| Library / Tipiṭaka / ਤਿਪਿਟਕ • Tipiṭaka / ਮਜ੍ਝਿਮਨਿਕਾਯ (ਟੀਕਾ) • Majjhimanikāya (ṭīkā) |
੯. ਕਾਯਗਤਾਸਤਿਸੁਤ੍ਤવਣ੍ਣਨਾ
9. Kāyagatāsatisuttavaṇṇanā
੧੫੩-੪. ਤਪ੍ਪਟਿਸਰਣਾਨਂ ਕਾਮਾવਚਰਸਤ੍ਤਾਨਂ ਪਟਿਸਰਣਟ੍ਠੇਨ ਗੇਹਾ ਕਾਮਗੁਣਾ, ਗੇਹੇ ਸਿਤਾ ਆਰਬ੍ਭ ਪવਤ੍ਤਿਯਾ ਅਲ੍ਲੀਨਾਤਿ ਗੇਹਸ੍ਸਿਤਾ। ਸਰਨ੍ਤੀਤਿ વੇਗਸਾ ਪવਤ੍ਤਨ੍ਤਿ। વੇਗੇਨ ਹਿ ਪવਤ੍ਤਿ ਧਾવਤੀਤਿ વੁਚ੍ਚਤਿ। ਸਙ੍ਕਪ੍ਪਾਤਿ ਯੇ ਕੇਚਿ ਮਿਚ੍ਛਾਸਙ੍ਕਪ੍ਪਾ, ਬ੍ਯਾਪਾਦવਿਹਿਂਸਾਸਙ੍ਕਪ੍ਪਾਦਯੋਪਿ ਕਾਮਗੁਣਸਿਤਾ ਏવਾਤਿ। ਗੋਚਰਜ੍ਝਤ੍ਤਸ੍ਮਿਂਯੇવਾਤਿ ਪਰਿਗ੍ਗਹਿਤੇ ਕਮ੍ਮਟ੍ਠਾਨੇ ਏવ વਤ੍ਤਨ੍ਤਿ। ਤਞ੍ਹਿ ਧਮ੍ਮવਸੇਨ ਉਪਟ੍ਠਿਤਾਯ ਭਾવਨਾਯ ਗੋਚਰਭਾવਤੋ ‘‘ਗੋਚਰਜ੍ਝਤ੍ਤ’’ਨ੍ਤਿ વੁਤ੍ਤਂ। ਅਸ੍ਸਾਸਪਸ੍ਸਾਸਕਾਯੇ ਗਤਾ ਪવਤ੍ਤਾਤਿ ਕਾਯਗਤਾ, ਤਂ ਕਾਯਗਤਾਸਤਿਂ। ਸਤਿਸੀਸੇਨ ਤਂਸਹਗਤੇ ਭਾવਨਾਧਮ੍ਮੇ વਦਤਿ ਅਸ੍ਸਾਸਪਸ੍ਸਾਸਕਾਯਾਦਿਕੇ ਤਂਤਂਕੋਟ੍ਠਾਸੇ ਸਮਥવਤ੍ਥੁਭਾવੇਨ ਪਰਿਗ੍ਗਹੇਤ੍વਾ ਸਤਿਯਾ ਪਰਿਗ੍ਗਹਿਤਤ੍ਤਾ; ਤਥਾਪਰਿਗ੍ਗਹਿਤੇ વਾ ਤੇ ਆਰਬ੍ਭ ਅਨਿਚ੍ਚਾਦਿਮਨਸਿਕਾਰવਸੇਨ ਪવਤ੍ਤਾ ਕਾਯਾਰਮ੍ਮਣਾ ਸਤੀ ਸਤਿਭਾવੇਨ વਤ੍વਾ ਏਕਜ੍ਝਂ ਦਸ੍ਸੇਨ੍ਤੋ ‘‘ਕਾਯਪਰਿਗ੍ਗਾਹਿਕ’’ਨ੍ਤਿਆਦਿਮਾਹ।
153-4. Tappaṭisaraṇānaṃ kāmāvacarasattānaṃ paṭisaraṇaṭṭhena gehā kāmaguṇā, gehe sitā ārabbha pavattiyā allīnāti gehassitā. Sarantīti vegasā pavattanti. Vegena hi pavatti dhāvatīti vuccati. Saṅkappāti ye keci micchāsaṅkappā, byāpādavihiṃsāsaṅkappādayopi kāmaguṇasitā evāti. Gocarajjhattasmiṃyevāti pariggahite kammaṭṭhāne eva vattanti. Tañhi dhammavasena upaṭṭhitāya bhāvanāya gocarabhāvato ‘‘gocarajjhatta’’nti vuttaṃ. Assāsapassāsakāye gatā pavattāti kāyagatā, taṃ kāyagatāsatiṃ. Satisīsena taṃsahagate bhāvanādhamme vadati assāsapassāsakāyādike taṃtaṃkoṭṭhāse samathavatthubhāvena pariggahetvā satiyā pariggahitattā; tathāpariggahite vā te ārabbha aniccādimanasikāravasena pavattā kāyārammaṇā satī satibhāvena vatvā ekajjhaṃ dassento ‘‘kāyapariggāhika’’ntiādimāha.
