā, dve palibodhā, pañcānisaṃsāti ime pannarasa dhammā. Samayadvayaṃ nāma kathinatthārasamayo, cīvarasamayo cāti. Tattha kathinatthārasamayo vassānassa pacchimo māso. Cīvarasamayo nāma anatthate kathine ayaṃ kattikamāso, atthate cattāro hemantikā cāti pañca māsā.
ತತ್ಥ ಅಟ್ಠ ಮಾತಿಕಾ ನಾಮ ಪಕ್ಕಮನನ್ತಿಕಾದಯೋ। ತಾ ಸಬ್ಬಾಪಿ ಅತ್ಥಾರೇನ ಏಕತೋ ಉಪ್ಪಜ್ಜನ್ತಿ ನಾಮ। ತಬ್ಭಾವಭಾವಿತಾಯ ಅತ್ಥಾರೇ ಸತಿ ಉದ್ಧಾರೋ ಸಮ್ಭವತಿ। ತತ್ಥ ಕಥಿನತ್ಥಾರೇನ ಏಕುಪ್ಪಾದಾ ಏಕನಿರೋಧಾ ಅನ್ತರುಬ್ಭಾರೋ ಸಹುಬ್ಭಾರೋ, ಅವಸೇಸಾ ಕಥಿನುಬ್ಭಾರಾ ಏಕುಪ್ಪಾದಾ, ನಾನಾನಿರೋಧಾ ಚ। ತತ್ಥ ಏಕನಿರೋಧಾತಿ ಅತ್ಥಾರೇನ ಸಹ ನಿರೋಧಾ, ಅನ್ತರುಬ್ಭಾರಸಹುಬ್ಭಾರಾನಂ ಉದ್ಧಾರಾಭಾವೋ ಏಕಕ್ಖಣೇ ಹೋತೀತಿ ಅತ್ಥೋ। ಸೇಸಾ ನಾನಾ ನಿರುಜ್ಝನ್ತಿ ನಾಮ। ತೇಸು ಹಿ ಉದ್ಧಾರಭಾವಂ ಪತ್ತೇಸುಪಿ ಅತ್ಥಾರೋ ತಿಟ್ಠತಿ ಏವಾತಿ ಅಟ್ಠಕಥಾಯಂ ಅತ್ಥವಿಭಾವನಾ। ಸಚೇ ಅತ್ಥತೇ ಕಥಿನೇ ಭಿಕ್ಖುಸ್ಮಿಂ ಸಾಪೇಕ್ಖೇ ತಮ್ಹಾ ಆವಾಸಾ ಪಕ್ಕಮನ್ತೇ ಸಙ್ಘೋ ಅನ್ತರುಬ್ಭಾರಂ ಕರೋತಿ, ತಸ್ಸ ಭಿಕ್ಖುನೋ ಪಠಮಮೇವ ಮೂಲಾವಾಸೇ ನಿಟ್ಠಿತಚೀವರಪಲಿಬೋಧಾಭಾವೇಪಿ ಸತಿ ಅನ್ತರುಬ್ಭಾರೇ ಪಲಿಬೋಧೋ ಛಿಜ್ಜತಿ ಸತಿಪಿ ಸಾಪೇಕ್ಖತಾಯ ಸಉಸ್ಸಾಹತ್ತಾ। ಇಮಿನಾ ಪರಿಯಾಯೇನ ಪಕ್ಕಮನನ್ತಿಕೋ ಕಥಿನುದ್ಧಾರೋ ಅತ್ಥಾರೇನ ಏಕುಪ್ಪಾದೋ ನಾನಾನಿರೋಧೋ ಹೋತಿ। ತಥಾ ಅನ್ತರುಬ್ಭಾರೇ ಸತಿ ಸುಣನ್ತಸ್ಸಾಪಿ ಯಾವ ಚೀವರನಿಟ್ಠಾನಂ ನ ಗಚ್ಛತಿ, ತಾವ ಪರಿಹಾರಸಮ್ಭವತೋ ನಿಟ್ಠಾನನ್ತಿಕೋ। ಯಾವ ಸನ್ನಿಟ್ಠಾನಂ ನ ಗಚ್ಛತಿ, ತಾವ ಪರಿಹಾರಸಮ್ಭವತೋ ಸನ್ನಿಟ್ಠಾನನ್ತಿಕೋ। ಯಾವ ನ ನಸ್ಸತಿ, ತಾವ ಪರಿಹಾರಸಮ್ಭವತೋ ನಾಸನನ್ತಿಕೋ। ಯಾವ ನ ಸುಣಾತಿ, ತಾವ ಪರಿಹಾರಸಮ್ಭವತೋ ಸವನನ್ತಿಕೋ। ಯಾವ ಚೀವರಾಸಾ ನ ಛಿಜ್ಜತಿ, ತಾವ ಪರಿಹಾರಸಮ್ಭವತೋ ಆಸಾವಚ್ಛೇದಿಕೋ। ಯಾವ ಸೀಮಂ ನಾತಿಕ್ಕಮತಿ, ತಾವ ಪರಿಹಾರಸಮ್ಭವತೋ ಸೀಮಾತಿಕ್ಕನ್ತಿಕೋ। ಅತ್ಥಾರೇನ ಏಕುಪ್ಪಾದೋ ನಾನಾನಿರೋಧೋ ಹೋತೀತಿ ವೇದಿತಬ್ಬೋ।
Tattha aṭṭha mātikā nāma pakkamanantikādayo. Tā sabbāpi atthārena ekato uppajjanti nāma. Tabbhāvabhāvitāya atthāre sati uddhāro sambhavati. Tattha kathinatthārena ekuppādā ekanirodhā antarubbhāro sahubbhāro, avasesā kathinubbhārā ekuppādā, nānānirodhā ca. Tattha ekanirodhāti atthārena saha nirodhā, antarubbhārasahubbhārānaṃ uddhārābhāvo ekakkhaṇe hotīti attho. Sesā nānā nirujjhanti nāma. Tesu hi uddhārabhāvaṃ pattesupi atthāro tiṭṭhati evāti aṭṭhakathāyaṃ atthavibhāvanā. Sace atthate kathine bhikkhusmiṃ sāpekkhe tamhā āvāsā pakkamante saṅgho antarubbhāraṃ karoti, tassa bhikkhuno paṭhamameva mūlāvāse niṭṭhitacīvarapalibodhābhāvepi sati antarubbhāre palibodho chijjati satipi sāpekkhatāya saussāhattā. Iminā pariyāyena pakkamanantiko kathinuddhāro atthārena ekuppādo nānānirodho hoti. Tathā antarubbhāre sati suṇantassāpi yāva cīvaraniṭṭhānaṃ na gacchati, tāva parihārasambhavato niṭṭhānantiko. Yāva sanniṭṭhānaṃ na gacchati, tāva parihārasambhavato sanniṭṭhānantiko. Yāva na nassati, tāva parihārasambhavato nāsanantiko. Yāva na suṇāti, tāva parihārasambhavato savanantiko. Yāva cīvarāsā na chijjati, tāva parihārasambhavato āsāvacchediko. Yāva sīmaṃ nātikkamati, tāva parihārasambhavato sīmātikkantiko. Atthārena ekuppādo nānānirodho hotīti veditabbo.
ತತ್ಥ ಅನ್ತರುಬ್ಭಾರಸಹುಬ್ಭಾರಾ ದ್ವೇ ಅನ್ತೋಸೀಮಾಯಂ ಏವ ಸಮ್ಭವನ್ತಿ, ನ ಬಹಿಸೀಮಾಯಂ। ಪಕ್ಕಮನಸವನಸೀಮಾತಿಕ್ಕನ್ತಿಕಾ ಬಹಿಸೀಮಾಯಮೇವ ಸಮ್ಭವನ್ತಿ, ನ ಅನ್ತೋಸೀಮಾಯಂ। ನಿಟ್ಠಾನಸಅಆಟ್ಠಾನಾಸಾವಚ್ಛೇದಿಕಾ ಅನ್ತೋಸೀಮಾಯಞ್ಚೇವ ಬಹಿಸೀಮಾಯಞ್ಚ। ಅನ್ತರುಬ್ಭಾರೋ ಸಙ್ಘಾಯತ್ತೋ, ಪಕ್ಕಮನನಿಟ್ಠಾನಸನ್ನಿಟ್ಠಾನಸೀಮಾತಿಕ್ಕನ್ತಿಕಾ ಪುಗ್ಗಲಾಧೀನಾ, ಸೇಸಾ ತದುಭಯವಿಪರೀತಾ।
Tattha antarubbhārasahubbhārā dve antosīmāyaṃ eva sambhavanti, na bahisīmāyaṃ. Pakkamanasavanasīmātikkantikā bahisīmāyameva sambhavanti, na antosīmāyaṃ. Niṭṭhānasaaāṭṭhānāsāvacchedikā antosīmāyañceva bahisīmāyañca. Antarubbhāro saṅghāyatto, pakkamananiṭṭhānasanniṭṭhānasīmātikkantikā puggalādhīnā, sesā tadubhayaviparītā.
