| Library / Tipiṭaka / ติปิฎก • Tipiṭaka / สํยุตฺตนิกาย (ฎีกา) • Saṃyuttanikāya (ṭīkā) |
๕. กติฉินฺทสุตฺตวณฺณนา
5. Katichindasuttavaṇṇanā
๕. ฉินฺทโนฺตติ สมุจฺฉินฺทโนฺตฯ กติ ฉิเนฺทยฺยาติ กิตฺตเก ปาปธเมฺม สมุจฺฉิเนฺทยฺย, อนุปฺปตฺติธมฺมตํ ปาเปยฺยฯ เสสปเทสุปีติ เสเสสุปิ ทฺวีสุ ปเทสุฯ ชหโนฺต กติ ชเหยฺย, ภาเวโนฺต กติ อุตฺตริ ภาเวยฺยาติ อิมมตฺถํ ‘‘เอเสว นโย’’ติ อิมินา อติทิสติฯ จตุตฺถปทสฺส ปน อโตฺถ สรูเปเนว ทสฺสิโตฯ อตฺถโต เอกนฺติ ภาวตฺถโต เอกํฯ ยทิ เอวํ กิมตฺถํ ปริยายนฺตรํ คหิตนฺติ อาห ‘‘คาถาพนฺธสฺส ปนา’’ติอาทิฯ อตฺถโต เอตฺถ ปุนรุตฺติ อเตฺถวาติ อาห ‘‘สทฺทปุนรุตฺติํ วชฺชยนฺตี’’ติฯ สงฺคํ อติกฺกมยตีติ สงฺคาติโคติ อาห ‘‘อยเมวโตฺถ’’ติฯ
5.Chindantoti samucchindanto. Kati chindeyyāti kittake pāpadhamme samucchindeyya, anuppattidhammataṃ pāpeyya. Sesapadesupīti sesesupi dvīsu padesu. Jahanto kati jaheyya, bhāvento kati uttari bhāveyyāti imamatthaṃ ‘‘eseva nayo’’ti iminā atidisati. Catutthapadassa pana attho sarūpeneva dassito. Atthato ekanti bhāvatthato ekaṃ. Yadi evaṃ kimatthaṃ pariyāyantaraṃ gahitanti āha ‘‘gāthābandhassa panā’’tiādi. Atthato ettha punarutti atthevāti āha ‘‘saddapunaruttiṃ vajjayantī’’ti. Saṅgaṃ atikkamayatīti saṅgātigoti āha ‘‘ayamevattho’’ti.
โอรํ วุจฺจติ กามธาตุ, ปฎิสนฺธิยา ปจฺจยภาเวน ตญฺจ ภชนฺตีติ โอรมฺภาคิยานิฯ ตตฺถ จ กมฺมํ ตพฺพิปากํ สเตฺต ทุกฺขํ, กมฺมุนา วิปากํ, สเตฺตน ทุกฺขํ สํโยเชนฺตีติ สํโยชนานิ, สกฺกายทิฎฺฐิ-วิจิกิจฺฉา-สีลพฺพตปรามาส-กามราค-ปฎิฆาฯ อุทฺธํ วุจฺจติ จตโสฺส อรูปธาตุโย, วุตฺตนเยน ตํ ภชนฺตีติ อุทฺธมฺภาคิยานิ, สํโยชนานิ รูปารูปราคมานุทฺธจฺจาวิชฺชาฯ อาโรปิตวจนานุรูเปเนว เอวมาหาติ ‘‘ปญฺจ ฉิเนฺท ปญฺจ ชเห’’ติ เอวํ กเถสิ ตสฺสา เทวตาย สุขคฺคหณตฺถํฯ น เกวลํ ตาย เทวตาย วุตฺตวจนานุรูปโต เอว, อถ โข เตสุ สํโยชเนสุ วตฺตพฺพาการโตปีติ ทเสฺสตุํ ‘‘อถ วา’’ติอาทิ วุตฺตํฯ เตน โอรมฺภาคิยสํโยชนานิ นาม ครูนิ ทุเจฺฉทานิ คาฬฺหพนฺธนภาวโต, ตสฺมา ตานิ สนฺธาย ‘‘ปญฺจ ฉิเนฺท’’ติ วุตฺตํฯ
Oraṃ vuccati kāmadhātu, paṭisandhiyā paccayabhāvena tañca bhajantīti orambhāgiyāni. Tattha ca kammaṃ tabbipākaṃ satte dukkhaṃ, kammunā vipākaṃ, sattena dukkhaṃ saṃyojentīti saṃyojanāni, sakkāyadiṭṭhi-vicikicchā-sīlabbataparāmāsa-kāmarāga-paṭighā. Uddhaṃ vuccati catasso arūpadhātuyo, vuttanayena taṃ bhajantīti uddhambhāgiyāni, saṃyojanāni rūpārūparāgamānuddhaccāvijjā. Āropitavacanānurūpeneva evamāhāti ‘‘pañca chinde pañca jahe’’ti evaṃ kathesi tassā devatāya sukhaggahaṇatthaṃ. Na kevalaṃ tāya devatāya vuttavacanānurūpato eva, atha kho tesu saṃyojanesu vattabbākāratopīti dassetuṃ ‘‘atha vā’’tiādi vuttaṃ. Tena orambhāgiyasaṃyojanāni nāma garūni ducchedāni gāḷhabandhanabhāvato, tasmā tāni sandhāya ‘‘pañca chinde’’ti vuttaṃ.
