| Library / Tipiṭaka / ತಿಪಿಟಕ • Tipiṭaka / ಪರಿವಾರ-ಅಟ್ಠಕಥಾ • Parivāra-aṭṭhakathā |
ಅನ್ತರಪೇಯ್ಯಾಲಂ
Antarapeyyālaṃ
ಕತಿಪುಚ್ಛಾವಾರವಣ್ಣನಾ
Katipucchāvāravaṇṇanā
೨೭೧. ಇದಾನಿ ಆಪತ್ತಿಆದಿಕೋಟ್ಠಾಸೇಸು ಕೋಸಲ್ಲಜನನತ್ಥಂ ‘‘ಕತಿ ಆಪತ್ತಿಯೋ’’ತಿಆದಿನಾ ನಯೇನ ಮಾತಿಕಂ ಠಪೇತ್ವಾ ನಿದ್ದೇಸಪ್ಪಟಿನಿದ್ದೇಸವಸೇನ ವಿಭಙ್ಗೋ ವುತ್ತೋ।
271. Idāni āpattiādikoṭṭhāsesu kosallajananatthaṃ ‘‘kati āpattiyo’’tiādinā nayena mātikaṃ ṭhapetvā niddesappaṭiniddesavasena vibhaṅgo vutto.
ತತ್ಥ ಕತಿ ಆಪತ್ತಿಯೋತಿ ಮಾತಿಕಾಯ ಚ ವಿಭಙ್ಗೇ ಚ ಆಗತಾಪತ್ತಿಪುಚ್ಛಾ। ಏಸ ನಯೋ ದುತಿಯಪದೇಪಿ। ಕೇವಲಞ್ಹೇತ್ಥ ಆಪತ್ತಿಯೋ ಏವ ರಾಸಿವಸೇನ ಖನ್ಧಾತಿ ವುತ್ತಾ। ವಿನೀತವತ್ಥೂನೀತಿ ತಾಸಂ ಆಪತ್ತೀನಂ ವಿನಯಪುಚ್ಛಾ; ‘‘ವಿನೀತಂ ವಿನಯೋ ವೂಪಸಮೋ’’ತಿ ಇದಞ್ಹಿ ಅತ್ಥತೋ ಏಕಂ, ವಿನೀತಾನಿಯೇವ ವಿನೀತವತ್ಥೂನೀತಿ ಅಯಮೇತ್ಥ ಪದತ್ಥೋ। ಇದಾನಿ ಯೇಸು ಸತಿ ಆಪತ್ತಿಯೋ ಹೋನ್ತಿ, ಅಸತಿ ನ ಹೋನ್ತಿ, ತೇ ದಸ್ಸೇತುಂ ‘‘ಕತಿ ಅಗಾರವಾ’’ತಿ ಪುಚ್ಛಾದ್ವಯಂ। ವಿನೀತವತ್ಥೂನೀತಿ ಅಯಂ ಪನ ತೇಸಂ ಅಗಾರವಾನಂ ವಿನಯಪುಚ್ಛಾ। ಯಸ್ಮಾ ಪನ ತಾ ಆಪತ್ತಿಯೋ ವಿಪತ್ತಿಂ ಆಪತ್ತಾ ನಾಮ ನತ್ಥಿ, ತಸ್ಮಾ ‘‘ಕತಿ ವಿಪತ್ತಿಯೋ’’ತಿ ಅಯಂ ಆಪತ್ತೀನಂ ವಿಪತ್ತಿಭಾವಪುಚ್ಛಾ। ಕತಿ ಆಪತ್ತಿಸಮುಟ್ಠಾನಾನೀತಿ ತಾಸಂಯೇವ ಆಪತ್ತೀನಂ ಸಮುಟ್ಠಾನಪುಚ್ಛಾ। ವಿವಾದಮೂಲಾನಿ ಅನುವಾದಮೂಲಾನೀತಿ ಇಮಾ ‘‘ವಿವಾದಾಧಿಕರಣಂ ಅನುವಾದಾಧಿಕರಣ’’ನ್ತಿ ಆಗತಾನಂ ವಿವಾದಾನುವಾದಾನಂ ಮೂಲಪುಚ್ಛಾ। ಸಾರಣೀಯಾ ಧಮ್ಮಾತಿ ವಿವಾದಾನುವಾದಮೂಲಾನಂ ಅಭಾವಕರಧಮ್ಮಪುಚ್ಛಾ। ಭೇದಕರವತ್ಥೂನೀತಿ ಅಯಂ ‘‘ಭೇದನಸಂವತ್ತನಿಕಂ ವಾ ಅಧಿಕರಣ’’ನ್ತಿಆದೀಸು ವುತ್ತಭೇದಕರಣಪುಚ್ಛಾ। ಅಧಿಕರಣಾನೀತಿ ಭೇದಕರವತ್ಥೂಸು ಸತಿ ಉಪ್ಪಜ್ಜನಧಮ್ಮಪುಚ್ಛಾ। ಸಮಥಾತಿ ತೇಸಂಯೇವ ವೂಪಸಮನಧಮ್ಮಪುಚ್ಛಾ। ಪಞ್ಚ ಆಪತ್ತಿಯೋತಿ ಮಾತಿಕಾಯ ಆಗತವಸೇನ ವುತ್ತಾ। ಸತ್ತಾತಿ ವಿಭಙ್ಗೇ ಆಗತವಸೇನ।
Tattha kati āpattiyoti mātikāya ca vibhaṅge ca āgatāpattipucchā. Esa nayo dutiyapadepi. Kevalañhettha āpattiyo eva rāsivasena khandhāti vuttā. Vinītavatthūnīti tāsaṃ āpattīnaṃ vinayapucchā; ‘‘vinītaṃ vinayo vūpasamo’’ti idañhi atthato ekaṃ, vinītāniyeva vinītavatthūnīti ayamettha padattho. Idāni yesu sati āpattiyo honti, asati na honti, te dassetuṃ ‘‘kati agāravā’’ti