| Library / Tipiṭaka / ತಿಪಿಟಕ • Tipiṭaka / ಮಜ್ಝಿಮನಿಕಾಯ (ಟೀಕಾ) • Majjhimanikāya (ṭīkā) |
೯. ಕಾಯಗತಾಸತಿಸುತ್ತವಣ್ಣನಾ
9. Kāyagatāsatisuttavaṇṇanā
೧೫೩-೪. ತಪ್ಪಟಿಸರಣಾನಂ ಕಾಮಾವಚರಸತ್ತಾನಂ ಪಟಿಸರಣಟ್ಠೇನ ಗೇಹಾ ಕಾಮಗುಣಾ, ಗೇಹೇ ಸಿತಾ ಆರಬ್ಭ ಪವತ್ತಿಯಾ ಅಲ್ಲೀನಾತಿ ಗೇಹಸ್ಸಿತಾ। ಸರನ್ತೀತಿ ವೇಗಸಾ ಪವತ್ತನ್ತಿ। ವೇಗೇನ ಹಿ ಪವತ್ತಿ ಧಾವತೀತಿ ವುಚ್ಚತಿ। ಸಙ್ಕಪ್ಪಾತಿ ಯೇ ಕೇಚಿ ಮಿಚ್ಛಾಸಙ್ಕಪ್ಪಾ, ಬ್ಯಾಪಾದವಿಹಿಂಸಾಸಙ್ಕಪ್ಪಾದಯೋಪಿ ಕಾಮಗುಣಸಿತಾ ಏವಾತಿ। ಗೋಚರಜ್ಝತ್ತಸ್ಮಿಂಯೇವಾತಿ ಪರಿಗ್ಗಹಿತೇ ಕಮ್ಮಟ್ಠಾನೇ ಏವ ವತ್ತನ್ತಿ। ತಞ್ಹಿ ಧಮ್ಮವಸೇನ ಉಪಟ್ಠಿತಾಯ ಭಾವನಾಯ ಗೋಚರಭಾವತೋ ‘‘ಗೋಚರಜ್ಝತ್ತ’’ನ್ತಿ ವುತ್ತಂ। ಅಸ್ಸಾಸಪಸ್ಸಾಸಕಾಯೇ ಗತಾ ಪವತ್ತಾತಿ ಕಾಯಗತಾ, ತಂ ಕಾಯಗತಾಸತಿಂ। ಸತಿಸೀಸೇನ ತಂಸಹಗತೇ ಭಾವನಾಧಮ್ಮೇ ವದತಿ ಅಸ್ಸಾಸಪಸ್ಸಾಸಕಾಯಾದಿಕೇ ತಂತಂಕೋಟ್ಠಾಸೇ ಸಮಥವತ್ಥುಭಾವೇನ ಪರಿಗ್ಗಹೇತ್ವಾ ಸತಿಯಾ ಪರಿಗ್ಗಹಿತತ್ತಾ; ತಥಾಪರಿಗ್ಗಹಿತೇ ವಾ ತೇ ಆರಬ್ಭ ಅನಿಚ್ಚಾದಿಮನಸಿಕಾರವಸೇನ ಪವತ್ತಾ ಕಾಯಾರಮ್ಮಣಾ ಸತೀ ಸತಿಭಾವೇನ ವತ್ವಾ ಏಕಜ್ಝಂ ದಸ್ಸೇನ್ತೋ ‘‘ಕಾಯಪರಿಗ್ಗಾಹಿಕ’’ನ್ತಿಆದಿಮಾಹ।
153-4. Tappaṭisaraṇānaṃ kāmāvacarasattānaṃ paṭisaraṇaṭṭhena gehā kāmaguṇā, gehe sitā ārabbha pavattiyā allīnāti gehassitā. Sarantīti vegasā pavattanti. Vegena hi pavatti dhāvatīti vuccati. Saṅkappāti ye keci micchāsaṅkappā, byāpādavihiṃsāsaṅkappādayopi kāmaguṇasitā evāti. Gocarajjhattasmiṃyevāti pariggahite kammaṭṭhāne eva vattanti. Tañhi dhammavasena upaṭṭhitāya bhāvanāya gocarabhāvato ‘‘gocarajjhatta’’nti vuttaṃ. Assāsapassāsakāye gatā pavattāti kāyagatā, taṃ kāyagatāsatiṃ. Satisīsena taṃsahagate bhāvanādhamme vadati assāsapassāsakāyādike taṃtaṃkoṭṭhāse samathavatthubhāvena pariggahetvā satiyā pariggahitattā; tathāpariggahite vā te ārabbha aniccādimanasikāravasena pavattā kāyārammaṇā satī satibhāvena vatvā ekajjhaṃ dassento ‘‘kāyapariggāhika’’ntiādimāha.
