Library / Tipiṭaka / திபிடக • Tipiṭaka / அங்கு³த்தரனிகாய (டீகா) • Aṅguttaranikāya (ṭīkā) |
19. காயக³தாஸதிவக்³க³வண்ணனா
19. Kāyagatāsativaggavaṇṇanā
563. சேதஸா பு²டோதி சித்தேன ப²ரிதோ. சித்தேன ப²ரணஞ்ச ஸமுத்³த³ஸ்ஸ த்³விதா⁴ ஸம்ப⁴வதீதி ஆஹ – ‘‘து³வித⁴ங் ப²ரண’’ந்திஆதி³. புரிமேன அத்தே²னாதி ‘‘ஸம்பயோக³வஸேன விஜ்ஜங் ப⁴ஜந்தீ’’தி வுத்தேன அத்தே²ன. பச்சி²மேனாதி ‘‘விஜ்ஜாபா⁴கே³ விஜ்ஜாகொட்டா²ஸே வத்தந்தீ’’தி வுத்தேன.
563.Cetasāphuṭoti cittena pharito. Cittena pharaṇañca samuddassa dvidhā sambhavatīti āha – ‘‘duvidhaṃ pharaṇa’’ntiādi. Purimena atthenāti ‘‘sampayogavasena vijjaṃ bhajantī’’ti vuttena atthena. Pacchimenāti ‘‘vijjābhāge vijjākoṭṭhāse vattantī’’ti vuttena.
564. மஹதோ ஸங்வேகா³ய ஸங்வத்ததீதிஆதீ³ஸு அயங் பன அபரோ நயோ. யாதா²வதோ காயஸபா⁴வப்பவேத³னதோ மஹதோ ஸங்வேகா³ய ஸங்வத்ததி. அத்தா²யாதி தி³ட்ட²த⁴ம்மிகாதி³அத்தா²ய. யோக³க்கே²மாயாதி சதூஹி யோகே³ஹி கே²மபா⁴வாய. ஸதிஸம்பஜஞ்ஞாயாதி ஸப்³ப³த்த² ஸதிஅவிப்பவாஸாய ஸத்தட்டா²னியஸம்பஜஞ்ஞாய ச. ஞாணத³ஸ்ஸனப்படிலாபா⁴யாதி விபஸ்ஸனாஞாணாதி⁴க³மாய. விஜ்ஜாவிமுத்திப²லஸச்சி²கிரியாயாதி திஸ்ஸோ விஜ்ஜா சித்தஸ்ஸ அதி⁴முத்தி நிப்³பா³னங் சத்தாரி ஸாமஞ்ஞப²லானீதி ஏதேஸங் பச்சக்க²கரணாய.
564.Mahato saṃvegāya saṃvattatītiādīsu ayaṃ pana aparo nayo. Yāthāvato kāyasabhāvappavedanato mahato saṃvegāya saṃvattati. Atthāyāti diṭṭhadhammikādiatthāya. Yogakkhemāyāti catūhi yogehi khemabhāvāya. Satisampajaññāyāti sabbattha satiavippavāsāya sattaṭṭhāniyasampajaññāya ca. Ñāṇadassanappaṭilābhāyāti vipassanāñāṇādhigamāya. Vijjāvimuttiphalasacchikiriyāyāti tisso vijjā cittassa adhimutti nibbānaṃ cattāri sāmaññaphalānīti etesaṃ paccakkhakaraṇāya.
584. பஞ்ஞாபடிலாபா⁴யாதிஆதீ³ஸு ஸோளஸஸு பதே³ஸு பஞ்ஞாபடிலாபா⁴ய பஞ்ஞாவுத்³தி⁴யா பஞ்ஞாவேபுல்லாய பஞ்ஞாபா³ஹுல்லாயாதி இமானி சத்தாரி பஞ்ஞாவஸேன பா⁴வவசனானி, ஸேஸானி த்³வாத³ஸ புக்³க³லவஸேன பா⁴வவசனானி. ஸப்புரிஸஸங்ஸேவோதி ஸப்புரிஸானங் ப⁴ஜனங். ஸத்³த⁴ம்மஸ்ஸவனந்தி தேஸங் ஸப்புரிஸானங் ஸந்திகே ஸீலாதி³ப்படிபத்திதீ³பகஸ்ஸ ஸத்³த⁴ம்மவசனஸ்ஸ ஸவனங். யோனிஸோ மனஸிகாரோதி ஸுதானங் த⁴ம்மானங் அத்தூ²பபரிக்கா²வஸேன உபாயேன மனஸிகாரோ. த⁴ம்மானுத⁴ம்மப்படிபத்தீதி லோகுத்தரத⁴ம்மே அனுக³தஸ்ஸ ஸீலாதி³ப்படிபதா³த⁴ம்மஸ்ஸ படிபஜ்ஜனங்.
584.Paññāpaṭilābhāyātiādīsu soḷasasu padesu paññāpaṭilābhāya paññāvuddhiyā paññāvepullāya paññābāhullāyāti imāni cattāri paññāvasena bhāvavacanāni, sesāni dvādasa puggalavasena bhāvavacanāni. Sappurisasaṃsevoti sappurisānaṃ bhajanaṃ. Saddhammassavananti tesaṃ sappurisānaṃ santike sīlādippaṭipattidīpakassa saddhammavacanassa savanaṃ. Yoniso manasikāroti sutānaṃ dhammānaṃ atthūpaparikkhāvasena upāyena manasikāro. Dhammānudhammappaṭipattīti lokuttaradhamme anugatassa sīlādippaṭipadādhammassa paṭipajjanaṃ.
ச²ன்னங் அபி⁴ஞ்ஞாஞாணானந்தி இத்³தி⁴வித⁴தி³ப்³ப³ஸோதசேதோபரியபுப்³பே³னிவாஸதி³ப்³ப³சக்கு²ஆஸவக்க²யஞாணானங். தேஸத்ததீனங் ஞாணானந்தி படிஸம்பி⁴தா³பாளியங் (படி॰ ம॰ 1.1-2 மாதிகா) ‘‘ஸோதாவதா⁴னே பஞ்ஞா ஸுதமயே ஞாணங், ஸுத்வான ஸங்வரே பஞ்ஞா ஸீலமயே ஞாண’’ந்திஆதி³னா ஞாணகதா²ய நித்³தி³ட்டா²னங் ஸாவகஸாதா⁴ரணாஸாதா⁴ரணானங் ஞாணானங். இமேஸஞ்ஹி தேஸத்ததிஞாணானங் ஸுதமயஞாணாதீ³னி ஸத்தஸட்டி²ஞாணானி ஸாவகஸ்ஸ ஸாதா⁴ரணானி, ‘‘இந்த்³ரியபரோபரியத்தே ஞாணங், ஸத்தானங் ஆஸயானுஸயே ஞாணங், யமகபாடிஹீரே ஞாணங், மஹாகருணாஸமாபத்தியா ஞாணங், ஸப்³ப³ஞ்ஞுதஞ்ஞாணங், அனாவரணஞாண’’ந்தி (படி॰ ம॰ 1.68-73 மாதிகா) இமானி ச² அஸாதா⁴ரணஞாணானி ஸாவகேஹி.
Channaṃ abhiññāñāṇānanti iddhividhadibbasotacetopariyapubbenivāsadibbacakkhuāsavakkhayañāṇānaṃ. Tesattatīnaṃ ñāṇānanti paṭisambhidāpāḷiyaṃ (paṭi. ma. 1.1-2 mātikā) ‘‘sotāvadhāne paññā sutamaye ñāṇaṃ, sutvāna saṃvare paññā sīlamaye ñāṇa’’ntiādinā ñāṇakathāya niddiṭṭhānaṃ sāvakasādhāraṇāsādhāraṇānaṃ ñāṇānaṃ. Imesañhi tesattatiñāṇānaṃ sutamayañāṇādīni sattasaṭṭhiñāṇāni sāvakassa sādhāraṇāni, ‘‘indriyaparopariyatte ñāṇaṃ, sattānaṃ āsayānusaye ñāṇaṃ, yamakapāṭihīre ñāṇaṃ, mahākaruṇāsamāpattiyā ñāṇaṃ, sabbaññutaññāṇaṃ, anāvaraṇañāṇa’’nti (paṭi. ma. 1.68-73 mātikā) imāni cha asādhāraṇañāṇāni sāvakehi.
ஸத்தஸத்ததீனங் ஞாணானந்தி எத்த² –
Sattasattatīnaṃñāṇānanti ettha –
‘‘ஜாதிபச்சயா ஜராமரணந்தி ஞாணங், அஸதி ஜாதியா நத்தி² ஜராமரணந்தி ஞாணங். அதீதம்பி அத்³தா⁴னங் ஜாதிபச்சயா ஜராமரணந்தி ஞாணங், அஸதி ஜாதியா நத்தி² ஜராமரணந்தி ஞாணங். அனாக³தம்பி அத்³தா⁴னங் ஜாதிபச்சயா ஜராமரணந்தி ஞாணங், அஸதி ஜாதியா நத்தி² ஜராமரணந்தி ஞாணங். யம்பிஸ்ஸ தங் த⁴ம்மட்டி²திஞாணங், தம்பி க²யத⁴ம்மங் வயத⁴ம்மங் விராக³த⁴ம்மங் நிரோத⁴த⁴ம்மந்தி ஞாணங். ப⁴வபச்சயா ஜாதீதி ஞாணங்…பே॰… உபாதா³னபச்சயா ப⁴வோதி ஞாணங், தண்ஹாபச்சயா உபாதா³னந்தி ஞாணங், வேத³னாபச்சயா தண்ஹாதி ஞாணங், ப²ஸ்ஸபச்சயா வேத³னாதி ஞாணங், ஸளாயதனபச்சயா ப²ஸ்ஸோதி ஞாணங், நாமரூபபச்சயா ஸளாயதனந்தி ஞாணங், விஞ்ஞாணபச்சயா நாமரூபந்தி ஞாணங், ஸங்கா²ரபச்சயா விஞ்ஞாணந்தி ஞாணங், அவிஜ்ஜாபச்சயா ஸங்கா²ராதி ஞாணங், அஸதி அவிஜ்ஜாய நத்தி² ஸங்கா²ராதி ஞாணங், அதீதம்பி அத்³தா⁴னங் அவிஜ்ஜாபச்சயா ஸங்கா²ராதி ஞாணங், அஸதி அவிஜ்ஜாய நத்தி² ஸங்கா²ராதி ஞாணங், அனாக³தம்பி அத்³தா⁴னங் அவிஜ்ஜாபச்சயா ஸங்கா²ராதி ஞாணங், அஸதி அவிஜ்ஜாய நத்தி² ஸங்கா²ராதி ஞாணங், யம்பிஸ்ஸ தங் த⁴ம்மட்டி²திஞாணங், தம்பி க²யத⁴மங் வயத⁴ம்மங் விராக³த⁴ம்மங் நிரோத⁴த⁴ம்மந்தி ஞாண’’ந்தி –
‘‘Jātipaccayā jarāmaraṇanti ñāṇaṃ, asati jātiyā natthi jarāmaraṇanti ñāṇaṃ. Atītampi addhānaṃ jātipaccayā jarāmaraṇanti ñāṇaṃ, asati jātiyā natthi jarāmaraṇanti ñāṇaṃ. Anāgatampi addhānaṃ jātipaccayā jarāmaraṇanti ñāṇaṃ, asati jātiyā natthi jarāmaraṇanti ñāṇaṃ. Yampissa taṃ dhammaṭṭhitiñāṇaṃ, tampi khayadhammaṃ vayadhammaṃ virāgadhammaṃ nirodhadhammanti ñāṇaṃ. Bhavapaccayā jātīti ñāṇaṃ…pe… upādānapaccayā bhavoti ñāṇaṃ, taṇhāpaccayā upādānanti ñāṇaṃ, vedanāpaccayā taṇhāti ñāṇaṃ, phassapaccayā vedanāti ñāṇaṃ, saḷāyatanapaccayā phassoti ñāṇaṃ, nāmarūpapaccayā saḷāyatananti ñāṇaṃ, viññāṇapaccayā nāmarūpanti ñāṇaṃ, saṅkhārapaccayā viññāṇanti ñāṇaṃ, avijjāpaccayā saṅkhārāti ñāṇaṃ, asati avijjāya natthi saṅkhārāti ñāṇaṃ, atītampi addhānaṃ avijjāpaccayā saṅkhārāti ñāṇaṃ, asati avijjāya natthi saṅkhārāti ñāṇaṃ, anāgatampi addhānaṃ avijjāpaccayā saṅkhārāti ñāṇaṃ, asati avijjāya natthi saṅkhārāti ñāṇaṃ, yampissa taṃ dhammaṭṭhitiñāṇaṃ, tampi khayadhamaṃ vayadhammaṃ virāgadhammaṃ nirodhadhammanti ñāṇa’’nti –
ப⁴க³வதா நிதா³னவக்³கே³ (ஸங்॰ நி॰ 2.34-35) ஜராமரணாதீ³ஸு ஏகாத³ஸஸு படிச்சஸமுப்பாத³ங்கே³ஸு பச்சேகங் ஸத்த ஸத்த கத்வா வுத்தானி ஸத்தஸத்ததிஞாணானி.