pucchādvayaṃ. Vinītavatthūnīti ayaṃ pana tesaṃ agāravānaṃ vinayapucchā. Yasmā pana tā āpattiyo vipattiṃ āpattā nāma natthi, tasmā ‘‘kati vipattiyo’’ti ayaṃ āpattīnaṃ vipattibhāvapucchā. Kati āpattisamuṭṭhānānīti tāsaṃyeva āpattīnaṃ samuṭṭhānapucchā. Vivādamūlāni anuvādamūlānīti imā ‘‘vivādādhikaraṇaṃ anuvādādhikaraṇa’’nti āgatānaṃ vivādānuvādānaṃ mūlapucchā. Sāraṇīyā dhammāti vivādānuvādamūlānaṃ abhāvakaradhammapucchā. Bhedakaravatthūnīti ayaṃ ‘‘bhedanasaṃvattanikaṃ vā adhikaraṇa’’ntiādīsu vuttabhedakaraṇapucchā. Adhikaraṇānīti bhedakaravatthūsu sati uppajjanadhammapucchā. Samathāti tesaṃyeva vūpasamanadhammapucchā. Pañca āpattiyoti mātikāya āgatavasena vuttā. Sattāti vibhaṅge āgatavasena.
ಆರಕಾ ಏತೇಹಿ ರಮತೀತಿ ಆರತಿ; ಭುಸಾ ವಾ ರತಿ ಆರತಿ। ವಿನಾ ಏತೇಹಿ ರಮತೀತಿ ವಿರತಿ । ಪಚ್ಚೇಕಂ ಪಚ್ಚೇಕಂ ವಿರಮತೀತಿ ಪಟಿವಿರತಿ। ವೇರಂ ಮಣತಿ ವಿನಾಸೇತೀತಿ ವೇರಮಣೀ। ನ ಏತಾಯ ಏತೇ ಆಪತ್ತಿಕ್ಖನ್ಧಾ ಕರೀಯನ್ತೀತಿ ಅಕಿರಿಯಾ। ಯಂ ಏತಾಯ ಅಸತಿ ಆಪತ್ತಿಕ್ಖನ್ಧಕರಣಂ ಉಪ್ಪಜ್ಜೇಯ್ಯ, ತಸ್ಸ ಪಟಿಪಕ್ಖತೋ ಅಕರಣಂ। ಆಪತ್ತಿಕ್ಖನ್ಧಅಜ್ಝಾಪತ್ತಿಯಾ ಪಟಿಪಕ್ಖತೋ ಅನಜ್ಝಾಪತ್ತಿ। ವೇಲನತೋ ವೇಲಾ; ಚಲಯನತೋ ವಿನಾಸನತೋತಿ ಅತ್ಥೋ । ನಿಯ್ಯಾನಂ ಸಿನೋತಿ ಬನ್ಧತಿ ನಿವಾರೇತೀತಿ ಸೇತು। ಆಪತ್ತಿಕ್ಖನ್ಧಾನಮೇತಂ ಅಧಿವಚನಂ। ಸೋ ಸೇತು ಏತಾಯ ಪಞ್ಞತ್ತಿಯಾ ಹಞ್ಞತೀತಿ ಸೇತುಘಾತೋ। ಸೇಸವಿನೀತವತ್ಥುನಿದ್ದೇಸೇಸುಪಿ ಏಸೇವ ನಯೋ।
Ārakā etehi ramatīti ārati; bhusā vā rati ārati. Vinā etehi ramatīti virati. Paccekaṃ paccekaṃ viramatīti paṭivirati. Veraṃ maṇati vināsetīti veramaṇī. Na etāya ete āpattikkhandhā karīyantīti akiriyā. Yaṃ etāya asati āpattikkhandhakaraṇaṃ uppajjeyya, tassa paṭipakkhato akaraṇaṃ. Āpattikkhandhaajjhāpattiyā paṭipakkhato anajjhāpatti. Velanato velā; calayanato vināsanatoti attho . Niyyānaṃ sinoti bandhati nivāretīti setu. Āpattikkhandhānametaṃ adhivacanaṃ. So setu etāya paññattiyā haññatīti setughāto. Sesavinītavatthuniddesesupi eseva nayo.
