| Library / Tipiṭaka / तिपिटक • Tipiṭaka / संयुत्तनिकाय (टीका) • Saṃyuttanikāya (ṭīkā) |
८. कट्ठहारसुत्तवण्णना
8. Kaṭṭhahārasuttavaṇṇanā
२०४. धम्मन्तेवासिकाति किञ्चिपि धनं अदत्वा केवलं अन्तेवासिका। तेनाह ‘‘वेय्यावच्चं कत्वा सिप्पुग्गण्हनका’’ति। गम्भीरसभावेति समन्ततो दूरतो गहनसच्छन्नविपुलतररुक्खगच्छलताय च, तदा हिमपिण्डसिन्नभावेन मयूरयानेहि पतिट्ठातुं असक्कुणेय्यताय च गम्भीरभावे।
204.Dhammantevāsikāti kiñcipi dhanaṃ adatvā kevalaṃ antevāsikā. Tenāha ‘‘veyyāvaccaṃ katvā sippuggaṇhanakā’’ti. Gambhīrasabhāveti samantato dūrato gahanasacchannavipulatararukkhagacchalatāya ca, tadā himapiṇḍasinnabhāvena mayūrayānehi patiṭṭhātuṃ asakkuṇeyyatāya ca gambhīrabhāve.
बहुभेरवेति बहुभयानके। अनिञ्जमानेनाति इत्थम्भूतत्थे करणवचनं। अतिसुन्दरं वताति एवं सन्ते नाम अरञ्ञे एवं निच्चलकायो निसिन्नो झायन्तो अतिविय सुन्दरञ्च झानं झायसीति वदति।
Bahubheraveti bahubhayānake. Aniñjamānenāti itthambhūtatthe karaṇavacanaṃ. Atisundaraṃ vatāti evaṃ sante nāma araññe evaṃ niccalakāyo nisinno jhāyanto ativiya sundarañca jhānaṃ jhāyasīti vadati.
अच्छेररूपन्ति अच्छरियभावं। सेट्ठप्पत्तियाति सेट्ठभावप्पत्तिया।
Accherarūpanti acchariyabhāvaṃ. Seṭṭhappattiyāti seṭṭhabhāvappattiyā.
‘‘लोकाधिपतिसहब्यतं आकङ्खमानो’’ति इमिना ब्राह्मणो लोकाधिपतिसहयोगं पुच्छति, ‘‘कस्मा भव’’न्तिआदिना पन तदञ्ञविसेसाकङ्खं पुच्छतीति आह ‘‘अपरेनपि आकारेन पुच्छती’’ति।
‘‘Lokādhipatisahabyataṃ ākaṅkhamāno’’ti iminā brāhmaṇo lokādhipatisahayogaṃ pucchati, ‘‘kasmā bhava’’ntiādinā pana tadaññavisesākaṅkhaṃ pucchatīti āha ‘‘aparenapi ākārena pucchatī’’ti.
कङ्खाति तण्हा अभिक्खणवसेन पवत्ता। अनेकसभावेसूति रूपादिवसेन अज्झत्तिकादिवसेन एवं नानासभावेसु आरम्मणेसु। अस्सादरागो लोभो अभिज्झाति नानप्पकारा। सेसकिलेसा वा दिट्ठिमानदोसादयो। निच्चकालं अवस्सिता सत्तानं अवस्सयभावत्ता। पजप्पापनवसेनाति पकारेहि तण्हायनवसेन। निरन्ताति अन्तरहिता निरवसेसा।
Kaṅkhāti taṇhā abhikkhaṇavasena pavattā. Anekasabhāvesūti rūpādivasena ajjhattikādivasena evaṃ nānāsabhāvesu ārammaṇesu. Assādarāgo lobho abhijjhāti nānappakārā. Sesakilesā vā diṭṭhimānadosādayo. Niccakālaṃ avassitā sattānaṃ avassayabhāvattā. Pajappāpanavasenāti pakārehi taṇhāyanavasena. Nirantāti antarahitā niravasesā.
अनुपगमनोति अनुपादानो। सब्बञ्ञुतञ्ञाणं दीपेति, तस्स हि वसेन एव नानासभावेसु भगवा समन्तचक्खुना पस्सतीति ‘‘सब्बे…पे॰… दस्सनो’’ति वुच्चति। अरहत्तं सन्धायाह, तञ्हि निप्परियायतो ‘‘अनुत्तर’’न्ति वुच्चति।
Anupagamanoti anupādāno. Sabbaññutaññāṇaṃ dīpeti, tassa hi vasena eva nānāsabhāvesu bhagavā samantacakkhunā passatīti ‘‘sabbe…pe… dassano’’ti vuccati. Arahattaṃ sandhāyāha, tañhi nippariyāyato ‘‘anuttara’’nti vuccati.
कट्ठहारसुत्तवण्णना निट्ठिता।
Kaṭṭhahārasuttavaṇṇanā niṭṭhitā.
Related texts:
तिपिटक (मूल) • Tipiṭaka (Mūla) / सुत्तपिटक • Suttapiṭaka / संयुत्तनिकाय • Saṃyuttanikāya / ८. कट्ठहारसुत्तं • 8. Kaṭṭhahārasuttaṃ
अट्ठकथा • Aṭṭhakathā / सुत्तपिटक (अट्ठकथा) • Suttapiṭaka (aṭṭhakathā) / संयुत्तनिकाय (अट्ठकथा) • Saṃyuttanikāya (aṭṭhakathā) / ८. कट्ठहारसुत्तवण्णना • 8. Kaṭṭhahārasuttavaṇṇanā