Bhagavatā nidānavagge (saṃ. ni. 2.34-35) jarāmaraṇādīsu ekādasasu paṭiccasamuppādaṅgesu paccekaṃ satta satta katvā vuttāni sattasattatiñāṇāni.
தத்த² த⁴ம்மட்டி²திஞாணந்தி பச்சயாகாரஞாணங். பச்சயாகாரோ ஹி த⁴ம்மானங் பவத்திஸங்கா²தாய டி²தியா காரணத்தா ‘‘த⁴ம்மட்டி²தீ’’தி வுச்சதி, தத்த² ஞாணங் த⁴ம்மட்டி²திஞாணங், ‘‘ஜாதிபச்சயா ஜராமரண’’ந்திஆதி³னா வுத்தஸ்ஸேவ ச²ப்³பி³த⁴ஸ்ஸ ஞாணஸ்ஸேதங் அதி⁴வசனங். க²யத⁴ம்மந்தி க²யக³மனஸபா⁴வங். வயத⁴ம்மந்தி வயக³மனஸபா⁴வங். விராக³த⁴ம்மந்தி விரஜ்ஜனஸபா⁴வங். நிரோத⁴த⁴ம்மந்தி நிருஜ்ஜ²னஸபா⁴வந்தி அத்தோ².
Tattha dhammaṭṭhitiñāṇanti paccayākārañāṇaṃ. Paccayākāro hi dhammānaṃ pavattisaṅkhātāya ṭhitiyā kāraṇattā ‘‘dhammaṭṭhitī’’ti vuccati, tattha ñāṇaṃ dhammaṭṭhitiñāṇaṃ, ‘‘jātipaccayā jarāmaraṇa’’ntiādinā vuttasseva chabbidhassa ñāṇassetaṃ adhivacanaṃ. Khayadhammanti khayagamanasabhāvaṃ. Vayadhammanti vayagamanasabhāvaṃ. Virāgadhammanti virajjanasabhāvaṃ. Nirodhadhammanti nirujjhanasabhāvanti attho.
லாபோ⁴திஆதீ³ஸு லாபோ⁴யேவ உபஸக்³கே³ன விஸேஸெத்வா ‘‘படிலாபோ⁴’’தி வுத்தோ. புன தஸ்ஸேவ அத்த²விவரணவஸேன ‘‘பத்தி ஸம்பத்தீ’’தி வுத்தங். பு²ஸனாதி அதி⁴க³மனவஸேன பு²ஸனா. ஸச்சி²கிரியாதி படிலாப⁴ஸச்சி²கிரியா. உபஸம்பதா³தி நிப்பா²த³னா.
Lābhotiādīsu lābhoyeva upasaggena visesetvā ‘‘paṭilābho’’ti vutto. Puna tasseva atthavivaraṇavasena ‘‘patti sampattī’’ti vuttaṃ. Phusanāti adhigamanavasena phusanā. Sacchikiriyāti paṭilābhasacchikiriyā. Upasampadāti nipphādanā.
ஸத்தன்னஞ்ச ஸெக்கா²னந்தி திஸ்ஸோ ஸிக்கா² ஸிக்க²ந்தீதி ஸெக்க²ஸஞ்ஞிதானங் ஸோதாபத்திமக்³க³ட்டா²தீ³னங் ஸத்தன்னங். புது²ஜ்ஜனகல்யாணகஸ்ஸ சாதி நிப்³பா³னகா³மினியா படிபதா³ய யுத்தத்தா ஸுந்த³ரட்டே²ன கல்யாணஸஞ்ஞிதஸ்ஸ புது²ஜ்ஜனஸ்ஸ. வட்³டி⁴தங் வட்³ட⁴னங் ஏகாயாதி வட்³டி⁴தவட்³ட⁴னா. யதா²வுத்தானங் அட்ட²ன்னம்பி பஞ்ஞானங் வஸேன விஸேஸதோவ அரஹதோ பஞ்ஞாவஸேன பஞ்ஞாவுத்³தி⁴யா. ததா² பஞ்ஞாவேபுல்லாய.
Sattannañcasekkhānanti tisso sikkhā sikkhantīti sekkhasaññitānaṃ sotāpattimaggaṭṭhādīnaṃ sattannaṃ. Puthujjanakalyāṇakassa cāti nibbānagāminiyā paṭipadāya yuttattā sundaraṭṭhena kalyāṇasaññitassa puthujjanassa. Vaḍḍhitaṃ vaḍḍhanaṃ ekāyāti vaḍḍhitavaḍḍhanā. Yathāvuttānaṃ aṭṭhannampi paññānaṃ vasena visesatova arahato paññāvasena paññāvuddhiyā. Tathā paññāvepullāya.
யஸ்ஸ கஸ்ஸசிபி விஸேஸதோ அனுரூபத⁴ம்மஸ்ஸ மஹந்தங் நாம கிச்சஸித்³தி⁴யா வேதி³தப்³ப³ந்தி தத³ஸ்ஸ கிச்சஸித்³தி⁴யா த³ஸ்ஸெந்தோ ‘‘மஹந்தே அத்தே² பரிக்³க³ண்ஹாதீ’’திஆதி³மாஹ. தத்த² அத்தா²தீ³னங் மஹந்தபா⁴வோ மஹாவிஸயதாய வேதி³தப்³போ³, மஹாவிஸயதா ச தேஸங் படிஸம்பி⁴தா³மக்³கே³ ஆக³தனயேன வேதி³தப்³பா³. ஸீலக்க²ந்த⁴ஸ்ஸ பன ஹேதுமஹந்ததாய, பச்சயமஹந்ததாய, நிஸ்ஸயமஹந்ததாய , பபே⁴த³மஹந்ததாய, கிச்சமஹந்ததாய, ப²லமஹந்ததாய, ஆனிஸங்ஸமஹந்ததாய ச மஹந்தபா⁴வோ வேதி³தப்³போ³. தத்த² ஹேது அலோபா⁴த³யோ. பச்சயோ ஹிரொத்தப்பஸத்³தா⁴ஸதிவீரியாத³யோ. நிஸ்ஸயோ ஸாவகபோ³தி⁴பச்சேகபோ³தி⁴னியததா தங்ஸமங்கி³னோ ச புரிஸவிஸேஸா. பபே⁴தோ³ சாரித்தவாரித்தாதி³விபா⁴கோ³. கிச்சங் தத³ங்கா³தி³வஸேன படிபக்க²வித⁴மனங். ப²லங் ஸக்³க³ஸம்பதா³ நிப்³பா³னஸம்பதா³ ச. ஆனிஸங்ஸோ பியமனாபதாதி³. அயமெத்த² ஸங்கே²போ, வித்தா²ரோ பன விஸுத்³தி⁴மக்³கே³ (விஸுத்³தி⁴॰ 1.9) ஆகங்கெ²ய்யஸுத்தாதீ³ஸு (ம॰ நி॰ 1.64 ஆத³யோ) ச ஆக³தனயேன வேதி³தப்³போ³. இமினா நயேன ஸமாதி⁴க்க²ந்தா⁴தீ³னம்பி மஹந்ததா யதா²ரஹங் நித்³தா⁴ரெத்வா வத்தப்³பா³. டா²னாட்டா²னாதீ³னங் மஹந்தபா⁴வோ பன மஹாவிஸயதாய வேதி³தப்³போ³. தத்த² டா²னாட்டா²னானங் மஹாவிஸயதா ப³ஹுதா⁴துகஸுத்தாதீ³ஸு ஆக³தனயேன வேதி³தப்³பா³.
Yassa kassacipi visesato anurūpadhammassa mahantaṃ nāma kiccasiddhiyā veditabbanti tadassa kiccasiddhiyā dassento ‘‘mahante atthe pariggaṇhātī’’tiādimāha. Tattha atthādīnaṃ mahantabhāvo mahāvisayatāya veditabbo, mahāvisayatā ca tesaṃ paṭisambhidāmagge āgatanayena veditabbā. Sīlakkhandhassa pana hetumahantatāya, paccayamahantatāya, nissayamahantatāya , pabhedamahantatāya, kiccamahantatāya, phalamahantatāya, ānisaṃsamahantatāya ca mahantabhāvo veditabbo. Tattha hetu alobhādayo. Paccayo hirottappasaddhāsativīriyādayo. Nissayo sāvakabodhipaccekabodhiniyatatā taṃsamaṅgino ca purisavisesā. Pabhedo cārittavārittādivibhāgo. Kiccaṃ tadaṅgādivasena paṭipakkhavidhamanaṃ. Phalaṃ saggasampadā nibbānasampadā ca. Ānisaṃso piyamanāpatādi. Ayamettha saṅkhepo, vitthāro pana visuddhimagge (visuddhi. 1.9) ākaṅkheyyasuttādīsu (ma. ni. 1.64 ādayo) ca āgatanayena veditabbo. Iminā nayena samādhikkhandhādīnampi mahantatā yathārahaṃ niddhāretvā vattabbā. Ṭhānāṭṭhānādīnaṃ mahantabhāvo pana mahāvisayatāya veditabbo. Tattha ṭhānāṭṭhānānaṃ mahāvisayatā bahudhātukasuttādīsu āgatanayena veditabbā.