ಬುದ್ಧೇ ಅಗಾರವಾದೀಸು ಯೋ ಬುದ್ಧೇ ಧರಮಾನೇ ಉಪಟ್ಠಾನಂ ನ ಗಚ್ಛತಿ, ಪರಿನಿಬ್ಬುತೇ ಚೇತಿಯಟ್ಠಾನಂ ಬೋಧಿಟ್ಠಾನಂ ನ ಗಚ್ಛತಿ, ಚೇತಿಯಂ ವಾ ಬೋಧಿಂ ವಾ ನ ವನ್ದತಿ, ಚೇತಿಯಙ್ಗಣೇ ಸಛತ್ತೋ ಸಉಪಾಹನೋ ಚರತಿ, ನತ್ಥೇತಸ್ಸ ಬುದ್ಧೇ ಗಾರವೋತಿ ವೇದಿತಬ್ಬೋ। ಯೋ ಪನ ಸಕ್ಕೋನ್ತೋಯೇವ ಧಮ್ಮಸ್ಸವನಂ ನ ಗಚ್ಛತಿ, ಸರಭಞ್ಞಂ ನ ಭಣತಿ, ಧಮ್ಮಕಥಂ ನ ಕಥೇತಿ, ಧಮ್ಮಸ್ಸವನಗ್ಗಂ ಭಿನ್ದಿತ್ವಾ ಗಚ್ಛತಿ, ವಿಕ್ಖಿತ್ತೋ ವಾ ಅನಾದರೋ ವಾ ನಿಸೀದತಿ, ನತ್ಥೇತಸ್ಸ ಧಮ್ಮೇ ಗಾರವೋ। ಯೋ ಥೇರನವಮಜ್ಝಿಮೇಸು ಚಿತ್ತೀಕಾರಂ ನ ಪಚ್ಚುಪಟ್ಠಾಪೇತಿ, ಉಪೋಸಥಾಗಾರವಿತಕ್ಕಮಾಳಕಾದೀಸು ಕಾಯಪ್ಪಾಗಬ್ಭಿಯಂ ದಸ್ಸೇತಿ, ಯಥಾವುಡ್ಢಂ ನ ವನ್ದತಿ, ನತ್ಥೇತಸ್ಸ ಸಙ್ಘೇ ಗಾರವೋ। ತಿಸ್ಸೋ ಸಿಕ್ಖಾ ಸಮಾದಾಯ ಅಸಿಕ್ಖಮಾನೋಯೇವ ಪನ ಸಿಕ್ಖಾಯ ಅಗಾರವೋತಿ ವೇದಿತಬ್ಬೋ। ಪಮಾದೇ ಚ ಸತಿವಿಪ್ಪವಾಸೇ ತಿಟ್ಠಮಾನೋಯೇವ ಅಪ್ಪಮಾದಲಕ್ಖಣಂ ಅಬ್ರೂಹಯಮಾನೋ ಅಪ್ಪಮಾದೇ ಅಗಾರವೋತಿ ವೇದಿತಬ್ಬೋ। ತಥಾ ಆಮಿಸಪ್ಪಟಿಸನ್ಥಾರಂ ಧಮ್ಮಪ್ಪಟಿಸನ್ಥಾರನ್ತಿ ಇಮಂ ದುವಿಧಂ ಪಟಿಸನ್ಥಾರಂ ಅಕರೋನ್ತೋಯೇವ ಪಟಿಸನ್ಥಾರೇ ಅಗಾರವೋತಿ ವೇದಿತಬ್ಬೋ। ಗಾರವನಿದ್ದೇಸೇ ವುತ್ತವಿಪರಿಯಾಯೇನ ಅತ್ಥೋ ವೇದಿತಬ್ಬೋ।
Buddhe agāravādīsu yo buddhe dharamāne upaṭṭhānaṃ na gacchati, parinibbute cetiyaṭṭhānaṃ bodhiṭṭhānaṃ na gacchati, cetiyaṃ vā bodhiṃ vā na vandati, cetiyaṅgaṇe sachatto saupāhano carati, natthetassa buddhe gāravoti veditabbo. Yo pana sakkontoyeva dhammassavanaṃ na gacchati, sarabhaññaṃ na bhaṇati, dhammakathaṃ na katheti, dhammassavanaggaṃ bhinditvā gacchati, vikkhitto vā anādaro vā nisīdati, natthetassa dhamme gāravo. Yo theranavamajjhimesu cittīkāraṃ na paccupaṭṭhāpeti, uposathāgāravitakkamāḷakādīsu kāyappāgabbhiyaṃ dasseti, yathāvuḍḍhaṃ na vandati, natthetassa saṅghe gāravo. Tisso sikkhā samādāya asikkhamānoyeva pana sikkhāya agāravoti veditabbo. Pamāde ca sativippavāse tiṭṭhamānoyeva appamādalakkhaṇaṃ abrūhayamāno appamāde agāravoti veditabbo. Tathā āmisappaṭisanthāraṃ dhammappaṭisanthāranti imaṃ duvidhaṃ paṭisanthāraṃ akarontoyeva paṭisanthāre agāravoti veditabbo. Gāravaniddese vuttavipariyāyena attho veditabbo.
