| Library / Tipiṭaka / ਤਿਪਿਟਕ • Tipiṭaka / ਪਰਿવਾਰ-ਅਟ੍ਠਕਥਾ • Parivāra-aṭṭhakathā |
ਅਨ੍ਤਰਪੇਯ੍ਯਾਲਂ
Antarapeyyālaṃ
ਕਤਿਪੁਚ੍ਛਾવਾਰવਣ੍ਣਨਾ
Katipucchāvāravaṇṇanā
੨੭੧. ਇਦਾਨਿ ਆਪਤ੍ਤਿਆਦਿਕੋਟ੍ਠਾਸੇਸੁ ਕੋਸਲ੍ਲਜਨਨਤ੍ਥਂ ‘‘ਕਤਿ ਆਪਤ੍ਤਿਯੋ’’ਤਿਆਦਿਨਾ ਨਯੇਨ ਮਾਤਿਕਂ ਠਪੇਤ੍વਾ ਨਿਦ੍ਦੇਸਪ੍ਪਟਿਨਿਦ੍ਦੇਸવਸੇਨ વਿਭਙ੍ਗੋ વੁਤ੍ਤੋ।
271. Idāni āpattiādikoṭṭhāsesu kosallajananatthaṃ ‘‘kati āpattiyo’’tiādinā nayena mātikaṃ ṭhapetvā niddesappaṭiniddesavasena vibhaṅgo vutto.
ਤਤ੍ਥ ਕਤਿ ਆਪਤ੍ਤਿਯੋਤਿ ਮਾਤਿਕਾਯ ਚ વਿਭਙ੍ਗੇ ਚ ਆਗਤਾਪਤ੍ਤਿਪੁਚ੍ਛਾ। ਏਸ ਨਯੋ ਦੁਤਿਯਪਦੇਪਿ। ਕੇવਲਞ੍ਹੇਤ੍ਥ ਆਪਤ੍ਤਿਯੋ ਏવ ਰਾਸਿવਸੇਨ ਖਨ੍ਧਾਤਿ વੁਤ੍ਤਾ। વਿਨੀਤવਤ੍ਥੂਨੀਤਿ ਤਾਸਂ ਆਪਤ੍ਤੀਨਂ વਿਨਯਪੁਚ੍ਛਾ; ‘‘વਿਨੀਤਂ વਿਨਯੋ વੂਪਸਮੋ’’ਤਿ ਇਦਞ੍ਹਿ ਅਤ੍ਥਤੋ ਏਕਂ, વਿਨੀਤਾਨਿਯੇવ વਿਨੀਤવਤ੍ਥੂਨੀਤਿ ਅਯਮੇਤ੍ਥ ਪਦਤ੍ਥੋ। ਇਦਾਨਿ ਯੇਸੁ ਸਤਿ ਆਪਤ੍ਤਿਯੋ ਹੋਨ੍ਤਿ, ਅਸਤਿ ਨ ਹੋਨ੍ਤਿ, ਤੇ ਦਸ੍ਸੇਤੁਂ ‘‘ਕਤਿ ਅਗਾਰવਾ’’ਤਿ ਪੁਚ੍ਛਾਦ੍વਯਂ। વਿਨੀਤવਤ੍ਥੂਨੀਤਿ ਅਯਂ ਪਨ ਤੇਸਂ ਅਗਾਰવਾਨਂ વਿਨਯਪੁਚ੍ਛਾ। ਯਸ੍ਮਾ ਪਨ ਤਾ ਆਪਤ੍ਤਿਯੋ વਿਪਤ੍ਤਿਂ ਆਪਤ੍ਤਾ ਨਾਮ ਨਤ੍ਥਿ, ਤਸ੍ਮਾ ‘‘ਕਤਿ વਿਪਤ੍ਤਿਯੋ’’ਤਿ ਅਯਂ ਆਪਤ੍ਤੀਨਂ વਿਪਤ੍ਤਿਭਾવਪੁਚ੍ਛਾ। ਕਤਿ ਆਪਤ੍ਤਿਸਮੁਟ੍ਠਾਨਾਨੀਤਿ ਤਾਸਂਯੇવ ਆਪਤ੍ਤੀਨਂ ਸਮੁਟ੍ਠਾਨਪੁਚ੍ਛਾ। વਿવਾਦਮੂਲਾਨਿ ਅਨੁવਾਦਮੂਲਾਨੀਤਿ ਇਮਾ ‘‘વਿવਾਦਾਧਿਕਰਣਂ ਅਨੁવਾਦਾਧਿਕਰਣ’’ਨ੍ਤਿ ਆਗਤਾਨਂ વਿવਾਦਾਨੁવਾਦਾਨਂ ਮੂਲਪੁਚ੍ਛਾ। ਸਾਰਣੀਯਾ ਧਮ੍ਮਾਤਿ વਿવਾਦਾਨੁવਾਦਮੂਲਾਨਂ ਅਭਾવਕਰਧਮ੍ਮਪੁਚ੍ਛਾ। ਭੇਦਕਰવਤ੍ਥੂਨੀਤਿ ਅਯਂ ‘‘ਭੇਦਨਸਂવਤ੍ਤਨਿਕਂ વਾ ਅਧਿਕਰਣ’’ਨ੍ਤਿਆਦੀਸੁ વੁਤ੍ਤਭੇਦਕਰਣਪੁਚ੍ਛਾ। ਅਧਿਕਰਣਾਨੀਤਿ ਭੇਦਕਰવਤ੍ਥੂਸੁ ਸਤਿ ਉਪ੍ਪਜ੍ਜਨਧਮ੍ਮਪੁਚ੍ਛਾ। ਸਮਥਾਤਿ ਤੇਸਂਯੇવ વੂਪਸਮਨਧਮ੍ਮਪੁਚ੍ਛਾ। ਪਞ੍ਚ ਆਪਤ੍ਤਿਯੋਤਿ ਮਾਤਿਕਾਯ ਆਗਤવਸੇਨ વੁਤ੍ਤਾ। ਸਤ੍ਤਾਤਿ વਿਭਙ੍ਗੇ ਆਗਤવਸੇਨ।
Tattha kati āpattiyoti mātikāya ca vibhaṅge ca āgatāpattipucchā. Esa nayo dutiyapadepi. Kevalañhettha āpattiyo eva rāsivasena khandhāti vuttā. Vinītavatthūnīti tāsaṃ āpattīnaṃ vinayapucchā; ‘‘vinītaṃ vinayo vūpasamo’’ti idañhi atthato ekaṃ, vinītāniyeva vinītavatthūnīti ayamettha padattho. Idāni yesu sati āpattiyo honti, asati na honti, te dassetuṃ ‘‘kati agāravā’’ti