၅. ကတ္ထီသုတ္တံ

5. Katthīsuttaṃ

၈၅. ဧကံ သမယံ အာယသ္မာ မဟာစုန္ဒော စေတီသု ဝိဟရတိ သဟဇာတိယံ။ တတ္ရ ခော အာယသ္မာ မဟာစုန္ဒော ဘိက္ခူ အာမန္တေသိ – ‘‘အာဝုသော ဘိက္ခဝေ’’တိ။ ‘‘အာဝုသော’’တိ ခော တေ ဘိက္ခူ အာယသ္မတော မဟာစုန္ဒသ္သ ပစ္စသ္သောသုံ။ အာယသ္မာ မဟာစုန္ဒော ဧတဒဝောစ –

85. Ekaṃ samayaṃ āyasmā mahācundo cetīsu viharati sahajātiyaṃ. Tatra kho āyasmā mahācundo bhikkhū āmantesi – ‘‘āvuso bhikkhave’’ti. ‘‘Āvuso’’ti kho te bhikkhū āyasmato mahācundassa paccassosuṃ. Āyasmā mahācundo etadavoca –

‘‘ဣဓာဝုသော, ဘိက္ခု ကတ္ထီ ဟောတိ ဝိကတ္ထီ အဓိဂမေသု – ‘အဟံ ပဌမံ ဈာနံ သမာပဇ္ဇာမိပိ ဝုဋ္ဌဟာမိပိ, အဟံ ဒုတိယံ ဈာနံ သမာပဇ္ဇာမိပိ ဝုဋ္ဌဟာမိပိ, အဟံ တတိယံ ဈာနံ သမာပဇ္ဇာမိပိ ဝုဋ္ဌဟာမိပိ, အဟံ စတုတ္ထံ ဈာနံ သမာပဇ္ဇာမိပိ ဝုဋ္ဌဟာမိပိ, အဟံ အာကာသာနဉ္စာယတနံ သမာပဇ္ဇာမိပိ ဝုဋ္ဌဟာမိပိ, အဟံ ဝိညာဏဉ္စာယတနံ သမာပဇ္ဇာမိပိ ဝုဋ္ဌဟာမိပိ, အဟံ အာကိဉ္စညာယတနံ သမာပဇ္ဇာမိပိ ဝုဋ္ဌဟာမိပိ, အဟံ နေဝသညာနာသညာယတနံ သမာပဇ္ဇာမိပိ ဝုဋ္ဌဟာမိပိ, အဟံ သညာဝေဒယိတနိရောဓံ သမာပဇ္ဇာမိပိ ဝုဋ္ဌဟာမိပီ’တိ။

‘‘Idhāvuso, bhikkhu katthī hoti vikatthī adhigamesu – ‘ahaṃ paṭhamaṃ jhānaṃ samāpajjāmipi vuṭṭhahāmipi, ahaṃ dutiyaṃ jhānaṃ samāpajjāmipi vuṭṭhahāmipi, ahaṃ tatiyaṃ jhānaṃ samāpajjāmipi vuṭṭhahāmipi, ahaṃ catutthaṃ jhānaṃ samāpajjāmipi vuṭṭhahāmipi, ahaṃ ākāsānañcāyatanaṃ samāpajjāmipi vuṭṭhahāmipi, ahaṃ viññāṇañcāyatanaṃ samāpajjāmipi vuṭṭhahāmipi, ahaṃ ākiñcaññāyatanaṃ samāpajjāmipi vuṭṭhahāmipi, ahaṃ nevasaññānāsaññāyatanaṃ samāpajjāmipi vuṭṭhahāmipi, ahaṃ saññāvedayitanirodhaṃ samāpajjāmipi vuṭṭhahāmipī’ti.