೨೭೨. ವಿವಾದಮೂಲನಿದ್ದೇಸೇ ‘‘ಸತ್ಥರಿಪಿ ಅಗಾರವೋ’’ತಿಆದೀನಂ ಬುದ್ಧೇ ಅಗಾರವಾದೀಸು ವುತ್ತನಯೇನೇವ ಅತ್ಥೋ ವೇದಿತಬ್ಬೋ। ಅಪ್ಪತಿಸ್ಸೋತಿ ಅನೀಚವುತ್ತಿ; ನ ಸತ್ಥಾರಂ ಜೇಟ್ಠಕಂ ಕತ್ವಾ ವಿಹರತಿ। ಅಜ್ಝತ್ತಂ ವಾತಿ ಅತ್ತನೋ ಸನ್ತಾನೇ ವಾ ಅತ್ತನೋ ಪಕ್ಖೇ ವಾ; ಸಕಾಯ ಪರಿಸಾಯಾತಿ ಅತ್ಥೋ। ಬಹಿದ್ಧಾ ವಾತಿ ಪರಸನ್ತಾನೇ ವಾ ಪರಪಕ್ಖೇ ವಾ। ತತ್ರ ತುಮ್ಹೇತಿ ತಸ್ಮಿಂ ಅಜ್ಝತ್ತಬಹಿದ್ಧಾಭೇದೇ ಸಪರಸನ್ತಾನೇ ವಾ ಸಪರಪರಿಸಾಯ ವಾ। ಪಹಾನಾಯ ವಾಯಮೇಯ್ಯಾಥಾತಿ ಮೇತ್ತಾಭಾವನಾದೀಹಿ ನಯೇಹಿ ಪಹಾನತ್ಥಂ ವಾಯಮೇಯ್ಯಾಥ; ಮೇತ್ತಾಭಾವನಾದಿನಯೇನ ಹಿ ತಂ ಅಜ್ಝತ್ತಮ್ಪಿ ಬಹಿದ್ಧಾಪಿ ಪಹೀಯತಿ। ಅನವಸ್ಸವಾಯಾತಿ ಅಪ್ಪವತ್ತಿಭಾವಾಯ।
272. Vivādamūlaniddese ‘‘sattharipi agāravo’’tiādīnaṃ buddhe agāravādīsu vuttanayeneva attho veditabbo. Appatissoti anīcavutti; na satthāraṃ jeṭṭhakaṃ katvā viharati. Ajjhattaṃ vāti attano santāne vā attano pakkhe vā; sakāya parisāyāti attho. Bahiddhā vāti parasantāne vā parapakkhe vā. Tatra tumheti tasmiṃ ajjhattabahiddhābhede saparasantāne vā saparaparisāya vā. Pahānāya vāyameyyāthāti mettābhāvanādīhi nayehi pahānatthaṃ vāyameyyātha; mettābhāvanādinayena hi taṃ ajjhattampi bahiddhāpi pahīyati. Anavassavāyāti appavattibhāvāya.
ಸನ್ದಿಟ್ಠಿಪರಾಮಾಸೀತಿ ಸಕಮೇವ ದಿಟ್ಠಿಂ ಪರಾಮಸತಿ; ಯಂ ಅತ್ತನಾ ದಿಟ್ಠಿಗತಂ ಗಹಿತಂ, ಇದಮೇವ ಸಚ್ಚನ್ತಿ ಗಣ್ಹಾತಿ । ಆಧಾನಗ್ಗಾಹೀತಿ ದಳ್ಹಗ್ಗಾಹೀ।
Sandiṭṭhiparāmāsīti sakameva diṭṭhiṃ parāmasati; yaṃ attanā diṭṭhigataṃ gahitaṃ, idameva saccanti gaṇhāti . Ādhānaggāhīti daḷhaggāhī.
೨೭೩. ಅನುವಾದಮೂಲನಿದ್ದೇಸೋ ಕಿಞ್ಚಾಪಿ ವಿವಾದಮೂಲನಿದ್ದೇಸೇನೇವ ಸಮಾನೋ, ಅಥ ಖೋ ಅಟ್ಠಾರಸ ಭೇದಕರವತ್ಥೂನಿ ನಿಸ್ಸಾಯ ವಿವದನ್ತಾನಂ ಕೋಧೂಪನಾಹಾದಯೋ ವಿವಾದಮೂಲಾನಿ। ತಥಾ ವಿವದನ್ತಾ ಪನ ಸೀಲವಿಪತ್ತಿಆದೀಸು ಅಞ್ಞತರವಿಪತ್ತಿಂ ಆಪಜ್ಜಿತ್ವಾ ‘‘ಅಸುಕೋ ಭಿಕ್ಖು ಅಸುಕಂ ನಾಮ ವಿಪತ್ತಿಂ ಆಪನ್ನೋ’’ತಿ ವಾ, ‘‘ಪಾರಾಜಿಕಂ ಆಪನ್ನೋಸಿ, ಸಙ್ಘಾದಿಸೇಸಂ ಆಪನ್ನೋಸೀ’’ತಿ ವಾ ಅನುವದನ್ತಿ। ಏವಂ ಅನುವದನ್ತಾನಂ ಕೋಧೂಪನಾಹಾದಯೋ ಅನುವಾದಮೂಲಾನೀತಿ ಅಯಮೇತ್ಥ ವಿಸೇಸೋ।
273. Anuvādamūlaniddeso kiñcāpi vivādamūlaniddeseneva samāno, atha kho aṭṭhārasa bhedakaravatthūni nissāya vivadantānaṃ kodhūpanāhādayo vivādamūlāni. Tathā vivadantā pana sīlavipattiādīsu aññataravipattiṃ āpajjitvā ‘‘asuko bhikkhu asukaṃ nāma vipattiṃ āpanno’’ti vā, ‘‘pārājikaṃ āpannosi, saṅghādisesaṃ āpannosī’’ti vā anuvadanti. Evaṃ anuvadantānaṃ kodhūpanāhādayo anuvādamūlānīti ayamettha viseso.