ತತ್ಥ ‘‘ನಿಟ್ಠಿತಚೀವರಸ್ಮಿ’’ನ್ತಿ ಇಮಿನಾ ಚೀವರಪಲಿಬೋಧಾಭಾವಮೇವ ದೀಪೇತಿ। ನ ಆವಾಸಪಲಿಬೋಧಾಭಾವಂ। ‘‘ಉಬ್ಭತಸ್ಮಿಂ ಕಥಿನೇ’’ತಿ ಇಮಿನಾ ಉಭಯಪಲಿಬೋಧಾಭಾವಂ ದೀಪೇತಿ, ತಸ್ಮಾ ಉಭಯಪಲಿಬೋಧಾಭಾವದೀಪನತ್ಥಂ ತದೇವ ವತ್ತಬ್ಬನ್ತಿ ಚೇ? ನ, ವಿಸೇಸತ್ತಾ। ಕಥಂ? ಕಾಮಞ್ಚೇತಂ ತಸ್ಮಾ ‘‘ಉಬ್ಭತಸ್ಮಿಂ ಕಥಿನೇ’’ತಿ ಕೇಸಞ್ಚಿ ಕಥಿನುದ್ಧಾರಾನಂ ನಾನಾನಿರೋಧತ್ತಾ, ಸಙ್ಘಪುಗ್ಗಲಾಧೀನಾನಧೀನತ್ತಾ ಚ ಅನ್ತೋಬಹಿಉಭಯಸೀಮಾಸು ನಿಯಮಾನಿಯಮತೋ ಚ ಉಬ್ಭತಸ್ಮಿಂ ಕಥಿನೇ ಸಙ್ಘಸ್ಸ, ನ ಪುಗ್ಗಲಸ್ಸ ಉಬ್ಭತಂ ಹೋತಿ, ತಥಾಪಿ ‘‘ಉಬ್ಭತಸ್ಮಿಂ ಕಥಿನೇ’’ತಿ ಇದಂ ಸಾಮಞ್ಞವಚನಂ। ತಸ್ಮಾ ‘‘ನಿಟ್ಠಿತಚೀವರಸ್ಮಿ’’ನ್ತಿ ಇಮಿನಾ ನಿಯಮೇತಿ।
Tattha ‘‘niṭṭhitacīvarasmi’’nti iminā cīvarapalibodhābhāvameva dīpeti. Na āvāsapalibodhābhāvaṃ. ‘‘Ubbhatasmiṃ kathine’’ti iminā ubhayapalibodhābhāvaṃ dīpeti, tasmā ubhayapalibodhābhāvadīpanatthaṃ tadeva vattabbanti ce? Na, visesattā. Kathaṃ? Kāmañcetaṃ tasmā ‘‘ubbhatasmiṃ kathine’’ti kesañci kathinuddhārānaṃ nānānirodhattā, saṅghapuggalādhīnānadhīnattā ca antobahiubhayasīmāsu niyamāniyamato ca ubbhatasmiṃ kathine saṅghassa, na puggalassa ubbhataṃ hoti, tathāpi ‘‘ubbhatasmiṃ kathine’’ti idaṃ sāmaññavacanaṃ. Tasmā ‘‘niṭṭhitacīvarasmi’’nti iminā niyameti.
ಕಿಂ ವುತ್ತಂ ಹೋತಿ – ಸಙ್ಘಸ್ಸ ಅನ್ತರುಬ್ಭಾರೇನ ಉಬ್ಭತಸ್ಮಿಂ ಕಥಿನೇ ಅಚ್ಛಿನ್ನಚೀವರಪಲಿಬೋಧೋ ಬಹಿಸೀಮಾಗತೋ ಪಚ್ಛಾ ಗನ್ತ್ವಾ ಅತ್ತನೋ ಸೀಮಾಗತೋ ಅನಿಟ್ಠಿತಚೀವರೋ ಆನಿಸಂಸಂ ಲಭತಿ ಏವಾತಿ ಕತ್ವಾ ‘‘ನಿಟ್ಠಿತಚೀವರಸ್ಮಿ’’ನ್ತಿ ವುತ್ತನ್ತಿ ವೇದಿತಬ್ಬಂ। ತತ್ಥ ಆವಾಸಪಲಿಬೋಧೋ ನಾಮ ವಸತಿ ವಾ ತಸ್ಮಿಂ ಆವಾಸೇ, ಸಾಪೇಕ್ಖೋ ವಾ ಪಕ್ಕಮತಿ। ಚೀವರಪಲಿಬೋಧೋ ನಾಮ ಚೀವರಂ ಅಕತಂ ವಿಪ್ಪಕತಂ, ಚೀವರಾಸಾನುಪಚ್ಛಿನ್ನಾ, ತಬ್ಬಿಪರೀತೇನ ಅಪಲಿಬೋಧೋ ವೇದಿತಬ್ಬೋ। ತತ್ಥ ಅನತ್ಥತಕಥಿನಾನಂ ಚೀವರಕಾಲಸಮಯೇ ನಿಯಮತೋ ಚತ್ತಾರೋ ಆನಿಸಂಸಾ ಲಬ್ಭನ್ತಿ, ಅಸಮಾದಾನಚಾರೋ ಅನಿಯಮತೋ। ತೇನ ಸಾಸಙ್ಕಸಿಕ್ಖಾಪದಂ ವುತ್ತಂ। ಕಥಂ ಚತ್ತಾರೋ ನಿಯತಾತಿ ಚೇ? ‘‘ಚೀವರಕಾಲಸಮಯೋ ನಾಮ ಅನತ್ಥತೇ ಕಥಿನೇ ವಸ್ಸಾನಸ್ಸ ಪಚ್ಛಿಮೋ ಮಾಸೋ’’ತಿ (ಪಾರಾ॰ ೬೪೯) ವಚನತೋ ಅನತ್ಥತಕಥಿನಾನಂ ತಸ್ಮಿಂ ಮಾಸೇ ಯಾವದತ್ಥಚೀವರಂ ಸಿದ್ಧಂ, ತಥಾ ತತಿಯಕಥಿನಸಿಕ್ಖಾಪದೇ (ಪಾರಾ॰ ೪೯೭ ಆದಯೋ) ಅಕಾಲಚೀವರಂ ನಾಮ ಪಿಟ್ಠಿಸಮಯತೋ ಪಟ್ಠಾಯ ತಂ ಪಟಿಗ್ಗಹೇತ್ವಾ ಸಙ್ಘತೋ ಲಭಿತಬ್ಬಂ ಚೇ, ಯಾವ ಚೀವರಕಾಲಸಮಯಂ ನಿಕ್ಖಿಪಿತ್ವಾ ಭಾಜೇತ್ವಾ ಗಹೇತಬ್ಬಂ। ಪುಗ್ಗಲಿಕಂ ಚೇ, ವಸ್ಸಾನಸ್ಸ ಛಟ್ಠಪಕ್ಖಸ್ಸ ಪಞ್ಚಮಿತೋ ಪಟ್ಠಾಯ ಯಾವ ಚೀವರಕಾಲಸಮಯಂ ಅನಧಿಟ್ಠಿತಂ ಅವಿಕಪ್ಪಿತಂ ವಟ್ಟತಿ ಅಚ್ಚೇಕಚೀವರಸಿಕ್ಖಾಪದೇನ ಅನುಞ್ಞಾತತ್ತಾ, ನ ತತೋ ಪರಂ। ತದಾ ಉಪ್ಪನ್ನಚೀವರಸ್ಸ ಪಟಿಸಿದ್ಧತ್ತಾ ಪಠಮಕಥಿನೇನ। ತತ್ಥ ಅಟ್ಠಕಥಾಯಂ ವುತ್ತನಯೋ ಸಙ್ಘಿಕಂ ಸನ್ಧಾಯ, ತಥಾ ಪೋರಾಣಗಣ್ಠಿಪದೇ ಚಾತಿ ವೇದಿತಬ್ಬಂ।
Kiṃ vuttaṃ hoti – saṅghassa antarubbhārena ubbhatasmiṃ kathine acchinnacīvarapalibodho bahisīmāgato pacchā gantvā attano sīmāgato aniṭṭhitacīvaro ānisaṃsaṃ labhati evāti katvā ‘‘niṭṭhitacīvarasmi’’nti vuttanti veditabbaṃ. Tattha āvāsapalibodho nāma vasati vā tasmiṃ āvāse, sāpekkho vā pakkamati. Cīvarapalibodho nāma cīvaraṃ akataṃ vippakataṃ, cīvarāsānupacchinnā, tabbiparītena apalibodho veditabbo. Tattha anatthatakathinānaṃ cīvarakālasamaye niyamato cattāro ānisaṃsā labbhanti, asamādānacāro aniyamato. Tena sāsaṅkasikkhāpadaṃ vuttaṃ. Kathaṃ cattāro niyatāti ce? ‘‘Cīvarakālasamayo nāma anatthate kathine vassānassa pacchimo māso’’ti (pārā. 649) vacanato anatthatakathinānaṃ tasmiṃ māse yāvadatthacīvaraṃ siddhaṃ, tathā tatiyakathinasikkhāpade (pārā. 497 ādayo) akālacīvaraṃ nāma piṭṭhisamayato paṭṭhāya taṃ paṭiggahetvā saṅghato labhitabbaṃ ce, yāva cīvarakālasamayaṃ nikkhipitvā bhājetvā gahetabbaṃ. Puggalikaṃ ce, vassānassa chaṭṭhapakkhassa pañcamito paṭṭhāya yāva cīvarakālasamayaṃ anadhiṭṭhitaṃ avikappitaṃ vaṭṭati accekacīvarasikkhāpadena anuññātattā, na tato paraṃ. Tadā uppannacīvarassa paṭisiddhattā paṭhamakathinena. Tattha aṭṭhakathāyaṃ vuttanayo saṅghikaṃ sandhāya, tathā porāṇagaṇṭhipade cāti veditabbaṃ.
