| Library / Tipiṭaka / तिपिटक • Tipiṭaka / मज्झिमनिकाय (अट्ठकथा) • Majjhimanikāya (aṭṭhakathā) |
९. कायगतासतिसुत्तवण्णना
9. Kāyagatāsatisuttavaṇṇanā
१५३-४. एवं मे सुतन्ति कायगतासतिसुत्तं। तत्थ गेहसिताति पञ्चकामगुणनिस्सिता। सरसङ्कप्पाति धावनसङ्कप्पा। सरन्तीति हि सरा, धावन्तीति अत्थो। अज्झत्तमेवाति गोचरज्झत्तस्मिंयेव। कायगतासतिन्ति कायपरिग्गाहिकम्पि कायारम्मणम्पि सतिं। कायपरिग्गाहिकन्ति वुत्ते समथो कथितो होति, कायारम्मणन्ति वुत्ते विपस्सना। उभयेन समथविपस्सना कथिता होन्ति।
153-4.Evaṃme sutanti kāyagatāsatisuttaṃ. Tattha gehasitāti pañcakāmaguṇanissitā. Sarasaṅkappāti dhāvanasaṅkappā. Sarantīti hi sarā, dhāvantīti attho. Ajjhattamevāti gocarajjhattasmiṃyeva. Kāyagatāsatinti kāyapariggāhikampi kāyārammaṇampi satiṃ. Kāyapariggāhikanti vutte samatho kathito hoti, kāyārammaṇanti vutte vipassanā. Ubhayena samathavipassanā kathitā honti.
पुन चपरं…पे॰… एवम्पि, भिक्खवे, भिक्खु कायगतासतिं भावेतीति सतिपट्ठाने चुद्दसविधेन कायानुपस्सना कथिता।
Puna caparaṃ…pe… evampi, bhikkhave, bhikkhu kāyagatāsatiṃ bhāvetīti satipaṭṭhāne cuddasavidhena kāyānupassanā kathitā.
१५६. अन्तोगधावास्साति तस्स भिक्खुनो भावनाय अब्भन्तरगताव होन्ति। विज्जाभागियाति एत्थ सम्पयोगवसेन विज्जं भजन्तीति विज्जाभागिया। विज्जाभागे विज्जाकोट्ठासे वत्तन्तीतिपि विज्जाभागिया। तत्थ विपस्सनाञाणं, मनोमयिद्धि, छ अभिञ्ञाति अट्ठ विज्जा। पुरिमेन अत्थेन ताहि सम्पयुत्तधम्मापि विज्जाभागिया। पच्छिमेन अत्थेन तासु या काचि एका विज्जा विज्जा, सेसा विज्जाभागियाति एवं विज्जापि विज्जाय सम्पयुत्ता धम्मापि विज्जाभागियातेव वेदितब्बा। चेतसा फुटोति एत्थ दुविधं फरणं आपोफरणञ्च, दिब्बचक्खुफरणञ्च, तत्थ आपोकसिणं समापज्जित्वा आपेन फरणं आपोफरणं नाम। एवं फुटेपि महासमुद्दे सब्बा समुद्दङ्गमा कुन्नदियो अन्तोगधाव होन्ति, आलोकं पन वड्ढेत्वा दिब्बचक्खुना सकलसमुद्दस्स दस्सनं दिब्बचक्खुफरणं नाम। एवं फरणेपि महासमुद्दे सब्बा समुद्दङ्गमा कुन्नदियो अन्तोगधाव होन्ति।
156.Antogadhāvāssāti tassa bhikkhuno bhāvanāya abbhantaragatāva honti. Vijjābhāgiyāti ettha sampayogavasena vijjaṃ bhajantīti vijjābhāgiyā. Vijjābhāge vijjākoṭṭhāse vattantītipi vijjābhāgiyā. Tattha vipassanāñāṇaṃ, manomayiddhi, cha abhiññāti aṭṭha vijjā. Purimena atthena tāhi sampayuttadhammāpi vijjābhāgiyā. Pacchimena atthena tāsu yā kāci ekā vijjā vijjā, sesā vijjābhāgiyāti evaṃ vijjāpi vijjāya sampayuttā dhammāpi vijjābhāgiyāteva veditabbā. Cetasā phuṭoti ettha duvidhaṃ pharaṇaṃ āpopharaṇañca, dibbacakkhupharaṇañca, tattha āpokasiṇaṃ samāpajjitvā āpena pharaṇaṃ āpopharaṇaṃ nāma. Evaṃ phuṭepi mahāsamudde sabbā samuddaṅgamā kunnadiyo antogadhāva honti, ālokaṃ pana vaḍḍhetvā dibbacakkhunā sakalasamuddassa dassanaṃ dibbacakkhupharaṇaṃ nāma. Evaṃ pharaṇepi mahāsamudde sabbā samuddaṅgamā kunnadiyo antogadhāva honti.
