Library / Tipiṭaka / ติปิฎก • Tipiṭaka / สํยุตฺตนิกาย • Saṃyuttanikāya |
๘. กฎฺฐหารสุตฺตํ
8. Kaṭṭhahārasuttaṃ
๒๐๔. เอกํ สมยํ ภควา โกสเลสุ วิหรติ อญฺญตรสฺมิํ วนสเณฺฑฯ เตน โข ปน สมเยน อญฺญตรสฺส ภารทฺวาชโคตฺตสฺส พฺราหฺมณสฺส สมฺพหุลา อเนฺตวาสิกา กฎฺฐหารกา มาณวกา เยน วนสโณฺฑ เตนุปสงฺกมิํสุ; อุปสงฺกมิตฺวา อทฺทสํสุ ภควนฺตํ ตสฺมิํ วนสเณฺฑ นิสินฺนํ ปลฺลงฺกํ อาภุชิตฺวา อุชุํ กายํ ปณิธาย ปริมุขํ สติํ อุปฎฺฐเปตฺวาฯ ทิสฺวาน เยน ภารทฺวาชโคโตฺต พฺราหฺมโณ เตนุปสงฺกมิํสุ; อุปสงฺกมิตฺวา ภารทฺวาชโคตฺตํ พฺราหฺมณํ เอตทโวจุํ – ‘‘ยเคฺฆ, ภวํ ชาเนยฺยาสิ! อสุกสฺมิํ วนสเณฺฑ สมโณ นิสิโนฺน ปลฺลงฺกํ อาภุชิตฺวา อุชุํ กายํ ปณิธาย ปริมุขํ สติํ อุปฎฺฐเปตฺวา’’ฯ อถ โข ภารทฺวาชโคโตฺต พฺราหฺมโณ เตหิ มาณวเกหิ สทฺธิํ เยน โส วนสโณฺฑ เตนุปสงฺกมิฯ อทฺทสา โข ภควนฺตํ ตสฺมิํ วนสเณฺฑ นิสินฺนํ ปลฺลงฺกํ อาภุชิตฺวา อุชุํ กายํ ปณิธาย ปริมุขํ สติํ อุปฎฺฐเปตฺวาฯ ทิสฺวาน เยน ภควา เตนุปสงฺกมิ; อุปสงฺกมิตฺวา ภควนฺตํ คาถาย อชฺฌภาสิ –
204. Ekaṃ samayaṃ bhagavā kosalesu viharati aññatarasmiṃ vanasaṇḍe. Tena kho pana samayena aññatarassa bhāradvājagottassa brāhmaṇassa sambahulā antevāsikā kaṭṭhahārakā māṇavakā yena vanasaṇḍo tenupasaṅkamiṃsu; upasaṅkamitvā addasaṃsu bhagavantaṃ tasmiṃ vanasaṇḍe nisinnaṃ pallaṅkaṃ ābhujitvā ujuṃ kāyaṃ paṇidhāya parimukhaṃ satiṃ upaṭṭhapetvā. Disvāna yena bhāradvājagotto brāhmaṇo tenupasaṅkamiṃsu; upasaṅkamitvā bhāradvājagottaṃ brāhmaṇaṃ etadavocuṃ – ‘‘yagghe, bhavaṃ jāneyyāsi! Asukasmiṃ vanasaṇḍe samaṇo nisinno pallaṅkaṃ ābhujitvā ujuṃ kāyaṃ paṇidhāya parimukhaṃ satiṃ upaṭṭhapetvā’’. Atha kho bhāradvājagotto brāhmaṇo tehi māṇavakehi saddhiṃ yena so vanasaṇḍo tenupasaṅkami. Addasā kho bhagavantaṃ tasmiṃ vanasaṇḍe nisinnaṃ pallaṅkaṃ ābhujitvā ujuṃ kāyaṃ paṇidhāya parimukhaṃ satiṃ upaṭṭhapetvā. Disvāna yena bhagavā tenupasaṅkami; upasaṅkamitvā bhagavantaṃ gāthāya ajjhabhāsi –
‘‘คมฺภีรรูเป พหุเภรเว วเน,
‘‘Gambhīrarūpe bahubherave vane,
สุญฺญํ อรญฺญํ วิชนํ วิคาหิย;
Suññaṃ araññaṃ vijanaṃ vigāhiya;
อนิญฺชมาเนน ฐิเตน วคฺคุนา,
Aniñjamānena ṭhitena vaggunā,
สุจารุรูปํ วต ภิกฺขุ ฌายสิฯ
Sucārurūpaṃ vata bhikkhu jhāyasi.