อุทฺธมฺภาคิยสํโยชนานิ ปน ลหูนิ สุเจฺฉทานิ เหฎฺฐา ปวตฺติตานุกฺกเมน ภาวนานเยน ปหาตพฺพโต, ตสฺมา ตานิ สนฺธาย ‘‘ปญฺจ ชเห’’ติ วุตฺตํฯ เตนาห ‘‘ปาเทสุ พทฺธปาสสกุโณ วิยา’’ติอาทิฯ วิเสสนฺติ ภาวนานํ วิเสสํ วิปสฺสนาภาวนํ ภาเวโนฺต อุปฺปาเทโนฺต วิปเจฺจโนฺต วเฑฺฒโนฺต จฯ สํสารปเงฺก สญฺชนเฎฺฐน ราโค เอว สโงฺค ‘‘ราคสโงฺค’’ฯ เอส นโย เสเสสุปิฯ ยสฺมา เอตฺถ ราค-โมห-ทิฎฺฐิ-ตพฺภาคิยสกฺกายทิฎฺฐิ-สีลพฺพตปรามาส-กามราคาวิชฺชา อตฺถโต โอฆา เอว, อิตเร ตเทกฎฺฐา, ตสฺมา ภควา สํโยชนปฺปหานสงฺคาติกฺกเมหิ โอฆตรณํ กเถสิฯ โลกิยโลกุตฺตรานิ กถิตานิ ‘‘ภาวเย’’ติ ปุพฺพภาคาย มคฺคภาวนาย อธิเปฺปตตฺตาฯ
Uddhambhāgiyasaṃyojanāni pana lahūni succhedāni heṭṭhā pavattitānukkamena bhāvanānayena pahātabbato, tasmā tāni sandhāya ‘‘pañca jahe’’ti vuttaṃ. Tenāha ‘‘pādesu baddhapāsasakuṇo viyā’’tiādi. Visesanti bhāvanānaṃ visesaṃ vipassanābhāvanaṃ bhāvento uppādento vipaccento vaḍḍhento ca. Saṃsārapaṅke sañjanaṭṭhena rāgo eva saṅgo ‘‘rāgasaṅgo’’. Esa nayo sesesupi. Yasmā ettha rāga-moha-diṭṭhi-tabbhāgiyasakkāyadiṭṭhi-sīlabbataparāmāsa-kāmarāgāvijjā atthato oghā eva, itare tadekaṭṭhā, tasmā bhagavā saṃyojanappahānasaṅgātikkamehi oghataraṇaṃ kathesi. Lokiyalokuttarāni kathitāni ‘‘bhāvaye’’ti pubbabhāgāya maggabhāvanāya adhippetattā.
กติฉินฺทสุตฺตวณฺณนา นิฎฺฐิตาฯ
Katichindasuttavaṇṇanā niṭṭhitā.
Related texts:
ติปิฎก (มูล) • Tipiṭaka (Mūla) / สุตฺตปิฎก • Suttapiṭaka / สํยุตฺตนิกาย • Saṃyuttanikāya / ๕. กติฉินฺทสุตฺตํ • 5. Katichindasuttaṃ
อฎฺฐกถา • Aṭṭhakathā / สุตฺตปิฎก (อฎฺฐกถา) • Suttapiṭaka (aṭṭhakathā) / สํยุตฺตนิกาย (อฎฺฐกถา) • Saṃyuttanikāya (aṭṭhakathā) / ๕. กติฉินฺทสุตฺตวณฺณนา • 5. Katichindasuttavaṇṇanā
