| Library / Tipiṭaka / តិបិដក • Tipiṭaka / សំយុត្តនិកាយ (ដីកា) • Saṃyuttanikāya (ṭīkā) |
១០. កវិសុត្តវណ្ណនា
10. Kavisuttavaṇṇanā
៦០. គាយត្តិអាទិកោតិ ឆព្ពីសតិយា ឆន្ទេសុ គាយត្តិអាទិកោ ឧក្កតិបរិយោសានោ ឆន្ទោ គាថានំ និទានំ សមុដ្ឋានំ ‘‘សមុដ្ឋហតិ ឯតេនា’’តិ កត្វា។ តេហិ បន អនុដ្ឋុភាទិកោ ហោតីតិ អាហ ‘‘ឆន្ទោ គាថានំ និទាន’’ន្តិ។ បុព្ពបដ្ឋាបនគាថាតិ ធម្មកថាយ អាទិតោ អារោចនភាវជាននត្ថំ សតិជននំ វិយ បវត្តិតគាថា។ អក្ខរញ្ហិ បទំ ជនេតីតិ យស្មា អក្ខរសមុទាយោ បទំ, បទសមុទាយោ គាថា, សមុទាយោ ច សមុទាយីហិ ព្យញ្ជីយតិ តំបវត្តនតោ, តស្មា ព្យញ្ជនភាវេ ឋិតំ អក្ខរំ, តំសមុទាយោ បទំ, បទំ តំ វិយញ្ជេតា ជនេតា វិយ ហោតីតិ ‘‘អក្ខរញ្ហិ បទំ ជនេតី’’តិ វុត្តំ។ អក្ខរំ ហិ ឧច្ចារិតវិទ្ធំសិតាយ តំតំខណមត្តាវដ្ឋាយីបិ បរតោ បវត្តិយា មនោវិញ្ញាណវីថិយា សង្កលនវសេន ឯកជ្ឈំ កត្វា បទភាវេន គយ្ហមានំ យថាសង្កេតមត្ថំ ព្យញ្ជេតិ។ បទំ គាថំ ជនេតីតិ ឯត្ថាបិ ឯសេវ នយោ។ គាថា អត្ថំ បកាសេតីតិ គាថាសញ្ញិតោ បទសមុទាយោ កិរិយាការកសម្ពន្ធវសេន សម្ពន្ធិតោ កត្តុអធិប្បាយានុរូបំ អាលោចិតវិលោចិតំ សំហិតំ អត្ថំ វិភាវេតិ។ សមុទ្ទាទិបណ្ណត្តិនិស្សិតា វោហារសន្និស្សយេនេវ បវត្តតីតិ កត្វា។ តេនាហ ‘‘គាថា អារភន្តោ’’តិអាទិ។ អាសយោតិ អវស្សយោតិ អាហ ‘‘បតិដ្ឋា’’តិ កវិតោតិ វិចិត្តកថីអាទិតោ។
60.Gāyattiādikoti chabbīsatiyā chandesu gāyattiādiko ukkatipariyosāno chando gāthānaṃ nidānaṃ samuṭṭhānaṃ ‘‘samuṭṭhahati etenā’’ti katvā. Tehi pana anuṭṭhubhādiko hotīti āha ‘‘chando gāthānaṃ nidāna’’nti. Pubbapaṭṭhāpanagāthāti dhammakathāya ādito ārocanabhāvajānanatthaṃ satijananaṃ viya pavattitagāthā. Akkharañhi padaṃ janetīti yasmā akkharasamudāyo padaṃ, padasamudāyo gāthā, samudāyo ca samudāyīhi byañjīyati taṃpavattanato, tasmā byañjanabhāve ṭhitaṃ akkharaṃ, taṃsamudāyo padaṃ, padaṃ taṃ viyañjetā janetā viya hotīti ‘‘akkharañhi padaṃ janetī’’ti vuttaṃ. Akkharaṃ hi uccāritaviddhaṃsitāya taṃtaṃkhaṇamattāvaṭṭhāyīpi parato pavattiyā manoviññāṇavīthiyā saṅkalanavasena ekajjhaṃ katvā padabhāvena gayhamānaṃ yathāsaṅketamatthaṃ byañjeti. Padaṃ gāthaṃ janetīti etthāpi eseva nayo. Gāthā atthaṃ pakāsetīti gāthāsaññito padasamudāyo kiriyākārakasambandhavasena sambandhito kattuadhippāyānurūpaṃ ālocitavilocitaṃ saṃhitaṃ atthaṃ vibhāveti. Samuddādipaṇṇattinissitā vohārasannissayeneva pavattatīti katvā. Tenāha ‘‘gāthā ārabhanto’’tiādi. Āsayoti avassayoti āha ‘‘patiṭṭhā’’ti kavitoti vicittakathīādito.
កវិសុត្តវណ្ណនា និដ្ឋិតា។
Kavisuttavaṇṇanā niṭṭhitā.
ជរាវគ្គវណ្ណនា និដ្ឋិតា។
Jarāvaggavaṇṇanā niṭṭhitā.
Related texts:
តិបិដក (មូល) • Tipiṭaka (Mūla) / សុត្តបិដក • Suttapiṭaka / សំយុត្តនិកាយ • Saṃyuttanikāya / ១០. កវិសុត្តំ • 10. Kavisuttaṃ
អដ្ឋកថា • Aṭṭhakathā / សុត្តបិដក (អដ្ឋកថា) • Suttapiṭaka (aṭṭhakathā) / សំយុត្តនិកាយ (អដ្ឋកថា) • Saṃyuttanikāya (aṭṭhakathā) / ១០. កវិសុត្តវណ្ណនា • 10. Kavisuttavaṇṇanā