‘‘น ยตฺถ คีตํ นปิ ยตฺถ วาทิตํ,
‘‘Na yattha gītaṃ napi yattha vāditaṃ,
เอโก อรเญฺญ วนวสฺสิโต มุนิ;
Eko araññe vanavassito muni;
อเจฺฉรรูปํ ปฎิภาติ มํ อิทํ,
Accherarūpaṃ paṭibhāti maṃ idaṃ,
ยเทกโก ปีติมโน วเน วเสฯ
Yadekako pītimano vane vase.
‘‘มญฺญามหํ โลกาธิปติสหพฺยตํ,
‘‘Maññāmahaṃ lokādhipatisahabyataṃ,
อากงฺขมาโน ติทิวํ อนุตฺตรํ;
Ākaṅkhamāno tidivaṃ anuttaraṃ;
กสฺมา ภวํ วิชนมรญฺญมสฺสิโต,
Kasmā bhavaṃ vijanamaraññamassito,
ตโป อิธ กุพฺพสิ พฺรหฺมปตฺติยา’’ติฯ
Tapo idha kubbasi brahmapattiyā’’ti.
‘‘ยา กาจิ กงฺขา อภินนฺทนา วา,
‘‘Yā kāci kaṅkhā abhinandanā vā,
อเนกธาตูสุ ปุถู สทาสิตา;
Anekadhātūsu puthū sadāsitā;
อญฺญาณมูลปฺปภวา ปชปฺปิตา,
Aññāṇamūlappabhavā pajappitā,
สพฺพา มยา พฺยนฺติกตา สมูลิกาฯ
Sabbā mayā byantikatā samūlikā.
‘‘สฺวาหํ อกโงฺข อสิโต อนูปโย,
‘‘Svāhaṃ akaṅkho asito anūpayo,
สเพฺพสุ ธเมฺมสุ วิสุทฺธทสฺสโน;
Sabbesu dhammesu visuddhadassano;
ปปฺปุยฺย สโมฺพธิมนุตฺตรํ สิวํ,
Pappuyya sambodhimanuttaraṃ sivaṃ,
ฌายามหํ พฺรหฺม รโห วิสารโท’’ติฯ
Jhāyāmahaṃ brahma raho visārado’’ti.
เอวํ วุเตฺต, ภารทฺวาชโคโตฺต พฺราหฺมโณ ภควนฺตํ เอตทโวจ – ‘‘อภิกฺกนฺตํ, โภ โคตม อภิกฺกนฺตํ, โภ โคตม…เป.… อชฺชตเคฺค ปาณุเปตํ สรณํ คต’’นฺติฯ
Evaṃ vutte, bhāradvājagotto brāhmaṇo bhagavantaṃ etadavoca – ‘‘abhikkantaṃ, bho gotama abhikkantaṃ, bho gotama…pe… ajjatagge pāṇupetaṃ saraṇaṃ gata’’nti.
Related texts:
อฎฺฐกถา • Aṭṭhakathā / สุตฺตปิฎก (อฎฺฐกถา) • Suttapiṭaka (aṭṭhakathā) / สํยุตฺตนิกาย (อฎฺฐกถา) • Saṃyuttanikāya (aṭṭhakathā) / ๘. กฎฺฐหารสุตฺตวณฺณนา • 8. Kaṭṭhahārasuttavaṇṇanā
ฎีกา • Tīkā / สุตฺตปิฎก (ฎีกา) • Suttapiṭaka (ṭīkā) / สํยุตฺตนิกาย (ฎีกา) • Saṃyuttanikāya (ṭīkā) / ๘. กฎฺฐหารสุตฺตวณฺณนา • 8. Kaṭṭhahārasuttavaṇṇanā