Library / Tipiṭaka / തിപിടക • Tipiṭaka / ഖുദ്ദസിക്ഖാ-മൂലസിക്ഖാ • Khuddasikkhā-mūlasikkhā

    ൩൩. കായബന്ധനനിദ്ദേസവണ്ണനാ

    33. Kāyabandhananiddesavaṇṇanā

    ൨൩൫. ബന്ധീയതി അനേനാതി ബന്ധനം, കായസ്സ ബന്ധനം കായബന്ധനം, നത്ഥി കായബന്ധനമേതസ്സാതി അകായബന്ധനോ. ദുക്കടന്തി സഞ്ചിച്ച വാ അസഞ്ചിച്ച വാ പവിസേയ്യ ചേ, ദുക്കടം. അസതിയാ ഗതോ യത്ഥ സരതി, തത്ഥേവ ബന്ധേയ്യാതി സമ്ബന്ധോ. ഗതോതി അന്തോഗാമം ഗതോ. സരിത്വാ യാവ ന ബന്ധതി, ന താവ പിണ്ഡായ ചരിതബ്ബം.

    235. Bandhīyati anenāti bandhanaṃ, kāyassa bandhanaṃ kāyabandhanaṃ, natthi kāyabandhanametassāti akāyabandhano. Dukkaṭanti sañcicca vā asañcicca vā paviseyya ce, dukkaṭaṃ. Asatiyā gato yattha sarati, tattheva bandheyyāti sambandho. Gatoti antogāmaṃ gato. Saritvā yāva na bandhati, na tāva piṇḍāya caritabbaṃ.

    ൨൩൬. ‘‘പട്ടികാ’’തിആദിനാ സബ്ബസങ്ഗാഹകം കായബന്ധനം നിദ്ദിസതി. പട്ടികാതി പകതിവീതാ വാ മച്ഛകണ്ടകഖജ്ജൂരിപത്തവായിമാ വാ. സൂകരാനം അന്തം സൂകരന്തം. ഇധ പന തംസദിസം വുച്ചതി. ചതുരസ്സം അകത്വാ സജ്ജിതം മുദ്ദികകായബന്ധനമ്പി സങ്ഗഹേത്വാ ‘‘ഏകാ രജ്ജൂ’’തി വുത്തം. തം പന രജ്ജുകം ബന്ധന്തേന ഏകഗുണമേവ കത്വാ ബന്ധിതും വട്ടതി, മജ്ഝേ ഭിന്ദിത്വാ ദിഗുണം കത്വാ ബന്ധിതും ന വട്ടതി. ദിഗുണം പന അകത്വാ സതവാരമ്പി പുനപ്പുനം ആവിജ്ഝിത്വാ ബന്ധിതും വട്ടതി, പാമങ്ഗസണ്ഠാനം പന ഏകമ്പി ന വട്ടതി . ബഹുരജ്ജുകേ ഏകതോ കത്വാ ഏകേന നിരന്തരം വേഠേത്വാ കതം ‘‘ബഹുരജ്ജുക’’ന്തി ന വത്തബ്ബം, തം വട്ടതി. തദനുലോമികാതി തേസം പട്ടികാസൂകരന്താനം ദ്വിന്നം ദ്വേ ഇമേ യഥാക്കമമനുലോമികാ.

    236.‘‘Paṭṭikā’’tiādinā sabbasaṅgāhakaṃ kāyabandhanaṃ niddisati. Paṭṭikāti pakativītā vā macchakaṇṭakakhajjūripattavāyimā vā. Sūkarānaṃ antaṃ sūkarantaṃ. Idha pana taṃsadisaṃ vuccati. Caturassaṃ akatvā sajjitaṃ muddikakāyabandhanampi saṅgahetvā ‘‘ekā rajjū’’ti vuttaṃ. Taṃ pana rajjukaṃ bandhantena ekaguṇameva katvā bandhituṃ vaṭṭati, majjhe bhinditvā diguṇaṃ katvā bandhituṃ na vaṭṭati. Diguṇaṃ pana akatvā satavārampi punappunaṃ āvijjhitvā bandhituṃ vaṭṭati, pāmaṅgasaṇṭhānaṃ pana ekampi na vaṭṭati . Bahurajjuke ekato katvā ekena nirantaraṃ veṭhetvā kataṃ ‘‘bahurajjuka’’nti na vattabbaṃ, taṃ vaṭṭati. Tadanulomikāti tesaṃ paṭṭikāsūkarantānaṃ dvinnaṃ dve ime yathākkamamanulomikā.