ಸತಿಪಟ್ಠಾನೇತಿ ಮಹಾಸತಿಪಟ್ಠಾನಸುತ್ತೇ (ದೀ॰ ನಿ॰ ೨.೩೭೮; ಮ॰ ನಿ॰ ೧.೧೧೧), ಚುದ್ದಸವಿಧೇನ ಕಾಯಾನುಪಸ್ಸನಾ ಕಥಿತಾ, ಚುಣ್ಣಕಜಾತಾನಿ ಅಟ್ಠಿಕಾನಿ ಪರಿಯೋಸಾನಂ ಕತ್ವಾ ಕಾಯಾನುಪಸ್ಸನಾ ನಿದ್ದಿಟ್ಠಾ, ಇಧ ಪನ ಕೇಸಾದೀಸು ವಣ್ಣಕಸಿಣವಸೇನ ನಿಬ್ಬತ್ತಿತಾನಂ ಚತುನ್ನಂ ಝಾನಾನಂ ವಸೇನ ಉಪರಿದೇಸನಾಯ ವಡ್ಢಿತತ್ತಾ ಅಟ್ಠಾರಸವಿಧೇನ ಕಾಯಗತಾಸತಿಭಾವನಾ।
Satipaṭṭhāneti mahāsatipaṭṭhānasutte (dī. ni. 2.378; ma. ni. 1.111), cuddasavidhena kāyānupassanā kathitā, cuṇṇakajātāni aṭṭhikāni pariyosānaṃ katvā kāyānupassanā niddiṭṭhā, idha pana kesādīsu vaṇṇakasiṇavasena nibbattitānaṃ catunnaṃ jhānānaṃ vasena uparidesanāya vaḍḍhitattā aṭṭhārasavidhena kāyagatāsatibhāvanā.
೧೫೬. ತಸ್ಸ ಭಿಕ್ಖುನೋತಿ ಯೋ ಕಾಯಗತಾಸತಿಭಾವನಾಯ ವಸೀಭೂತೋ, ತಸ್ಸ ಭಿಕ್ಖುನೋ। ಸಮ್ಪಯೋಗವಸೇನ ವಿಜ್ಜಂ ಭಜನ್ತೀತಿ ಸಹಜಾತ-ಅಞ್ಞಮಞ್ಞ-ನಿಸ್ಸಯ-ಸಮ್ಪಯುತ್ತ-ಅತ್ಥಿ-ಅವಿಗತಪಚ್ಚಯವಸೇನ ವಿಜ್ಜಂ ಭಜನ್ತಿ, ತಾಯ ಸಹ ಏಕೀಭಾವಮಿವ ಗಚ್ಛನ್ತೀತಿ ಅತ್ಥೋ। ವಿಜ್ಜಾಭಾಗೇ ವಿಜ್ಜಾಕೋಟ್ಠಾಸೇ ವತ್ತನ್ತೀತಿ ವಿಜ್ಜಾಸಭಾಗತಾಯ ತದೇಕದೇಸೇ ವಿಜ್ಜಾಕೋಟ್ಠಾಸೇ ವತ್ತನ್ತಿ। ತಾಹಿ ಸಮ್ಪಯುತ್ತಧಮ್ಮಾ ಫಸ್ಸಾದಯೋ। ನನು ಚೇತ್ಥ ವಿಜ್ಜಾನಂ ವಿಜ್ಜಾಭಾಗಿಯತಾ ನ ಸಮ್ಭವತೀತಿ? ನೋ ನ ಸಮ್ಭವತಿ। ಯಾಯ ಹಿ ವಿಜ್ಜಾಯ ವಿಜ್ಜಾಸಮ್ಪಯುತ್ತಾನಂ ವಿಜ್ಜಾಭಾಗಿಯತಾ, ಸಾ ತಂನಿಮಿತ್ತಾಯ ವಿಜ್ಜಾಯ ಉಪಚರೀಯತೀತಿ। ಏಕಾ ವಿಜ್ಜಾ ವಿಜ್ಜಾ, ಸೇಸಾ ವಿಜ್ಜಾಭಾಗಿಯಾತಿ ಅಟ್ಠಸು ವಿಜ್ಜಾಸು ಏಕಂ ‘‘ವಿಜ್ಜಾ’’ತಿ ಗಹೇತ್ವಾ ಇತರಾ ತಸ್ಸಾ ಭಾಗತಾಯ ‘‘ವಿಜ್ಜಾಭಾಗಿಯಾ’’ತಿ ವೇದಿತಬ್ಬಾ। ಸದ್ಧಿಂ ಪವತ್ತನಸಭಾವಾಸು ಅಯಮೇವ ವಿಜ್ಜಾತಿ ವತ್ತಬ್ಬಾತಿ ನಿಯಮಸ್ಸ ಅಭಾವತೋ ವಿಜ್ಜಾಭಾಗೋ ವಿಯ ವಿಜ್ಜಾಭಾಗಿಯಾಪಿ ಪವತ್ತತಿ ಏವಾತಿ ವತ್ತಬ್ಬಂ। ಆಪೋಫರಣನ್ತಿ ಪಟಿಭಾಗನಿಮಿತ್ತಭೂತೇನ ಆಪೋಕಸಿಣೇನ ಸಬ್ಬಸೋ ಮಹಾಸಮುದ್ದಫರಣಂ ಆಪೋಫರಣಂ ನಾಮ। ದಿಬ್ಬಚಕ್ಖುಞಾಣಸ್ಸ ಕಿಚ್ಚಂ ಫರಣನ್ತಿ ಕತ್ವಾ, ದಿಬ್ಬಚಕ್ಖುಅತ್ಥಂ ವಾ ಆಲೋಕಫರಣಂ ದಿಬ್ಬಚಕ್ಖುಫರಣನ್ತಿ ದಟ್ಠಬ್ಬಂ। ಉಭಯಸ್ಮಿಮ್ಪಿ ಪಕ್ಖೇ ಸಮುದ್ದಙ್ಗಮಾನಂ ಕುನ್ನದೀನಂ ಸಮುದ್ದನ್ತೋಗಧತ್ತಾ ತೇಸಂ ಚೇತಸಾ ಫುಟತಾ ವೇದಿತಬ್ಬಾ। ಕುನ್ನದಿಗ್ಗಹಣಞ್ಚೇತ್ಥ ಕಞ್ಚಿಮೇವ ಕಾಲಂ ಸನ್ದಿತ್ವಾ ತಾಸಂ ಉದಕಸ್ಸ ಸಮುದ್ದಪರಿಯಾಪನ್ನಭಾವೂಪಗಮನತ್ತಾ, ನ ಬಹಿ ಮಹಾನದಿಯೋ ವಿಯ ಪರಿತ್ತಕಾಲಟ್ಠಿತಿಕಾತಿ।
156.Tassa bhikkhunoti yo kāyagatāsatibhāvanāya vasībhūto, tassa bhikkhuno. Sampayogavasena vijjaṃ bhajantīti sahajāta-aññamañña-nissaya-sampayutta-atthi-avigatapaccayavasena vijjaṃ bhajanti, tāya saha ekībhāvamiva gacchantīti attho. Vijjābhāge vijjākoṭṭhāsevattantīti vijjāsabhāgatāya tadekadese vijjākoṭṭhāse vattanti. Tāhi sampayuttadhammā phassādayo. Nanu cettha vijjānaṃ vijjābhāgiyatā na sambhavatīti? No na sambhavati. Yāya hi vijjāya vijjāsampayuttānaṃ vijjābhāgiyatā, sā taṃnimittāya vijjāya upacarīyatīti. Ekā vijjā vijjā, sesā vijjābhāgiyāti aṭṭhasu vijjāsu ekaṃ ‘‘vijjā’’ti gahetvā itarā tassā bhāgatāya ‘‘vijjābhāgiyā’’ti veditabbā. Saddhiṃ pavattanasabhāvāsu ayameva vijjāti vattabbāti niyamassa abhāvato vijjābhāgo viya vijjābhāgiyāpi pavattati evāti vattabbaṃ. Āpopharaṇanti