pucchādvayaṃ. Vinītavatthūnīti ayaṃ pana tesaṃ agāravānaṃ vinayapucchā. Yasmā pana tā āpattiyo vipattiṃ āpattā nāma natthi, tasmā ‘‘kati vipattiyo’’ti ayaṃ āpattīnaṃ vipattibhāvapucchā. Kati āpattisamuṭṭhānānīti tāsaṃyeva āpattīnaṃ samuṭṭhānapucchā. Vivādamūlāni anuvādamūlānīti imā ‘‘vivādādhikaraṇaṃ anuvādādhikaraṇa’’nti āgatānaṃ vivādānuvādānaṃ mūlapucchā. Sāraṇīyā dhammāti vivādānuvādamūlānaṃ abhāvakaradhammapucchā. Bhedakaravatthūnīti ayaṃ ‘‘bhedanasaṃvattanikaṃ vā adhikaraṇa’’ntiādīsu vuttabhedakaraṇapucchā. Adhikaraṇānīti bhedakaravatthūsu sati uppajjanadhammapucchā. Samathāti tesaṃyeva vūpasamanadhammapucchā. Pañca āpattiyoti mātikāya āgatavasena vuttā. Sattāti vibhaṅge āgatavasena.
ਆਰਕਾ ਏਤੇਹਿ ਰਮਤੀਤਿ ਆਰਤਿ; ਭੁਸਾ વਾ ਰਤਿ ਆਰਤਿ। વਿਨਾ ਏਤੇਹਿ ਰਮਤੀਤਿ વਿਰਤਿ । ਪਚ੍ਚੇਕਂ ਪਚ੍ਚੇਕਂ વਿਰਮਤੀਤਿ ਪਟਿવਿਰਤਿ। વੇਰਂ ਮਣਤਿ વਿਨਾਸੇਤੀਤਿ વੇਰਮਣੀ। ਨ ਏਤਾਯ ਏਤੇ ਆਪਤ੍ਤਿਕ੍ਖਨ੍ਧਾ ਕਰੀਯਨ੍ਤੀਤਿ ਅਕਿਰਿਯਾ। ਯਂ ਏਤਾਯ ਅਸਤਿ ਆਪਤ੍ਤਿਕ੍ਖਨ੍ਧਕਰਣਂ ਉਪ੍ਪਜ੍ਜੇਯ੍ਯ, ਤਸ੍ਸ ਪਟਿਪਕ੍ਖਤੋ ਅਕਰਣਂ। ਆਪਤ੍ਤਿਕ੍ਖਨ੍ਧਅਜ੍ਝਾਪਤ੍ਤਿਯਾ ਪਟਿਪਕ੍ਖਤੋ ਅਨਜ੍ਝਾਪਤ੍ਤਿ। વੇਲਨਤੋ વੇਲਾ; ਚਲਯਨਤੋ વਿਨਾਸਨਤੋਤਿ ਅਤ੍ਥੋ । ਨਿਯ੍ਯਾਨਂ ਸਿਨੋਤਿ ਬਨ੍ਧਤਿ ਨਿવਾਰੇਤੀਤਿ ਸੇਤੁ। ਆਪਤ੍ਤਿਕ੍ਖਨ੍ਧਾਨਮੇਤਂ ਅਧਿવਚਨਂ। ਸੋ ਸੇਤੁ ਏਤਾਯ ਪਞ੍ਞਤ੍ਤਿਯਾ ਹਞ੍ਞਤੀਤਿ ਸੇਤੁਘਾਤੋ। ਸੇਸવਿਨੀਤવਤ੍ਥੁਨਿਦ੍ਦੇਸੇਸੁਪਿ ਏਸੇવ ਨਯੋ।
Ārakā etehi ramatīti ārati; bhusā vā rati ārati. Vinā etehi ramatīti virati. Paccekaṃ paccekaṃ viramatīti paṭivirati. Veraṃ maṇati vināsetīti veramaṇī. Na etāya ete āpattikkhandhā karīyantīti akiriyā. Yaṃ etāya asati āpattikkhandhakaraṇaṃ uppajjeyya, tassa paṭipakkhato akaraṇaṃ. Āpattikkhandhaajjhāpattiyā paṭipakkhato anajjhāpatti. Velanato velā; calayanato vināsanatoti attho . Niyyānaṃ sinoti bandhati nivāretīti setu. Āpattikkhandhānametaṃ adhivacanaṃ. So setu etāya paññattiyā haññatīti setughāto. Sesavinītavatthuniddesesupi eseva nayo.