ಪಠಮಕಥಿನೇ (ಪಾರಾ॰ ೪೫೯ ಆದಯೋ) ಪಠಮಪಞ್ಞತ್ತಿಯಾ, ಅವಿಸೇಸೇನ ವಾ ಏಕಾದಸಮೇ ದಿವಸೇ ಆಪತ್ತಿ। ವಸ್ಸಾನಸ್ಸ ಹಿ ಅನ್ತೋನಿವಾರಣತ್ಥಂ ಅಟ್ಠಕಥಾಯ ‘‘ನಿಟ್ಠಿತಚೀವರಸ್ಮಿಂ ಭಿಕ್ಖುನಾ ಉಬ್ಭತಸ್ಮಿಂ ಕಥಿನೇ’’ತಿ (ಪಾರಾ॰ ೪೬೨ ಆದಯೋ) ವುತ್ತಂ। ಏಸೇವ ನಯೋ ದುತಿಯೇ, ತತಿಯೇ ಚ। ತೇನ ಚೀವರಕಾಲತೋ ಪುರೇ ವಾ ಅನ್ತೋ ವಾ ಉಪ್ಪನ್ನಂ ಚೀವರಕಾಲತೋ ಉದ್ಧಂ ಏಕದಿವಸಮ್ಪಿ ಪರಿಹಾರಂ ನ ಲಭತಿ। ಯದಿ ಲಭೇಯ್ಯ, ಅಚ್ಚೇಕಚೀವರಸಿಕ್ಖಾಪದವಿರೋಧೋ। ‘‘ಯಾವ ಚೀವರಕಾಲಸಮಯಂ ನಿಕ್ಖಿಪಿತಬ್ಬಂ, ತತೋ ಚೇ ಉತ್ತರಿ ನಿಕ್ಖಿಪೇಯ್ಯ, ನಿಸ್ಸಗ್ಗಿಯ’’ನ್ತಿ (ಪಾರಾ॰ ೬೪೮) ಹಿ ತತ್ಥ ವುತ್ತಂ। ವಸ್ಸಾವಾಸಿಕಭಾವೇನ ಸಙ್ಘತೋ ಲದ್ಧಂ ವುಟ್ಠವಸ್ಸತ್ತಾ ಅತ್ತನೋ ಸನ್ತಕಭೂತಂ ಅಚ್ಚೇಕಚೀವರಂ ಚೀವರಕಾಲಸಮಯಂ ಅತಿಕ್ಕಾಮಯತೋ ಏವ ಆಪತ್ತಿ, ನ ಅಚ್ಚೇಕಚೀವರಕಾಲಂ ಅತಿಕ್ಕಾಮಯತೋ ಆಪತ್ತೀತಿ। ‘‘ಅನತ್ಥತೇ ಕಥಿನೇ ಏಕಾದಸಮಾಸೇ ಉಪ್ಪನ್ನ’’ನ್ತಿ (ಪಾರಾ॰ ೫೦೦) ವಚನತೋ ಯೋ ಚ ತತ್ಥ ಚೀವರುಪ್ಪಾದೋ, ಸೋ ಚ ನೇಸಂ ಭವಿಸ್ಸತೀತಿ ಸಿದ್ಧಂ, ಅನಾಮನ್ತಚಾರಗಣಭೋಜನಸಿಕ್ಖಾಪದೇ ‘‘ಅಞ್ಞತ್ರ ಸಮಯಾ’’ತಿ (ಪಾಚಿ॰ ೨೨೨ ಆದಯೋ) ವುತ್ತತ್ತಾ ಸೇಸದ್ವಯಂ ಸಿದ್ಧಮೇವ। ತಸ್ಮಾ ‘‘ಕಾಲೇಪಿ ಆದಿಸ್ಸ ದಿನ್ನಂ, ಏತಂ ಅಕಾಲಚೀವರ’’ನ್ತಿ (ಪಾರಾ॰ ೫೦೦) ವಚನತೋ ಆದಿಸ್ಸ ದಿನ್ನಚೀವರಂ ಪರಿಹಾರಂ ನ ಲಭತಿ।
Paṭhamakathine (pārā. 459 ādayo) paṭhamapaññattiyā, avisesena vā ekādasame divase āpatti. Vassānassa hi antonivāraṇatthaṃ aṭṭhakathāya ‘‘niṭṭhitacīvarasmiṃ bhikkhunā ubbhatasmiṃ kathine’’ti (pārā. 462 ādayo) vuttaṃ. Eseva nayo dutiye, tatiye ca. Tena cīvarakālato pure vā anto vā uppannaṃ cīvarakālato uddhaṃ ekadivasampi parihāraṃ na labhati. Yadi labheyya, accekacīvarasikkhāpadavirodho. ‘‘Yāva cīvarakālasamayaṃ nikkhipitabbaṃ, tato ce uttari nikkhipeyya, nissaggiya’’nti (pārā. 648) hi tattha vuttaṃ. Vassāvāsikabhāvena saṅghato laddhaṃ vuṭṭhavassattā attano santakabhūtaṃ accekacīvaraṃ cīvarakālasamayaṃ atikkāmayato eva āpatti, na accekacīvarakālaṃ atikkāmayato āpattīti. ‘‘Anatthate kathine ekādasamāse uppanna’’nti (pārā. 500) vacanato yo ca tattha cīvaruppādo, so ca nesaṃ bhavissatīti siddhaṃ, anāmantacāragaṇabhojanasikkhāpade ‘‘aññatra samayā’’ti (pāci. 222 ādayo) vuttattā sesadvayaṃ siddhameva. Tasmā ‘‘kālepi ādissa dinnaṃ, etaṃ akālacīvara’’nti (pārā. 500) vacanato ādissa dinnacīvaraṃ parihāraṃ na labhati.
ಅಪರಕತ್ತಿಕಾಯಮೇವ ವಾ ಉಬ್ಭತಸ್ಮಿಂ ಕಥಿನೇ ಲಭತಿ, ಏವಂ ‘‘ಉಬ್ಭತಸ್ಮಿಂ ಕಥಿನೇ’’ತಿ ವುತ್ತತ್ತಾತಿ ಚೇ? ನ ವತ್ತಬ್ಬಂ। ಛ ಠಾನಾನಿ ಹಿ ಸಾಪೇಕ್ಖತಾಯ ವುತ್ತಾನಿ । ದುಟ್ಠದೋಸದ್ವಯೇ ಅಧಿಕರಣಚತುತ್ಥಂ, ಪಠಮಾನಿಯತೇ ಸೋತಸ್ಸ ರಹೋ, ತತಿಯಕಥಿನೇ ಆದಿಸ್ಸ ದಿನ್ನಂ ಚೀವರಂ, ಅಚ್ಚೇಕಚೀವರಸಿಕ್ಖಾಪದೇ ‘‘ಸಞ್ಞಾಣಂ ಕತ್ವಾ ನಿಕ್ಖಿಪಿತಬ್ಬ’’ನ್ತಿ ಪದಂ, ದುಟ್ಠುಲ್ಲಾರೋಚನಪ್ಪಟಿಚ್ಛಾದನದ್ವಯೇ ಅಧಿಕರಣಂ, ಪಾರಾಜಿಕವಚನಞ್ಚ, ತೀಸು ಕಥಿನಸಿಕ್ಖಾಪದೇಸು ‘‘ಅಟ್ಠನ್ನಂ ಮಾತಿಕಾನಂ ಅಞ್ಞತರಾಯಾ’’ತಿ ವಚನನ್ತಿ। ತತ್ಥ ಆದಿಸ್ಸ ದಿನ್ನಂ ಚೀವರಂ ಸಙ್ಘಿಕಂ ಭಾಜಿತಬ್ಬಚೀವರಂ ಸನ್ಧಾಯ ವುತ್ತಂ, ನ ಪುಗ್ಗಲಿಕಂ। ಸಞ್ಞಾಣಂ ಕತ್ವಾ ನಿಕ್ಖಿಪಿತಬ್ಬನ್ತಿ ವಸ್ಸಾವಾಸಿಕಚೀವರಂ ಸನ್ಧಾಯ ವುತ್ತಂ। ಅವುಟ್ಠವಸ್ಸೇನ ಪಚ್ಛಾ ದಾತಬ್ಬತ್ತಾ ಸಞ್ಞಾಣಂ ಕಾತಬ್ಬಂ, ನ ಞಾತಿಪ್ಪವಾರಿತತೋ ಲದ್ಧಂ ಪುಗ್ಗಲಿಕಂ ಸನ್ಧಾಯ। ತಸ್ಮಾ ದುವಿಧಂ ಅಚ್ಚೇಕಚೀವರಂ ಸಙ್ಘೇ ನಿನ್ನಂ, ಪುಗ್ಗಲೇ ನಿನ್ನಞ್ಚಾತಿ ಸಿದ್ಧಂ। ತತ್ಥ ಸಙ್ಘೇ ಪರಿಣತಂ ಅಚ್ಚೇಕಚೀವರಂ ವಸ್ಸೂಪನಾಯಿಕದಿವಸತೋ ಪಟ್ಠಾಯ, ಪಿಟ್ಠಿಸಮಯತೋ ಪಟ್ಠಾಯ ವಾ ಯಾವ ಪವಾರಣಾ ನಿಕ್ಖಿಪಿತುಂ ವಟ್ಟತಿ ಏವ ಸಙ್ಘಿಕತ್ತಾ, ಪುಗ್ಗಲಿಕಮ್ಪಿ ‘‘ವಸ್ಸಂವುಟ್ಠಕಾಲೇ ಗಣ್ಹಥಾ’’ತಿ ದಿನ್ನತ್ತಾ। ತಾದಿಸಞ್ಹಿ ಯಾವ ವಸ್ಸಂವುಟ್ಠೋ ನ ಹೋತಿ, ತಾವ ತಸ್ಸೇವ ದಾಯಕಸ್ಸ ಸನ್ತಕಂ ಹೋತಿ। ಏತ್ತಕೋ ವಿಸೇಸಹೇತು।
Aparakattikāyameva vā ubbhatasmiṃ kathine labhati, evaṃ ‘‘ubbhatasmiṃ kathine’’ti vuttattāti ce? Na vattabbaṃ. Cha ṭhānāni hi sāpekkhatāya vuttāni . Duṭṭhadosadvaye adhikaraṇacatutthaṃ, paṭhamāniyate sotassa raho, tatiyakathine ādissa dinnaṃ cīvaraṃ, accekacīvarasikkhāpade ‘‘saññāṇaṃ katvā nikkhipitabba’’nti padaṃ, duṭṭhullārocanappaṭicchādanadvaye adhikaraṇaṃ, pārājikavacanañca, tīsu kathinasikkhāpadesu ‘‘aṭṭhannaṃ mātikānaṃ aññatarāyā’’ti vacananti. Tattha ādissa dinnaṃ cīvaraṃ saṅghikaṃ bhājitabbacīvaraṃ sandhāya vuttaṃ, na puggalikaṃ. Saññāṇaṃ katvā nikkhipitabbanti vassāvāsikacīvaraṃ sandhāya vuttaṃ. Avuṭṭhavassena pacchā dātabbattā saññāṇaṃ kātabbaṃ, na ñātippavāritato laddhaṃ puggalikaṃ sandhāya. Tasmā duvidhaṃ accekacīvaraṃ saṅghe ninnaṃ, puggale ninnañcāti siddhaṃ. Tattha saṅghe pariṇataṃ accekacīvaraṃ vassūpanāyikadivasato paṭṭhāya, piṭṭhisamayato paṭṭhāya vā yāva pavāraṇā nikkhipituṃ vaṭṭati eva saṅghikattā, puggalikampi ‘‘vassaṃvuṭṭhakāle gaṇhathā’’ti dinnattā. Tādisañhi yāva vassaṃvuṭṭho na hoti, tāva tasseva dāyakassa santakaṃ hoti. Ettako visesahetu.