paṭibhāganimittabhūtena āpokasiṇena sabbaso mahāsamuddapharaṇaṃ āpopharaṇaṃ nāma. Dibbacakkhuñāṇassa kiccaṃ pharaṇanti katvā, dibbacakkhuatthaṃ vā ālokapharaṇaṃ dibbacakkhupharaṇanti daṭṭhabbaṃ. Ubhayasmimpi pakkhe samuddaṅgamānaṃ kunnadīnaṃ samuddantogadhattā tesaṃ cetasā phuṭatā veditabbā. Kunnadiggahaṇañcettha kañcimeva kālaṃ sanditvā tāsaṃ udakassa samuddapariyāpannabhāvūpagamanattā, na bahi mahānadiyo viya parittakālaṭṭhitikāti.
ಓತಾರನ್ತಿ ಕಿಲೇಸುಪ್ಪತ್ತಿಯಾ ಅವಸರಂ, ತಂ ಪನ ವಿವರಂ ಛಿದ್ದನ್ತಿ ಚ ವುತ್ತಂ। ಆರಮ್ಮಣನ್ತಿ ಕಿಲೇಸುಪ್ಪತ್ತಿಯಾ ಓಲಮ್ಬನಂ। ಯಾವ ಪರಿಯೋಸಾನಾತಿ ಮತ್ತಿಕಾಪುಞ್ಜಸ್ಸ ಯಾವ ಪರಿಯೋಸಾನಾ।
Otāranti kilesuppattiyā avasaraṃ, taṃ pana vivaraṃ chiddanti ca vuttaṃ. Ārammaṇanti kilesuppattiyā olambanaṃ. Yāva pariyosānāti mattikāpuñjassa yāva pariyosānā.
೧೫೮. ಅಭಿಞ್ಞಾಯಾತಿ ಇದ್ಧಿವಿಧಾದಿಅಭಿಞ್ಞಾಯ। ಸಚ್ಛಿಕಾತಬ್ಬಸ್ಸಾತಿ ಪಚ್ಚಕ್ಖತೋ ಕಾತಬ್ಬಸ್ಸ ಅಧಿಟ್ಠಾನವಿಕುಬ್ಬನಾದಿಧಮ್ಮಸ್ಸ। ಅಭಿಞ್ಞಾವ ಕಾರಣನ್ತಿ ಆಹ – ‘‘ಸಚ್ಛಿಕಿರಿಯಾಪೇಕ್ಖಾಯ, ಅಭಿಞ್ಞಾಕಾರಣಸ್ಸ ಪನ ಸಿದ್ಧಿಯಾ ಪಾಕಟಾ’’ತಿ। ಮರಿಯಾದಬದ್ಧಾತಿ ಉದಕಮಾತಿಕಾಮುಖೇ ಕತಾ।
158.Abhiññāyāti iddhividhādiabhiññāya. Sacchikātabbassāti paccakkhato kātabbassa adhiṭṭhānavikubbanādidhammassa. Abhiññāva kāraṇanti āha – ‘‘sacchikiriyāpekkhāya, abhiññākāraṇassa pana siddhiyā pākaṭā’’ti. Mariyādabaddhāti udakamātikāmukhe katā.