விஹாரஸமாபத்தீனங் மஹாவிஸயதா ஸமாதி⁴க்க²ந்தே⁴ மஹாவிஸயதானித்³தா⁴ரணனயேன வேதி³தப்³பா³, அரியஸச்சானங் ஸகலயானஸங்கா³ஹகதோ ஸச்சவிப⁴ங்கே³ (விப⁴॰ 189 ஆத³யோ) தங்ஸங்வண்ணனாஸு (விப⁴॰ அட்ட²॰ 189 ஆத³யோ) ச ஆக³தனயேன, ஸதிபட்டா²னாதீ³னங் ஸதிபட்டா²னவிப⁴ங்கா³தீ³ஸு (விப⁴॰ 355 ஆத³யோ) தங்ஸங்வண்ணனாதீ³ஸு (விப⁴॰ அட்ட²॰ 355 ஆத³யோ) ச ஆக³தனயேன, ஸாமஞ்ஞப²லானங் மஹதோ ஹிதஸ்ஸ மஹதோ ஸுக²ஸ்ஸ மஹதோ அத்த²ஸ்ஸ மஹதோ யோக³க்கே²மஸ்ஸ நிப்ப²த்திபா⁴வதோ ஸந்தபணீதஅதக்காவசரபண்டி³தவேத³னீயபா⁴வதோ, அபி⁴ஞ்ஞானங் மஹாஸம்பா⁴ரதோ மஹாவிஸயதோ மஹாகிச்சதோ மஹானுபா⁴வதோ மஹானிப்ப²த்திதோ, நிப்³பா³னஸ்ஸ மத³னிம்மத³னாதி³மஹத்த²ஸித்³தி⁴தோ ச மஹந்தபா⁴வோ வேதி³தப்³போ³. பரிக்³க³ண்ஹாதீதி ஸபா⁴வாதி³தோ பரிச்சி²ஜ்ஜ க³ண்ஹாதி ஜானாதி, படிவிஜ்ஜ²தீதி அத்தோ².
Vihārasamāpattīnaṃ mahāvisayatā samādhikkhandhe mahāvisayatāniddhāraṇanayena veditabbā, ariyasaccānaṃ sakalayānasaṅgāhakato saccavibhaṅge (vibha. 189 ādayo) taṃsaṃvaṇṇanāsu (vibha. aṭṭha. 189 ādayo) ca āgatanayena, satipaṭṭhānādīnaṃ satipaṭṭhānavibhaṅgādīsu (vibha. 355 ādayo) taṃsaṃvaṇṇanādīsu (vibha. aṭṭha. 355 ādayo) ca āgatanayena, sāmaññaphalānaṃ mahato hitassa mahato sukhassa mahato atthassa mahato yogakkhemassa nipphattibhāvato santapaṇītaatakkāvacarapaṇḍitavedanīyabhāvato, abhiññānaṃ mahāsambhārato mahāvisayato mahākiccato mahānubhāvato mahānipphattito, nibbānassa madanimmadanādimahatthasiddhito ca mahantabhāvo veditabbo. Pariggaṇhātīti sabhāvādito paricchijja gaṇhāti jānāti, paṭivijjhatīti attho.
புது²பஞ்ஞாதி எத்தா²பி வுத்தனயானுஸாரேன அத்தோ² வேதி³தப்³போ³. அயங் பன விஸேஸோ – புது² நானாக்க²ந்தே⁴ஸு ஞாணங் பவத்ததீதி ‘‘அயங் ரூபக்க²ந்தோ⁴ நாம…பே॰… அயங் விஞ்ஞாணக்க²ந்தோ⁴ நாமா’’தி ஏவங் பஞ்சன்னங் க²ந்தா⁴னங் நானாகரணங் படிச்ச ஞாணங் பவத்ததி. தேஸுபி ஏகவிதே⁴ன ரூபக்க²ந்தோ⁴…பே॰… ஏகாத³ஸவிதே⁴ன ரூபக்க²ந்தோ⁴. ஏகவிதே⁴ன வேத³னாக்க²ந்தோ⁴…பே॰… ப³ஹுவிதே⁴ன வேத³னாக்க²ந்தோ⁴. ஏகவிதே⁴ன ஸஞ்ஞாக்க²ந்தோ⁴…பே॰… ப³ஹுவிதே⁴ன ஸஞ்ஞாக்க²ந்தோ⁴. ஏகவிதே⁴ன ஸங்கா²ரக்க²ந்தோ⁴…பே॰… ப³ஹுவிதே⁴ன ஸங்கா²ரக்க²ந்தோ⁴. ஏகவிதே⁴ன விஞ்ஞாணக்க²ந்தோ⁴…பே॰… ப³ஹுவிதே⁴ன விஞ்ஞாணக்க²ந்தோ⁴தி ஏவங் ஏகேகஸ்ஸ க²ந்த⁴ஸ்ஸ ஏகவிதா⁴தி³வஸேன அதீதாதி³வஸேனபி நானாகரணங் படிச்ச ஞாணங் பவத்ததி.
Puthupaññāti etthāpi vuttanayānusārena attho veditabbo. Ayaṃ pana viseso – puthu nānākkhandhesu ñāṇaṃ pavattatīti ‘‘ayaṃ rūpakkhandho nāma…pe… ayaṃ viññāṇakkhandho nāmā’’ti evaṃ pañcannaṃ khandhānaṃ nānākaraṇaṃ paṭicca ñāṇaṃ pavattati. Tesupi ekavidhena rūpakkhandho…pe… ekādasavidhena rūpakkhandho. Ekavidhena vedanākkhandho…pe… bahuvidhena vedanākkhandho. Ekavidhena saññākkhandho…pe… bahuvidhena saññākkhandho. Ekavidhena saṅkhārakkhandho…pe… bahuvidhena saṅkhārakkhandho. Ekavidhena viññāṇakkhandho…pe… bahuvidhena viññāṇakkhandhoti evaṃ ekekassa khandhassa ekavidhādivasena atītādivasenapi nānākaraṇaṃ paṭicca ñāṇaṃ pavattati.
புது² நானாதா⁴தூஸூதி ‘‘அயங் சக்கு²தா⁴து நாம…பே॰… அயங் மனோவிஞ்ஞாணதா⁴து நாம. தத்த² ஸோளஸ தா⁴துயோ காமாவசரா, த்³வே சாதுபூ⁴மிகா’’தி ஏவங் தா⁴தூஸு நானாகரணங் படிச்ச ஞாணங் பவத்ததி. தயித³ங் உபாதி³ன்னதா⁴துவஸேன வுத்தங். பச்சேகபு³த்³தா⁴னஞ்ஹி த்³வின்னஞ்ச அக்³க³ஸாவகானங் உபாதி³ன்னதா⁴தூஸு ஏவ நானாகரணங் படிச்ச ஞாணங் பவத்ததி, தஞ்ச கோ² ஏகதே³ஸதோவ, ந நிப்பதே³ஸதோ. ப³ஹித்³தா⁴ அனுபாதி³ன்னதா⁴தூனங் நானாகரணங் தேஸங் அவிஸயோவ, ஸப்³ப³ஞ்ஞுபு³த்³தா⁴னங்யேவ பன ‘‘இமாய தா⁴துயா உஸ்ஸன்னத்தா இமஸ்ஸ ருக்க²ஸ்ஸ க²ந்தோ⁴ ஸேதோ ஹோதி, இமஸ்ஸ காளோ, இமஸ்ஸ மட்டோ², இமஸ்ஸ க²ரோ, இமஸ்ஸ ப³ஹலதசோ, இமஸ்ஸ ஸுக்க²தசோ. இமஸ்ஸ பத்தங் வண்ணஸண்டா²னாதி³வஸேன ஏவரூபங். இமஸ்ஸ புப்ப²ங் நீலங், பீதங், லோஹிதங், ஓதா³தங், ஸுக³ந்த⁴ங், து³க்³க³ந்த⁴ங், மிஸ்ஸகக³ந்த⁴ங். ப²லங் கு²த்³த³கங், மஹந்தங், தீ³க⁴ங், வட்டங், ஸுவண்ணங், து³ப்³ப³ண்ணங், மட்ட²ங், ப²ருஸங், ஸுக³ந்த⁴ங், து³க்³க³ந்த⁴ங், மது⁴ரங், தித்தகங், அம்பி³லங், கடுகங், கஸாவங். கண்டகோ திகி²ணோ, அதிகி²ணோ, உஜுகோ, குடிலோ, தம்போ³, நீலோ, லோஹிதோ, ஓதா³தோ’’திஆதி³னா தா⁴துனானத்தங் படிச்ச ஞாணங் பவத்ததி.
Puthu nānādhātūsūti ‘‘ayaṃ cakkhudhātu nāma…pe… ayaṃ manoviññāṇadhātu nāma. Tattha soḷasa dhātuyo kāmāvacarā, dve cātubhūmikā’’ti evaṃ dhātūsu nānākaraṇaṃ paṭicca ñāṇaṃ pavattati. Tayidaṃ upādinnadhātuvasena vuttaṃ. Paccekabuddhānañhi dvinnañca aggasāvakānaṃ upādinnadhātūsu eva nānākaraṇaṃ paṭicca ñāṇaṃ pavattati, tañca kho ekadesatova, na nippadesato. Bahiddhā anupādinnadhātūnaṃ nānākaraṇaṃ tesaṃ avisayova, sabbaññubuddhānaṃyeva pana ‘‘imāya dhātuyā ussannattā imassa rukkhassa khandho seto hoti, imassa kāḷo, imassa maṭṭho, imassa kharo, imassa bahalataco, imassa sukkhataco. Imassa pattaṃ vaṇṇasaṇṭhānādivasena evarūpaṃ. Imassa pupphaṃ nīlaṃ, pītaṃ, lohitaṃ, odātaṃ, sugandhaṃ, duggandhaṃ, missakagandhaṃ. Phalaṃ khuddakaṃ, mahantaṃ, dīghaṃ, vaṭṭaṃ, suvaṇṇaṃ, dubbaṇṇaṃ, maṭṭhaṃ, pharusaṃ, sugandhaṃ, duggandhaṃ, madhuraṃ, tittakaṃ, ambilaṃ, kaṭukaṃ, kasāvaṃ. Kaṇṭako tikhiṇo, atikhiṇo, ujuko, kuṭilo, tambo, nīlo, lohito, odāto’’tiādinā dhātunānattaṃ paṭicca ñāṇaṃ pavattati.
புது² நானாஆயதனேஸூதி ‘‘இத³ங் சக்கா²யதனங் நாம…பே॰… இத³ங் த⁴ம்மாயதனங் நாம. தத்த² த³ஸாயதனா காமாவசரா, த்³வே சாதுபூ⁴மகா’’தி ஏவங் ஆயதனநானத்தங் படிச்ச ஞாணங் பவத்ததி.
Puthu nānāāyatanesūti ‘‘idaṃ cakkhāyatanaṃ nāma…pe… idaṃ dhammāyatanaṃ nāma. Tattha dasāyatanā kāmāvacarā, dve cātubhūmakā’’ti evaṃ āyatananānattaṃ paṭicca ñāṇaṃ pavattati.