೨೭೪. ಸಾರಣೀಯಧಮ್ಮನಿದ್ದೇಸೇ ಮೇತ್ತಚಿತ್ತೇನ ಕತಂ ಕಾಯಕಮ್ಮಂ ಮೇತ್ತಂ ಕಾಯಕಮ್ಮಂ ನಾಮ। ಆವಿ ಚೇವ ರಹೋ ಚಾತಿ ಸಮ್ಮುಖಾ ಚ ಪರಮ್ಮುಖಾ ಚ। ತತ್ಥ ನವಕಾನಂ ಚೀವರಕಮ್ಮಾದೀಸು ಸಹಾಯಭಾವಗಮನಂ ಸಮ್ಮುಖಾ ಮೇತ್ತಂ ಕಾಯಕಮ್ಮಂ ನಾಮ। ಥೇರಾನಂ ಪನ ಪಾದಧೋವನಬೀಜನವಾತದಾನಾದಿಭೇದಮ್ಪಿ ಸಬ್ಬಂ ಸಾಮೀಚಿಕಮ್ಮಂ ಸಮ್ಮುಖಾ ಮೇತ್ತಂ ಕಾಯಕಮ್ಮಂ ನಾಮ। ಉಭಯೇಹಿಪಿ ದುನ್ನಿಕ್ಖಿತ್ತಾನಂ ದಾರುಭಣ್ಡಾದೀನಂ ತೇಸು ಅವಮಞ್ಞಂ ಅಕತ್ವಾ ಅತ್ತನಾ ದುನ್ನಿಕ್ಖಿತ್ತಾನಂ ವಿಯ ಪಟಿಸಾಮನಂ ಪರಮ್ಮುಖಾ ಮೇತ್ತಂ ಕಾಯಕಮ್ಮಂ ನಾಮ। ಅಯಮ್ಪಿ ಧಮ್ಮೋ ಸಾರಣೀಯೋತಿ ಅಯಂ ಮೇತ್ತಾಕಾಯಕಮ್ಮಸಙ್ಖಾತೋ ಧಮ್ಮೋ ಸರಿತಬ್ಬೋ ಸತಿಜನಕೋ; ಯೋ ನಂ ಕರೋತಿ, ತಂ ಪುಗ್ಗಲಂ; ಯೇಸಂ ಕತೋ ಹೋತಿ, ತೇ ಪಸನ್ನಚಿತ್ತಾ ‘‘ಅಹೋ ಸಪ್ಪುರಿಸೋ’’ತಿ ಅನುಸ್ಸರನ್ತೀತಿ ಅಧಿಪ್ಪಾಯೋ। ಪಿಯಕರಣೋತಿ ತಂ ಪುಗ್ಗಲಂ ಸಬ್ರಹ್ಮಚಾರೀನಂ ಪಿಯಂ ಕರೋತಿ। ಗರುಕರಣೋತಿ ತಂ ಪುಗ್ಗಲಂ ಸಬ್ರಹ್ಮಚಾರೀನಂ ಗರುಂ ಕರೋತಿ। ಸಙ್ಗಹಾಯಾತಿಆದೀಸು ಸಬ್ರಹ್ಮಚಾರೀಹಿ ಸಙ್ಗಹೇತಬ್ಬಭಾವಾಯ। ತೇಹಿ ಸದ್ಧಿಂ ಅವಿವಾದಾಯ ಸಮಗ್ಗಭಾವಾಯ ಏಕೀಭಾವಾಯ ಚ ಸಂವತ್ತತಿ।
274. Sāraṇīyadhammaniddese mettacittena kataṃ kāyakammaṃ mettaṃ kāyakammaṃ nāma. Āvi ceva raho cāti sammukhā ca parammukhā ca. Tattha navakānaṃ cīvarakammādīsu sahāyabhāvagamanaṃ sammukhā mettaṃ kāyakammaṃ nāma. Therānaṃ pana pādadhovanabījanavātadānādibhedampi sabbaṃ sāmīcikammaṃ sammukhā mettaṃ kāyakammaṃ nāma. Ubhayehipi dunnikkhittānaṃ dārubhaṇḍādīnaṃ tesu avamaññaṃ akatvā attanā dunnikkhittānaṃ viya paṭisāmanaṃ parammukhā mettaṃ kāyakammaṃ nāma. Ayampi dhammo sāraṇīyoti ayaṃ mettākāyakammasaṅkhāto dhammo saritabbo satijanako; yo naṃ karoti, taṃ puggalaṃ; yesaṃ kato hoti, te pasannacittā ‘‘aho sappuriso’’ti anussarantīti adhippāyo. Piyakaraṇoti taṃ puggalaṃ sabrahmacārīnaṃ piyaṃ karoti. Garukaraṇoti taṃ puggalaṃ sabrahmacārīnaṃ garuṃ karoti. Saṅgahāyātiādīsu sabrahmacārīhi saṅgahetabbabhāvāya. Tehi saddhiṃ avivādāya samaggabhāvāya ekībhāvāya ca saṃvattati.