‘‘ಅನಚ್ಚೇಕಚೀವರೇ ಅನಚ್ಚೇಕಚೀವರಸಞ್ಞೀ ಚೀವರಕಾಲಸಮಯಂ ಅತಿಕ್ಕಾಮೇತಿ, ಅನಾಪತ್ತೀ’’ತಿ ವಚನತೋ ಅಚ್ಚೇಕಚೀವರಕಸ್ಸೇವ ಸೋ ಅಪರಾಧೋ। ಯೇನ ‘‘ವಿರೋಧೋ’’ತಿ ವಚನಂ ದಸ್ಸೇಯ್ಯಾತಿ ನ ವಿನಯೇ ವಿಸೇಸಹೇತು ಪರಿಯೇಸಿತಬ್ಬೋ। ಬುದ್ಧವಿಸಯತ್ತಾ ಪಮಾಣನ್ತಿ ಚೇ? ನ, ಯದಿ ಏವಂ ಏತ್ಥ ಅತ್ತನೋ ಸನ್ತಕಭೂತಮ್ಪಿ ಅಚ್ಚೇಕಚೀವರಂ ಸಞ್ಞಾಣಂ ಕತ್ವಾ ನಿಕ್ಖಿಪಿತಬ್ಬಮೇವ, ನ ಅಧಿಟ್ಠಾತಬ್ಬಂ ನ ವಿಕಪ್ಪೇತಬ್ಬಂ ನ ವಿಸ್ಸಜ್ಜೇತಬ್ಬಂ। ತತೋ ‘‘ಅನಾಪತ್ತಿ, ಅನ್ತೋಸಮಯೇ ಅಧಿಟ್ಠೇತಿ ವಿಕಪ್ಪೇತಿ ವಿಸ್ಸಜ್ಜೇತೀ’’ತಿಆದಿವಚನವಿರೋಧೋ (ಪಾರಾ॰ ೬೫೧) ಅಧಿವಾಸೇತಬ್ಬೋ ಸಿಯಾ। ತಥಾ ‘‘ವಸ್ಸಾನಸ್ಸ ಪಚ್ಛಿಮೇ ಮಾಸೇ ಕಥಿನುದ್ಧಾರೇ ಕತೇ ತಸ್ಮಿಂ ಮಾಸೇ ಅತ್ಥತೇ ಕಥಿನೇ ಕಥಿನುದ್ಧಾರದಿವಸಂ ಅತಿಕ್ಕಾಮೇತಿ, ನಿಸ್ಸಗ್ಗಿಯಂ ಹೋತೀ’’ತಿ ವಚನತೋ ನಿಸ್ಸಗ್ಗಿಯಂ ಹೋತೀತಿ ಅಯಮ್ಪಿ ಅತ್ಥವಿರೋಧೋ ಅಧಿವಾಸೇತಬ್ಬೋ ಸಿಯಾ। ತಸ್ಮಿಞ್ಚ ‘‘ಅನಚ್ಚೇಕಚೀವರೇ ಅನಾಪತ್ತೀ’’ತಿ ವುತ್ತಂ, ತಞ್ಚ ಅನಧಿಟ್ಠಿತಂ ಅವಿಕಪ್ಪಿತಮೇವಾತಿ ಏತ್ತಕೋ ವಿಸೇಸಹೇತು। ಅತಿರೇಕಚೀವರಞ್ಚೇತಂ ಪಠಮಸಿಕ್ಖಾಪದೇನಾಪತ್ತಿ, ಇತರಂ ಚೇ ಅನಾಪತ್ತಿಯೇವಾತಿ ಇಮಸ್ಸ ಅತ್ಥಸ್ಸ ಅಯಂ ಭಗವತೋ ವಿಸೇಸಹೇತು। ತಥಾ ಅತಿರೇಕದಸಾಹಾನಾಗತಾಯೇವ ಕತ್ತಿಕಪುಣ್ಣಮಾಯ ಸಙ್ಘಸ್ಸ ವಸ್ಸಾವಾಸಿಕತ್ಥಂ ಅಚ್ಚೇಕಚೀವರಂ ವಿಯ ದದಮಾನಂ ನ ಗಹೇತಬ್ಬಂ, ದಸಾಹಾನಾಗತಾಯ ಏವ ಗಹೇತಬ್ಬನ್ತಿ ಏತ್ತಕೋ ವಿಸೇಸಹೇತು। ತತೋ ಅಟ್ಠಕಥಾನಯವಿರೋಧೋ ಚ ಅಧಿವಾಸೇತಬ್ಬೋ ಸಿಯಾ। ತತ್ಥ ‘‘ಅಧಿಟ್ಠಿತತೋ ಪಟ್ಠಾಯ ಉಪ್ಪನ್ನಂ ಅಚ್ಚೇಕಚೀವರಂ ನ ಹೋತೀ’’ತಿ ವತ್ವಾ ಅಞ್ಞಥಾ ನಯೋ ದಸ್ಸಿತೋ। ಪೋರಾಣಗಣ್ಠಿಪದೇ ಸೋ ಚ ನಯೋ ಸಙ್ಘಿಕಂ ಉಪಾದಾಯ ವುತ್ತತ್ತಾ ನ ವಿರುಜ್ಝತೀತಿ ನೇವ ಸೋ ಚ ಪಟಿಕ್ಖಿತ್ತೋ। ಯಥಾ ಅನಚ್ಚೇಕಚೀವರಂ ಛಟ್ಠಿತೋ ಪಟ್ಠಾಯ ಉಪ್ಪನ್ನಂ ಅತಿರೇಕದಸಾಹಾನಾಗತಾಯಪಿ ಪಟಿಗ್ಗಹೇತಬ್ಬಂ, ಪಟಿಗ್ಗಹೇತ್ವಾ ಚೀವರಕಾಲಸಮಯಂ ಅತಿಕ್ಕಾಮಯತೋಪಿ ಅನಾಪತ್ತೀತಿ ಅಯಮ್ಪಿ ನಯೋ ಅಧಿವಾಸೇತಬ್ಬೋ ಸಿಯಾ। ತತೋ ಪಠಮಕಥಿನವಿರೋಧೋ। ದಸಾಹಾನಾಗತಾಯ ಏವ ಪಟಿಗ್ಗಹೇತಬ್ಬಂ, ಪಟಿಗ್ಗಹೇತ್ವಾ ಚೀವರಕಾಲಸಮಯಂ ಅತಿಕ್ಕಾಮಯತೋ ಅನಾಪತ್ತೀತಿ ಚೇ, ತಂ ದ್ವೇ ದಸಾಹೇ ಲಭತೀತಿ ಏತ್ತಕೋ ವಿಸೇಸಹೇತು।
‘‘Anaccekacīvare anaccekacīvarasaññī cīvarakālasamayaṃ atikkāmeti, anāpattī’’ti vacanato accekacīvarakasseva so aparādho. Yena ‘‘virodho’’ti vacanaṃ dasseyyāti na vinaye visesahetu pariyesitabbo. Buddhavisayattā pamāṇanti ce? Na, yadi evaṃ ettha attano santakabhūtampi accekacīvaraṃ saññāṇaṃ katvā nikkhipitabbameva, na adhiṭṭhātabbaṃ na vikappetabbaṃ na vissajjetabbaṃ. Tato ‘‘anāpatti, antosamaye adhiṭṭheti vikappeti vissajjetī’’tiādivacanavirodho (pārā. 651) adhivāsetabbo siyā. Tathā ‘‘vassānassa pacchime māse kathinuddhāre kate tasmiṃ māse atthate kathine kathinuddhāradivasaṃ atikkāmeti, nissaggiyaṃ hotī’’ti vacanato nissaggiyaṃ hotīti ayampi atthavirodho adhivāsetabbo siyā. Tasmiñca ‘‘anaccekacīvare anāpattī’’ti vuttaṃ, tañca anadhiṭṭhitaṃ avikappitamevāti ettako visesahetu. Atirekacīvarañcetaṃ paṭhamasikkhāpadenāpatti, itaraṃ ce anāpattiyevāti imassa atthassa ayaṃ bhagavato visesahetu. Tathā atirekadasāhānāgatāyeva kattikapuṇṇamāya saṅghassa vassāvāsikatthaṃ accekacīvaraṃ viya dadamānaṃ na gahetabbaṃ, dasāhānāgatāya eva gahetabbanti ettako visesahetu. Tato aṭṭhakathānayavirodho ca adhivāsetabbo siyā. Tattha ‘‘adhiṭṭhitato paṭṭhāya uppannaṃ accekacīvaraṃ na hotī’’ti vatvā aññathā nayo dassito. Porāṇagaṇṭhipade so ca nayo saṅghikaṃ upādāya vuttattā na virujjhatīti neva so ca paṭikkhitto. Yathā anaccekacīvaraṃ chaṭṭhito paṭṭhāya uppannaṃ atirekadasāhānāgatāyapi paṭiggahetabbaṃ, paṭiggahetvā cīvarakālasamayaṃ atikkāmayatopi anāpattīti ayampi nayo adhivāsetabbo siyā. Tato paṭhamakathinavirodho. Dasāhānāgatāya eva paṭiggahetabbaṃ, paṭiggahetvā cīvarakālasamayaṃ atikkāmayato anāpattīti ce, taṃ dve dasāhe labhatīti ettako visesahetu.