புது² நானாபடிச்சஸமுப்பாதே³ஸூதி அஜ்ஜ²த்தப³ஹித்³தா⁴பே⁴த³தோ ஸந்தானபே⁴த³தோ ச நானப்பபே⁴தே³ஸு படிச்சஸமுப்பாத³ங்கே³ஸு. அவிஜ்ஜாதி³அங்கா³னி ஹி பச்சேகங் படிச்சஸமுப்பாத³ஸஞ்ஞிதானி. தேனாஹ – ஸங்கா²ரபிடகே ‘‘த்³வாத³ஸ பச்சயா த்³வாத³ஸ படிச்சஸமுப்பாதா³’’தி (ஸங்॰ நி॰ டீ॰ 1.1.110).
Puthu nānāpaṭiccasamuppādesūti ajjhattabahiddhābhedato santānabhedato ca nānappabhedesu paṭiccasamuppādaṅgesu. Avijjādiaṅgāni hi paccekaṃ paṭiccasamuppādasaññitāni. Tenāha – saṅkhārapiṭake ‘‘dvādasa paccayā dvādasa paṭiccasamuppādā’’ti (saṃ. ni. ṭī. 1.1.110).
புது² நானாஸுஞ்ஞதமனுபலப்³பே⁴ஸூதி நானாஸபா⁴வேஸு நிச்சஸாராதி³விரஹிதேஸு ஸுஞ்ஞஸபா⁴வேஸு, ததோ ஏவ இத்தி²புரிஸஅத்தத்தனியாதி³வஸேன அனுபலப்³ப⁴மானஸபா⁴வேஸு. ம-காரோ ஹெத்த² பத³ஸந்தி⁴கரோ.
Puthu nānāsuññatamanupalabbhesūti nānāsabhāvesu niccasārādivirahitesu suññasabhāvesu, tato eva itthipurisaattattaniyādivasena anupalabbhamānasabhāvesu. Ma-kāro hettha padasandhikaro.
புது² நானாஅத்தே²ஸூதி அத்த²படிஸம்பி⁴தா³விஸயேஸு பச்சயுப்பன்னாதி³னானாஅத்தே²ஸு. த⁴ம்மேஸூதி த⁴ம்மபடிஸம்பி⁴தா³விஸயேஸு பச்சயாதி³னானாத⁴ம்மேஸு. நிருத்தீஸூதி தேஸங்யேவ அத்த²த⁴ம்மானங் நித்³தா⁴ரணவசனஸங்கா²தேஸு நானானிருத்தீஸு. புது² நானாபடிபா⁴னேஸூதி அத்த²படிஸம்பி⁴தா³தி³விஸயேஸு இமானி ஞாணானி இத³மத்த²ஜோதகானீதி ததா² ததா² படிபா⁴னதோ உபதிட்ட²னதோ படிபா⁴னானீதி லத்³த⁴னாமேஸு நானாஞாணேஸு.
Puthunānāatthesūti atthapaṭisambhidāvisayesu paccayuppannādinānāatthesu. Dhammesūti dhammapaṭisambhidāvisayesu paccayādinānādhammesu. Niruttīsūti tesaṃyeva atthadhammānaṃ niddhāraṇavacanasaṅkhātesu nānāniruttīsu. Puthu nānāpaṭibhānesūti atthapaṭisambhidādivisayesu imāni ñāṇāni idamatthajotakānīti tathā tathā paṭibhānato upatiṭṭhanato paṭibhānānīti laddhanāmesu nānāñāṇesu.
புது² நானாஸீலக்க²ந்தே⁴ஸூதிஆதீ³ஸு ஸீலஸ்ஸ புது²த்தங் நானத்தஞ்ச வுத்தமேவ, இதரேஸங் பன வுத்தனயானுஸாரேன ஸுவிஞ்ஞெய்யத்தா பாகடமேவ. யங் பன அபி⁴ன்னங் ஏகமேவ நிப்³பா³னங், தத்த² உபசாரவஸேன புது²த்தங் க³ஹேதப்³ப³ந்தி ஆஹ – ‘‘புது² நானாஜனஸாதா⁴ரணே த⁴ம்மே ஸமதிக்கம்மா’’தி. தேனஸ்ஸ மத³னிம்மத³னாதி³பரியாயேன புது²த்தங் பரிதீ³பிதங் ஹோதி.
Puthu nānāsīlakkhandhesūtiādīsu sīlassa puthuttaṃ nānattañca vuttameva, itaresaṃ pana vuttanayānusārena suviññeyyattā pākaṭameva. Yaṃ pana abhinnaṃ ekameva nibbānaṃ, tattha upacāravasena puthuttaṃ gahetabbanti āha – ‘‘puthu nānājanasādhāraṇe dhamme samatikkammā’’ti. Tenassa madanimmadanādipariyāyena puthuttaṃ paridīpitaṃ hoti.
விபுலே அத்தே²தி மஹந்தே அத்தே². மஹந்தபரியாயோ ஹி விபுலஸத்³தோ³. க³ம்பீ⁴ரேஸூதி ஸஸாதீ³ஹி விய மஹாஸமுத்³தோ³ அனுபசிதஞாணஸம்பா⁴ரேஹி அலப்³ப⁴னெய்யப்பதிட்டே²ஸு க²ந்தே⁴ஸு ஞாணங் பவத்ததீதி விஸயஸ்ஸ க³ம்பீ⁴ரதாய ஞாணஸ்ஸ க³ம்பீ⁴ரதா விபா⁴விதா.
Vipule attheti mahante atthe. Mahantapariyāyo hi vipulasaddo. Gambhīresūti sasādīhi viya mahāsamuddo anupacitañāṇasambhārehi alabbhaneyyappatiṭṭhesu khandhesu ñāṇaṃ pavattatīti visayassa gambhīratāya ñāṇassa gambhīratā vibhāvitā.
திக்க²விஸத³பா⁴வாதி³கு³ணேஹி அஸாதா⁴ரணத்தா பரேஸங் பஞ்ஞாய ந ஸாமந்தா, அத² கோ² ஸுவிதூ³ரவிதூ³ரேதி அஸமந்தபஞ்ஞா ஆகாரஸ்ஸ ரஸ்ஸத்தங் கத்வா. கேசி ‘‘அஸமத்த²பஞ்ஞா’’தி பட²ந்தி, தேஸங் யதா²வுத்தகு³ணேஹி அஞ்ஞேஹி அஸாதா⁴ரணத்தா நத்தி² ஏதிஸ்ஸா காயசி ஸமத்த²ந்தி அஸமத்தா² பஞ்ஞாதி யோஜனா. அத்த²வவத்தா²னதோதி அத்த²ப்பபே⁴த³ஸ்ஸ யாதா²வதோ ஸன்னிட்டா²னதோ. ந அஞ்ஞோ கோசி ஸக்கோதி அபி⁴ஸம்ப⁴விதுந்தி ஞாணக³தியா ஸம்பாபுணிதுங் ந அஞ்ஞோ கோசிபி ஸக்கோதி, தஸ்மா அயங் ஸுவிதூ³ரவிதூ³ரேதி அஸமந்தபஞ்ஞா. இதா³னி புக்³க³லந்தரவஸேன அஸமந்தபஞ்ஞங் விபா⁴வேதுங், ‘‘புது²ஜ்ஜனகல்யாணகஸ்ஸா’’திஆதி³ ஆரத்³த⁴ங்.
Tikkhavisadabhāvādiguṇehi asādhāraṇattā paresaṃ paññāya na sāmantā, atha kho suvidūravidūreti asamantapaññā ākārassa rassattaṃ katvā. Keci ‘‘asamatthapaññā’’ti paṭhanti, tesaṃ yathāvuttaguṇehi aññehi asādhāraṇattā natthi etissā kāyaci samatthanti asamatthā paññāti yojanā. Atthavavatthānatoti atthappabhedassa yāthāvato sanniṭṭhānato. Na añño koci sakkoti abhisambhavitunti ñāṇagatiyā sampāpuṇituṃ na añño kocipi sakkoti, tasmā ayaṃ suvidūravidūreti asamantapaññā. Idāni puggalantaravasena asamantapaññaṃ vibhāvetuṃ, ‘‘puthujjanakalyāṇakassā’’tiādi āraddhaṃ.
‘‘பஞ்ஞாபபே⁴த³குஸலோ அபி⁴ன்னஞாணோ அதி⁴க³தப்படிஸம்பி⁴தோ³ சதுவேஸாரஜ்ஜப்பத்தோ த³ஸப³லதா⁴ரீ புரிஸாஸபோ⁴ புரிஸஸீஹோ புரிஸனாகோ³ புரிஸாஜஞ்ஞோ புரிஸதோ⁴ரய்ஹோ அனந்தஞாணோ அனந்ததேஜோ அனந்தயஸோ அட்³டோ⁴ மஹத்³த⁴னோ ப³லவா நேதா வினேதா அனுனேதா பஞ்ஞாபேதா வினிஜ்ஜா²பேதா பெக்க²தா பஸாதே³தா. ஸோ ஹி ப⁴க³வா அனுப்பன்னஸ்ஸ மக்³க³ஸ்ஸ உப்பாதே³தா, அஸஞ்ஜாதஸ்ஸ மக்³க³ஸ்ஸ ஸஞ்ஜனேதா, அனக்கா²தஸ்ஸ மக்³க³ஸ்ஸ அக்கா²தா, மக்³க³ஞ்ஞூ மக்³க³விதூ³ மக்³க³கோவிதோ³. மக்³கா³னுகா³மீ ச பன ஏதரஹி ஸாவகா விஹரந்தி பச்சா² ஸமன்னாக³தா.
‘‘Paññāpabhedakusalo abhinnañāṇo adhigatappaṭisambhido catuvesārajjappatto dasabaladhārī purisāsabho purisasīho purisanāgo purisājañño purisadhorayho anantañāṇo anantatejo anantayaso aḍḍho mahaddhano balavā netā vinetā anunetā paññāpetā vinijjhāpetā pekkhatā pasādetā. So hi bhagavā anuppannassa maggassa uppādetā, asañjātassa maggassa sañjanetā, anakkhātassa maggassa akkhātā, maggaññū maggavidū maggakovido. Maggānugāmī ca pana etarahi sāvakā viharanti pacchā samannāgatā.
‘‘ஸோ ஹி ப⁴க³வா ஜானங் ஜானாதி, பஸ்ஸங் பஸ்ஸதி, சக்கு²பூ⁴தோ ஞாணபூ⁴தோ த⁴ம்மபூ⁴தோ ப்³ரஹ்மபூ⁴தோ வத்தா பவத்தா அத்த²ஸ்ஸ நின்னேதா அமதஸ்ஸ தா³தா த⁴ம்மஸ்ஸாமீ ததா²க³தோ, நத்தி² தஸ்ஸ ப⁴க³வதோ அஞ்ஞாதங் அதி³ட்ட²ங் அவிதி³தங் அஸச்சி²கதங் அப²ஸ்ஸிதங் பஞ்ஞாய. அதீதங் அனாக³தங் பச்சுப்பன்னங் உபாதா³ய ஸப்³பே³ த⁴ம்மா ஸப்³பா³காரேன பு³த்³த⁴ஸ்ஸ ப⁴க³வதோ ஞாணமுகே² ஆபாத²ங் ஆக³ச்ச²ந்தி, யங் கிஞ்சி நெய்யங் நாம அத்தி² தங் ஸப்³ப³ங் ஜானிதப்³ப³ங், அத்தத்தோ² வா பரத்தோ² வா உப⁴யத்தோ² வா தி³ட்ட²த⁴ம்மிகோ வா அத்தோ² ஸம்பராயிகோ வா அத்தோ² உத்தானோ வா அத்தோ² க³ம்பீ⁴ரோ வா அத்தோ² கூ³ள்ஹோ வா அத்தோ² படிச்ச²ன்னோ வா அத்தோ² நெய்யோ வா அத்தோ² நீதோ வா அத்தோ² அனவஜ்ஜோ வா அத்தோ² நிக்கிலேஸோ வா அத்தோ² வோதா³னோ வா அத்தோ² பரமத்தோ² வா அத்தோ², ஸப்³ப³ங் தங் அந்தோபு³த்³த⁴ஞாணே பரிவத்ததி.