ਬੁਦ੍ਧੇ ਅਗਾਰવਾਦੀਸੁ ਯੋ ਬੁਦ੍ਧੇ ਧਰਮਾਨੇ ਉਪਟ੍ਠਾਨਂ ਨ ਗਚ੍ਛਤਿ, ਪਰਿਨਿਬ੍ਬੁਤੇ ਚੇਤਿਯਟ੍ਠਾਨਂ ਬੋਧਿਟ੍ਠਾਨਂ ਨ ਗਚ੍ਛਤਿ, ਚੇਤਿਯਂ વਾ ਬੋਧਿਂ વਾ ਨ વਨ੍ਦਤਿ, ਚੇਤਿਯਙ੍ਗਣੇ ਸਛਤ੍ਤੋ ਸਉਪਾਹਨੋ ਚਰਤਿ, ਨਤ੍ਥੇਤਸ੍ਸ ਬੁਦ੍ਧੇ ਗਾਰવੋਤਿ વੇਦਿਤਬ੍ਬੋ। ਯੋ ਪਨ ਸਕ੍ਕੋਨ੍ਤੋਯੇવ ਧਮ੍ਮਸ੍ਸવਨਂ ਨ ਗਚ੍ਛਤਿ, ਸਰਭਞ੍ਞਂ ਨ ਭਣਤਿ, ਧਮ੍ਮਕਥਂ ਨ ਕਥੇਤਿ, ਧਮ੍ਮਸ੍ਸવਨਗ੍ਗਂ ਭਿਨ੍ਦਿਤ੍વਾ ਗਚ੍ਛਤਿ, વਿਕ੍ਖਿਤ੍ਤੋ વਾ ਅਨਾਦਰੋ વਾ ਨਿਸੀਦਤਿ, ਨਤ੍ਥੇਤਸ੍ਸ ਧਮ੍ਮੇ ਗਾਰવੋ। ਯੋ ਥੇਰਨવਮਜ੍ਝਿਮੇਸੁ ਚਿਤ੍ਤੀਕਾਰਂ ਨ ਪਚ੍ਚੁਪਟ੍ਠਾਪੇਤਿ, ਉਪੋਸਥਾਗਾਰવਿਤਕ੍ਕਮਾਲ਼ਕਾਦੀਸੁ ਕਾਯਪ੍ਪਾਗਬ੍ਭਿਯਂ ਦਸ੍ਸੇਤਿ, ਯਥਾવੁਡ੍ਢਂ ਨ વਨ੍ਦਤਿ, ਨਤ੍ਥੇਤਸ੍ਸ ਸਙ੍ਘੇ ਗਾਰવੋ। ਤਿਸ੍ਸੋ ਸਿਕ੍ਖਾ ਸਮਾਦਾਯ ਅਸਿਕ੍ਖਮਾਨੋਯੇવ ਪਨ ਸਿਕ੍ਖਾਯ ਅਗਾਰવੋਤਿ વੇਦਿਤਬ੍ਬੋ। ਪਮਾਦੇ ਚ ਸਤਿવਿਪ੍ਪવਾਸੇ ਤਿਟ੍ਠਮਾਨੋਯੇવ ਅਪ੍ਪਮਾਦਲਕ੍ਖਣਂ ਅਬ੍ਰੂਹਯਮਾਨੋ ਅਪ੍ਪਮਾਦੇ ਅਗਾਰવੋਤਿ વੇਦਿਤਬ੍ਬੋ। ਤਥਾ ਆਮਿਸਪ੍ਪਟਿਸਨ੍ਥਾਰਂ ਧਮ੍ਮਪ੍ਪਟਿਸਨ੍ਥਾਰਨ੍ਤਿ ਇਮਂ ਦੁવਿਧਂ ਪਟਿਸਨ੍ਥਾਰਂ ਅਕਰੋਨ੍ਤੋਯੇવ ਪਟਿਸਨ੍ਥਾਰੇ ਅਗਾਰવੋਤਿ વੇਦਿਤਬ੍ਬੋ। ਗਾਰવਨਿਦ੍ਦੇਸੇ વੁਤ੍ਤવਿਪਰਿਯਾਯੇਨ ਅਤ੍ਥੋ વੇਦਿਤਬ੍ਬੋ।
Buddhe agāravādīsu yo buddhe dharamāne upaṭṭhānaṃ na gacchati, parinibbute cetiyaṭṭhānaṃ bodhiṭṭhānaṃ na gacchati, cetiyaṃ vā bodhiṃ vā na vandati, cetiyaṅgaṇe sachatto saupāhano carati, natthetassa buddhe gāravoti veditabbo. Yo pana sakkontoyeva dhammassavanaṃ na gacchati, sarabhaññaṃ na bhaṇati, dhammakathaṃ na katheti, dhammassavanaggaṃ bhinditvā gacchati, vikkhitto vā anādaro vā nisīdati, natthetassa dhamme gāravo. Yo theranavamajjhimesu cittīkāraṃ na paccupaṭṭhāpeti, uposathāgāravitakkamāḷakādīsu kāyappāgabbhiyaṃ dasseti, yathāvuḍḍhaṃ na vandati, natthetassa saṅghe gāravo. Tisso sikkhā samādāya asikkhamānoyeva pana sikkhāya agāravoti veditabbo. Pamāde ca sativippavāse tiṭṭhamānoyeva appamādalakkhaṇaṃ abrūhayamāno appamāde agāravoti veditabbo. Tathā āmisappaṭisanthāraṃ dhammappaṭisanthāranti imaṃ duvidhaṃ paṭisanthāraṃ akarontoyeva paṭisanthāre agāravoti veditabbo. Gāravaniddese vuttavipariyāyena attho veditabbo.