ಅನ್ತರಾ ಅನಾಪತ್ತಿಕ್ಖೇತ್ತಚೀವರಕಾಲಪ್ಪವಿಟ್ಠತ್ತಾ ಅಧಿಟ್ಠಹಿತ್ವಾ ಪಚ್ಚುದ್ಧಟಂ ವಿಯ ತಂ ಪುನಪಿ ದಸಾಹೇ ಲಭತೀತಿ ಚೇ? ನ, ಕಾಲಪ್ಪವೇಸೋ ಅಧಿಟ್ಠಾನಂ ವಿಯ ಹೋತೀತಿ ಚೇ? ನ, ‘‘ವಸ್ಸಿಕಸಾಟಿಕಂ ವಸ್ಸಾನಂ ಚಾತುಮಾಸಂ ಅಧಿಟ್ಠಾತುಂ, ತತೋ ಪರಂ ವಿಕಪ್ಪೇತು’’ನ್ತಿ ವಚನವಿರೋಧಂ ಕತ್ವಾ, ತತೋ ಪರಂ ದಸಾಹಂ ಅವಿಕಪ್ಪೇನ್ತಸ್ಸಾಪಿ ಅನಾಪತ್ತಿ ಸಿಯಾ। ಅಪಿಚ ಯಂ ವುತ್ತಂ ಅಟ್ಠಕಥಾಯಂ ‘‘ವಸ್ಸಿಕಸಾಟಿಕಾ ಅನ್ತೋವಸ್ಸೇ ಲದ್ಧಾ ಚೇವ ನಿಟ್ಠಿತಾ ಚ, ಅನ್ತೋದಸಾಹೇ ಅಧಿಟ್ಠಾತಬ್ಬಾ, ದಸಾಹಾತಿಕ್ಕಮೇ ನಿಟ್ಠಿತಾ, ತದಹೇವ ಅಧಿಟ್ಠಾತಬ್ಬಾ, ದಸಾಹೇ ಅಪ್ಪಹೋನ್ತೇ ಚೀವರಕಾಲಂ ನಾತಿಕ್ಕಾಮೇತಬ್ಬಾ’’ತಿ (ಪಾರಾ॰ ಅಟ್ಠ॰ ೨.೬೩೦)। ತೇನ ಆಪತ್ತಿತೋ ನ ಮುಚ್ಚೇಯ್ಯ। ಕಾಲಪ್ಪವೇಸೋ ಹಿ ಅಧಿಟ್ಠಾನಪರಿಯಾಯೋ ನ ಜಾತೋತಿ। ಏತ್ತಾವತಾ ಯಥಾವುತ್ತೋ ಅತ್ಥವಿಕಪ್ಪೋ ಪಾಳಿನಯೇನೇವ ಪತಿಟ್ಠಾಪಿತೋ ಹೋತಿ।
Antarā anāpattikkhettacīvarakālappaviṭṭhattā adhiṭṭhahitvā paccuddhaṭaṃ viya taṃ punapi dasāhe labhatīti ce? Na, kālappaveso adhiṭṭhānaṃ viya hotīti ce? Na, ‘‘vassikasāṭikaṃ vassānaṃ cātumāsaṃ adhiṭṭhātuṃ, tato paraṃ vikappetu’’nti vacanavirodhaṃ katvā, tato paraṃ dasāhaṃ avikappentassāpi anāpatti siyā. Apica yaṃ vuttaṃ aṭṭhakathāyaṃ ‘‘vassikasāṭikā antovasse laddhā ceva niṭṭhitā ca, antodasāhe adhiṭṭhātabbā, dasāhātikkame niṭṭhitā, tadaheva adhiṭṭhātabbā, dasāhe appahonte cīvarakālaṃ nātikkāmetabbā’’ti (pārā. aṭṭha. 2.630). Tena āpattito na mucceyya. Kālappaveso hi adhiṭṭhānapariyāyo na jātoti. Ettāvatā yathāvutto atthavikappo pāḷinayeneva patiṭṭhāpito hoti.
ಅಪಿಚೇತ್ಥ ಯಂ ವುತ್ತಂ ಅಟ್ಠಕಥಾಯಂ ‘‘ದಸಾಹೇ ಅಪ್ಪಹೋನ್ತೇ ಚೀವರಕಾಲಂ ನಾತಿಕ್ಕಾಮೇತಬ್ಬಾ’’ತಿ, ತತ್ಥಪಿ ಚೀವರಕಾಲೇ ಉಪ್ಪನ್ನಂ, ದಸಾಹೇ ಅಪ್ಪಹೋನ್ತೇ ಚಸ್ಸ ಕರಣಂ ನತ್ಥಿ, ತಂ ಅಚ್ಚೇಕಚೀವರಂ ಅಕಾಲಚೀವರಮಿವ ಚೀವರಕಾಲಂ ನಾತಿಕ್ಕಾಮೇತಬ್ಬನ್ತಿ ಸಿದ್ಧಮೇತಂ। ಪಾಳಿತೋ ಚ ತಞ್ಚೇ ಅನ್ತೋಕಾಲೇ ಉಪ್ಪಜ್ಜತಿ, ದಸಾಹೇ ಅಪ್ಪಹೋನ್ತೇಪಿ ಉಪ್ಪಜ್ಜತಿ, ಏವಂ ಉಪ್ಪನ್ನಂ ಅಚ್ಚೇಕಚೀವರಂ ಅಚ್ಚೇಕಚೀವರಮೇವ ನ ಹೋತಿ। ನ ಹಿ ತಂ ಕಾಲವಿಸೇಸವಸೇನ ಅಚ್ಚೇಕಚೀವರಸಙ್ಖಂ ಗಚ್ಛತಿ। ವುತ್ತಞ್ಹೇತಂ ‘‘ಅಚ್ಚೇಕಚೀವರಂ ನಾಮ ಸೇನಾಯ ವಾ ಗನ್ತುಕಾಮೋ ಹೋತಿ, ಪವಾಸಂ ವಾ ಗನ್ತುಕಾಮೋ ಹೋತಿ, ಗಿಲಾನೋ ವಾ ಹೋತಿ, ಗಬ್ಭಿನೀ ವಾ ಹೋತಿ , ಅಸ್ಸದ್ಧಸ್ಸ ವಾ ಸದ್ಧಾ ಉಪ್ಪನ್ನಾ ಹೋತಿ…ಪೇ॰… ‘ವಸ್ಸಾವಾಸಿಕಂ ದಸ್ಸಾಮೀ’ತಿ ಏವಂ ಆರೋಚಿತಂ, ಏತಂ ಅಚ್ಚೇಕಚೀವರಂ ನಾಮಾ’’ತಿ (ಪಾರಾ॰ ೬೪೯)। ತಸ್ಮಾ ಯಥಾ ತಂ ಚೀವರಂ ನಾತಿಕ್ಕಾಮೇತಬ್ಬಂ, ತಥಾ ಅನಚ್ಚೇಕಚೀವರಮ್ಪೀತಿ ಸಿದ್ಧಂ ಹೋತಿ। ತೇನ ವುತ್ತಂ ಅಟ್ಠಕಥಾಯಂ ‘‘ದಸಾಹೇ ಅಪ್ಪಹೋನ್ತೇ ಚೀವರಕಾಲಂ ನಾತಿಕ್ಕಾಮೇತಬ್ಬಾ’’ತಿ। ಅಪಿಚ ಯದಿ ಏವಂ ತಂ ಅಚ್ಚೇಕಚೀವರಸಿಕ್ಖಾಪದಮೇವ ಅಚ್ಚೇಕಚೀವರಂ ಚೀವರಕಾಲಂ ನಾತಿಕ್ಕಾಮೇತಬ್ಬನ್ತಿ ಇಮಸ್ಸ ಪನ ಅತ್ಥವಿಸೇಸಸ್ಸ ದಸ್ಸನತ್ಥಂ ಭಗವತಾ ಪಞ್ಞತ್ತಂ।
Apicettha yaṃ vuttaṃ aṭṭhakathāyaṃ ‘‘dasāhe appahonte cīvarakālaṃ nātikkāmetabbā’’ti, tatthapi cīvarakāle uppannaṃ, dasāhe appahonte cassa karaṇaṃ natthi, taṃ accekacīvaraṃ akālacīvaramiva cīvarakālaṃ nātikkāmetabbanti siddhametaṃ. Pāḷito ca tañce antokāle uppajjati, dasāhe appahontepi uppajjati, evaṃ uppannaṃ accekacīvaraṃ accekacīvarameva na hoti. Na hi taṃ kālavisesavasena accekacīvarasaṅkhaṃ gacchati. Vuttañhetaṃ ‘‘accekacīvaraṃ nāma senāya vā gantukāmo hoti, pavāsaṃ vā gantukāmo hoti, gilāno vā hoti, gabbhinī vā hoti , assaddhassa vā saddhā uppannā hoti…pe… ‘vassāvāsikaṃ dassāmī’ti evaṃ ārocitaṃ, etaṃ accekacīvaraṃ nāmā’’ti (pārā. 649). Tasmā yathā taṃ cīvaraṃ nātikkāmetabbaṃ, tathā anaccekacīvarampīti siddhaṃ hoti. Tena vuttaṃ aṭṭhakathāyaṃ ‘‘dasāhe appahonte cīvarakālaṃ nātikkāmetabbā’’ti. Apica yadi evaṃ taṃ accekacīvarasikkhāpadameva accekacīvaraṃ cīvarakālaṃ nātikkāmetabbanti imassa pana atthavisesassa dassanatthaṃ bhagavatā paññattaṃ.