‘‘So hi bhagavā jānaṃ jānāti, passaṃ passati, cakkhubhūto ñāṇabhūto dhammabhūto brahmabhūto vattā pavattā atthassa ninnetā amatassa dātā dhammassāmī tathāgato, natthi tassa bhagavato aññātaṃ adiṭṭhaṃ aviditaṃ asacchikataṃ aphassitaṃ paññāya. Atītaṃ anāgataṃ paccuppannaṃ upādāya sabbe dhammā sabbākārena buddhassa bhagavato ñāṇamukhe āpāthaṃ āgacchanti, yaṃ kiñci neyyaṃ nāma atthi taṃ sabbaṃ jānitabbaṃ, attattho vā parattho vā ubhayattho vā diṭṭhadhammiko vā attho samparāyiko vā attho uttāno vā attho gambhīro vā attho gūḷho vā attho paṭicchanno vā attho neyyo vā attho nīto vā attho anavajjo vā attho nikkileso vā attho vodāno vā attho paramattho vā attho, sabbaṃ taṃ antobuddhañāṇe parivattati.
‘‘ஸப்³ப³ங் காயகம்மங் பு³த்³த⁴ஸ்ஸ ப⁴க³வதோ ஞாணானுபரிவத்தி, ஸப்³ப³ங் வசீகம்மங் பு³த்³த⁴ஸ்ஸ ப⁴க³வதோ ஞாணானுபரிவத்தி, ஸப்³ப³ங் மனோகம்மங் பு³த்³த⁴ஸ்ஸ ப⁴க³வதோ ஞாணானுபரிவத்தி. அதீதே பு³த்³த⁴ஸ்ஸ ப⁴க³வதோ அப்படிஹதங் ஞாணங், அனாக³தே பு³த்³த⁴ஸ்ஸ ப⁴க³வதோ அப்படிஹதங் ஞாணங், பச்சுப்பன்னே பு³த்³த⁴ஸ்ஸ ப⁴க³வதோ அப்படிஹதங் ஞாணங், யாவதகங் நெய்யங், தாவதகங் ஞாணங். யாவதகங் ஞாணங், தாவதகங் நெய்யங். நெய்யபரியந்திகங் ஞாணங், ஞாணபரியந்திகங் நெய்யங், நெய்யங் அதிக்கமித்வா ஞாணங் நப்பவத்ததி, ஞாணங் அதிக்கமித்வா நெய்யபதோ² நத்தி², அஞ்ஞமஞ்ஞபரியந்தட்டா²யினோ தே த⁴ம்மா, யதா² த்³வின்னங் ஸமுக்³க³படலானங் ஸம்மா பு²ஸிதானங் ஹெட்டி²மங் ஸமுக்³க³படலங் உபரிமங் நாதிவத்ததி, உபரிமங் ஸமுக்³க³படலங் ஹெட்டி²மங் நாதிவத்ததி, அஞ்ஞமஞ்ஞபரியந்தட்டா²யினோ, ஏவமேவங் பு³த்³த⁴ஸ்ஸ ப⁴க³வதோ நெய்யஞ்ச ஞாணஞ்ச அஞ்ஞமஞ்ஞபரியந்தட்டா²யினோ. யாவதகங் நெய்யங், தாவதகங் ஞாணங். யாவதகங் ஞாணங், தாவதகங் நெய்யங், நெய்யபரியந்திகங் ஞாணங், ஞாணபரியந்திகங் நெய்யங், நெய்யங் அதிக்கமித்வா ஞாணங் நப்பவத்ததி, ஞாணங் அதிக்கமித்வா நெய்யபதோ² நத்தி². அஞ்ஞமஞ்ஞபரியந்தட்டா²யினோ தே த⁴ம்மா. ஸப்³ப³த⁴ம்மேஸு பு³த்³த⁴ஸ்ஸ ப⁴க³வதோ ஞாணங் பவத்ததி.
‘‘Sabbaṃ kāyakammaṃ buddhassa bhagavato ñāṇānuparivatti, sabbaṃ vacīkammaṃ buddhassa bhagavato ñāṇānuparivatti, sabbaṃ manokammaṃ buddhassa bhagavato ñāṇānuparivatti. Atīte buddhassa bhagavato appaṭihataṃ ñāṇaṃ, anāgate buddhassa bhagavato appaṭihataṃ ñāṇaṃ, paccuppanne buddhassa bhagavato appaṭihataṃ ñāṇaṃ, yāvatakaṃ neyyaṃ, tāvatakaṃ ñāṇaṃ. Yāvatakaṃ ñāṇaṃ, tāvatakaṃ neyyaṃ. Neyyapariyantikaṃ ñāṇaṃ, ñāṇapariyantikaṃ neyyaṃ, neyyaṃ atikkamitvā ñāṇaṃ nappavattati, ñāṇaṃ atikkamitvā neyyapatho natthi, aññamaññapariyantaṭṭhāyino te dhammā, yathā dvinnaṃ samuggapaṭalānaṃ sammā phusitānaṃ heṭṭhimaṃ samuggapaṭalaṃ uparimaṃ nātivattati, uparimaṃ samuggapaṭalaṃ heṭṭhimaṃ nātivattati, aññamaññapariyantaṭṭhāyino, evamevaṃ buddhassa bhagavato neyyañca ñāṇañca aññamaññapariyantaṭṭhāyino. Yāvatakaṃ neyyaṃ, tāvatakaṃ ñāṇaṃ. Yāvatakaṃ ñāṇaṃ, tāvatakaṃ neyyaṃ, neyyapariyantikaṃ ñāṇaṃ, ñāṇapariyantikaṃ neyyaṃ, neyyaṃ atikkamitvā ñāṇaṃ nappavattati, ñāṇaṃ atikkamitvā neyyapatho natthi. Aññamaññapariyantaṭṭhāyino te dhammā. Sabbadhammesu buddhassa bhagavato ñāṇaṃ pavattati.
‘‘ஸப்³பே³ த⁴ம்மா பு³த்³த⁴ஸ்ஸ ப⁴க³வதோ ஆவஜ்ஜனப்படிப³த்³தா⁴ ஆகங்க²ப்படிப³த்³தா⁴ மனஸிகாரப்படிப³த்³தா⁴ சித்துப்பாத³ப்படிப³த்³தா⁴, ஸப்³ப³ஸத்தேஸு பு³த்³த⁴ஸ்ஸ ப⁴க³வதோ ஞாணங் பவத்ததி. ஸப்³பே³ஸங் ஸத்தானங் பு³த்³தோ⁴ ஆஸயங் ஜானாதி, அனுஸயங் ஜானாதி, சரிதங் ஜானாதி, அதி⁴முத்திங் ஜானாதி, அப்பரஜக்கே² மஹாரஜக்கே² திக்கி²ந்த்³ரியே முதி³ந்த்³ரியே ஸ்வாகாரே த்³வாகாரே ஸுவிஞ்ஞாபயே து³விஞ்ஞாபயே ப⁴ப்³பா³ ஸப்³பே³ ஸத்தே பஜானாதி, ஸதே³வகோ லோகோ ஸமாரகோ ஸப்³ரஹ்மகோ ஸஸ்ஸமணப்³ராஹ்மணீ பஜா ஸதே³வமனுஸ்ஸா அந்தோபு³த்³த⁴ஞாணே பரிவத்ததி.
‘‘Sabbe dhammā buddhassa bhagavato āvajjanappaṭibaddhā ākaṅkhappaṭibaddhā manasikārappaṭibaddhā cittuppādappaṭibaddhā, sabbasattesu buddhassa bhagavato ñāṇaṃ pavattati. Sabbesaṃ sattānaṃ buddho āsayaṃ jānāti, anusayaṃ jānāti, caritaṃ jānāti, adhimuttiṃ jānāti, apparajakkhe mahārajakkhe tikkhindriye mudindriye svākāre dvākāre suviññāpaye duviññāpaye bhabbā sabbe satte pajānāti, sadevako loko samārako sabrahmako sassamaṇabrāhmaṇī pajā sadevamanussā antobuddhañāṇe parivattati.
‘‘யதா² யே கேசி மச்ச²கச்ச²பா அந்தமஸோ திமிதிமிங்க³லங் உபாதா³ய அந்தோமஹாஸமுத்³தே³ பரிவத்தந்தி, ஏவமேவ ஸதே³வகோ லோகோ ஸமாரகோ ஸப்³ரஹ்மகோ ஸஸ்ஸமணப்³ராஹ்மணீ பஜா ஸதே³வமனுஸ்ஸா அந்தோபு³த்³த⁴ஞாணே பரிவத்ததி. யதா² யே கேசி பக்கி²னோ அந்தமஸோ க³ருளங் வேனதெய்யங் உபாதா³ய ஆகாஸஸ்ஸ பதே³ஸே பரிவத்தந்தி, ஏவமேவ யேபி தே ஸாரிபுத்தஸமா பஞ்ஞாய, தேபி பு³த்³த⁴ஞாணஸ்ஸ பதே³ஸே பரிவத்தந்தி, பு³த்³த⁴ஞாணங் தே³வமனுஸ்ஸானங் பஞ்ஞங் ப²ரித்வா அதிக⁴ங்ஸித்வா திட்ட²தி. யேபி தே க²த்தியபண்டி³தா ப்³ராஹ்மணபண்டி³தா க³ஹபதிபண்டி³தா ஸமணபண்டி³தா நிபுணா கதபரப்பவாதா³ வாலவேதி⁴ரூபா, வோபி⁴ந்த³ந்தா மஞ்ஞே சரந்தி பஞ்ஞாக³தேன தி³ட்டி²க³தானி, தே தே பஞ்ஹங் அபி⁴ஸங்க²ரித்வா அபி⁴ஸங்க²ரித்வா’’தி (படி॰ ம॰ 3.5) –
‘‘Yathā ye keci macchakacchapā antamaso timitimiṅgalaṃ upādāya antomahāsamudde parivattanti, evameva sadevako loko samārako sabrahmako sassamaṇabrāhmaṇī pajā sadevamanussā antobuddhañāṇe parivattati. Yathā ye keci pakkhino antamaso garuḷaṃ venateyyaṃ upādāya ākāsassa padese parivattanti, evameva yepi te sāriputtasamā paññāya, tepi buddhañāṇassa padese parivattanti, buddhañāṇaṃ devamanussānaṃ paññaṃ pharitvā atighaṃsitvā tiṭṭhati. Yepi te khattiyapaṇḍitā brāhmaṇapaṇḍitā gahapatipaṇḍitā samaṇapaṇḍitā nipuṇā kataparappavādā vālavedhirūpā, vobhindantā maññe caranti paññāgatena diṭṭhigatāni, te te pañhaṃ abhisaṅkharitvā abhisaṅkharitvā’’ti (paṭi. ma. 3.5) –
ஆதி³னா நித்³தி³ட்ட²பாளிங் பெய்யாலமுகே²ன ஸங்கி²பித்வா த³ஸ்ஸெந்தோ ‘‘பஞ்ஞாபபே⁴த³குஸலோ பபி⁴ன்னஞாணோ…பே॰… தே பஞ்ஹங் அபி⁴ஸங்க²ரித்வா அபி⁴ஸங்க²ரித்வா’’திஆதி³மாஹ.
