Library / Tipiṭaka / တိပိဋက • Tipiṭaka / သံယုတ္တနိကာယ (ဋီကာ) • Saṃyuttanikāya (ṭīkā) |
၁၀. ကဝိသုတ္တဝဏ္ဏနာ
10. Kavisuttavaṇṇanā
၆၀. ဂာယတ္တိအာဒိကောတိ ဆဗ္ဗီသတိယာ ဆန္ဒေသု ဂာယတ္တိအာဒိကော ဥက္ကတိပရိယောသာနော ဆန္ဒော ဂာထာနံ နိဒာနံ သမုဋ္ဌာနံ ‘‘သမုဋ္ဌဟတိ ဧတေနာ’’တိ ကတ္ဝာ။ တေဟိ ပန အနုဋ္ဌုဘာဒိကော ဟောတီတိ အာဟ ‘‘ဆန္ဒော ဂာထာနံ နိဒာန’’န္တိ။ ပုဗ္ဗပဋ္ဌာပနဂာထာတိ ဓမ္မကထာယ အာဒိတော အာရောစနဘာဝဇာနနတ္ထံ သတိဇနနံ ဝိယ ပဝတ္တိတဂာထာ။ အက္ခရဉ္ဟိ ပဒံ ဇနေတီတိ ယသ္မာ အက္ခရသမုဒာယော ပဒံ, ပဒသမုဒာယော ဂာထာ, သမုဒာယော စ သမုဒာယီဟိ ဗ္ယဉ္ဇီယတိ တံပဝတ္တနတော, တသ္မာ ဗ္ယဉ္ဇနဘာဝေ ဌိတံ အက္ခရံ, တံသမုဒာယော ပဒံ, ပဒံ တံ ဝိယဉ္ဇေတာ ဇနေတာ ဝိယ ဟောတီတိ ‘‘အက္ခရဉ္ဟိ ပဒံ ဇနေတီ’’တိ ဝုတ္တံ။ အက္ခရံ ဟိ ဥစ္စာရိတဝိဒ္ဓံသိတာယ တံတံခဏမတ္တာဝဋ္ဌာယီပိ ပရတော ပဝတ္တိယာ မနောဝိညာဏဝီထိယာ သင္ကလနဝသေန ဧကဇ္ဈံ ကတ္ဝာ ပဒဘာဝေန ဂယ္ဟမာနံ ယထာသင္ကေတမတ္ထံ ဗ္ယဉ္ဇေတိ။ ပဒံ ဂာထံ ဇနေတီတိ ဧတ္ထာပိ ဧသေဝ နယော။ ဂာထာ အတ္ထံ ပကာသေတီတိ ဂာထာသညိတော ပဒသမုဒာယော ကိရိယာကာရကသမ္ဗန္ဓဝသေန သမ္ဗန္ဓိတော ကတ္တုအဓိပ္ပာယာနုရူပံ အာလောစိတဝိလောစိတံ သံဟိတံ အတ္ထံ ဝိဘာဝေတိ။ သမုဒ္ဒာဒိပဏ္ဏတ္တိနိသ္သိတာ ဝောဟာရသန္နိသ္သယေနေဝ ပဝတ္တတီတိ ကတ္ဝာ။ တေနာဟ ‘‘ဂာထာ အာရဘန္တော’’တိအာဒိ။ အာသယောတိ အဝသ္သယောတိ အာဟ ‘‘ပတိဋ္ဌာ’’တိ ကဝိတောတိ ဝိစိတ္တကထီအာဒိတော။
60.Gāyattiādikoti chabbīsatiyā chandesu gāyattiādiko ukkatipariyosāno chando gāthānaṃ nidānaṃ samuṭṭhānaṃ ‘‘samuṭṭhahati etenā’’ti katvā. Tehi pana anuṭṭhubhādiko hotīti āha ‘‘chando gāthānaṃ nidāna’’nti. Pubbapaṭṭhāpanagāthāti dhammakathāya ādito ārocanabhāvajānanatthaṃ satijananaṃ viya pavattitagāthā. Akkharañhi padaṃ janetīti yasmā akkharasamudāyo padaṃ, padasamudāyo gāthā, samudāyo ca samudāyīhi byañjīyati taṃpavattanato, tasmā byañjanabhāve ṭhitaṃ akkharaṃ, taṃsamudāyo padaṃ, padaṃ taṃ viyañjetā janetā viya hotīti ‘‘akkharañhi padaṃ janetī’’ti vuttaṃ. Akkharaṃ hi uccāritaviddhaṃsitāya taṃtaṃkhaṇamattāvaṭṭhāyīpi parato pavattiyā manoviññāṇavīthiyā saṅkalanavasena ekajjhaṃ katvā padabhāvena gayhamānaṃ yathāsaṅketamatthaṃ byañjeti. Padaṃ gāthaṃ janetīti etthāpi eseva nayo. Gāthā atthaṃ pakāsetīti gāthāsaññito padasamudāyo kiriyākārakasambandhavasena sambandhito kattuadhippāyānurūpaṃ ālocitavilocitaṃ saṃhitaṃ atthaṃ vibhāveti. Samuddādipaṇṇattinissitā vohārasannissayeneva pavattatīti katvā. Tenāha ‘‘gāthā ārabhanto’’tiādi. Āsayoti avassayoti āha ‘‘patiṭṭhā’’ti kavitoti vicittakathīādito.
ကဝိသုတ္တဝဏ္ဏနာ နိဋ္ဌိတာ။
Kavisuttavaṇṇanā niṭṭhitā.
ဇရာဝဂ္ဂဝဏ္ဏနာ နိဋ္ဌိတာ။
Jarāvaggavaṇṇanā niṭṭhitā.
Related texts:
တိပိဋက (မူလ) • Tipiṭaka (Mūla) / သုတ္တပိဋက • Suttapiṭaka / သံယုတ္တနိကာယ • Saṃyuttanikāya / ၁၀. ကဝိသုတ္တံ • 10. Kavisuttaṃ
အဋ္ဌကထာ • Aṭṭhakathā / သုတ္တပိဋက (အဋ္ဌကထာ) • Suttapiṭaka (aṭṭhakathā) / သံယုတ္တနိကာယ (အဋ္ဌကထာ) • Saṃyuttanikāya (aṭṭhakathā) / ၁၀. ကဝိသုတ္တဝဏ္ဏနာ • 10. Kavisuttavaṇṇanā