ಮಹಾಅಟ್ಠಕಥಾಯಂ ಪನ ತಂ ಏವಂ ವುತ್ತಂ – ಕಾಮಞ್ಚೇದಂ ‘‘ದಸಾಹಪರಮಂ ಅತಿರೇಕಚೀವರಂ ಧಾರೇತಬ್ಬ’’ನ್ತಿ ಇಮಿನಾ ಸಿದ್ಧಂ, ಅಟ್ಠುಪ್ಪತ್ತಿವಸೇನ ಪನ ಅಪುಬ್ಬಂ ವಿಯ ಅತ್ಥಂ ದಸ್ಸೇತ್ವಾ ಸಿಕ್ಖಾಪದಂ ಠಪಿತನ್ತಿ ಅತ್ಥವಿಸೇಸದೀಪನಪಯೋಜನತೋ। ತಸ್ಮಾ ತಂ ತಸ್ಸ ಅತ್ಥವಿಸೇಸದಸ್ಸನತ್ಥಂ ವುತ್ತನ್ತಿ ಸಿದ್ಧಮೇವ। ತಸ್ಮಾಪಿ ವೇದಿತಬ್ಬಮೇವ ಯಂ ಕಿಞ್ಚಿ ಚೀವರಂ ಚೀವರಕಾಲಸಮಯಂ ನಾತಿಕ್ಕಾಮೇತಬ್ಬನ್ತಿ। ಅಪಿಚ ಯಂ ವುತ್ತಂ ಅಟ್ಠಕಥಾಯಂ ‘‘ಛಟ್ಠಿತೋ ಪಟ್ಠಾಯ ಪನ ಉಪ್ಪನ್ನಂ ಅನಚ್ಚೇಕಚೀವರಮ್ಪಿ ಪಚ್ಚುದ್ಧಾರೇತ್ವಾ ಠಪಿತಚೀವರಮ್ಪಿ ಏತಂ ಪರಿಹಾರಂ ಲಭತೀ’’ತಿ (ಪಾರಾ॰ ಅಟ್ಠ॰ ೨.೬೪೬-೬೪೯)। ತೇನ ‘‘ಅನಚ್ಚೇಕಚೀವರೇ ಅನಚ್ಚೇಕಚೀವರಸಞ್ಞೀ ಚೀವರಕಾಲಸಮಯಂ ಅತಿಕ್ಕಾಮೇತಿ, ಅನಾಪತ್ತೀ’’ತಿ (ಪಾರಾ॰ ೬೫೦) ಇಮಿನಾಪಿ ಅನಚ್ಚೇಕಚೀವರಸ್ಸಾಪಿ ಅಚ್ಚೇಕಚೀವರಪರಿಹಾರಲಾಭಂ ದೀಪೇತೀತಿ।
Mahāaṭṭhakathāyaṃ pana taṃ evaṃ vuttaṃ – kāmañcedaṃ ‘‘dasāhaparamaṃ atirekacīvaraṃ dhāretabba’’nti iminā siddhaṃ, aṭṭhuppattivasena pana apubbaṃ viya atthaṃ dassetvā sikkhāpadaṃ ṭhapitanti atthavisesadīpanapayojanato. Tasmā taṃ tassa atthavisesadassanatthaṃ vuttanti siddhameva. Tasmāpi veditabbameva yaṃ kiñci cīvaraṃ cīvarakālasamayaṃ nātikkāmetabbanti. Apica yaṃ vuttaṃ aṭṭhakathāyaṃ ‘‘chaṭṭhito paṭṭhāya pana uppannaṃ anaccekacīvarampi paccuddhāretvā ṭhapitacīvarampi etaṃ parihāraṃ labhatī’’ti (pārā. aṭṭha. 2.646-649). Tena ‘‘anaccekacīvare anaccekacīvarasaññī cīvarakālasamayaṃ atikkāmeti, anāpattī’’ti (pārā. 650) imināpi anaccekacīvarassāpi accekacīvaraparihāralābhaṃ dīpetīti.
ಏತ್ತಾವತಾ ಯಥಾವುತ್ತೋ ದುತಿಯೋ ಅತ್ಥವಿಕಪ್ಪೋ ಪಾಳಿನಯೇನ, ಅಟ್ಠಕಥಾನಯೇನ ಚ ಪತಿಟ್ಠಾಪಿತೋ ಹೋತಿ। ಏವಂ ತಾವ ಪಕಿಣ್ಣಕಾಯ ಅಧಿಕಥಾ ಪರತೋ ಪಾಠತೋ ವಿತ್ಥಾರಿತಾ ಹೋತೀತಿ ಅಪಕಿಣ್ಣಕಂ।
Ettāvatā yathāvutto dutiyo atthavikappo pāḷinayena, aṭṭhakathānayena ca patiṭṭhāpito hoti. Evaṃ tāva pakiṇṇakāya adhikathā parato pāṭhato vitthāritā hotīti apakiṇṇakaṃ.
ಚೀವರಪಲಿಬೋಧೋ, ಆವಾಸಪಲಿಬೋಧೋ ಚಾತಿ ದ್ವೇ ಪಲಿಬೋಧಾ। ತೇಸು ಏಕಪಲಿಬೋಧೇಪಿ ಸತಿ ಅನಾಮನ್ತಚಾರಾದಿಆನಿಸಂಸಂ ಲಭತಿ, ತಂ ಇಧ ನತ್ಥೀತಿ ದಸ್ಸೇತುಂ ‘‘ನಿಟ್ಠಿತಚೀವರಸ್ಮಿಂ ಭಿಕ್ಖುನಾ ಉಬ್ಭತಸ್ಮಿಂ ಕಥಿನೇ’’ತಿ ವುತ್ತಂ। ತಸ್ಮಾ ಏವ ‘‘ಅತ್ಥತಕಥಿನಸ್ಸ ಹಿ ಭಿಕ್ಖುನೋ’’ತಿಆದಿ ವುತ್ತಂ। ಕಥಿನತ್ಥಾರಾರಹಸ್ಸಾತಿ ಏತ್ಥ ‘‘ಅಟ್ಠಹಿ ಅಙ್ಗೇಹಿ ಸಮನ್ನಾಗತೋ ಪುಗ್ಗಲೋ ಭಬ್ಬೋ ಕಥಿನಂ ಅತ್ಥರಿತುಂ – ಪುಬ್ಬಕರಣಂ ಜಾನಾತಿ, ಪಚ್ಚುದ್ಧಾರಂ ಜಾನಾತಿ, ಅಧಿಟ್ಠಾನಂ ಜಾನಾತಿ, ಅತ್ಥಾರಂ ಜಾನಾತಿ, ಮಾತಿಕಂ ಜಾನಾತಿ, ಪಲಿಬೋಧಂ ಜಾನಾತಿ, ಉದ್ಧಾರಂ ಜಾನಾತಿ, ಆನಿಸಂಸಂ ಜಾನಾತೀ’’ತಿ (ಪರಿ॰ ೪೦೯) ವಚನತೋ ಇಮೇಹಿ ಅಟ್ಠಹಿ ಅಙ್ಗೇಹಿ ಸಮನ್ನಾಗತೋ ಪುಗ್ಗಲೋ ಕಥಿನತ್ಥಾರಾರಹೋ ನಾಮ। ಪುಬ್ಬಕರಣಂ ನಾಮ ಧೋವನವಿಚಾರಣಚ್ಛೇದನಸಿಬ್ಬನರಜನಕಪ್ಪಕರಣಂ।
Cīvarapalibodho, āvāsapalibodho cāti dve palibodhā. Tesu ekapalibodhepi sati anāmantacārādiānisaṃsaṃ labhati, taṃ idha natthīti dassetuṃ ‘‘niṭṭhitacīvarasmiṃ bhikkhunā ubbhatasmiṃ kathine’’ti vuttaṃ. Tasmā eva ‘‘atthatakathinassa hi bhikkhuno’’tiādi vuttaṃ. Kathinatthārārahassāti ettha ‘‘aṭṭhahi aṅgehi samannāgato puggalo bhabbo kathinaṃ attharituṃ – pubbakaraṇaṃ jānāti, paccuddhāraṃ jānāti, adhiṭṭhānaṃ jānāti, atthāraṃ jānāti, mātikaṃ jānāti, palibodhaṃ jānāti, uddhāraṃ jānāti, ānisaṃsaṃ jānātī’’ti (pari. 409) vacanato imehi aṭṭhahi aṅgehi samannāgato puggalo kathinatthārāraho nāma. Pubbakaraṇaṃ nāma dhovanavicāraṇacchedanasibbanarajanakappakaraṇaṃ.