ਸਤਿਪਟ੍ਠਾਨੇਤਿ ਮਹਾਸਤਿਪਟ੍ਠਾਨਸੁਤ੍ਤੇ (ਦੀ॰ ਨਿ॰ ੨.੩੭੮; ਮ॰ ਨਿ॰ ੧.੧੧੧), ਚੁਦ੍ਦਸવਿਧੇਨ ਕਾਯਾਨੁਪਸ੍ਸਨਾ ਕਥਿਤਾ, ਚੁਣ੍ਣਕਜਾਤਾਨਿ ਅਟ੍ਠਿਕਾਨਿ ਪਰਿਯੋਸਾਨਂ ਕਤ੍વਾ ਕਾਯਾਨੁਪਸ੍ਸਨਾ ਨਿਦ੍ਦਿਟ੍ਠਾ, ਇਧ ਪਨ ਕੇਸਾਦੀਸੁ વਣ੍ਣਕਸਿਣવਸੇਨ ਨਿਬ੍ਬਤ੍ਤਿਤਾਨਂ ਚਤੁਨ੍ਨਂ ਝਾਨਾਨਂ વਸੇਨ ਉਪਰਿਦੇਸਨਾਯ વਡ੍ਢਿਤਤ੍ਤਾ ਅਟ੍ਠਾਰਸવਿਧੇਨ ਕਾਯਗਤਾਸਤਿਭਾવਨਾ।
Satipaṭṭhāneti mahāsatipaṭṭhānasutte (dī. ni. 2.378; ma. ni. 1.111), cuddasavidhena kāyānupassanā kathitā, cuṇṇakajātāni aṭṭhikāni pariyosānaṃ katvā kāyānupassanā niddiṭṭhā, idha pana kesādīsu vaṇṇakasiṇavasena nibbattitānaṃ catunnaṃ jhānānaṃ vasena uparidesanāya vaḍḍhitattā aṭṭhārasavidhena kāyagatāsatibhāvanā.
੧੫੬. ਤਸ੍ਸ ਭਿਕ੍ਖੁਨੋਤਿ ਯੋ ਕਾਯਗਤਾਸਤਿਭਾવਨਾਯ વਸੀਭੂਤੋ, ਤਸ੍ਸ ਭਿਕ੍ਖੁਨੋ। ਸਮ੍ਪਯੋਗવਸੇਨ વਿਜ੍ਜਂ ਭਜਨ੍ਤੀਤਿ ਸਹਜਾਤ-ਅਞ੍ਞਮਞ੍ਞ-ਨਿਸ੍ਸਯ-ਸਮ੍ਪਯੁਤ੍ਤ-ਅਤ੍ਥਿ-ਅવਿਗਤਪਚ੍ਚਯવਸੇਨ વਿਜ੍ਜਂ ਭਜਨ੍ਤਿ, ਤਾਯ ਸਹ ਏਕੀਭਾવਮਿવ ਗਚ੍ਛਨ੍ਤੀਤਿ ਅਤ੍ਥੋ। વਿਜ੍ਜਾਭਾਗੇ વਿਜ੍ਜਾਕੋਟ੍ਠਾਸੇ વਤ੍ਤਨ੍ਤੀਤਿ વਿਜ੍ਜਾਸਭਾਗਤਾਯ ਤਦੇਕਦੇਸੇ વਿਜ੍ਜਾਕੋਟ੍ਠਾਸੇ વਤ੍ਤਨ੍ਤਿ। ਤਾਹਿ ਸਮ੍ਪਯੁਤ੍ਤਧਮ੍ਮਾ ਫਸ੍ਸਾਦਯੋ। ਨਨੁ ਚੇਤ੍ਥ વਿਜ੍ਜਾਨਂ વਿਜ੍ਜਾਭਾਗਿਯਤਾ ਨ ਸਮ੍ਭવਤੀਤਿ? ਨੋ ਨ ਸਮ੍ਭવਤਿ। ਯਾਯ ਹਿ વਿਜ੍ਜਾਯ વਿਜ੍ਜਾਸਮ੍ਪਯੁਤ੍ਤਾਨਂ વਿਜ੍ਜਾਭਾਗਿਯਤਾ, ਸਾ ਤਂਨਿਮਿਤ੍ਤਾਯ વਿਜ੍ਜਾਯ ਉਪਚਰੀਯਤੀਤਿ। ਏਕਾ વਿਜ੍ਜਾ વਿਜ੍ਜਾ, ਸੇਸਾ વਿਜ੍ਜਾਭਾਗਿਯਾਤਿ ਅਟ੍ਠਸੁ વਿਜ੍ਜਾਸੁ ਏਕਂ ‘‘વਿਜ੍ਜਾ’’ਤਿ ਗਹੇਤ੍વਾ ਇਤਰਾ ਤਸ੍ਸਾ ਭਾਗਤਾਯ ‘‘વਿਜ੍ਜਾਭਾਗਿਯਾ’’ਤਿ વੇਦਿਤਬ੍ਬਾ। ਸਦ੍ਧਿਂ ਪવਤ੍ਤਨਸਭਾવਾਸੁ ਅਯਮੇવ વਿਜ੍ਜਾਤਿ વਤ੍ਤਬ੍ਬਾਤਿ ਨਿਯਮਸ੍ਸ ਅਭਾવਤੋ વਿਜ੍ਜਾਭਾਗੋ વਿਯ વਿਜ੍ਜਾਭਾਗਿਯਾਪਿ ਪવਤ੍ਤਤਿ ਏવਾਤਿ વਤ੍ਤਬ੍ਬਂ। ਆਪੋਫਰਣਨ੍ਤਿ ਪਟਿਭਾਗਨਿਮਿਤ੍ਤਭੂਤੇਨ ਆਪੋਕਸਿਣੇਨ ਸਬ੍ਬਸੋ ਮਹਾਸਮੁਦ੍ਦਫਰਣਂ ਆਪੋਫਰਣਂ ਨਾਮ। ਦਿਬ੍ਬਚਕ੍ਖੁਞਾਣਸ੍ਸ ਕਿਚ੍ਚਂ ਫਰਣਨ੍ਤਿ ਕਤ੍વਾ, ਦਿਬ੍ਬਚਕ੍ਖੁਅਤ੍ਥਂ વਾ ਆਲੋਕਫਰਣਂ ਦਿਬ੍ਬਚਕ੍ਖੁਫਰਣਨ੍ਤਿ ਦਟ੍ਠਬ੍ਬਂ। ਉਭਯਸ੍ਮਿਮ੍ਪਿ ਪਕ੍ਖੇ ਸਮੁਦ੍ਦਙ੍ਗਮਾਨਂ ਕੁਨ੍ਨਦੀਨਂ ਸਮੁਦ੍ਦਨ੍ਤੋਗਧਤ੍ਤਾ ਤੇਸਂ ਚੇਤਸਾ ਫੁਟਤਾ વੇਦਿਤਬ੍ਬਾ। ਕੁਨ੍ਨਦਿਗ੍ਗਹਣਞ੍ਚੇਤ੍ਥ ਕਞ੍ਚਿਮੇવ ਕਾਲਂ ਸਨ੍ਦਿਤ੍વਾ ਤਾਸਂ ਉਦਕਸ੍ਸ ਸਮੁਦ੍ਦਪਰਿਯਾਪਨ੍ਨਭਾવੂਪਗਮਨਤ੍ਤਾ, ਨ ਬਹਿ ਮਹਾਨਦਿਯੋ વਿਯ ਪਰਿਤ੍ਤਕਾਲਟ੍ਠਿਤਿਕਾਤਿ।
156.Tassa bhikkhunoti yo kāyagatāsatibhāvanāya vasībhūto, tassa bhikkhuno. Sampayogavasena vijjaṃ bhajantīti sahajāta-aññamañña-nissaya-sampayutta-atthi-avigatapaccayavasena vijjaṃ bhajanti, tāya saha ekībhāvamiva gacchantīti attho. Vijjābhāge vijjākoṭṭhāsevattantīti vijjāsabhāgatāya tadekadese vijjākoṭṭhāse vattanti. Tāhi sampayuttadhammā phassādayo. Nanu cettha vijjānaṃ vijjābhāgiyatā na sambhavatīti? No na sambhavati. Yāya hi vijjāya vijjāsampayuttānaṃ vijjābhāgiyatā, sā taṃnimittāya vijjāya upacarīyatīti. Ekā vijjā vijjā, sesā vijjābhāgiyāti aṭṭhasu vijjāsu ekaṃ ‘‘vijjā’’ti gahetvā itarā tassā bhāgatāya ‘‘vijjābhāgiyā’’ti veditabbā. Saddhiṃ pavattanasabhāvāsu ayameva vijjāti vattabbāti niyamassa abhāvato vijjābhāgo viya vijjābhāgiyāpi pavattati evāti vattabbaṃ. Āpopharaṇanti