Ādinā niddiṭṭhapāḷiṃ peyyālamukhena saṃkhipitvā dassento ‘‘paññāpabhedakusalo pabhinnañāṇo…pe… te pañhaṃ abhisaṅkharitvā abhisaṅkharitvā’’tiādimāha.
தத்த² பபி⁴ன்னஞாணோதி அத்தா²தீ³ஸு பபே⁴த³க³தஞாணோ. ‘‘பபே⁴த³ஞாணோ’’திபி பட²ந்தி, ஸோயேவ அத்தோ². தே பஞ்ஹந்தி தே தே அத்தனா அதி⁴ப்பேதங் பஞ்ஹங். நித்³தி³ட்ட²காரணாதி விஸ்ஸஜ்ஜிதகாரணா. உபக்கி²த்தகாதி ப⁴க³வதோ பஞ்ஞாவெய்யத்தியேன ஸமீபே கி²த்தகா அந்தேவாஸிகா ஸம்பஜ்ஜந்தி.
Tattha pabhinnañāṇoti atthādīsu pabhedagatañāṇo. ‘‘Pabhedañāṇo’’tipi paṭhanti, soyeva attho. Te pañhanti te te attanā adhippetaṃ pañhaṃ. Niddiṭṭhakāraṇāti vissajjitakāraṇā. Upakkhittakāti bhagavato paññāveyyattiyena samīpe khittakā antevāsikā sampajjanti.
ப⁴வதி அபி⁴ப⁴வதீதி பூ⁴ரி. கிங்? ராகா³தி³ங். உபஸக்³கே³ ஸதிபி ததே³வ பத³ங் தமத்த²ங் வத³தீதி உபஸக்³கே³ன வினாபி ஸோ அத்தோ² விஞ்ஞெய்யோ அனேகத்த²த்தா தா⁴தூனந்தி வுத்தங் – ‘‘அபி⁴பு⁴ய்யதீ’’தி. காரகப்³யத்தயேன சேதங் வுத்தங், தஸ்மா ராக³ங் அபி⁴பு⁴ய்யதீதி ஸா ஸா மக்³க³பஞ்ஞா அத்தனா அத்தனா வஜ்ஜ²ங் ராக³ங் அபி⁴பு⁴ய்யதி அபி⁴ப⁴வதி, மத³தீதி அத்தோ². அபி⁴ப⁴வதீதி ஸா ஸா ப²லபஞ்ஞா தங் தங் ராக³ங் ப⁴வி அபி⁴ப⁴வி மத்³தீ³தி பூ⁴ரிபஞ்ஞா. ‘‘அபி⁴ப⁴விதா’’தி வா பாடோ², ‘‘அபி⁴ப⁴வித்வா’’திபி பட²ந்தி. அபி⁴ப⁴வித்வாதி ச கிரியாய ஸித்³த⁴பா⁴வத³ஸ்ஸனங். பஞ்ஞா சே ஸித்³தா⁴, ராகா³பி⁴ப⁴வோ ச ஸித்³தோ⁴ ஏவாதி. ஸேஸேஸுபி ஏஸேவ நயோ.
Bhavati abhibhavatīti bhūri. Kiṃ? Rāgādiṃ. Upasagge satipi tadeva padaṃ tamatthaṃ vadatīti upasaggena vināpi so attho viññeyyo anekatthattā dhātūnanti vuttaṃ – ‘‘abhibhuyyatī’’ti. Kārakabyattayena cetaṃ vuttaṃ, tasmā rāgaṃ abhibhuyyatīti sā sā maggapaññā attanā attanā vajjhaṃ rāgaṃ abhibhuyyati abhibhavati, madatīti attho. Abhibhavatīti sā sā phalapaññā taṃ taṃ rāgaṃ bhavi abhibhavi maddīti bhūripaññā. ‘‘Abhibhavitā’’ti vā pāṭho, ‘‘abhibhavitvā’’tipi paṭhanti. Abhibhavitvāti ca kiriyāya siddhabhāvadassanaṃ. Paññā ce siddhā, rāgābhibhavo ca siddho evāti. Sesesupi eseva nayo.
ராகா³தீ³ஸு பன ரஜ்ஜனலக்க²ணோ ராகோ³. து³ஸ்ஸனலக்க²ணோ தோ³ஸோ. முய்ஹனலக்க²ணோ மோஹோ. குஜ்ஜ²னலக்க²ணோ கோதோ⁴, உபனந்த⁴னலக்க²ணோ உபனாஹோ. புப்³ப³காலங் கோதோ⁴, அபரகாலங் உபனாஹோ. பரகு³ணமக்க²னலக்க²ணோ மக்கோ², யுக³க்³கா³ஹலக்க²ணோ பலாஸோ. பரஸம்பத்திகீ²யனலக்க²ணா இஸ்ஸா, அத்தனோ ஸம்பத்தினிக்³கூ³ஹனலக்க²ணங் மச்ச²ரியங். அத்தனா கதபாபப்படிச்சா²த³னலக்க²ணா மாயா, அத்தனோ அவிஜ்ஜமானகு³ணப்பகாஸனலக்க²ணங் ஸாடெ²ய்யங். சித்தஸ்ஸ உத்³து⁴மாதபா⁴வலக்க²ணோ த²ம்போ⁴, கரணுத்தரியலக்க²ணோ ஸாரம்போ⁴. உன்னதிலக்க²ணோ மானோ, அப்³பு⁴ன்னதிலக்க²ணோ அதிமானோ. மத்தபா⁴வலக்க²ணோ மதோ³, பஞ்சகாமகு³ணேஸு சித்தவொஸ்ஸக்³க³லக்க²ணோ பமாதோ³. ப⁴வதி அபி⁴ப⁴வதி அரிந்தி பூ⁴ரி அஸரூபதோ பரஸ்ஸ அகாரஸ்ஸ லோபங் கத்வா. தேனாஹ – ‘‘அரிங் மத்³த³னிபஞ்ஞாதி பூ⁴ரிபஞ்ஞா’’தி. ப⁴வதி எத்த² தா²வரஜங்க³மந்தி பூ⁴ரி வுச்சதி பத²வீ யதா² ‘‘பூ⁴மீ’’தி பூ⁴ரி வியாதி பூ⁴ரிபஞ்ஞா வித்த²தவிபுலட்டே²ன ஸப்³ப³ங் ஸஹதாய ச. தேனாஹ – ‘‘தாயா’’திஆதி³. தத்த² பத²விஸமாயாதி வித்த²தவிபுலட்டே²னேவ பத²விஸமாய. வித்த²தாயாதி பஜானிதப்³பே³ விஸயே வித்த²தாய, ந ஏகதே³ஸே வத்தமானாய. விபுலாயாதி உளாரபூ⁴தாய. ஸமன்னாக³தோதி புக்³க³லோ. இதி-ஸத்³தோ³ காரணத்தே², இமினா காரணேன புக்³க³லஸ்ஸ பூ⁴ரிபஞ்ஞாய ஸமன்னாக³தத்தா தஸ்ஸ பஞ்ஞா பூ⁴ரிபஞ்ஞா நாமாதி அத்தோ². ‘‘பூ⁴ரிபஞ்ஞஸ்ஸ பஞ்ஞா பூ⁴ரிபஞ்ஞபஞ்ஞா’’தி வத்தப்³பே³ ஏகஸ்ஸ பஞ்ஞாஸத்³த³ஸ்ஸ லோபங் கத்வா ‘‘பூ⁴ரிபஞ்ஞா’’தி வுத்தங்.
Rāgādīsu pana rajjanalakkhaṇo rāgo. Dussanalakkhaṇo doso. Muyhanalakkhaṇo moho. Kujjhanalakkhaṇo kodho, upanandhanalakkhaṇo upanāho. Pubbakālaṃ kodho, aparakālaṃ upanāho. Paraguṇamakkhanalakkhaṇo makkho, yugaggāhalakkhaṇo palāso. Parasampattikhīyanalakkhaṇā issā, attano sampattiniggūhanalakkhaṇaṃ macchariyaṃ. Attanā katapāpappaṭicchādanalakkhaṇā māyā, attano avijjamānaguṇappakāsanalakkhaṇaṃ sāṭheyyaṃ. Cittassa uddhumātabhāvalakkhaṇo thambho, karaṇuttariyalakkhaṇo sārambho. Unnatilakkhaṇo māno, abbhunnatilakkhaṇo atimāno. Mattabhāvalakkhaṇo mado, pañcakāmaguṇesu cittavossaggalakkhaṇo pamādo. Bhavati abhibhavati arinti bhūri asarūpato parassa akārassa lopaṃ katvā. Tenāha – ‘‘ariṃ maddanipaññāti bhūripaññā’’ti. Bhavati ettha thāvarajaṅgamanti bhūri vuccati pathavī yathā ‘‘bhūmī’’ti bhūri viyāti bhūripaññā vitthatavipulaṭṭhena sabbaṃ sahatāya ca. Tenāha – ‘‘tāyā’’tiādi. Tattha pathavisamāyāti vitthatavipulaṭṭheneva pathavisamāya. Vitthatāyāti pajānitabbe visaye vitthatāya, na ekadese vattamānāya. Vipulāyāti uḷārabhūtāya. Samannāgatoti puggalo. Iti-saddo kāraṇatthe, iminā kāraṇena puggalassa bhūripaññāya samannāgatattā tassa paññā bhūripaññā nāmāti attho. ‘‘Bhūripaññassa paññā bhūripaññapaññā’’ti vattabbe ekassa paññāsaddassa lopaṃ katvā ‘‘bhūripaññā’’ti vuttaṃ.
அபிசாதி பஞ்ஞாபரியாயத³ஸ்ஸனத்த²ங் வுத்தங். பஞ்ஞாயமேதந்தி பஞ்ஞாய ஏதங். அதி⁴வசனந்தி அதி⁴கங் வசனங். பூ⁴ரீதி பூ⁴தே அத்தே² க²ந்தா⁴தி³கே ரமதி ஸச்சஸபா⁴வேன, தி³ட்டி² விய ந அபூ⁴தேதி பூ⁴ரி. மேதா⁴தி அஸனி விய ஸிலுச்சயே கிலேஸே மேத⁴தி ஹிங்ஸதீதி மேதா⁴, கி²ப்பங் க³ஹணதா⁴ரணட்டே²ன வா மேதா⁴. பரிணாயிகாதி யஸ்ஸுப்பஜ்ஜதி, தங் ஸத்தங் அத்தஹிதப்படிபத்தியங் ஸம்பயுத்தத⁴ம்மே ச யாதா²வலக்க²ணப்படிவேதே⁴ பரிணேதீதி பரிணாயிகா. இமேஹேவ அஞ்ஞானிபி பஞ்ஞாபரியாயவசனானி ஹொந்தி.