੨੭੨. વਿવਾਦਮੂਲਨਿਦ੍ਦੇਸੇ ‘‘ਸਤ੍ਥਰਿਪਿ ਅਗਾਰવੋ’’ਤਿਆਦੀਨਂ ਬੁਦ੍ਧੇ ਅਗਾਰવਾਦੀਸੁ વੁਤ੍ਤਨਯੇਨੇવ ਅਤ੍ਥੋ વੇਦਿਤਬ੍ਬੋ। ਅਪ੍ਪਤਿਸ੍ਸੋਤਿ ਅਨੀਚવੁਤ੍ਤਿ; ਨ ਸਤ੍ਥਾਰਂ ਜੇਟ੍ਠਕਂ ਕਤ੍વਾ વਿਹਰਤਿ। ਅਜ੍ਝਤ੍ਤਂ વਾਤਿ ਅਤ੍ਤਨੋ ਸਨ੍ਤਾਨੇ વਾ ਅਤ੍ਤਨੋ ਪਕ੍ਖੇ વਾ; ਸਕਾਯ ਪਰਿਸਾਯਾਤਿ ਅਤ੍ਥੋ। ਬਹਿਦ੍ਧਾ વਾਤਿ ਪਰਸਨ੍ਤਾਨੇ વਾ ਪਰਪਕ੍ਖੇ વਾ। ਤਤ੍ਰ ਤੁਮ੍ਹੇਤਿ ਤਸ੍ਮਿਂ ਅਜ੍ਝਤ੍ਤਬਹਿਦ੍ਧਾਭੇਦੇ ਸਪਰਸਨ੍ਤਾਨੇ વਾ ਸਪਰਪਰਿਸਾਯ વਾ। ਪਹਾਨਾਯ વਾਯਮੇਯ੍ਯਾਥਾਤਿ ਮੇਤ੍ਤਾਭਾવਨਾਦੀਹਿ ਨਯੇਹਿ ਪਹਾਨਤ੍ਥਂ વਾਯਮੇਯ੍ਯਾਥ; ਮੇਤ੍ਤਾਭਾવਨਾਦਿਨਯੇਨ ਹਿ ਤਂ ਅਜ੍ਝਤ੍ਤਮ੍ਪਿ ਬਹਿਦ੍ਧਾਪਿ ਪਹੀਯਤਿ। ਅਨવਸ੍ਸવਾਯਾਤਿ ਅਪ੍ਪવਤ੍ਤਿਭਾવਾਯ।
272. Vivādamūlaniddese ‘‘sattharipi agāravo’’tiādīnaṃ buddhe agāravādīsu vuttanayeneva attho veditabbo. Appatissoti anīcavutti; na satthāraṃ jeṭṭhakaṃ katvā viharati. Ajjhattaṃ vāti attano santāne vā attano pakkhe vā; sakāya parisāyāti attho. Bahiddhā vāti parasantāne vā parapakkhe vā. Tatra tumheti tasmiṃ ajjhattabahiddhābhede saparasantāne vā saparaparisāya vā. Pahānāya vāyameyyāthāti mettābhāvanādīhi nayehi pahānatthaṃ vāyameyyātha; mettābhāvanādinayena hi taṃ ajjhattampi bahiddhāpi pahīyati. Anavassavāyāti appavattibhāvāya.
ਸਨ੍ਦਿਟ੍ਠਿਪਰਾਮਾਸੀਤਿ ਸਕਮੇવ ਦਿਟ੍ਠਿਂ ਪਰਾਮਸਤਿ; ਯਂ ਅਤ੍ਤਨਾ ਦਿਟ੍ਠਿਗਤਂ ਗਹਿਤਂ, ਇਦਮੇવ ਸਚ੍ਚਨ੍ਤਿ ਗਣ੍ਹਾਤਿ । ਆਧਾਨਗ੍ਗਾਹੀਤਿ ਦਲ਼੍ਹਗ੍ਗਾਹੀ।
Sandiṭṭhiparāmāsīti sakameva diṭṭhiṃ parāmasati; yaṃ attanā diṭṭhigataṃ gahitaṃ, idameva saccanti gaṇhāti . Ādhānaggāhīti daḷhaggāhī.
੨੭੩. ਅਨੁવਾਦਮੂਲਨਿਦ੍ਦੇਸੋ ਕਿਞ੍ਚਾਪਿ વਿવਾਦਮੂਲਨਿਦ੍ਦੇਸੇਨੇવ ਸਮਾਨੋ, ਅਥ ਖੋ ਅਟ੍ਠਾਰਸ ਭੇਦਕਰવਤ੍ਥੂਨਿ ਨਿਸ੍ਸਾਯ વਿવਦਨ੍ਤਾਨਂ ਕੋਧੂਪਨਾਹਾਦਯੋ વਿવਾਦਮੂਲਾਨਿ। ਤਥਾ વਿવਦਨ੍ਤਾ ਪਨ ਸੀਲવਿਪਤ੍ਤਿਆਦੀਸੁ ਅਞ੍ਞਤਰવਿਪਤ੍ਤਿਂ ਆਪਜ੍ਜਿਤ੍વਾ ‘‘ਅਸੁਕੋ ਭਿਕ੍ਖੁ ਅਸੁਕਂ ਨਾਮ વਿਪਤ੍ਤਿਂ ਆਪਨ੍ਨੋ’’ਤਿ વਾ, ‘‘ਪਾਰਾਜਿਕਂ ਆਪਨ੍ਨੋਸਿ, ਸਙ੍ਘਾਦਿਸੇਸਂ ਆਪਨ੍ਨੋਸੀ’’ਤਿ વਾ ਅਨੁવਦਨ੍ਤਿ। ਏવਂ ਅਨੁવਦਨ੍ਤਾਨਂ ਕੋਧੂਪਨਾਹਾਦਯੋ ਅਨੁવਾਦਮੂਲਾਨੀਤਿ ਅਯਮੇਤ੍ਥ વਿਸੇਸੋ।
273. Anuvādamūlaniddeso kiñcāpi vivādamūlaniddeseneva samāno, atha kho aṭṭhārasa bhedakaravatthūni nissāya vivadantānaṃ kodhūpanāhādayo vivādamūlāni. Tathā vivadantā pana sīlavipattiādīsu aññataravipattiṃ āpajjitvā ‘‘asuko bhikkhu asukaṃ nāma vipattiṃ āpanno’’ti vā, ‘‘pārājikaṃ āpannosi, saṅghādisesaṃ āpannosī’’ti vā anuvadanti. Evaṃ anuvadantānaṃ kodhūpanāhādayo anuvādamūlānīti ayamettha viseso.
