| Library / Tipiṭaka / ติปิฎก • Tipiṭaka / องฺคุตฺตรนิกาย • Aṅguttaranikāya |
๖. กฎุวิยสุตฺตํ
6. Kaṭuviyasuttaṃ
๑๒๙. เอกํ สมยํ ภควา พาราณสิยํ วิหรติ อิสิปตเน มิคทาเยฯ อถ โข ภควา ปุพฺพณฺหสมยํ นิวาเสตฺวา ปตฺตจีวรมาทาย พาราณสิํ ปิณฺฑาย ปาวิสิฯ อทฺทสา โข ภควา โคโยคปิลกฺขสฺมิํ 1 ปิณฺฑาย จรมาโน 2 อญฺญตรํ ภิกฺขุํ ริตฺตสฺสาทํ พาหิรสฺสาทํ มุฎฺฐสฺสติํ อสมฺปชานํ อสมาหิตํ วิพฺภนฺตจิตฺตํ ปากตินฺทฺริยํฯ ทิสฺวา ตํ ภิกฺขุํ เอตทโวจ –
129. Ekaṃ samayaṃ bhagavā bārāṇasiyaṃ viharati isipatane migadāye. Atha kho bhagavā pubbaṇhasamayaṃ nivāsetvā pattacīvaramādāya bārāṇasiṃ piṇḍāya pāvisi. Addasā kho bhagavā goyogapilakkhasmiṃ 3 piṇḍāya caramāno 4 aññataraṃ bhikkhuṃ rittassādaṃ bāhirassādaṃ muṭṭhassatiṃ asampajānaṃ asamāhitaṃ vibbhantacittaṃ pākatindriyaṃ. Disvā taṃ bhikkhuṃ etadavoca –
‘‘มา โข ตฺวํ, ภิกฺขุ, อตฺตานํ กฎุวิยมกาสิฯ ตํ วต ภิกฺขุ กฎุวิยกตํ อตฺตานํ อามคเนฺธน 5 อวสฺสุตํ มกฺขิกา นานุปติสฺสนฺติ นานฺวาสฺสวิสฺสนฺตีติ 6, เนตํ ฐานํ วิชฺชตี’’ติฯ อถ โข โส ภิกฺขุ ภควตา อิมินา โอวาเทน โอวทิโต สํเวคมาปาทิฯ อถ โข ภควา พาราณสิยํ ปิณฺฑาย จริตฺวา ปจฺฉาภตฺตํ ปิณฺฑปาตปฎิกฺกโนฺต ภิกฺขู อามเนฺตสิ –
‘‘Mā kho tvaṃ, bhikkhu, attānaṃ kaṭuviyamakāsi. Taṃ vata bhikkhu kaṭuviyakataṃ attānaṃ āmagandhena 7 avassutaṃ makkhikā nānupatissanti nānvāssavissantīti 8, netaṃ ṭhānaṃ vijjatī’’ti. Atha kho so bhikkhu bhagavatā iminā ovādena ovadito saṃvegamāpādi. Atha kho bhagavā bārāṇasiyaṃ piṇḍāya caritvā pacchābhattaṃ piṇḍapātapaṭikkanto bhikkhū āmantesi –
‘‘อิธาหํ, ภิกฺขเว, ปุพฺพณฺหสมยํ นิวาเสตฺวา ปตฺตจีวรมาทาย พาราณสิํ ปิณฺฑาย ปาวิสิํฯ อทฺทสํ โข อหํ, ภิกฺขเว, โคโยคปิลกฺขสฺมิํ ปิณฺฑาย จรมาโน อญฺญตรํ ภิกฺขุํ ริตฺตสฺสาทํ พาหิรสฺสาทํ มุฎฺฐสฺสติํ อสมฺปชานํ อสมาหิตํ วิพฺภนฺตจิตฺตํ ปากตินฺทฺริยํฯ ทิสฺวา ตํ ภิกฺขุํ เอตทโวจํ –
‘‘Idhāhaṃ, bhikkhave, pubbaṇhasamayaṃ nivāsetvā pattacīvaramādāya bārāṇasiṃ piṇḍāya pāvisiṃ. Addasaṃ kho ahaṃ, bhikkhave, goyogapilakkhasmiṃ piṇḍāya caramāno aññataraṃ bhikkhuṃ rittassādaṃ bāhirassādaṃ muṭṭhassatiṃ asampajānaṃ asamāhitaṃ vibbhantacittaṃ pākatindriyaṃ. Disvā taṃ bhikkhuṃ etadavocaṃ –
‘‘‘มา โข ตฺวํ, ภิกฺขุ, อตฺตานํ กฎุวิยมกาสิฯ ตํ วต ภิกฺขุ กฎุวิยกตํ อตฺตานํ อามคเนฺธน อวสฺสุตํ มกฺขิกา นานุปติสฺสนฺติ นานฺวาสฺสวิสฺสนฺตีติ, เนตํ ฐานํ วิชฺชตี’ติฯ อถ โข, ภิกฺขเว, โส ภิกฺขุ มยา อิมินา โอวาเทน โอวทิโต สํเวคมาปาที’’ติฯ เอวํ วุเตฺต อญฺญตโร ภิกฺขุ ภควนฺตํ เอตทโวจ – ‘‘กิํ นุ โข, ภเนฺต, กฎุวิยํ? โก อามคโนฺธ? กา มกฺขิกา’’ติ?