    ൨൩൭-൮. പട്ടികാ കീദിസീ വട്ടതീതി ആഹ ‘‘മച്ഛാ’’തിആദി. പട്ടികാ മച്ഛകണ്ടകഖജ്ജൂരിപത്താ വാ മട്ഠാ വാ ലബ്ഭാതി സമ്ബന്ധോ. കണ്ടക-സദ്ദേന പത്ത-സദ്ദേന ച തദാകാരോ വുച്ചതി, ഉപചാരതോ ഹി മച്ഛാനം കണ്ടകാകാരോ ച ഖജ്ജൂരീനം പത്താകാരോ ച ഏതിസ്സാതി സമാസോ. മട്ഠാതി പകതിവീതാ. ടീകായം പന ‘‘ഏതേ മച്ഛകണ്ടകാദയോ മട്ഠാ വികാരരഹിതാ പട്ടികാ ച തദന്തോഗധാതി അധിപ്പായോ’’തി വുത്തം. കഥം തേസമന്തോഗധതാ? യതോ താനിയേവ പട്ടികാ നാമാതി. തഥാ ച വുത്തം അട്ഠകഥായം ‘‘പകതിവീതാ വാ മച്ഛകണ്ടകവായിമാ വാ പട്ടികാ വട്ടതീ’’തി (ചൂളവ॰ അട്ഠ॰ ൨൭൮). ഏത്ഥ പന മച്ഛകണ്ടകേയേവ ഖജ്ജൂരിപത്തം പവിട്ഠം. ചതസ്സോപി ദസാ ലബ്ഭാതി സമ്ബന്ധോ. ചതസ്സോതി ഉക്കട്ഠപരിച്ഛേദേന വുത്തം, തസ്മാ തതോ ഊനാപി വട്ടന്തി. അന്തേതി കായബന്ധനസ്സ ഉഭയന്തേ ദിഗുണസുത്തകം ലബ്ഭന്തി സമ്ബന്ധോ. ഗുണോ ബന്ധനഭൂതം സുത്തകം ഗുണസുത്തകം. ‘‘ഗുണോ പടലരാസീസു, ആനിസംസേ ച ബന്ധനേ’’തി ഹി അഭിധാനപ്പദീപികാ. ദ്വിന്നം ഗുണസുത്തകാനം സമാഹാരോ ദിഗുണസുത്തകം. തം ദസാമുഖസ്സ ഥിരഭാവായ കോട്ടേതും വട്ടതി, ന സോഭനത്ഥം. തേനാഹ ‘‘മാലാദി’’ന്തിആദി.

    237-8. Paṭṭikā kīdisī vaṭṭatīti āha ‘‘macchā’’tiādi. Paṭṭikā macchakaṇṭakakhajjūripattā vā maṭṭhā vā labbhāti sambandho. Kaṇṭaka-saddena patta-saddena ca tadākāro vuccati, upacārato hi macchānaṃ kaṇṭakākāro ca khajjūrīnaṃ pattākāro ca etissāti samāso. Maṭṭhāti pakativītā. Ṭīkāyaṃ pana ‘‘ete macchakaṇṭakādayo maṭṭhā vikārarahitā paṭṭikā ca tadantogadhāti adhippāyo’’ti vuttaṃ. Kathaṃ tesamantogadhatā? Yato tāniyeva paṭṭikā nāmāti. Tathā ca vuttaṃ aṭṭhakathāyaṃ ‘‘pakativītā vā macchakaṇṭakavāyimā vā paṭṭikā vaṭṭatī’’ti (cūḷava. aṭṭha. 278). Ettha pana macchakaṇṭakeyeva khajjūripattaṃ paviṭṭhaṃ. Catassopi dasā labbhāti sambandho. Catassoti ukkaṭṭhaparicchedena vuttaṃ, tasmā tato ūnāpi vaṭṭanti. Anteti kāyabandhanassa ubhayante diguṇasuttakaṃ labbhanti sambandho. Guṇo bandhanabhūtaṃ suttakaṃ guṇasuttakaṃ. ‘‘Guṇo paṭalarāsīsu, ānisaṃse ca bandhane’’ti hi abhidhānappadīpikā. Dvinnaṃ guṇasuttakānaṃ samāhāro diguṇasuttakaṃ. Taṃ dasāmukhassa thirabhāvāya koṭṭetuṃ vaṭṭati, na sobhanatthaṃ. Tenāha ‘‘mālādi’’ntiādi.

    മാലാദിം കക്കടച്ഛാദിം കുഞ്ജരച്ഛാദിഞ്ച ദസ്സേത്വാ ഗുണസുത്തകകോട്ടിതാ പട്ടികാ ന കപ്പതീതി സമ്ബന്ധോ. ‘‘മാലാദി’’ന്തിആദീസു ആദി-സദ്ദേന താദിസം യം കിഞ്ചി വികാരരൂപം ഗയ്ഹതി. കക്കടാനം വിയ അച്ഛീനി, താനി ആദീനി യസ്സാതി സമാസോ. തഥാ കുഞ്ജരച്ഛാദിന്തി.

    Mālādiṃ kakkaṭacchādiṃ kuñjaracchādiñca dassetvā guṇasuttakakoṭṭitā paṭṭikā na kappatīti sambandho. ‘‘Mālādi’’ntiādīsu ādi-saddena tādisaṃ yaṃ kiñci vikārarūpaṃ gayhati. Kakkaṭānaṃ viya acchīni, tāni ādīni yassāti samāso. Tathā kuñjaracchādinti.