‘‘တမေနံ တထာဂတော ဝာ တထာဂတသာဝကော ဝာ ဈာယီ သမာပတ္တိကုသလော ပရစိတ္တကုသလော ပရစိတ္တပရိယာယကုသလော သမနုယုဉ္ဇတိ သမနုဂ္ဂာဟတိ သမနုဘာသတိ။ သော တထာဂတေန ဝာ တထာဂတသာဝကေန ဝာ ဈာယိနာ သမာပတ္တိကုသလေန ပရစိတ္တကုသလေန ပရစိတ္တပရိယာယကုသလေန သမနုယုဉ္ဇိယမာနော သမနုဂ္ဂာဟိယမာနော သမနုဘာသိယမာနော ဣရီဏံ အာပဇ္ဇတိ ဝိစိနံ အာပဇ္ဇတိ အနယံ အာပဇ္ဇတိ ဗ္ယသနံ အာပဇ္ဇတိ အနယဗ္ယသနံ အာပဇ္ဇတိ။

‘‘Tamenaṃ tathāgato vā tathāgatasāvako vā jhāyī samāpattikusalo paracittakusalo paracittapariyāyakusalo samanuyuñjati samanuggāhati samanubhāsati. So tathāgatena vā tathāgatasāvakena vā jhāyinā samāpattikusalena paracittakusalena paracittapariyāyakusalena samanuyuñjiyamāno samanuggāhiyamāno samanubhāsiyamāno irīṇaṃ āpajjati vicinaṃ āpajjati anayaṃ āpajjati byasanaṃ āpajjati anayabyasanaṃ āpajjati.

‘‘တမေနံ တထာဂတော ဝာ တထာဂတသာဝကော ဝာ ဈာယီ သမာပတ္တိကုသလော ပရစိတ္တကုသလော ပရစိတ္တပရိယာယကုသလော ဧဝံ စေတသာ စေတော ပရိစ္စ မနသိ ကရောတိ – ‘ကိံ နု ခော အယမာယသ္မာ ကတ္ထီ ဟောတိ ဝိကတ္ထီ အဓိဂမေသု – အဟံ ပဌမံ ဈာနံ သမာပဇ္ဇာမိပိ ဝုဋ္ဌဟာမိပိ။ပေ.။ အဟံ သညာဝေဒယိတနိရောဓံ သမာပဇ္ဇာမိပိ ဝုဋ္ဌဟာမိပီ’တိ။

‘‘Tamenaṃ tathāgato vā tathāgatasāvako vā jhāyī samāpattikusalo paracittakusalo paracittapariyāyakusalo evaṃ cetasā ceto paricca manasi karoti – ‘kiṃ nu kho ayamāyasmā katthī hoti vikatthī adhigamesu – ahaṃ paṭhamaṃ jhānaṃ samāpajjāmipi vuṭṭhahāmipi…pe… ahaṃ saññāvedayitanirodhaṃ samāpajjāmipi vuṭṭhahāmipī’ti.

‘‘တမေနံ တထာဂတော ဝာ တထာဂတသာဝကော ဝာ ဈာယီ သမာပတ္တိကုသလော ပရစိတ္တကုသလော ပရစိတ္တပရိယာယကုသလော ဧဝံ စေတသာ စေတော ပရိစ္စ ပဇာနာတိ –

‘‘Tamenaṃ tathāgato vā tathāgatasāvako vā jhāyī samāpattikusalo paracittakusalo paracittapariyāyakusalo evaṃ cetasā ceto paricca pajānāti –

‘ဒီဃရတ္တံ ခော အယမာယသ္မာ ခဏ္ဍကာရီ ဆိဒ္ဒကာရီ သဗလကာရီ ကမ္မာသကာရီ န သန္တတကာရီ န သန္တတဝုတ္တိ သီလေသု။ ဒုသ္သီလော ခော အယမာယသ္မာ။ ဒုသ္သိလ္ယံ ခော ပန တထာဂတပ္ပဝေဒိတေ ဓမ္မဝိနယေ ပရိဟာနမေတံ။

‘Dīgharattaṃ kho ayamāyasmā khaṇḍakārī chiddakārī sabalakārī kammāsakārī na santatakārī na santatavutti sīlesu. Dussīlo kho ayamāyasmā. Dussilyaṃ kho pana tathāgatappavedite dhammavinaye parihānametaṃ.