ಮೇತ್ತಂ ವಚೀಕಮ್ಮನ್ತಿಆದೀಸು ದೇವತ್ಥೇರೋ ತಿಸ್ಸತ್ಥೇರೋತಿ ಏವಂ ಪಗ್ಗಯ್ಹ ವಚನಂ ಸಮ್ಮುಖಾ ಮೇತ್ತಂ ವಚೀಕಮ್ಮಂ ನಾಮ। ವಿಹಾರೇ ಅಸನ್ತೇ ಪನ ತಂ ಪಟಿಪುಚ್ಛನ್ತಸ್ಸ ‘‘ಕುಹಿಂ ಅಮ್ಹಾಕಂ ದೇವತ್ಥೇರೋ, ಕುಹಿಂ ಅಮ್ಹಾಕಂ ತಿಸ್ಸತ್ಥೇರೋ, ಕದಾ ನು ಖೋ ಆಗಮಿಸ್ಸತೀ’’ತಿ ಏವಂ ಮಮಾಯನವಚನಂ ಪರಮ್ಮುಖಾ ಮೇತ್ತಂ ವಚೀಕಮ್ಮಂ ನಾಮ। ಮೇತ್ತಾಸಿನೇಹಸಿನಿದ್ಧಾನಿ ಪನ ನಯನಾನಿ ಉಮ್ಮೀಲೇತ್ವಾ ಪಸನ್ನೇನ ಮುಖೇನ ಓಲೋಕನಂ ಸಮ್ಮುಖಾ ಮೇತ್ತಂ ಮನೋಕಮ್ಮಂ ನಾಮ। ‘‘ದೇವತ್ಥೇರೋ ತಿಸ್ಸತ್ಥೇರೋ ಅರೋಗೋ ಹೋತು, ಅಪ್ಪಾಬಾಧೋ’’ತಿ ಸಮನ್ನಾಹರಣಂ ಪರಮ್ಮುಖಾ ಮೇತ್ತಂ ಮನೋಕಮ್ಮಂ ನಾಮ।
Mettaṃ vacīkammantiādīsu devatthero tissattheroti evaṃ paggayha vacanaṃ sammukhā mettaṃ vacīkammaṃ nāma. Vihāre asante pana taṃ paṭipucchantassa ‘‘kuhiṃ amhākaṃ devatthero, kuhiṃ amhākaṃ tissatthero, kadā nu kho āgamissatī’’ti evaṃ mamāyanavacanaṃ parammukhā mettaṃ vacīkammaṃ nāma. Mettāsinehasiniddhāni pana nayanāni ummīletvā pasannena mukhena olokanaṃ sammukhā mettaṃ manokammaṃ nāma. ‘‘Devatthero tissatthero arogo hotu, appābādho’’ti samannāharaṇaṃ parammukhā mettaṃ manokammaṃ nāma.
ಅಪ್ಪಟಿವಿಭತ್ತಭೋಗೀತಿ ನೇವ ಆಮಿಸಂ ಪಟಿವಿಭಜಿತ್ವಾ ಭುಞ್ಜತಿ, ನ ಪುಗ್ಗಲಂ। ಯೋ ಹಿ ‘‘ಏತ್ತಕಂ ಪರೇಸಂ ದಸ್ಸಾಮಿ, ಏತ್ತಕಂ ಅತ್ತನಾ ಭುಞ್ಜಿಸ್ಸಾಮಿ, ಏತ್ತಕಂ ವಾ ಅಸುಕಸ್ಸ ಚ ಅಸುಕಸ್ಸ ಚ ದಸ್ಸಾಮಿ, ಏತ್ತಕಂ ಅತ್ತನಾ ಭುಞ್ಜಿಸ್ಸಾಮೀ’’ತಿ ವಿಭಜಿತ್ವಾ ಭುಞ್ಜತಿ, ಅಯಂ ಪಟಿವಿಭತ್ತಭೋಗೀ ನಾಮ। ಅಯಂ ಪನ ಏವಂ ಅಕತ್ವಾ ಆಭತಂ ಪಿಣ್ಡಪಾತಂ ಥೇರಾಸನತೋ ಪಟ್ಠಾಯ ದತ್ವಾ ಗಹಿತಾವಸೇಸಂ ಭುಞ್ಜತಿ। ‘‘ಸೀಲವನ್ತೇಹೀ’’ತಿ ವಚನತೋ ದುಸ್ಸೀಲಸ್ಸ ಅದಾತುಮ್ಪಿ ವಟ್ಟತಿ, ಸಾರಣೀಯಧಮ್ಮಪೂರಕೇನ ಪನ ಸಬ್ಬೇಸಂ ದಾತಬ್ಬಮೇವಾತಿ ವುತ್ತಂ। ಗಿಲಾನ-ಗಿಲಾನುಪಟ್ಠಾಕ-ಆಗನ್ತುಕ-ಗಮಿಕಚೀವರಕಮ್ಮಾದಿಪಸುತಾನಂ ವಿಚೇಯ್ಯ ದಾತುಮ್ಪಿ ವಟ್ಟತಿ। ನ ಹಿ ಏತೇ ವಿಚಿನಿತ್ವಾ ದೇನ್ತೇನ ಪುಗ್ಗಲವಿಭಾಗೋ ಕತೋ ಹೋತಿ, ಈದಿಸಾನಞ್ಹಿ ಕಿಚ್ಛಲಾಭತ್ತಾ ವಿಸೇಸೋ ಕಾತಬ್ಬೋಯೇವಾತಿ ಅಯಂ ಕರೋತಿ।
Appaṭivibhattabhogīti neva āmisaṃ paṭivibhajitvā bhuñjati, na puggalaṃ. Yo hi ‘‘ettakaṃ paresaṃ dassāmi, ettakaṃ attanā bhuñjissāmi, ettakaṃ vā asukassa ca asukassa ca dassāmi, ettakaṃ attanā bhuñjissāmī’’ti vibhajitvā bhuñjati, ayaṃ paṭivibhattabhogī nāma. Ayaṃ pana evaṃ akatvā ābhataṃ piṇḍapātaṃ therāsanato paṭṭhāya datvā gahitāvasesaṃ bhuñjati. ‘‘Sīlavantehī’’ti vacanato dussīlassa adātumpi vaṭṭati, sāraṇīyadhammapūrakena pana sabbesaṃ dātabbamevāti vuttaṃ. Gilāna-gilānupaṭṭhāka-āgantuka-gamikacīvarakammādipasutānaṃ viceyya dātumpi vaṭṭati. Na hi ete vicinitvā dentena puggalavibhāgo kato hoti, īdisānañhi kicchalābhattā viseso kātabboyevāti ayaṃ karoti.