Apicāti paññāpariyāyadassanatthaṃ vuttaṃ. Paññāyametanti paññāya etaṃ. Adhivacananti adhikaṃ vacanaṃ. Bhūrīti bhūte atthe khandhādike ramati saccasabhāvena, diṭṭhi viya na abhūteti bhūri. Medhāti asani viya siluccaye kilese medhati hiṃsatīti medhā, khippaṃ gahaṇadhāraṇaṭṭhena vā medhā. Pariṇāyikāti yassuppajjati, taṃ sattaṃ attahitappaṭipattiyaṃ sampayuttadhamme ca yāthāvalakkhaṇappaṭivedhe pariṇetīti pariṇāyikā. Imeheva aññānipi paññāpariyāyavacanāni honti.
பஞ்ஞாபா³ஹுல்லந்தி பஞ்ஞா ப³ஹுலா அஸ்ஸாதி பஞ்ஞாப³ஹுலோ, தஸ்ஸ பா⁴வோ பஞ்ஞாபா³ஹுல்லங். தஞ்ச பஞ்ஞாய பா³ஹுல்லங் பவத்தி ஏவாதி தமத்த²ங் பஞ்ஞாக³ருகஸ்ஸ புக்³க³லஸ்ஸ வஸேன த³ஸ்ஸெந்தோ, ‘‘இதே⁴கச்சோ பஞ்ஞாக³ருகோ ஹோதீ’’திஆதி³மாஹ. தத்த² இதே⁴கச்சோதி புது²ஜ்ஜனகல்யாணகோ, அரியோ வா. பஞ்ஞா க³ரு ஏகஸ்ஸாதி பஞ்ஞாக³ருகோ. பஞ்ஞாய சரிதோ பவத்திதோ பஞ்ஞாசரிதோ, பஞ்ஞாய சரிதங் பவத்தங் அஸ்ஸாதி வா பஞ்ஞாசரிதோ. அனுலோமிகக²ந்திஆதி³விபா⁴கா³ பஞ்ஞா ஆஸயோ ஏதஸ்ஸாதி பஞ்ஞாஸயோ. பஞ்ஞாய அதி⁴முத்தோ தன்னின்னோதி பஞ்ஞாதி⁴முத்தோ. ஸமுஸ்ஸிதட்டே²ன பஞ்ஞா த⁴ஜோ ஏதஸ்ஸாதி பஞ்ஞாத⁴ஜோ. பஞ்ஞாகேதூதி தஸ்ஸேவ வேவசனங். பஞ்ஞானிமித்தங் ஆதி⁴பதெய்யங் ஏதஸ்ஸாதி பஞ்ஞாதி⁴பதெய்யோ. பஞ்ஞாஸங்கா²தோ விசயோ, த⁴ம்மஸபா⁴வவிசினநங் வா ப³ஹுலங் ஏதஸ்ஸாதி விசயப³ஹுலோ . நானப்பகாரேன த⁴ம்மஸபா⁴வவிசினநங் ப³ஹுலங் அஸ்ஸாதி பவிசயப³ஹுலோ. ஒக்கா²யனங் யாதா²வதோ த⁴ம்மானங் உபட்டா²னங் ப³ஹுலங் ஏதஸ்ஸாதி ஒக்கா²யனப³ஹுலோ. பஞ்ஞாய தஸ்ஸ தஸ்ஸ த⁴ம்மஸ்ஸ ஸம்மாபெக்க²னா ஸம்பெக்கா², ஸம்பெக்கா²ய அயனங் பவத்தனங் ஸம்பெக்கா²யனங், ஸம்பெக்கா²யனங் த⁴ம்மோ பகதி அஸ்ஸாதி ஸம்பெக்கா²யனத⁴ம்மோ. ஸம்பெக்கா²யனங் வா யாதா²வதோ த³ஸ்ஸனத⁴ம்மோ ஸபா⁴வோ ஏதஸ்ஸாதி ஸம்பெக்கா²யனத⁴ம்மோ. ஸப்³ப³ங் த⁴ம்மஜாதங் விபூ⁴தங் விபா⁴விதங் கத்வா விஹரணஸீலோதி விபூ⁴தவிஹாரீ.
Paññābāhullanti paññā bahulā assāti paññābahulo, tassa bhāvo paññābāhullaṃ. Tañca paññāya bāhullaṃ pavatti evāti tamatthaṃ paññāgarukassa puggalassa vasena dassento, ‘‘idhekacco paññāgaruko hotī’’tiādimāha. Tattha idhekaccoti puthujjanakalyāṇako, ariyo vā. Paññā garu ekassāti paññāgaruko. Paññāya carito pavattito paññācarito, paññāya caritaṃ pavattaṃ assāti vā paññācarito. Anulomikakhantiādivibhāgā paññā āsayo etassāti paññāsayo. Paññāya adhimutto tanninnoti paññādhimutto. Samussitaṭṭhena paññā dhajo etassāti paññādhajo. Paññāketūti tasseva vevacanaṃ. Paññānimittaṃ ādhipateyyaṃ etassāti paññādhipateyyo. Paññāsaṅkhāto vicayo, dhammasabhāvavicinanaṃ vā bahulaṃ etassāti vicayabahulo. Nānappakārena dhammasabhāvavicinanaṃ bahulaṃ assāti pavicayabahulo. Okkhāyanaṃ yāthāvato dhammānaṃ upaṭṭhānaṃ bahulaṃ etassāti okkhāyanabahulo. Paññāya tassa tassa dhammassa sammāpekkhanā sampekkhā, sampekkhāya ayanaṃ pavattanaṃ sampekkhāyanaṃ, sampekkhāyanaṃ dhammo pakati assāti sampekkhāyanadhammo. Sampekkhāyanaṃ vā yāthāvato dassanadhammo sabhāvo etassāti sampekkhāyanadhammo. Sabbaṃ dhammajātaṃ vibhūtaṃ vibhāvitaṃ katvā viharaṇasīloti vibhūtavihārī.
தச்சரிதோதிஆதீ³ஸு தங்-ஸத்³தே³ன பஞ்ஞா பச்சாமட்டா², தஸ்மா தத்த² ‘‘பஞ்ஞாசரிதோ’’திஆதி³னா அத்தோ² வேதி³தப்³போ³. ஸா பஞ்ஞா சரிதா க³ருகா ப³ஹுலா அஸ்ஸாதி தச்சரிதோ தக்³க³ருகோ தப்³ப³ஹுலோ. தஸ்ஸங் பஞ்ஞாயங் நின்னோ போணோ பப்³பா⁴ரோ அதி⁴முத்தோதி தன்னின்னோ தப்போணோ தப்பப்³பா⁴ரோ தத³தி⁴முத்தோ. ஸா பஞ்ஞா அதி⁴பதி தத³தி⁴பதி, தத³தி⁴பதிதோ ஆக³தோ ததா³தி⁴பதெய்யோ. பஞ்ஞாக³ருகோதிஆதீ³னி ‘‘காமங் ஸேவந்தங்யேவ ஜானாதி, அயங் புக்³க³லோ நெக்க²ம்மக³ருகோ’’திஆதீ³ஸு (படி॰ ம॰ 1.114) விய புரிமஜாதிதோ பபு⁴தி வுத்தானி. தச்சரிதோதிஆதீ³னி இமிஸ்ஸா ஜாதியா வுத்தானி. இதா³னி வுத்தமேவத்த²ங் நித³ஸ்ஸனவஸேனபி த³ஸ்ஸேதுங் – ‘‘யதா²’’திஆதி³ வுத்தங். ஏவமேவந்திஆதீ³னி த³ஸ்ஸிதப்³ப³னிக³மனங்.
Taccaritotiādīsu taṃ-saddena paññā paccāmaṭṭhā, tasmā tattha ‘‘paññācarito’’tiādinā attho veditabbo. Sā paññā caritā garukā bahulā assāti taccarito taggaruko tabbahulo. Tassaṃ paññāyaṃ ninno poṇo pabbhāro adhimuttoti tanninno tappoṇo tappabbhāro tadadhimutto. Sā paññā adhipati tadadhipati, tadadhipatito āgato tadādhipateyyo. Paññāgarukotiādīni ‘‘kāmaṃ sevantaṃyeva jānāti, ayaṃ puggalo nekkhammagaruko’’tiādīsu (paṭi. ma. 1.114) viya purimajātito pabhuti vuttāni. Taccaritotiādīni imissā jātiyā vuttāni. Idāni vuttamevatthaṃ nidassanavasenapi dassetuṃ – ‘‘yathā’’tiādi vuttaṃ. Evamevantiādīni dassitabbanigamanaṃ.
ஸீக⁴பஞ்ஞாதி அத்தனோ விஸயே ஸீக⁴ப்பவத்திகா பஞ்ஞா, யா ஸமாரத்³தா⁴ அத்தனோ பஞ்ஞாகிச்சங் அத³ந்தா⁴யந்தீ அவித்தா²யந்தீ கி²ப்பமேவ ஸம்பாபேதி. தேனாஹ – ‘‘ஸீக⁴ங் ஸீக⁴ங் ஸீலானி பரிபூரேதீ’’திஆதி³. தத்த² ஸீக⁴ங் ஸீக⁴ந்தி ப³ஹூனங் ஸீலாதீ³னங் ஸங்க³ஹத்த²ங் த்³விக்க²த்துங் வுத்தங். ஸீலானீதி சாரித்தவாரித்தவஸேன பஞ்ஞத்தானி பாதிமொக்க²ஸங்வரஸீலானி, ட²பெத்வா வா இந்த்³ரியஸங்வரங் தஸ்ஸ விஸுங் க³ஹிதத்தா இதரானி திவித⁴ஸீலானி. இந்த்³ரியஸங்வரந்தி சக்கா²தீ³னங் ச²ன்னங் இந்த்³ரியானங் ராக³ப்படிக⁴ப்பவேஸங் அகத்வா ஸதிகவாடேன நிவாரணங் த²கனங். போ⁴ஜனே மத்தஞ்ஞுதந்தி பச்சவெக்கி²தபரிபோ⁴க³வஸேன போ⁴ஜனே பமாணஞ்ஞுபா⁴வங். ஜாக³ரியானுயோக³ந்தி தி³வஸஸ்ஸ தீஸு கொட்டா²ஸேஸு ரத்தியா பட²மமஜ்ஜி²மகொட்டா²ஸேஸு ச ஜாக³ரதி ந நித்³தா³யதி, ஸமணத⁴ம்மமேவ கரோதீதி ஜாக³ரோ, ஜாக³ரஸ்ஸ பா⁴வோ, கம்மங் வா ஜாக³ரியங், ஜாக³ரியஸ்ஸ அனுயோகோ³ ஜாக³ரியானுயோகோ³, தங் ஜாக³ரியானுயோக³ங். ஸீலக்க²ந்த⁴ந்தி ஸெக்க²ங் வா அஸெக்க²ங் வா ஸீலக்க²ந்த⁴ங். ஏவமிதரேபி க²ந்தா⁴ வேதி³தப்³பா³. பஞ்ஞாக்க²ந்த⁴ந்தி மக்³க³பஞ்ஞா ச ஸெக்கா²ஸெக்கா²னங் லோகியபஞ்ஞா ச. விமுத்திக்க²ந்த⁴ந்தி ப²லவிமுத்தி. விமுத்திஞாணத³ஸ்ஸனக்க²ந்த⁴ந்தி பச்சவெக்க²ணஞாணங். ஸீக⁴பஞ்ஞானித்³தே³ஸஸதி³ஸோயேவ லஹுபஞ்ஞானித்³தே³ஸோ, ததா² ஹாஸபஞ்ஞானித்³தே³ஸோ. ஜவனபஞ்ஞானித்³தே³ஸோ பன கலாபஸம்மஸனநயேன பவத்தோ. திக்க²பஞ்ஞானித்³தே³ஸோ வீரியஸ்ஸ உஸ்ஸுக்காபனவஸேன, நிப்³பே³தி⁴கபஞ்ஞானித்³தே³ஸோ ஸப்³ப³லோகே அனபி⁴ரதஸஞ்ஞாவஸேன பவத்தோ. தத்த² துரிதகிரியா ஸீக⁴தா. அத³ந்த⁴தா லஹுதா. வேகா³யிதத்தங் கி²ப்பதா.