‘အသ္သဒ္ဓော ခော ပန အယမာယသ္မာ; အသ္သဒ္ဓိယံ ခော ပန တထာဂတပ္ပဝေဒိတေ ဓမ္မဝိနယေ ပရိဟာနမေတံ။

‘Assaddho kho pana ayamāyasmā; assaddhiyaṃ kho pana tathāgatappavedite dhammavinaye parihānametaṃ.

‘အပ္ပသ္သုတော ခော ပန အယမာယသ္မာ အနာစာရော; အပ္ပသစ္စံ ခော ပန တထာဂတပ္ပဝေဒိတေ ဓမ္မဝိနယေ ပရိဟာနမေတံ ။

‘Appassuto kho pana ayamāyasmā anācāro; appasaccaṃ kho pana tathāgatappavedite dhammavinaye parihānametaṃ .

‘ဒုဗ္ဗစော ခော ပန အယမာယသ္မာ; ဒောဝစသ္သတာ ခော ပန တထာဂတပ္ပဝေဒိတေ ဓမ္မဝိနယေ ပရိဟာနမေတံ။

‘Dubbaco kho pana ayamāyasmā; dovacassatā kho pana tathāgatappavedite dhammavinaye parihānametaṃ.

‘ပာပမိတ္တော ခော ပန အယမာယသ္မာ; ပာပမိတ္တတာ ခော ပန တထာဂတပ္ပဝေဒိတေ ဓမ္မဝိနယေ ပရိဟာနမေတံ။

‘Pāpamitto kho pana ayamāyasmā; pāpamittatā kho pana tathāgatappavedite dhammavinaye parihānametaṃ.

‘ကုသီတော ခော ပန အယမာယသ္မာ; ကောသဇ္ဇံ ခော ပန တထာဂတပ္ပဝေဒိတေ ဓမ္မဝိနယေ ပရိဟာနမေတံ။

‘Kusīto kho pana ayamāyasmā; kosajjaṃ kho pana tathāgatappavedite dhammavinaye parihānametaṃ.

‘မုဋ္ဌသ္သတိ ခော ပန အယမာယသ္မာ; မုဋ္ဌသ္သစ္စံ ခော ပန တထာဂတပ္ပဝေဒိတေ ဓမ္မဝိနယေ ပရိဟာနမေတံ။

‘Muṭṭhassati kho pana ayamāyasmā; muṭṭhassaccaṃ kho pana tathāgatappavedite dhammavinaye parihānametaṃ.

‘ကုဟကော ခော ပန အယမာယသ္မာ; ကောဟညံ ခော ပန တထာဂတပ္ပဝေဒိတေ ဓမ္မဝိနယေ ပရိဟာနမေတံ။

‘Kuhako kho pana ayamāyasmā; kohaññaṃ kho pana tathāgatappavedite dhammavinaye parihānametaṃ.

‘ဒုဗ္ဘရော ခော ပန အယမာယသ္မာ; ဒုဗ္ဘရတာ ခော ပန တထာဂတပ္ပဝေဒိတေ ဓမ္မဝိနယေ ပရိဟာနမေတံ။

‘Dubbharo kho pana ayamāyasmā; dubbharatā kho pana tathāgatappavedite dhammavinaye parihānametaṃ.

‘ဒုပ္ပညော ခော ပန အယမာယသ္မာ; ဒုပ္ပညတာ ခော ပန တထာဂတပ္ပဝေဒိတေ ဓမ္မဝိနယေ ပရိဟာနမေတံ’။

‘Duppañño kho pana ayamāyasmā; duppaññatā kho pana tathāgatappavedite dhammavinaye parihānametaṃ’.