paṭibhāganimittabhūtena āpokasiṇena sabbaso mahāsamuddapharaṇaṃ āpopharaṇaṃ nāma. Dibbacakkhuñāṇassa kiccaṃ pharaṇanti katvā, dibbacakkhuatthaṃ vā ālokapharaṇaṃ dibbacakkhupharaṇanti daṭṭhabbaṃ. Ubhayasmimpi pakkhe samuddaṅgamānaṃ kunnadīnaṃ samuddantogadhattā tesaṃ cetasā phuṭatā veditabbā. Kunnadiggahaṇañcettha kañcimeva kālaṃ sanditvā tāsaṃ udakassa samuddapariyāpannabhāvūpagamanattā, na bahi mahānadiyo viya parittakālaṭṭhitikāti.
ਓਤਾਰਨ੍ਤਿ ਕਿਲੇਸੁਪ੍ਪਤ੍ਤਿਯਾ ਅવਸਰਂ, ਤਂ ਪਨ વਿવਰਂ ਛਿਦ੍ਦਨ੍ਤਿ ਚ વੁਤ੍ਤਂ। ਆਰਮ੍ਮਣਨ੍ਤਿ ਕਿਲੇਸੁਪ੍ਪਤ੍ਤਿਯਾ ਓਲਮ੍ਬਨਂ। ਯਾવ ਪਰਿਯੋਸਾਨਾਤਿ ਮਤ੍ਤਿਕਾਪੁਞ੍ਜਸ੍ਸ ਯਾવ ਪਰਿਯੋਸਾਨਾ।
Otāranti kilesuppattiyā avasaraṃ, taṃ pana vivaraṃ chiddanti ca vuttaṃ. Ārammaṇanti kilesuppattiyā olambanaṃ. Yāva pariyosānāti mattikāpuñjassa yāva pariyosānā.
੧੫੮. ਅਭਿਞ੍ਞਾਯਾਤਿ ਇਦ੍ਧਿવਿਧਾਦਿਅਭਿਞ੍ਞਾਯ। ਸਚ੍ਛਿਕਾਤਬ੍ਬਸ੍ਸਾਤਿ ਪਚ੍ਚਕ੍ਖਤੋ ਕਾਤਬ੍ਬਸ੍ਸ ਅਧਿਟ੍ਠਾਨવਿਕੁਬ੍ਬਨਾਦਿਧਮ੍ਮਸ੍ਸ। ਅਭਿਞ੍ਞਾવ ਕਾਰਣਨ੍ਤਿ ਆਹ – ‘‘ਸਚ੍ਛਿਕਿਰਿਯਾਪੇਕ੍ਖਾਯ, ਅਭਿਞ੍ਞਾਕਾਰਣਸ੍ਸ ਪਨ ਸਿਦ੍ਧਿਯਾ ਪਾਕਟਾ’’ਤਿ। ਮਰਿਯਾਦਬਦ੍ਧਾਤਿ ਉਦਕਮਾਤਿਕਾਮੁਖੇ ਕਤਾ।
158.Abhiññāyāti iddhividhādiabhiññāya. Sacchikātabbassāti paccakkhato kātabbassa adhiṭṭhānavikubbanādidhammassa. Abhiññāva kāraṇanti āha – ‘‘sacchikiriyāpekkhāya, abhiññākāraṇassa pana siddhiyā pākaṭā’’ti. Mariyādabaddhāti udakamātikāmukhe katā.