ಅಖಣ್ಡಾನೀತಿಆದೀಸು ಯಸ್ಸ ಸತ್ತಸು ಆಪತ್ತಿಕ್ಖನ್ಧೇಸು ಆದಿಮ್ಹಿ ವಾ ಅನ್ತೇ ವಾ ಸಿಕ್ಖಾಪದಂ ಭಿನ್ನಂ ಹೋತಿ, ತಸ್ಸ ಸೀಲಂ ಪರಿಯನ್ತೇ ಛಿನ್ನಸಾಟಕೋ ವಿಯ ಖಣ್ಡಂ ನಾಮ। ಯಸ್ಸ ಪನ ವೇಮಜ್ಝೇ ಭಿನ್ನಂ, ತಸ್ಸ ಮಜ್ಝೇ ಛಿದ್ದಸಾಟಕೋ ವಿಯ ಛಿದ್ದಂ ನಾಮ ಹೋತಿ। ಯಸ್ಸ ಪಟಿಪಾಟಿಯಾ ದ್ವೇ ತೀಣಿ ಭಿನ್ನಾನಿ, ತಸ್ಸ ಪಿಟ್ಠಿಯಂ ವಾ ಕುಚ್ಛಿಯಂ ವಾ ಉಟ್ಠಿತೇನ ವಿಸಭಾಗವಣ್ಣೇನ ಕಾಳರತ್ತಾದೀನಂ ಅಞ್ಞತರಸರೀರವಣ್ಣಾ ಗಾವೀ ವಿಯ ಸಬಲಂ ನಾಮ ಹೋತಿ। ಯಸ್ಸ ಅನ್ತರನ್ತರಾ ಭಿನ್ನಾನಿ, ತಸ್ಸ ಅನ್ತರನ್ತರಾ ವಿಸಭಾಗವಣ್ಣಬಿನ್ದುವಿಚಿತ್ರಾ ಗಾವೀ ವಿಯ ಕಮ್ಮಾಸಂ ನಾಮ ಹೋತಿ। ಯಸ್ಸ ಪನ ಸಬ್ಬೇನ ಸಬ್ಬಂ ಅಭಿನ್ನಾನಿ ಸೀಲಾನಿ, ತಸ್ಸ ತಾನಿ ಸೀಲಾನಿ ಅಖಣ್ಡಾನಿ ಅಚ್ಛಿದ್ದಾನಿ ಅಸಬಲಾನಿ ಅಕಮ್ಮಾಸಾನಿ ನಾಮ ಹೋನ್ತಿ। ತಾನಿ ಪನೇತಾನಿ ಭುಜಿಸ್ಸಭಾವಕರಣತೋ ಭುಜಿಸ್ಸಾನಿ। ವಿಞ್ಞೂಹಿ ಪಸತ್ಥತ್ತಾ ವಿಞ್ಞುಪ್ಪಸತ್ಥಾನಿ। ತಣ್ಹಾದಿಟ್ಠೀಹಿ ಅಪರಾಮಟ್ಠತ್ತಾ ಅಪರಾಮಟ್ಠಾನಿ। ಉಪಚಾರಸಮಾಧಿಂ ಅಪ್ಪನಾಸಮಾಧಿಂ ವಾ ಸಂವತ್ತಯನ್ತೀತಿ ಸಮಾಧಿಸಂವತ್ತನಿಕಾನೀತಿ ವುಚ್ಚನ್ತಿ। ಸೀಲಸಾಮಞ್ಞಗತೋ ವಿಹರತೀತಿ ತೇಸು ತೇಸು ದಿಸಾಭಾಗೇಸು ವಿಹರನ್ತೇಹಿ ಕಲ್ಯಾಣಸೀಲೇಹಿ ಭಿಕ್ಖೂಹಿ ಸದ್ಧಿಂ ಸಮಾನಭಾವೂಪಗತಸೀಲೋ ವಿಹರತಿ।
Akhaṇḍānītiādīsu yassa sattasu āpattikkhandhesu ādimhi vā ante vā sikkhāpadaṃ bhinnaṃ hoti, tassa sīlaṃ pariyante chinnasāṭako viya khaṇḍaṃ nāma. Yassa pana vemajjhe bhinnaṃ, tassa majjhe chiddasāṭako viya chiddaṃ nāma hoti. Yassa paṭipāṭiyā dve tīṇi bhinnāni, tassa piṭṭhiyaṃ vā kucchiyaṃ vā uṭṭhitena visabhāgavaṇṇena kāḷarattādīnaṃ aññatarasarīravaṇṇā gāvī viya sabalaṃ nāma hoti. Yassa antarantarā bhinnāni, tassa antarantarā visabhāgavaṇṇabinduvicitrā gāvī viya kammāsaṃ nāma hoti. Yassa pana sabbena sabbaṃ abhinnāni sīlāni, tassa tāni sīlāni akhaṇḍāni acchiddāni asabalāni akammāsāni nāma honti. Tāni panetāni bhujissabhāvakaraṇato