‘‘သေယ္ယထာပိ, အာဝုသော, သဟာယကော သဟာယကံ ဧဝံ ဝဒေယ္ယ – ‘ယဒာ တေ, သမ္မ, ဓနေန ¹ ဓနကရဏီယံ အသ္သ, ယာစေယ္ယာသိ မံ ² ဓနံ။ ဒသ္သာမိ တေ ဓန’န္တိ။ သော ကိဉ္စိဒေဝ ဓနကရဏီယေ သမုပ္ပန္နေ သဟာယကော သဟာယကံ ဧဝံ ဝဒေယ္ယ – ‘အတ္ထော မေ, သမ္မ, ဓနေန။ ဒေဟိ မေ ဓန’န္တိ။ သော ဧဝံ ဝဒေယ္ယ – ‘တေန ဟိ, သမ္မ, ဣဓ ခနာဟီ’တိ။ သော တတ္ရ ခနန္တော နာဓိဂစ္ဆေယ္ယ။ သော ဧဝံ ဝဒေယ္ယ – ‘အလိကံ မံ, သမ္မ, အဝစ; တုစ္ဆကံ မံ, သမ္မ, အဝစ – ဣဓ ခနာဟီ’တိ။ သော ဧဝံ ဝဒေယ္ယ – ‘နာဟံ တံ, သမ္မ, အလိကံ အဝစံ, တုစ္ဆကံ အဝစံ။ တေန ဟိ, သမ္မ, ဣဓ ခနာဟီ’တိ။ သော တတ္ရပိ ခနန္တော နာဓိဂစ္ဆေယ္ယ။ သော ဧဝံ ဝဒေယ္ယ – ‘အလိကံ မံ, သမ္မ, အဝစ, တုစ္ဆကံ မံ, သမ္မ, အဝစ – ဣဓ ခနာဟီ’တိ။ သော ဧဝံ ဝဒေယ္ယ – ‘နာဟံ တံ, သမ္မ, အလိကံ အဝစံ, တုစ္ဆကံ အဝစံ ။ တေန ဟိ, သမ္မ, ဣဓ ခနာဟီ’တိ။ သော တတ္ရပိ ခနန္တော နာဓိဂစ္ဆေယ္ယ။ သော ဧဝံ ဝဒေယ္ယ – ‘အလိကံ မံ, သမ္မ, အဝစ, တုစ္ဆကံ မံ, သမ္မ, အဝစ – ဣဓ ခနာဟီ’တိ။ သော ဧဝံ ဝဒေယ္ယ – ‘နာဟံ တံ, သမ္မ, အလိကံ အဝစံ, တုစ္ဆကံ အဝစံ။ အပိ စ အဟမေဝ ဥမ္မာဒံ ပာပုဏိံ စေတသော ဝိပရိယာယ’န္တိ။

‘‘Seyyathāpi, āvuso, sahāyako sahāyakaṃ evaṃ vadeyya – ‘yadā te, samma, dhanena ³ dhanakaraṇīyaṃ assa, yāceyyāsi maṃ ⁴ dhanaṃ. Dassāmi te dhana’nti. So kiñcideva dhanakaraṇīye samuppanne sahāyako sahāyakaṃ evaṃ vadeyya – ‘attho me, samma, dhanena. Dehi me dhana’nti. So evaṃ vadeyya – ‘tena hi, samma, idha khanāhī’ti. So tatra khananto nādhigaccheyya. So evaṃ vadeyya – ‘alikaṃ maṃ, samma, avaca; tucchakaṃ maṃ, samma, avaca – idha khanāhī’ti. So evaṃ vadeyya – ‘nāhaṃ taṃ, samma, alikaṃ avacaṃ, tucchakaṃ avacaṃ. Tena hi, samma, idha khanāhī’ti. So tatrapi khananto nādhigaccheyya. So evaṃ vadeyya – ‘alikaṃ maṃ, samma, avaca, tucchakaṃ maṃ, samma, avaca – idha khanāhī’ti. So evaṃ vadeyya – ‘nāhaṃ taṃ, samma, alikaṃ avacaṃ, tucchakaṃ avacaṃ . Tena hi, samma, idha khanāhī’ti. So tatrapi khananto nādhigaccheyya. So evaṃ vadeyya – ‘alikaṃ maṃ, samma, avaca, tucchakaṃ maṃ, samma, avaca – idha khanāhī’ti. So evaṃ vadeyya – ‘nāhaṃ taṃ, samma, alikaṃ avacaṃ, tucchakaṃ avacaṃ. Api ca ahameva ummādaṃ pāpuṇiṃ cetaso vipariyāya’nti.