‘‘ಚೀವರಂ ನಾಮ ಖೋಮ’’ನ್ತಿಆದಿನಾ ಪಾಳಿವಸೇನ ಜಾತಿಞ್ಚ ಪಮಾಣಞ್ಚ ದಸ್ಸೇತ್ವಾ ಇದಾನಿ ಅತಿರೇಕಚೀವರಂ ದಸ್ಸೇತುಂ ‘‘ಯಂ ಪನ ವುತ್ತಂ ಅಧಿಟ್ಠಿತವಿಕಪ್ಪಿತೇಸೂ’’ತಿಆದಿ ವುತ್ತಂ। ಠಪಿತಟ್ಠಾನಂ ಸಲ್ಲಕ್ಖೇತ್ವಾ’’ತಿ ವುತ್ತೇಪಿ ಯಸ್ಮಿಂ ಠಾನೇ ಯಂ ಠಪಿತಂ, ತಸ್ಮಿಂ ತಂ ಪಚ್ಛಾ ಹೋತು ವಾ, ಮಾ ವಾ, ಅಧಿಟ್ಠಾನಂ ರುಹತೇವ। ಪುರೇ ಪಚ್ಛಾ ಠಪನಟ್ಠಾನಂ ನ ಪಮಾಣಂ।
‘‘Cīvaraṃnāma khoma’’ntiādinā pāḷivasena jātiñca pamāṇañca dassetvā idāni atirekacīvaraṃ dassetuṃ ‘‘yaṃ pana vuttaṃ adhiṭṭhitavikappitesū’’tiādi vuttaṃ. Ṭhapitaṭṭhānaṃ sallakkhetvā’’ti vuttepi yasmiṃ ṭhāne yaṃ ṭhapitaṃ, tasmiṃ taṃ pacchā hotu vā, mā vā, adhiṭṭhānaṃ ruhateva. Pure pacchā ṭhapanaṭṭhānaṃ na pamāṇaṃ.
ಅನ್ತಿಮವತ್ಥುಂ ಅಜ್ಝಾಪನ್ನಸ್ಸ ಭಿಕ್ಖುಭಾವಪರಿಚ್ಚಾಗವಸೇನ ಸೇತವತ್ಥನಿವಾಸನಂ ವಾ ಕಾಸಾವಚಜನಂ ವಾ ಹೀನಾಯಾವತ್ತನಂ।
Antimavatthuṃ ajjhāpannassa bhikkhubhāvapariccāgavasena setavatthanivāsanaṃ vā kāsāvacajanaṃ vā hīnāyāvattanaṃ.
ಏಕಾದಸಮೇ ಅರುಣುಗ್ಗಮನೇತಿ ಅನ್ತಿಮಂ ಠಪೇತ್ವಾ ತತೋ ಪುರಿಮತರಸ್ಮಿನ್ತಿ ಅತ್ಥೋ ವೇದಿತಬ್ಬೋ। ತತ್ಥ ಅನ್ತಿಮಂ ನಾಮ ಅಪರಕತ್ತಿಕಾಯ ಪಠಮಾರುಣುಗ್ಗಮನಂ। ತಞ್ಹಿ ಕಾಲತ್ತಾ ನಿಸ್ಸಗ್ಗಿಯಂ ನ ಕರೋತಿ। ಇಧ ‘‘ನಿಟ್ಠಿತಚೀವರಸ್ಮಿಂ ಭಿಕ್ಖುನಾ’’ತಿ ಕರಣವಚನಂ ನಿದಾನಾನಪೇಕ್ಖಂ ನಿದಾನೇ ಕರಣಾಭಾವತೋ। ತಸ್ಮಾ ಏವ ‘‘ದಸಾಹಪರಮ’’ನ್ತಿ ಅಯಮೇತ್ಥ ಅನುಪಞ್ಞತ್ತೀತಿ ವುತ್ತಂ। ‘‘ಅನುಜಾನಾಮಿ, ಭಿಕ್ಖವೇ, ತಿಚೀವರಂ ಅಧಿಟ್ಠಾತುಂ ನ ವಿಕಪ್ಪೇತು’’ನ್ತಿಆದಿ (ಮಹಾವ॰ ೩೫೮) ವಚನತೋ ಚ ಇಧ ‘‘ವಿಕಪ್ಪೇತೀ’’ತಿ ಅವಿಸೇಸೇನ ವುತ್ತವಚನಂ ವಿರುದ್ಧಂ ವಿಯ ದಿಸ್ಸತಿ, ನ ಚ ವಿರುದ್ಧಂ ತಥಾಗತಾ ಭಾಸನ್ತಿ, ತಸ್ಮಾ ಏವಮಸ್ಸ ಅತ್ಥೋ ವೇದಿತಬ್ಬೋ – ತಿಚೀವರಂ ತಿಚೀವರಸಙ್ಖೇಪೇನ ಪರಿಹಾರತೋ ಅಧಿಟ್ಠಾತುಮೇವ ಅನುಜಾನಾಮಿ, ನ ವಿಕಪ್ಪೇತುಂ। ವಸ್ಸಿಕಸಾಟಿಕಂ ಪನ ಚತುಮಾಸತೋ ಪರಂ ವಿಕಪ್ಪೇತುಮೇವ, ನ ಅಧಿಟ್ಠಾತುನ್ತಿ। ಏವಞ್ಚ ಪನ ಸತಿ ಯೋ ತಿಚೀವರೇ ಏಕೇನ ಚೀವರೇನ ವಿಪ್ಪವಸಿತುಕಾಮೋ ಹೋತಿ, ತಸ್ಸ ತಿಚೀವರಾಧಿಟ್ಠಾನಂ ಪಚ್ಚುದ್ಧರಿತ್ವಾ ವಿಪ್ಪವಾಸಸುಖತ್ಥಂ ವಿಕಪ್ಪನಾಯ ಓಕಾಸೋ ದಿನ್ನೋ ಹೋತಿ, ದಸಾಹಾತಿಕ್ಕಮೇ ಚ ಅನಾಪತ್ತೀತಿ। ಏತೇನ ಉಪಾಯೇನ ಸಬ್ಬತ್ಥ ವಿಕಪ್ಪನಾಯ ಅಪಟಿಸಿದ್ಧಭಾವೋ ವೇದಿತಬ್ಬೋತಿ ಲಿಖಿತಂ।
Ekādasame aruṇuggamaneti antimaṃ ṭhapetvā tato purimatarasminti attho veditabbo. Tattha antimaṃ nāma aparakattikāya paṭhamāruṇuggamanaṃ. Tañhi kālattā nissaggiyaṃ na karoti. Idha ‘‘niṭṭhitacīvarasmiṃ bhikkhunā’’ti karaṇavacanaṃ nidānānapekkhaṃ nidāne karaṇābhāvato. Tasmā eva ‘‘dasāhaparama’’nti ayamettha anupaññattīti vuttaṃ. ‘‘Anujānāmi, bhikkhave, ticīvaraṃ adhiṭṭhātuṃ na vikappetu’’ntiādi (mahāva. 358) vacanato ca idha ‘‘vikappetī’’ti avisesena vuttavacanaṃ viruddhaṃ viya dissati, na ca viruddhaṃ tathāgatā bhāsanti, tasmā evamassa attho veditabbo – ticīvaraṃ ticīvarasaṅkhepena parihārato adhiṭṭhātumeva anujānāmi, na vikappetuṃ. Vassikasāṭikaṃ pana catumāsato paraṃ vikappetumeva, na adhiṭṭhātunti. Evañca pana sati yo ticīvare ekena cīvarena vippavasitukāmo hoti, tassa ticīvarādhiṭṭhānaṃ paccuddharitvā vippavāsasukhatthaṃ vikappanāya okāso dinno hoti, dasāhātikkame ca anāpattīti. Etena upāyena sabbattha vikappanāya apaṭisiddhabhāvo veditabboti likhitaṃ.