੨੭੪. ਸਾਰਣੀਯਧਮ੍ਮਨਿਦ੍ਦੇਸੇ ਮੇਤ੍ਤਚਿਤ੍ਤੇਨ ਕਤਂ ਕਾਯਕਮ੍ਮਂ ਮੇਤ੍ਤਂ ਕਾਯਕਮ੍ਮਂ ਨਾਮ। ਆવਿ ਚੇવ ਰਹੋ ਚਾਤਿ ਸਮ੍ਮੁਖਾ ਚ ਪਰਮ੍ਮੁਖਾ ਚ। ਤਤ੍ਥ ਨવਕਾਨਂ ਚੀવਰਕਮ੍ਮਾਦੀਸੁ ਸਹਾਯਭਾવਗਮਨਂ ਸਮ੍ਮੁਖਾ ਮੇਤ੍ਤਂ ਕਾਯਕਮ੍ਮਂ ਨਾਮ। ਥੇਰਾਨਂ ਪਨ ਪਾਦਧੋવਨਬੀਜਨવਾਤਦਾਨਾਦਿਭੇਦਮ੍ਪਿ ਸਬ੍ਬਂ ਸਾਮੀਚਿਕਮ੍ਮਂ ਸਮ੍ਮੁਖਾ ਮੇਤ੍ਤਂ ਕਾਯਕਮ੍ਮਂ ਨਾਮ। ਉਭਯੇਹਿਪਿ ਦੁਨ੍ਨਿਕ੍ਖਿਤ੍ਤਾਨਂ ਦਾਰੁਭਣ੍ਡਾਦੀਨਂ ਤੇਸੁ ਅવਮਞ੍ਞਂ ਅਕਤ੍વਾ ਅਤ੍ਤਨਾ ਦੁਨ੍ਨਿਕ੍ਖਿਤ੍ਤਾਨਂ વਿਯ ਪਟਿਸਾਮਨਂ ਪਰਮ੍ਮੁਖਾ ਮੇਤ੍ਤਂ ਕਾਯਕਮ੍ਮਂ ਨਾਮ। ਅਯਮ੍ਪਿ ਧਮ੍ਮੋ ਸਾਰਣੀਯੋਤਿ ਅਯਂ ਮੇਤ੍ਤਾਕਾਯਕਮ੍ਮਸਙ੍ਖਾਤੋ ਧਮ੍ਮੋ ਸਰਿਤਬ੍ਬੋ ਸਤਿਜਨਕੋ; ਯੋ ਨਂ ਕਰੋਤਿ, ਤਂ ਪੁਗ੍ਗਲਂ; ਯੇਸਂ ਕਤੋ ਹੋਤਿ, ਤੇ ਪਸਨ੍ਨਚਿਤ੍ਤਾ ‘‘ਅਹੋ ਸਪ੍ਪੁਰਿਸੋ’’ਤਿ ਅਨੁਸ੍ਸਰਨ੍ਤੀਤਿ ਅਧਿਪ੍ਪਾਯੋ। ਪਿਯਕਰਣੋਤਿ ਤਂ ਪੁਗ੍ਗਲਂ ਸਬ੍ਰਹ੍ਮਚਾਰੀਨਂ ਪਿਯਂ ਕਰੋਤਿ। ਗਰੁਕਰਣੋਤਿ ਤਂ ਪੁਗ੍ਗਲਂ ਸਬ੍ਰਹ੍ਮਚਾਰੀਨਂ ਗਰੁਂ ਕਰੋਤਿ। ਸਙ੍ਗਹਾਯਾਤਿਆਦੀਸੁ ਸਬ੍ਰਹ੍ਮਚਾਰੀਹਿ ਸਙ੍ਗਹੇਤਬ੍ਬਭਾવਾਯ। ਤੇਹਿ ਸਦ੍ਧਿਂ ਅવਿવਾਦਾਯ ਸਮਗ੍ਗਭਾવਾਯ ਏਕੀਭਾવਾਯ ਚ ਸਂવਤ੍ਤਤਿ।
274. Sāraṇīyadhammaniddese mettacittena kataṃ kāyakammaṃ mettaṃ kāyakammaṃ nāma. Āvi ceva raho cāti sammukhā ca parammukhā ca. Tattha navakānaṃ cīvarakammādīsu sahāyabhāvagamanaṃ sammukhā mettaṃ kāyakammaṃ nāma. Therānaṃ pana pādadhovanabījanavātadānādibhedampi sabbaṃ sāmīcikammaṃ sammukhā mettaṃ kāyakammaṃ nāma. Ubhayehipi dunnikkhittānaṃ dārubhaṇḍādīnaṃ tesu avamaññaṃ akatvā attanā dunnikkhittānaṃ viya paṭisāmanaṃ parammukhā mettaṃ kāyakammaṃ nāma. Ayampi dhammo sāraṇīyoti ayaṃ mettākāyakammasaṅkhāto dhammo saritabbo satijanako; yo naṃ karoti, taṃ puggalaṃ; yesaṃ kato hoti, te pasannacittā ‘‘aho sappuriso’’ti anussarantīti adhippāyo. Piyakaraṇoti taṃ puggalaṃ sabrahmacārīnaṃ piyaṃ karoti. Garukaraṇoti taṃ puggalaṃ sabrahmacārīnaṃ garuṃ karoti. Saṅgahāyātiādīsu sabrahmacārīhi saṅgahetabbabhāvāya. Tehi saddhiṃ avivādāya samaggabhāvāya ekībhāvāya ca saṃvattati.