‘‘ဧဝမေဝံ ခော, အာဝုသော, ဘိက္ခု ကတ္ထီ ဟောတိ ဝိကတ္ထီ အဓိဂမေသု – ‘အဟံ ပဌမံ ဈာနံ သမာပဇ္ဇာမိပိ ဝုဋ္ဌဟာမိပိ, အဟံ ဒုတိယံ ဈာနံ သမာပဇ္ဇာမိပိ ဝုဋ္ဌဟာမိပိ, အဟံ တတိယံ ဈာနံ သမာပဇ္ဇာမိပိ ဝုဋ္ဌဟာမိပိ, အဟံ စတုတ္ထံ ဈာနံ သမာပဇ္ဇာမိပိ ဝုဋ္ဌဟာမိပိ, အဟံ အာကာသာနဉ္စာယတနံ သမာပဇ္ဇာမိပိ ဝုဋ္ဌဟာမိပိ, အဟံ ဝိညာဏဉ္စာယတနံ သမာပဇ္ဇာမိပိ ဝုဋ္ဌဟာမိပိ, အဟံ အာကိဉ္စညာယတနံ သမာပဇ္ဇာမိပိ ဝုဋ္ဌဟာမိပိ, အဟံ နေဝသညာနာသညာယတနံ သမာပဇ္ဇာမိပိ ဝုဋ္ဌဟာမိပိ, အဟံ သညာဝေဒယိတနိရောဓံ သမာပဇ္ဇာမိပိ ဝုဋ္ဌဟာမိပီ’တိ။

‘‘Evamevaṃ kho, āvuso, bhikkhu katthī hoti vikatthī adhigamesu – ‘ahaṃ paṭhamaṃ jhānaṃ samāpajjāmipi vuṭṭhahāmipi, ahaṃ dutiyaṃ jhānaṃ samāpajjāmipi vuṭṭhahāmipi, ahaṃ tatiyaṃ jhānaṃ samāpajjāmipi vuṭṭhahāmipi, ahaṃ catutthaṃ jhānaṃ samāpajjāmipi vuṭṭhahāmipi, ahaṃ ākāsānañcāyatanaṃ samāpajjāmipi vuṭṭhahāmipi, ahaṃ viññāṇañcāyatanaṃ samāpajjāmipi vuṭṭhahāmipi, ahaṃ ākiñcaññāyatanaṃ samāpajjāmipi vuṭṭhahāmipi, ahaṃ nevasaññānāsaññāyatanaṃ samāpajjāmipi vuṭṭhahāmipi, ahaṃ saññāvedayitanirodhaṃ samāpajjāmipi vuṭṭhahāmipī’ti.

‘‘တမေနံ တထာဂတော ဝာ တထာဂတသာဝကော ဝာ ဈာယီ သမာပတ္တိကုသလော ပရစိတ္တကုသလော ပရစိတ္တပရိယာယကုသလော သမနုယုဉ္ဇတိ သမနုဂ္ဂာဟတိ သမနုဘာသတိ။ သော တထာဂတေန ဝာ တထာဂတသာဝကေန ဝာ ဈာယိနာ သမာပတ္တိကုသလေန ပရစိတ္တကုသလေန ပရစိတ္တပရိယာယကုသလေန သမနုယုဉ္ဇိယမာနော သမနုဂ္ဂာဟိယမာနော သမနုဘာသိယမာနော ဣရီဏံ အာပဇ္ဇတိ ဝိစိနံ အာပဇ္ဇတိ အနယံ အာပဇ္ဇတိ ဗ္ယသနံ အာပဇ္ဇတိ အနယဗ္ယသနံ အာပဇ္ဇတိ။

‘‘Tamenaṃ tathāgato vā tathāgatasāvako vā jhāyī samāpattikusalo paracittakusalo paracittapariyāyakusalo samanuyuñjati samanuggāhati samanubhāsati. So tathāgatena vā tathāgatasāvakena vā jhāyinā samāpattikusalena paracittakusalena paracittapariyāyakusalena samanuyuñjiyamāno samanuggāhiyamāno samanubhāsiyamāno irīṇaṃ āpajjati vicinaṃ āpajjati anayaṃ āpajjati byasanaṃ āpajjati anayabyasanaṃ āpajjati.