ਯੁਤ੍ਤਯਾਨਂ વਿਯ ਕਤਾਯ ਇਚ੍ਛਿਤਿਚ੍ਛਿਤੇ ਕਾਲੇ ਸੁਖੇਨ ਪਚ੍ਚવੇਕ੍ਖਿਤਬ੍ਬਤ੍ਤਾ। ਪਤਿਟ੍ਠਾਕਤਾਯਾਤਿ ਸਮ੍ਪਤ੍ਤੀਨਂ ਪਤਿਟ੍ਠਾਭਾવਂ ਪਾਪਿਤਾਯ। ਅਨੁਪ੍ਪવਤ੍ਤਿਤਾਯਾਤਿ ਭਾવਨਾਬਹੁਲੀਕਾਰੇਹਿ ਅਨੁਪ੍ਪવਤ੍ਤਿਤਾਯ। ਪਰਿਚਯਕਤਾਯਾਤਿ ਆਸੇવਨਦਲ਼੍ਹਤਾਯ ਸੁਚਿਰਂ ਪਰਿਚਯਾਯ। ਸੁਸਮ੍ਪਗ੍ਗਹਿਤਾਯਾਤਿ ਸਬ੍ਬਸੋ ਉਕ੍ਕਂਸਂ ਪਾਪਿਤਾਯ। ਸੁਸਮਾਰਦ੍ਧਾਯਾਤਿ ਅਤਿવਿਯ ਸਮ੍ਮਦੇવ ਨਿਬ੍ਬਤ੍ਤਿਕਤਾਯ। ਸੇਸਂ ਸੁવਿਞ੍ਞੇਯ੍ਯਮੇવ।
Yuttayānaṃ viya katāya icchiticchite kāle sukhena paccavekkhitabbattā. Patiṭṭhākatāyāti sampattīnaṃ patiṭṭhābhāvaṃ pāpitāya. Anuppavattitāyāti bhāvanābahulīkārehi anuppavattitāya. Paricayakatāyāti āsevanadaḷhatāya suciraṃ paricayāya. Susampaggahitāyāti sabbaso ukkaṃsaṃ pāpitāya. Susamāraddhāyāti ativiya sammadeva nibbattikatāya. Sesaṃ suviññeyyameva.
ਕਾਯਗਤਾਸਤਿਸੁਤ੍ਤવਣ੍ਣਨਾਯ ਲੀਨਤ੍ਥਪ੍ਪਕਾਸਨਾ ਸਮਤ੍ਤਾ।
Kāyagatāsatisuttavaṇṇanāya līnatthappakāsanā samattā.
Related texts:
ਤਿਪਿਟਕ (ਮੂਲ) • Tipiṭaka (Mūla) / ਸੁਤ੍ਤਪਿਟਕ • Suttapiṭaka / ਮਜ੍ਝਿਮਨਿਕਾਯ • Majjhimanikāya / ੯. ਕਾਯਗਤਾਸਤਿਸੁਤ੍ਤਂ • 9. Kāyagatāsatisuttaṃ
ਅਟ੍ਠਕਥਾ • Aṭṭhakathā / ਸੁਤ੍ਤਪਿਟਕ (ਅਟ੍ਠਕਥਾ) • Suttapiṭaka (aṭṭhakathā) / ਮਜ੍ਝਿਮਨਿਕਾਯ (ਅਟ੍ਠਕਥਾ) • Majjhimanikāya (aṭṭhakathā) / ੯. ਕਾਯਗਤਾਸਤਿਸੁਤ੍ਤવਣ੍ਣਨਾ • 9. Kāyagatāsatisuttavaṇṇanā