    ൨൩൯. ഘടകന്തി ഘടകാകാരവട്ടലേഖാരൂപം. മകരമുഖാദിന്തി ഏത്ഥ മകരമുഖം നാമ മകരമുഖസണ്ഠാനം . ബിന്ദു പന ആഗമവസേന വുത്തോ. ആദി-സദ്ദേന ദേഡ്ഡുഭസീസാദിവികാരരൂപം യം കിഞ്ചി സങ്ഗയ്ഹതി. ദസാമുഖേതി ദസാനം മുഖഭൂതേ അന്തേ ഏതാനി ന കപ്പന്തീതി സമ്ബന്ധോ. വിധേ ഉഭന്തേ ഘടകാ ലേഖാ അഞ്ഞം ചിത്തകഞ്ച ന കപ്പന്തീതി സമ്ബന്ധോ. ഘടകാതി ഘടകതോ. ലേഖാതി ലേഖായ. പഞ്ചമിയാ ലോപോ. വിധേതി കായബന്ധനസ്സ പാസന്തേ ദസാമൂലേ തസ്സ ഥിരഭാവത്ഥം കത്തബ്ബേ ദന്തവിസാണാദിമയേ വിധേ.

    239.Ghaṭakanti ghaṭakākāravaṭṭalekhārūpaṃ. Makaramukhādinti ettha makaramukhaṃ nāma makaramukhasaṇṭhānaṃ . Bindu pana āgamavasena vutto. Ādi-saddena deḍḍubhasīsādivikārarūpaṃ yaṃ kiñci saṅgayhati. Dasāmukheti dasānaṃ mukhabhūte ante etāni na kappantīti sambandho. Vidhe ubhante ghaṭakā lekhā aññaṃ cittakañca na kappantīti sambandho. Ghaṭakāti ghaṭakato. Lekhāti lekhāya. Pañcamiyā lopo. Vidheti kāyabandhanassa pāsante dasāmūle tassa thirabhāvatthaṃ kattabbe dantavisāṇādimaye vidhe.

    ൨൪൦. ദേഡ്ഡുഭകന്തി ഉദകസപ്പസീസസദിസം. മുരജന്തി നാനാവണ്ണേഹി സുത്തേഹി മുരജവട്ടിസണ്ഠാനം വേഠേത്വാ കതം. ടീകായം പന ‘‘മുരജന്തി ബഹുരജ്ജുകേ ഏകതോ സങ്കഡ്ഢിത്വാ ഏകായ രജ്ജുയാ പലിവേഠേത്വാ കതരജ്ജൂ’’തി വുത്തം, തം ‘‘ബഹുരജ്ജുകേ ഏകതോ കത്വാ’’തിആദിനാ ഹേട്ഠാ വുത്തഅട്ഠകഥാവചനേന വിരുജ്ഝതി. മദ്ദവീണന്തി പാമങ്ഗസണ്ഠാനം. കലാബുകന്തി ബഹുരജ്ജുകം. തേസം ‘‘ന കപ്പതീ’’തി ഇമിനാ സമ്ബന്ധോ. ദ്വേ മജ്ഝിമാതി മജ്ഝേ ഭവാ മുരജമദ്ദവീണസങ്ഖാതാ ദ്വേ.

    240.Deḍḍubhakanti udakasappasīsasadisaṃ. Murajanti nānāvaṇṇehi suttehi murajavaṭṭisaṇṭhānaṃ veṭhetvā kataṃ. Ṭīkāyaṃ pana ‘‘murajanti bahurajjuke ekato saṅkaḍḍhitvā ekāya rajjuyā paliveṭhetvā katarajjū’’ti vuttaṃ, taṃ ‘‘bahurajjuke ekato katvā’’tiādinā heṭṭhā vuttaaṭṭhakathāvacanena virujjhati. Maddavīṇanti pāmaṅgasaṇṭhānaṃ. Kalābukanti bahurajjukaṃ. Tesaṃ ‘‘na kappatī’’ti iminā sambandho. Dve majjhimāti majjhe bhavā murajamaddavīṇasaṅkhātā dve.

    ൨൪൧. ഗണ്ഠിയോ ചാപീതി ചീവരസ്സ ഗണ്ഠിയോ ചാപി. തമ്മയാതി തേഹി വേളുആദീഹി നിബ്ബത്താ. പസങ്ഗേന പനേതം വുത്തന്തി.

    241.Gaṇṭhiyo cāpīti cīvarassa gaṇṭhiyo cāpi. Tammayāti tehi veḷuādīhi nibbattā. Pasaṅgena panetaṃ vuttanti.

    കായബന്ധനനിദ്ദേസവണ്ണനാ നിട്ഠിതാ.

    Kāyabandhananiddesavaṇṇanā niṭṭhitā.

    സുമങ്ഗലപ്പസാദനിയാ നാമ ടീകായ

    Sumaṅgalappasādaniyā nāma ṭīkāya

    പഠമഭാണവാരവണ്ണനാ നിട്ഠിതാ.

    Paṭhamabhāṇavāravaṇṇanā niṭṭhitā.





    © 1991-2023 The Titi Tudorancea Bulletin | Titi Tudorancea® is a Registered Trademark | Terms of use and privacy policy
    Contact