bhujissāni. Viññūhi pasatthattā viññuppasatthāni. Taṇhādiṭṭhīhi aparāmaṭṭhattā aparāmaṭṭhāni. Upacārasamādhiṃ appanāsamādhiṃ vā saṃvattayantīti samādhisaṃvattanikānīti vuccanti. Sīlasāmaññagato viharatīti tesu tesu disābhāgesu viharantehi kalyāṇasīlehi bhikkhūhi saddhiṃ samānabhāvūpagatasīlo viharati.
ಯಾಯಂ ದಿಟ್ಠೀತಿ ಮಗ್ಗಸಮ್ಪಯುತ್ತಾ ಸಮ್ಮಾದಿಟ್ಠಿ। ಅರಿಯಾತಿ ನಿದ್ದೋಸಾ। ನಿಯ್ಯಾತೀತಿ ನಿಯ್ಯಾನಿಕಾ। ತಕ್ಕರಸ್ಸಾತಿ ಯೋ ತಥಾಕಾರೀ ಹೋತಿ, ತಸ್ಸ। ದುಕ್ಖಕ್ಖಯಾಯಾತಿ ಸಬ್ಬದುಕ್ಖಸ್ಸ ಖಯತ್ಥಂ। ಸೇಸಂ ಯಾವ ಸಮಥಭೇದಪರಿಯೋಸಾನಾ ಉತ್ತಾನತ್ಥಮೇವ।
Yāyaṃ diṭṭhīti maggasampayuttā sammādiṭṭhi. Ariyāti niddosā. Niyyātīti niyyānikā. Takkarassāti yo tathākārī hoti, tassa. Dukkhakkhayāyāti sabbadukkhassa khayatthaṃ. Sesaṃ yāva samathabhedapariyosānā uttānatthameva.
ಕತಿಪುಚ್ಛಾವಾರವಣ್ಣನಾ ನಿಟ್ಠಿತಾ।
Katipucchāvāravaṇṇanā niṭṭhitā.
Related texts:
ತಿಪಿಟಕ (ಮೂಲ) • Tipiṭaka (Mūla) / ವಿನಯಪಿಟಕ • Vinayapiṭaka / ಪರಿವಾರಪಾಳಿ • Parivārapāḷi / ಕತಿಪುಚ್ಛಾವಾರೋ • Katipucchāvāro
ಟೀಕಾ • Tīkā / ವಿನಯಪಿಟಕ (ಟೀಕಾ) • Vinayapiṭaka (ṭīkā) / ಸಾರತ್ಥದೀಪನೀ-ಟೀಕಾ • Sāratthadīpanī-ṭīkā / ಕತಿಪುಚ್ಛಾವಾರವಣ್ಣನಾ • Katipucchāvāravaṇṇanā
ಟೀಕಾ • Tīkā / ವಿನಯಪಿಟಕ (ಟೀಕಾ) • Vinayapiṭaka (ṭīkā) / ವಜಿರಬುದ್ಧಿ-ಟೀಕಾ • Vajirabuddhi-ṭīkā / ಕತಿಪುಚ್ಛಾವಾರವಣ್ಣನಾ • Katipucchāvāravaṇṇanā
ಟೀಕಾ • Tīkā / ವಿನಯಪಿಟಕ (ಟೀಕಾ) • Vinayapiṭaka (ṭīkā) / ವಿಮತಿವಿನೋದನೀ-ಟೀಕಾ • Vimativinodanī-ṭīkā / ಕತಿಪುಚ್ಛಾವಾರವಣ್ಣನಾ • Katipucchāvāravaṇṇanā
ಟೀಕಾ • Tīkā / ವಿನಯಪಿಟಕ (ಟೀಕಾ) • Vinayapiṭaka (ṭīkā) / ಪಾಚಿತ್ಯಾದಿಯೋಜನಾಪಾಳಿ • Pācityādiyojanāpāḷi / ಅನ್ತರಪೇಯ್ಯಾಲ ಕತಿಪುಚ್ಛಾವಾರವಣ್ಣನಾ • Antarapeyyāla katipucchāvāravaṇṇanā