‘‘တမေနံ တထာဂတော ဝာ တထာဂတသာဝကော ဝာ ဈာယီ သမာပတ္တိကုသလော ပရစိတ္တကုသလော ပရစိတ္တပရိယာယကုသလော ဧဝံ စေတသာ စေတော ပရိစ္စ မနသိ ကရောတိ – ‘ကိံ နု ခော အယမာယသ္မာ ကတ္ထီ ဟောတိ ဝိကတ္ထီ အဓိဂမေသု – အဟံ ပဌမံ ဈာနံ သမာပဇ္ဇာမိပိ။ပေ.။ အဟံ သညာဝေဒယိတနိရောဓံ သမာပဇ္ဇာမိပိ ဝုဋ္ဌဟာမိပီ’တိ။

‘‘Tamenaṃ tathāgato vā tathāgatasāvako vā jhāyī samāpattikusalo paracittakusalo paracittapariyāyakusalo evaṃ cetasā ceto paricca manasi karoti – ‘kiṃ nu kho ayamāyasmā katthī hoti vikatthī adhigamesu – ahaṃ paṭhamaṃ jhānaṃ samāpajjāmipi…pe… ahaṃ saññāvedayitanirodhaṃ samāpajjāmipi vuṭṭhahāmipī’ti.

‘‘တမေနံ တထာဂတော ဝာ တထာဂတသာဝကော ဝာ ဈာယီ သမာပတ္တိကုသလော ပရစိတ္တပရိယာယကုသလော စေတသာ စေတော ပရိစ္စ ပဇာနာတိ –

‘‘Tamenaṃ tathāgato vā tathāgatasāvako vā jhāyī samāpattikusalo paracittapariyāyakusalo cetasā ceto paricca pajānāti –

‘ဒီဃရတ္တံ ခော အယမာယသ္မာ ခဏ္ဍကာရီ ဆိဒ္ဒကာရီ သဗလကာရီ ကမ္မာသကာရီ, န သန္တတကာရီ န သန္တတဝုတ္တိ သီလေသု။ ဒုသ္သီလော ခော အယမာယသ္မာ; ဒုသ္သိလ္ယံ ခော ပန တထာဂတပ္ပဝေဒိတေ ဓမ္မဝိနယေ ပရိဟာနမေတံ။

‘Dīgharattaṃ kho ayamāyasmā khaṇḍakārī chiddakārī sabalakārī kammāsakārī, na santatakārī na santatavutti sīlesu. Dussīlo kho ayamāyasmā; dussilyaṃ kho pana tathāgatappavedite dhammavinaye parihānametaṃ.

‘အသ္သဒ္ဓော ခော ပန အယမာယသ္မာ; အသ္သဒ္ဓိယံ ခော ပန တထာဂတပ္ပဝေဒိတေ ဓမ္မဝိနယေ ပရိဟာနမေတံ ။

‘Assaddho kho pana ayamāyasmā; assaddhiyaṃ kho pana tathāgatappavedite dhammavinaye parihānametaṃ .

‘အပ္ပသ္သုတော ခော ပန အယမာယသ္မာ အနာစာရော; အပ္ပသစ္စံ ခော ပန တထာဂတပ္ပဝေဒိတေ ဓမ္မဝိနယေ ပရိဟာနမေတံ။

‘Appassuto kho pana ayamāyasmā anācāro; appasaccaṃ kho pana tathāgatappavedite dhammavinaye parihānametaṃ.