ਮੇਤ੍ਤਂ વਚੀਕਮ੍ਮਨ੍ਤਿਆਦੀਸੁ ਦੇવਤ੍ਥੇਰੋ ਤਿਸ੍ਸਤ੍ਥੇਰੋਤਿ ਏવਂ ਪਗ੍ਗਯ੍ਹ વਚਨਂ ਸਮ੍ਮੁਖਾ ਮੇਤ੍ਤਂ વਚੀਕਮ੍ਮਂ ਨਾਮ। વਿਹਾਰੇ ਅਸਨ੍ਤੇ ਪਨ ਤਂ ਪਟਿਪੁਚ੍ਛਨ੍ਤਸ੍ਸ ‘‘ਕੁਹਿਂ ਅਮ੍ਹਾਕਂ ਦੇવਤ੍ਥੇਰੋ, ਕੁਹਿਂ ਅਮ੍ਹਾਕਂ ਤਿਸ੍ਸਤ੍ਥੇਰੋ, ਕਦਾ ਨੁ ਖੋ ਆਗਮਿਸ੍ਸਤੀ’’ਤਿ ਏવਂ ਮਮਾਯਨવਚਨਂ ਪਰਮ੍ਮੁਖਾ ਮੇਤ੍ਤਂ વਚੀਕਮ੍ਮਂ ਨਾਮ। ਮੇਤ੍ਤਾਸਿਨੇਹਸਿਨਿਦ੍ਧਾਨਿ ਪਨ ਨਯਨਾਨਿ ਉਮ੍ਮੀਲੇਤ੍વਾ ਪਸਨ੍ਨੇਨ ਮੁਖੇਨ ਓਲੋਕਨਂ ਸਮ੍ਮੁਖਾ ਮੇਤ੍ਤਂ ਮਨੋਕਮ੍ਮਂ ਨਾਮ। ‘‘ਦੇવਤ੍ਥੇਰੋ ਤਿਸ੍ਸਤ੍ਥੇਰੋ ਅਰੋਗੋ ਹੋਤੁ, ਅਪ੍ਪਾਬਾਧੋ’’ਤਿ ਸਮਨ੍ਨਾਹਰਣਂ ਪਰਮ੍ਮੁਖਾ ਮੇਤ੍ਤਂ ਮਨੋਕਮ੍ਮਂ ਨਾਮ।
Mettaṃ vacīkammantiādīsu devatthero tissattheroti evaṃ paggayha vacanaṃ sammukhā mettaṃ vacīkammaṃ nāma. Vihāre asante pana taṃ paṭipucchantassa ‘‘kuhiṃ amhākaṃ devatthero, kuhiṃ amhākaṃ tissatthero, kadā nu kho āgamissatī’’ti evaṃ mamāyanavacanaṃ parammukhā mettaṃ vacīkammaṃ nāma. Mettāsinehasiniddhāni pana nayanāni ummīletvā pasannena mukhena olokanaṃ sammukhā mettaṃ manokammaṃ nāma. ‘‘Devatthero tissatthero arogo hotu, appābādho’’ti samannāharaṇaṃ parammukhā mettaṃ manokammaṃ nāma.
ਅਪ੍ਪਟਿવਿਭਤ੍ਤਭੋਗੀਤਿ ਨੇવ ਆਮਿਸਂ ਪਟਿવਿਭਜਿਤ੍વਾ ਭੁਞ੍ਜਤਿ, ਨ ਪੁਗ੍ਗਲਂ। ਯੋ ਹਿ ‘‘ਏਤ੍ਤਕਂ ਪਰੇਸਂ ਦਸ੍ਸਾਮਿ, ਏਤ੍ਤਕਂ ਅਤ੍ਤਨਾ ਭੁਞ੍ਜਿਸ੍ਸਾਮਿ, ਏਤ੍ਤਕਂ વਾ ਅਸੁਕਸ੍ਸ ਚ ਅਸੁਕਸ੍ਸ ਚ ਦਸ੍ਸਾਮਿ, ਏਤ੍ਤਕਂ ਅਤ੍ਤਨਾ ਭੁਞ੍ਜਿਸ੍ਸਾਮੀ’’ਤਿ વਿਭਜਿਤ੍વਾ ਭੁਞ੍ਜਤਿ, ਅਯਂ ਪਟਿવਿਭਤ੍ਤਭੋਗੀ ਨਾਮ। ਅਯਂ ਪਨ ਏવਂ ਅਕਤ੍વਾ ਆਭਤਂ ਪਿਣ੍ਡਪਾਤਂ ਥੇਰਾਸਨਤੋ ਪਟ੍ਠਾਯ ਦਤ੍વਾ ਗਹਿਤਾવਸੇਸਂ ਭੁਞ੍ਜਤਿ। ‘‘ਸੀਲવਨ੍ਤੇਹੀ’’ਤਿ વਚਨਤੋ ਦੁਸ੍ਸੀਲਸ੍ਸ ਅਦਾਤੁਮ੍ਪਿ વਟ੍ਟਤਿ, ਸਾਰਣੀਯਧਮ੍ਮਪੂਰਕੇਨ ਪਨ ਸਬ੍ਬੇਸਂ ਦਾਤਬ੍ਬਮੇવਾਤਿ વੁਤ੍ਤਂ। ਗਿਲਾਨ-ਗਿਲਾਨੁਪਟ੍ਠਾਕ-ਆਗਨ੍ਤੁਕ-ਗਮਿਕਚੀવਰਕਮ੍ਮਾਦਿਪਸੁਤਾਨਂ વਿਚੇਯ੍ਯ ਦਾਤੁਮ੍ਪਿ વਟ੍ਟਤਿ। ਨ ਹਿ ਏਤੇ વਿਚਿਨਿਤ੍વਾ ਦੇਨ੍ਤੇਨ ਪੁਗ੍ਗਲવਿਭਾਗੋ ਕਤੋ ਹੋਤਿ, ਈਦਿਸਾਨਞ੍ਹਿ ਕਿਚ੍ਛਲਾਭਤ੍ਤਾ વਿਸੇਸੋ ਕਾਤਬ੍ਬੋਯੇવਾਤਿ ਅਯਂ ਕਰੋਤਿ।
Appaṭivibhattabhogīti neva āmisaṃ paṭivibhajitvā bhuñjati, na puggalaṃ. Yo hi ‘‘ettakaṃ paresaṃ dassāmi, ettakaṃ attanā bhuñjissāmi, ettakaṃ vā asukassa ca asukassa ca dassāmi, ettakaṃ attanā bhuñjissāmī’’ti vibhajitvā bhuñjati, ayaṃ paṭivibhattabhogī nāma. Ayaṃ pana evaṃ akatvā ābhataṃ piṇḍapātaṃ therāsanato paṭṭhāya datvā gahitāvasesaṃ bhuñjati. ‘‘Sīlavantehī’’ti vacanato dussīlassa adātumpi vaṭṭati, sāraṇīyadhammapūrakena pana sabbesaṃ dātabbamevāti vuttaṃ. Gilāna-gilānupaṭṭhāka-āgantuka-gamikacīvarakammādipasutānaṃ viceyya dātumpi vaṭṭati. Na hi ete vicinitvā dentena puggalavibhāgo kato hoti, īdisānañhi kicchalābhattā viseso kātabboyevāti ayaṃ karoti.