ಇಮಸ್ಸ ಪನ ಸಿಕ್ಖಾಪದಸ್ಸ ಅಯಂ ಸಙ್ಖೇಪವಿನಿಚ್ಛಯೋ – ಅನತ್ಥತೇ ಕಥಿನೇ ಹೇಮನ್ತಾನಂ ಪಠಮದಿವಸತೋ ಪಟ್ಠಾಯ, ಅತ್ಥತೇ ಕಥಿನೇ ಗಿಮ್ಹಾನಂ ಪಠಮದಿವಸತೋ ಪಟ್ಠಾಯ ಉಪ್ಪನ್ನಚೀವರಂ ಸನ್ಧಾಯ ‘‘ನಿಟ್ಠಿತಚೀವರಸ್ಮಿ’’ನ್ತಿಆದಿ ವುತ್ತಂ। ಏತ್ಥಾಹ – ‘‘ರಜಕೇಹಿ ಧೋವಾಪೇತ್ವಾ ಸೇತಕಂ ಕಾರಾಪೇನ್ತಸ್ಸಾಪಿ ಅಧಿಟ್ಠಾನಂ ಅಧಿಟ್ಠಾನಮೇವಾ’’ತಿ (ಪಾರಾ॰ ಅಟ್ಠ॰ ೨.೪೬೫) ವಚನತೋ ಅರಜಿತೇಪಿ ಅಧಿಟ್ಠಾನಂ ರುಹತೀತಿ। ತೇನ ಸೂಚಿಕಮ್ಮಂ ಕತ್ವಾ ರಜಿತ್ವಾ ಕಪ್ಪಬಿನ್ದುಂ ದತ್ವಾ ಅಧಿಟ್ಠಾತಬ್ಬನ್ತಿ ನಿಯಮೋ ಕಾತಬ್ಬೋ, ನ ಕಾತಬ್ಬೋತಿ? ಕತ್ತಬ್ಬೋವ। ಪತ್ತೋ ವಿಯ ಅಧಿಟ್ಠಿತೋ ಯಥಾ ಪುನ ಸೇತಭಾವಂ ವಾ ತಮ್ಬಭಾವಂ ವಾ ಪತ್ತೋ ಅಧಿಟ್ಠಾನಂ ನ ವಿಜಹತಿ, ನ ಚ ಪನ ತಾದಿಸೋ ಯಂ ಅಧಿಟ್ಠಾನಂ ಉಪಗಚ್ಛತಿ, ಏವಮೇತಂ ದಟ್ಠಬ್ಬನ್ತಿ। ‘‘ಸ್ವೇ ಕಥಿನಂ ಉದ್ಧರಿಸ್ಸತೀ’’ತಿ ಲದ್ಧಚೀವರಂ ಸಚೇ ಅಜ್ಜೇವ ನ ಅಧಿಟ್ಠಾತಿ, ಅರುಣುಗ್ಗಮನೇ ಏವ ನಿಸ್ಸಗ್ಗಿಯಂ ಹೋತಿ। ಕಸ್ಮಾ? ‘‘ನಿಟ್ಠಿತಚೀವರಸ್ಮಿ’’ನ್ತಿಆದಿನಾ (ಪಾರಾ॰ ೪೬೨-೪೬೩;) ಸಿಕ್ಖಾಪದಸ್ಸ ವುತ್ತತ್ತಾ। ಕಥಿನಬ್ಭನ್ತರೇ ದಸಾಹತೋ ಉತ್ತರಿಪಿ ಪರಿಹಾರಂ ಲಭತಿ, ಕಥಿನತೋ ಪನ ಪಚ್ಛಾ ಏಕದಿವಸಮ್ಪಿ ನ ಲಭತಿ। ಯಥಾ ಕಿಂ – ಯಥಾ ಅತ್ಥತಕಥಿನೋ ಸಙ್ಘೋ ತಿಚೀವರಂ ಅತ್ಥತದಿವಸತೋ ಪಟ್ಠಾಯ ಯಾವ ಉಬ್ಭಾರಾ ಆನಿಸಂಸಂ ಲಭತಿ, ನ ತತೋ ಪರಂ, ಏವಂ ಅತ್ಥತದಿವಸತೋ ಪಟ್ಠಾಯ ಯಾವ ಉಬ್ಭಾರಾ ಲಭತಿ, ಉದ್ಧತೇ ಪನ ಕಥಿನೇ ಏಕದಿವಸಮ್ಪಿ ನ ಲಭತಿ। ಏತ್ಥಾಹ – ಉಬ್ಭತದಿವಸತೋ ಪಟ್ಠಾಯ ಪುನ ದಸಾಹಂ ಲಭತೀತಿ? ನ, ಕಸ್ಮಾ? ‘‘ಅನುಜಾನಾಮಿ, ಭಿಕ್ಖವೇ, ದಸಾಹಪರಮಂ ಅತಿರೇಕಚೀವರಂ ಧಾರೇತು’’ನ್ತಿ ವಚನತೋ। ಕಥಿನಬ್ಭನ್ತರೇಪಿ ಏಕಾದಸೇ ಅರುಣುಗ್ಗಮನೇ ನಿಸ್ಸಗ್ಗಿಯನ್ತಿ ಆಪನ್ನಂ। ತಂ ಪನ ಅತಿಪ್ಪಸಙ್ಗಂ ನಿವಾರೇತುಂ ‘‘ನಿಟ್ಠಿತಚೀವರಸ್ಮಿ’’ನ್ತಿಆದಿ ವುತ್ತಂ, ನ ಕಥಿನದಿವಸಾನಿ ಅದಿವಸಾನೀತಿ ದೀಪನತ್ಥಂ। ಅಯಮತ್ಥೋ ತತ್ಥ ತತ್ಥ ಆವಿಭವಿಸ್ಸತಿ। ಅಥ ವಾ ವಸ್ಸಿಕಸಾಟಿಕಾ ಅನತಿರಿತ್ತಪ್ಪಮಾಣಾ ನಾಮಂ ಗಹೇತ್ವಾ ವುತ್ತನಯೇನೇವ ಚತ್ತಾರೋ ವಸ್ಸಿಕೇ ಮಾಸೇ ಅಧಿಟ್ಠಾತಬ್ಬಾ, ತತೋ ಪರಂ ಪಚ್ಚುದ್ಧರಿತ್ವಾ ವಿಕಪ್ಪೇತಬ್ಬಾತಿ ವುತ್ತಂ। ಏತ್ಥ ‘‘ಪಚ್ಚುದ್ಧರಿತ್ವಾ’’ತಿ ವಚನೇ ಉಪೋಸಥದಿವಸೇ ಏವ ಪಚ್ಚುದ್ಧರಿತ್ವಾ ವಿಕಪ್ಪೇತ್ವಾ ಠಪಿತಂ ಹೋತಿ, ತತೋ ಪರಂ ಹೇಮನ್ತಸ್ಸ ಪಠಮದಿವಸತೋ ಪಟ್ಠಾಯ ಪಚ್ಚುದ್ಧರಣಾಭಾವಾ। ಏವಂ ಕಥಿನಬ್ಭನ್ತರೇ ಉಪ್ಪನ್ನಚೀವರಮ್ಪಿ ವೇದಿತಬ್ಬನ್ತಿ ಲಿಖಿತಂ।
Imassa pana sikkhāpadassa ayaṃ saṅkhepavinicchayo – anatthate kathine hemantānaṃ paṭhamadivasato paṭṭhāya, atthate kathine gimhānaṃ paṭhamadivasato paṭṭhāya uppannacīvaraṃ sandhāya ‘‘niṭṭhitacīvarasmi’’ntiādi vuttaṃ. Etthāha – ‘‘rajakehi dhovāpetvā setakaṃ kārāpentassāpi adhiṭṭhānaṃ adhiṭṭhānamevā’’ti (pārā. aṭṭha. 2.465) vacanato arajitepi adhiṭṭhānaṃ ruhatīti. Tena sūcikammaṃ katvā rajitvā kappabinduṃ datvā adhiṭṭhātabbanti niyamo kātabbo, na kātabboti? Kattabbova. Patto viya adhiṭṭhito yathā puna setabhāvaṃ vā tambabhāvaṃ vā patto adhiṭṭhānaṃ na vijahati, na ca pana tādiso yaṃ adhiṭṭhānaṃ upagacchati, evametaṃ daṭṭhabbanti. ‘‘Sve kathinaṃ uddharissatī’’ti laddhacīvaraṃ sace ajjeva na adhiṭṭhāti, aruṇuggamane eva nissaggiyaṃ hoti. Kasmā? ‘‘Niṭṭhitacīvarasmi’’ntiādinā (pārā. 462-463;) sikkhāpadassa vuttattā. Kathinabbhantare dasāhato uttaripi parihāraṃ labhati, kathinato pana pacchā ekadivasampi na labhati. Yathā kiṃ – yathā atthatakathino saṅgho ticīvaraṃ atthatadivasato paṭṭhāya yāva ubbhārā ānisaṃsaṃ labhati, na tato paraṃ, evaṃ atthatadivasato paṭṭhāya yāva ubbhārā labhati, uddhate pana kathine ekadivasampi na labhati. Etthāha – ubbhatadivasato paṭṭhāya puna dasāhaṃ labhatīti? Na, kasmā? ‘‘Anujānāmi, bhikkhave, dasāhaparamaṃ atirekacīvaraṃ dhāretu’’nti vacanato. Kathinabbhantarepi ekādase aruṇuggamane nissaggiyanti āpannaṃ. Taṃ pana atippasaṅgaṃ nivāretuṃ ‘‘niṭṭhitacīvarasmi’’ntiādi vuttaṃ, na kathinadivasāni adivasānīti dīpanatthaṃ. Ayamattho tattha tattha āvibhavissati. Atha vā vassikasāṭikā anatirittappamāṇā nāmaṃ gahetvā vuttanayeneva cattāro vassike māse adhiṭṭhātabbā, tato paraṃ paccuddharitvā vikappetabbāti vuttaṃ. Ettha ‘‘paccuddharitvā’’ti vacane uposathadivase eva paccuddharitvā vikappetvā ṭhapitaṃ hoti, tato paraṃ hemantassa paṭhamadivasato paṭṭhāya paccuddharaṇābhāvā. Evaṃ kathinabbhantare uppannacīvarampi veditabbanti likhitaṃ.
ಕಥಿನಸಿಕ್ಖಾಪದವಣ್ಣನಾ ನಿಟ್ಠಿತಾ।
Kathinasikkhāpadavaṇṇanā niṭṭhitā.