ओतारन्ति विवरं छिद्दं। आरम्मणन्ति किलेसुप्पत्तिपच्चयं। लभेथ ओतारन्ति लभेय्य पवेसनं, विनिविज्झित्वा याव परियोसाना गच्छेय्याति अत्थो। निक्खेपनन्ति निक्खिपनट्ठानं।
Otāranti vivaraṃ chiddaṃ. Ārammaṇanti kilesuppattipaccayaṃ. Labhetha otāranti labheyya pavesanaṃ, vinivijjhitvā yāva pariyosānā gaccheyyāti attho. Nikkhepananti nikkhipanaṭṭhānaṃ.
१५७. एवं अभावितकायगतासतिं पुग्गलं अल्लमत्तिकपुञ्जादीहि उपमेत्वा इदानि भावितकायगतासतिं सारफलकादीहि उपमेतुं सेय्यथापीतिआदिमाह। तत्थ अग्गळफलकन्ति कवाटं।
157. Evaṃ abhāvitakāyagatāsatiṃ puggalaṃ allamattikapuñjādīhi upametvā idāni bhāvitakāyagatāsatiṃ sāraphalakādīhi upametuṃ seyyathāpītiādimāha. Tattha aggaḷaphalakanti kavāṭaṃ.
१५८. काकपेय्योति मुखवट्टियं निसीदित्वा काकेन गीवं अनामेत्वाव पातब्बो। अभिञ्ञासच्छिकरणीयस्साति अभिञ्ञाय सच्छिकातब्बस्स। सक्खिभब्बतं पापुणातीति पच्चक्खभावं पापुणाति। सति सति आयतनेति सतिसति कारणे। किं पनेत्थ कारणन्ति? अभिञ्ञाव कारणं। आळिबन्धाति मरियादबद्धा।
158.Kākapeyyoti mukhavaṭṭiyaṃ nisīditvā kākena gīvaṃ anāmetvāva pātabbo. Abhiññāsacchikaraṇīyassāti abhiññāya sacchikātabbassa. Sakkhibhabbataṃpāpuṇātīti paccakkhabhāvaṃ pāpuṇāti. Sati sati āyataneti satisati kāraṇe. Kiṃ panettha kāraṇanti? Abhiññāva kāraṇaṃ. Āḷibandhāti mariyādabaddhā.
यानीकतायाति युत्तयानं विय कताय। वत्थुकतायाति पतिट्ठाकताय। अनुट्ठितायाति अनुप्पवत्तिताय। परिचितायाति परिचयकताय। सुसमारद्धायाति सुट्ठु समारद्धाय सुसम्पग्गहिताय। सेसं सब्बत्थ उत्तानमेवाति।
Yānīkatāyāti yuttayānaṃ viya katāya. Vatthukatāyāti patiṭṭhākatāya. Anuṭṭhitāyāti anuppavattitāya. Paricitāyāti paricayakatāya. Susamāraddhāyāti suṭṭhu samāraddhāya susampaggahitāya. Sesaṃ sabbattha uttānamevāti.
पपञ्चसूदनिया मज्झिमनिकायट्ठकथाय
Papañcasūdaniyā majjhimanikāyaṭṭhakathāya
कायगतासतिसुत्तवण्णना निट्ठिता।
Kāyagatāsatisuttavaṇṇanā niṭṭhitā.
Related texts:
तिपिटक (मूल) • Tipiṭaka (Mūla) / सुत्तपिटक • Suttapiṭaka / मज्झिमनिकाय • Majjhimanikāya / ९. कायगतासतिसुत्तं • 9. Kāyagatāsatisuttaṃ
टीका • Tīkā / सुत्तपिटक (टीका) • Suttapiṭaka (ṭīkā) / मज्झिमनिकाय (टीका) • Majjhimanikāya (ṭīkā) / ९. कायगतासतिसुत्तवण्णना • 9. Kāyagatāsatisuttavaṇṇanā