ਅਖਣ੍ਡਾਨੀਤਿਆਦੀਸੁ ਯਸ੍ਸ ਸਤ੍ਤਸੁ ਆਪਤ੍ਤਿਕ੍ਖਨ੍ਧੇਸੁ ਆਦਿਮ੍ਹਿ વਾ ਅਨ੍ਤੇ વਾ ਸਿਕ੍ਖਾਪਦਂ ਭਿਨ੍ਨਂ ਹੋਤਿ, ਤਸ੍ਸ ਸੀਲਂ ਪਰਿਯਨ੍ਤੇ ਛਿਨ੍ਨਸਾਟਕੋ વਿਯ ਖਣ੍ਡਂ ਨਾਮ। ਯਸ੍ਸ ਪਨ વੇਮਜ੍ਝੇ ਭਿਨ੍ਨਂ, ਤਸ੍ਸ ਮਜ੍ਝੇ ਛਿਦ੍ਦਸਾਟਕੋ વਿਯ ਛਿਦ੍ਦਂ ਨਾਮ ਹੋਤਿ। ਯਸ੍ਸ ਪਟਿਪਾਟਿਯਾ ਦ੍વੇ ਤੀਣਿ ਭਿਨ੍ਨਾਨਿ, ਤਸ੍ਸ ਪਿਟ੍ਠਿਯਂ વਾ ਕੁਚ੍ਛਿਯਂ વਾ ਉਟ੍ਠਿਤੇਨ વਿਸਭਾਗવਣ੍ਣੇਨ ਕਾਲ਼ਰਤ੍ਤਾਦੀਨਂ ਅਞ੍ਞਤਰਸਰੀਰવਣ੍ਣਾ ਗਾવੀ વਿਯ ਸਬਲਂ ਨਾਮ ਹੋਤਿ। ਯਸ੍ਸ ਅਨ੍ਤਰਨ੍ਤਰਾ ਭਿਨ੍ਨਾਨਿ, ਤਸ੍ਸ ਅਨ੍ਤਰਨ੍ਤਰਾ વਿਸਭਾਗવਣ੍ਣਬਿਨ੍ਦੁવਿਚਿਤ੍ਰਾ ਗਾવੀ વਿਯ ਕਮ੍ਮਾਸਂ ਨਾਮ ਹੋਤਿ। ਯਸ੍ਸ ਪਨ ਸਬ੍ਬੇਨ ਸਬ੍ਬਂ ਅਭਿਨ੍ਨਾਨਿ ਸੀਲਾਨਿ, ਤਸ੍ਸ ਤਾਨਿ ਸੀਲਾਨਿ ਅਖਣ੍ਡਾਨਿ ਅਚ੍ਛਿਦ੍ਦਾਨਿ ਅਸਬਲਾਨਿ ਅਕਮ੍ਮਾਸਾਨਿ ਨਾਮ ਹੋਨ੍ਤਿ। ਤਾਨਿ ਪਨੇਤਾਨਿ ਭੁਜਿਸ੍ਸਭਾવਕਰਣਤੋ ਭੁਜਿਸ੍ਸਾਨਿ। વਿਞ੍ਞੂਹਿ ਪਸਤ੍ਥਤ੍ਤਾ વਿਞ੍ਞੁਪ੍ਪਸਤ੍ਥਾਨਿ। ਤਣ੍ਹਾਦਿਟ੍ਠੀਹਿ ਅਪਰਾਮਟ੍ਠਤ੍ਤਾ ਅਪਰਾਮਟ੍ਠਾਨਿ। ਉਪਚਾਰਸਮਾਧਿਂ ਅਪ੍ਪਨਾਸਮਾਧਿਂ વਾ ਸਂવਤ੍ਤਯਨ੍ਤੀਤਿ ਸਮਾਧਿਸਂવਤ੍ਤਨਿਕਾਨੀਤਿ વੁਚ੍ਚਨ੍ਤਿ। ਸੀਲਸਾਮਞ੍ਞਗਤੋ વਿਹਰਤੀਤਿ ਤੇਸੁ ਤੇਸੁ ਦਿਸਾਭਾਗੇਸੁ વਿਹਰਨ੍ਤੇਹਿ ਕਲ੍ਯਾਣਸੀਲੇਹਿ ਭਿਕ੍ਖੂਹਿ ਸਦ੍ਧਿਂ ਸਮਾਨਭਾવੂਪਗਤਸੀਲੋ વਿਹਰਤਿ।
Akhaṇḍānītiādīsu yassa sattasu āpattikkhandhesu ādimhi vā ante vā sikkhāpadaṃ bhinnaṃ hoti, tassa sīlaṃ pariyante chinnasāṭako viya khaṇḍaṃ nāma. Yassa pana vemajjhe bhinnaṃ, tassa majjhe chiddasāṭako viya chiddaṃ nāma hoti. Yassa paṭipāṭiyā dve tīṇi bhinnāni, tassa piṭṭhiyaṃ vā kucchiyaṃ vā uṭṭhitena visabhāgavaṇṇena kāḷarattādīnaṃ aññatarasarīravaṇṇā gāvī viya sabalaṃ nāma hoti. Yassa antarantarā bhinnāni, tassa antarantarā visabhāgavaṇṇabinduvicitrā gāvī viya kammāsaṃ nāma hoti. Yassa pana sabbena sabbaṃ abhinnāni sīlāni, tassa tāni sīlāni akhaṇḍāni acchiddāni asabalāni akammāsāni nāma honti. Tāni panetāni bhujissabhāvakaraṇato