‘‘‘Mā kho tvaṃ, bhikkhu, attānaṃ kaṭuviyamakāsi. Taṃ vata bhikkhu kaṭuviyakataṃ attānaṃ āmagandhena avassutaṃ makkhikā nānupatissanti nānvāssavissantīti, netaṃ ṭhānaṃ vijjatī’ti. Atha kho, bhikkhave, so bhikkhu mayā iminā ovādena ovadito saṃvegamāpādī’’ti. Evaṃ vutte aññataro bhikkhu bhagavantaṃ etadavoca – ‘‘kiṃ nu kho, bhante, kaṭuviyaṃ? Ko āmagandho? Kā makkhikā’’ti?
‘‘อภิชฺฌา โข, ภิกฺขุ, กฎุวิยํ; พฺยาปาโท อามคโนฺธ; ปาปกา อกุสลา วิตกฺกา มกฺขิกาฯ ตํ วต, ภิกฺขุ, กฎุวิยกตํ อตฺตานํ อามคเนฺธน อวสฺสุตํ มกฺขิกา นานุปติสฺสนฺติ นานฺวาสฺสวิสฺสนฺตีติ, เนตํ ฐานํ วิชฺชตี’’ติฯ
‘‘Abhijjhā kho, bhikkhu, kaṭuviyaṃ; byāpādo āmagandho; pāpakā akusalā vitakkā makkhikā. Taṃ vata, bhikkhu, kaṭuviyakataṃ attānaṃ āmagandhena avassutaṃ makkhikā nānupatissanti nānvāssavissantīti, netaṃ ṭhānaṃ vijjatī’’ti.
‘‘อคุตฺตํ จกฺขุโสตสฺมิํ, อินฺทฺริเยสุ อสํวุตํ;
‘‘Aguttaṃ cakkhusotasmiṃ, indriyesu asaṃvutaṃ;
มกฺขิกานุปติสฺสนฺติ , สงฺกปฺปา ราคนิสฺสิตาฯ
Makkhikānupatissanti , saṅkappā rāganissitā.
‘‘กฎุวิยกโต ภิกฺขุ, อามคเนฺธ อวสฺสุโต;
‘‘Kaṭuviyakato bhikkhu, āmagandhe avassuto;
อารกา โหติ นิพฺพานา, วิฆาตเสฺสว ภาควาฯ
Ārakā hoti nibbānā, vighātasseva bhāgavā.
‘‘เย จ สีเลน สมฺปนฺนา, ปญฺญายูปสเมรตา;
‘‘Ye ca sīlena sampannā, paññāyūpasameratā;
อุปสนฺตา สุขํ เสนฺติ, นาสยิตฺวาน มกฺขิกา’’ติฯ ฉฎฺฐํ;
Upasantā sukhaṃ senti, nāsayitvāna makkhikā’’ti. chaṭṭhaṃ;
Footnotes:
Related texts:
อฎฺฐกถา • Aṭṭhakathā / สุตฺตปิฎก (อฎฺฐกถา) • Suttapiṭaka (aṭṭhakathā) / องฺคุตฺตรนิกาย (อฎฺฐกถา) • Aṅguttaranikāya (aṭṭhakathā) / ๖. กฎุวิยสุตฺตวณฺณนา • 6. Kaṭuviyasuttavaṇṇanā
ฎีกา • Tīkā / สุตฺตปิฎก (ฎีกา) • Suttapiṭaka (ṭīkā) / องฺคุตฺตรนิกาย (ฎีกา) • Aṅguttaranikāya (ṭīkā) / ๖. กฎุวิยสุตฺตวณฺณนา • 6. Kaṭuviyasuttavaṇṇanā