ಯುತ್ತಯಾನಂ ವಿಯ ಕತಾಯ ಇಚ್ಛಿತಿಚ್ಛಿತೇ ಕಾಲೇ ಸುಖೇನ ಪಚ್ಚವೇಕ್ಖಿತಬ್ಬತ್ತಾ। ಪತಿಟ್ಠಾಕತಾಯಾತಿ ಸಮ್ಪತ್ತೀನಂ ಪತಿಟ್ಠಾಭಾವಂ ಪಾಪಿತಾಯ। ಅನುಪ್ಪವತ್ತಿತಾಯಾತಿ ಭಾವನಾಬಹುಲೀಕಾರೇಹಿ ಅನುಪ್ಪವತ್ತಿತಾಯ। ಪರಿಚಯಕತಾಯಾತಿ ಆಸೇವನದಳ್ಹತಾಯ ಸುಚಿರಂ ಪರಿಚಯಾಯ। ಸುಸಮ್ಪಗ್ಗಹಿತಾಯಾತಿ ಸಬ್ಬಸೋ ಉಕ್ಕಂಸಂ ಪಾಪಿತಾಯ। ಸುಸಮಾರದ್ಧಾಯಾತಿ ಅತಿವಿಯ ಸಮ್ಮದೇವ ನಿಬ್ಬತ್ತಿಕತಾಯ। ಸೇಸಂ ಸುವಿಞ್ಞೇಯ್ಯಮೇವ।
Yuttayānaṃ viya katāya icchiticchite kāle sukhena paccavekkhitabbattā. Patiṭṭhākatāyāti sampattīnaṃ patiṭṭhābhāvaṃ pāpitāya. Anuppavattitāyāti bhāvanābahulīkārehi anuppavattitāya. Paricayakatāyāti āsevanadaḷhatāya suciraṃ paricayāya. Susampaggahitāyāti sabbaso ukkaṃsaṃ pāpitāya. Susamāraddhāyāti ativiya sammadeva nibbattikatāya. Sesaṃ suviññeyyameva.
ಕಾಯಗತಾಸತಿಸುತ್ತವಣ್ಣನಾಯ ಲೀನತ್ಥಪ್ಪಕಾಸನಾ ಸಮತ್ತಾ।
Kāyagatāsatisuttavaṇṇanāya līnatthappakāsanā samattā.
Related texts:
ತಿಪಿಟಕ (ಮೂಲ) • Tipiṭaka (Mūla) / ಸುತ್ತಪಿಟಕ • Suttapiṭaka / ಮಜ್ಝಿಮನಿಕಾಯ • Majjhimanikāya / ೯. ಕಾಯಗತಾಸತಿಸುತ್ತಂ • 9. Kāyagatāsatisuttaṃ
ಅಟ್ಠಕಥಾ • Aṭṭhakathā / ಸುತ್ತಪಿಟಕ (ಅಟ್ಠಕಥಾ) • Suttapiṭaka (aṭṭhakathā) / ಮಜ್ಝಿಮನಿಕಾಯ (ಅಟ್ಠಕಥಾ) • Majjhimanikāya (aṭṭhakathā) / ೯. ಕಾಯಗತಾಸತಿಸುತ್ತವಣ್ಣನಾ • 9. Kāyagatāsatisuttavaṇṇanā