bhujissāni. Viññūhi pasatthattā viññuppasatthāni. Taṇhādiṭṭhīhi aparāmaṭṭhattā aparāmaṭṭhāni. Upacārasamādhiṃ appanāsamādhiṃ vā saṃvattayantīti samādhisaṃvattanikānīti vuccanti. Sīlasāmaññagato viharatīti tesu tesu disābhāgesu viharantehi kalyāṇasīlehi bhikkhūhi saddhiṃ samānabhāvūpagatasīlo viharati.
ਯਾਯਂ ਦਿਟ੍ਠੀਤਿ ਮਗ੍ਗਸਮ੍ਪਯੁਤ੍ਤਾ ਸਮ੍ਮਾਦਿਟ੍ਠਿ। ਅਰਿਯਾਤਿ ਨਿਦ੍ਦੋਸਾ। ਨਿਯ੍ਯਾਤੀਤਿ ਨਿਯ੍ਯਾਨਿਕਾ। ਤਕ੍ਕਰਸ੍ਸਾਤਿ ਯੋ ਤਥਾਕਾਰੀ ਹੋਤਿ, ਤਸ੍ਸ। ਦੁਕ੍ਖਕ੍ਖਯਾਯਾਤਿ ਸਬ੍ਬਦੁਕ੍ਖਸ੍ਸ ਖਯਤ੍ਥਂ। ਸੇਸਂ ਯਾવ ਸਮਥਭੇਦਪਰਿਯੋਸਾਨਾ ਉਤ੍ਤਾਨਤ੍ਥਮੇવ।
Yāyaṃ diṭṭhīti maggasampayuttā sammādiṭṭhi. Ariyāti niddosā. Niyyātīti niyyānikā. Takkarassāti yo tathākārī hoti, tassa. Dukkhakkhayāyāti sabbadukkhassa khayatthaṃ. Sesaṃ yāva samathabhedapariyosānā uttānatthameva.
ਕਤਿਪੁਚ੍ਛਾવਾਰવਣ੍ਣਨਾ ਨਿਟ੍ਠਿਤਾ।
Katipucchāvāravaṇṇanā niṭṭhitā.
Related texts:
ਤਿਪਿਟਕ (ਮੂਲ) • Tipiṭaka (Mūla) / વਿਨਯਪਿਟਕ • Vinayapiṭaka / ਪਰਿવਾਰਪਾਲ਼ਿ • Parivārapāḷi / ਕਤਿਪੁਚ੍ਛਾવਾਰੋ • Katipucchāvāro
ਟੀਕਾ • Tīkā / વਿਨਯਪਿਟਕ (ਟੀਕਾ) • Vinayapiṭaka (ṭīkā) / ਸਾਰਤ੍ਥਦੀਪਨੀ-ਟੀਕਾ • Sāratthadīpanī-ṭīkā / ਕਤਿਪੁਚ੍ਛਾવਾਰવਣ੍ਣਨਾ • Katipucchāvāravaṇṇanā
ਟੀਕਾ • Tīkā / વਿਨਯਪਿਟਕ (ਟੀਕਾ) • Vinayapiṭaka (ṭīkā) / વਜਿਰਬੁਦ੍ਧਿ-ਟੀਕਾ • Vajirabuddhi-ṭīkā / ਕਤਿਪੁਚ੍ਛਾવਾਰવਣ੍ਣਨਾ • Katipucchāvāravaṇṇanā
ਟੀਕਾ • Tīkā / વਿਨਯਪਿਟਕ (ਟੀਕਾ) • Vinayapiṭaka (ṭīkā) / વਿਮਤਿવਿਨੋਦਨੀ-ਟੀਕਾ • Vimativinodanī-ṭīkā / ਕਤਿਪੁਚ੍ਛਾવਾਰવਣ੍ਣਨਾ • Katipucchāvāravaṇṇanā
ਟੀਕਾ • Tīkā / વਿਨਯਪਿਟਕ (ਟੀਕਾ) • Vinayapiṭaka (ṭīkā) / ਪਾਚਿਤ੍ਯਾਦਿਯੋਜਨਾਪਾਲ਼ਿ • Pācityādiyojanāpāḷi / ਅਨ੍ਤਰਪੇਯ੍ਯਾਲ ਕਤਿਪੁਚ੍ਛਾવਾਰવਣ੍ਣਨਾ • Antarapeyyāla katipucchāvāravaṇṇanā