Sīghapaññāti attano visaye sīghappavattikā paññā, yā samāraddhā attano paññākiccaṃ adandhāyantī avitthāyantī khippameva sampāpeti. Tenāha – ‘‘sīghaṃ sīghaṃ sīlāni paripūretī’’tiādi. Tattha sīghaṃ sīghanti bahūnaṃ sīlādīnaṃ saṅgahatthaṃ dvikkhattuṃ vuttaṃ. Sīlānīti cārittavārittavasena paññattāni pātimokkhasaṃvarasīlāni, ṭhapetvā vā indriyasaṃvaraṃ tassa visuṃ gahitattā itarāni tividhasīlāni. Indriyasaṃvaranti cakkhādīnaṃ channaṃ indriyānaṃ rāgappaṭighappavesaṃ akatvā satikavāṭena nivāraṇaṃ thakanaṃ. Bhojane mattaññutanti paccavekkhitaparibhogavasena bhojane pamāṇaññubhāvaṃ. Jāgariyānuyoganti divasassa tīsu koṭṭhāsesu rattiyā paṭhamamajjhimakoṭṭhāsesu ca jāgarati na niddāyati, samaṇadhammameva karotīti jāgaro, jāgarassa bhāvo, kammaṃ vā jāgariyaṃ, jāgariyassa anuyogo jāgariyānuyogo, taṃ jāgariyānuyogaṃ. Sīlakkhandhanti sekkhaṃ vā asekkhaṃ vā sīlakkhandhaṃ. Evamitarepi khandhā veditabbā. Paññākkhandhanti maggapaññā ca sekkhāsekkhānaṃ lokiyapaññā ca. Vimuttikkhandhanti phalavimutti. Vimuttiñāṇadassanakkhandhanti paccavekkhaṇañāṇaṃ. Sīghapaññāniddesasadisoyeva lahupaññāniddeso, tathā hāsapaññāniddeso. Javanapaññāniddeso pana kalāpasammasananayena pavatto. Tikkhapaññāniddeso vīriyassa ussukkāpanavasena, nibbedhikapaññāniddeso sabbaloke anabhiratasaññāvasena pavatto. Tattha turitakiriyā sīghatā. Adandhatā lahutā. Vegāyitattaṃ khippatā.
ஹாஸப³ஹுலோதி பீதிப³ஹுலோ. ஸேஸபதா³னி தஸ்ஸேவ வேவசனானி. அத² வா ஹாஸப³ஹுலோதி மூலபத³ங். வேத³ப³ஹுலோதி தஸ்ஸா ஏவ பீதியா ஸம்பயுத்தஸோமனஸ்ஸவேத³னாவஸேன நித்³தே³ஸபத³ங். துட்டி²ப³ஹுலோதி நாதிப³லவபீதியா துட்டா²காரவஸேன. பாமோஜ்ஜப³ஹுலோதி ப³லவபீதியா பமுதி³தபா⁴வவஸேன. ஸீலானி பரிபூரேதீதி ஹட்ட²ப்பஹட்டோ² உத³க்³கூ³த³க்³கோ³ ஸம்பியாயமானோ ஸீலானி ஸம்பாதே³தி. பீதிஸோமனஸ்ஸஸஹக³தா ஹி பஞ்ஞா அபி⁴ரதிவஸேன ஆரம்மணே பு²ல்லிதா விகஸிதா விய பவத்ததி, ந ஏவங் உபெக்கா²ஸஹக³தாதி.
Hāsabahuloti pītibahulo. Sesapadāni tasseva vevacanāni. Atha vā hāsabahuloti mūlapadaṃ. Vedabahuloti tassā eva pītiyā sampayuttasomanassavedanāvasena niddesapadaṃ. Tuṭṭhibahuloti nātibalavapītiyā tuṭṭhākāravasena. Pāmojjabahuloti balavapītiyā pamuditabhāvavasena. Sīlāni paripūretīti haṭṭhappahaṭṭho udaggūdaggo sampiyāyamāno sīlāni sampādeti. Pītisomanassasahagatā hi paññā abhirativasena ārammaṇe phullitā vikasitā viya pavattati, na evaṃ upekkhāsahagatāti.
அனிச்சதோ கி²ப்பங் ஜவதீதி ‘‘க²ந்த⁴பஞ்சகங் அனிச்ச’’ந்தி வேகா³யிதேன பவத்ததி, படிபக்க²தூ³ரீபா⁴வேன புப்³பா³பி⁴ஸங்கா²ரஸ்ஸ ஸாதிஸயத்தா இந்தே³ன விஸ்ஸட்ட²வஜிரங் விய லக்க²ணங் அவிரஜ்ஜ²ந்தீ அத³ந்தா⁴யந்தீ அனிச்சலக்க²ணங் வேக³ஸா படிவிஜ்ஜ²தி, தஸ்மா ஸா ஜவனபஞ்ஞா நாமாதி அத்தோ². ஸேஸபதே³ஸுபி ஏஸேவ நயோ. ஏவங் லக்க²ணாரம்மணிகவிபஸ்ஸனாவஸேன ஜவனபஞ்ஞங் த³ஸ்ஸெத்வா ப³லவவிபஸ்ஸனாவஸேன த³ஸ்ஸேதுங் – ‘‘ரூப’’ந்திஆதி³ வுத்தங். தத்த² க²யட்டே²னாதி யத்த² யத்த² உப்பஜ்ஜதி, தத்த² தத்தே²வ பி⁴ஜ்ஜனதோ க²யஸபா⁴வத்தா. ப⁴யட்டே²னாதி ப⁴யானகபா⁴வதோ. அஸாரகட்டே²னாதி அத்தஸாரவிரஹதோ நிச்சஸாராதி³விரஹதோ ச. துலயித்வாதி துலாபூ⁴தாய விபஸ்ஸனாபஞ்ஞாய துலெத்வா. தீரயித்வாதி தாய ஏவ தீரணபூ⁴தாய தீரெத்வா. விபா⁴வயித்வாதி யாதா²வதோ பகாஸெத்வா பாகடங் கத்வா. அத² வா துலயித்வாதி கலாபஸம்மஸனவஸேன துலயித்வா. தீரயித்வாதி உத³யப்³ப³யானுபஸ்ஸனாவஸேன தீரெத்வா. விபா⁴வயித்வாதி ப⁴ங்கா³னுபஸ்ஸனாதி³வஸேன பாகடங் கத்வா. விபூ⁴தங் கத்வாதி ஸங்கா²ருபெக்கா²னுலோமவஸேன பு²டங் கத்வா. ரூபனிரோதே⁴தி ரூபக்க²ந்த⁴ஸ்ஸ நிரோத⁴பூ⁴தே நிப்³பா³னே. கி²ப்பங் ஜவதீதி நின்னபோணபப்³பா⁴ரவஸேன ஜவதி பவத்ததி. இதா³னி ஸிகா²ப்பத்தவிபஸ்ஸனாவஸேன ஜவனபஞ்ஞங் த³ஸ்ஸேதுங், புன ‘‘ரூப’’ந்திஆதி³ வுத்தங்.
Aniccato khippaṃ javatīti ‘‘khandhapañcakaṃ anicca’’nti vegāyitena pavattati, paṭipakkhadūrībhāvena pubbābhisaṅkhārassa sātisayattā indena vissaṭṭhavajiraṃ viya lakkhaṇaṃ avirajjhantī adandhāyantī aniccalakkhaṇaṃ vegasā paṭivijjhati, tasmā sā javanapaññā nāmāti attho. Sesapadesupi eseva nayo. Evaṃ lakkhaṇārammaṇikavipassanāvasena javanapaññaṃ dassetvā balavavipassanāvasena dassetuṃ – ‘‘rūpa’’ntiādi vuttaṃ. Tattha khayaṭṭhenāti yattha yattha uppajjati, tattha tattheva bhijjanato khayasabhāvattā. Bhayaṭṭhenāti bhayānakabhāvato. Asārakaṭṭhenāti attasāravirahato niccasārādivirahato ca. Tulayitvāti tulābhūtāya vipassanāpaññāya tuletvā. Tīrayitvāti tāya eva tīraṇabhūtāya tīretvā. Vibhāvayitvāti yāthāvato pakāsetvā pākaṭaṃ katvā. Atha vā tulayitvāti kalāpasammasanavasena tulayitvā. Tīrayitvāti udayabbayānupassanāvasena tīretvā. Vibhāvayitvāti bhaṅgānupassanādivasena pākaṭaṃ katvā. Vibhūtaṃ katvāti saṅkhārupekkhānulomavasena phuṭaṃ katvā. Rūpanirodheti rūpakkhandhassa nirodhabhūte nibbāne. Khippaṃ javatīti ninnapoṇapabbhāravasena javati pavattati. Idāni sikhāppattavipassanāvasena javanapaññaṃ dassetuṃ, puna ‘‘rūpa’’ntiādi vuttaṃ.
ஞாணஸ்ஸ திக்க²பா⁴வோ நாம ஸவிஸேஸங் படிபக்க²ஸமுச்சி²ந்த³னேன வேதி³தப்³போ³தி ‘‘கி²ப்பங் கிலேஸே சி²ந்த³தீதி திக்க²பஞ்ஞா’’தி வத்வா தே பன கிலேஸே விபா⁴கே³ன த³ஸ்ஸெந்தோ, ‘‘உப்பன்னங் காமவிதக்க’’ந்திஆதி³மாஹ. ஸமத²விபஸ்ஸனாஹி விக்க²ம்ப⁴னதத³ங்க³வஸேன பஹீனம்பி அரியமக்³கே³ன அஸமூஹதத்தா உப்பத்தித⁴ம்மதங் அனதீததாய அஸமூஹதுப்பன்னந்தி வுச்சதி, தங் இத⁴ ‘‘உப்பன்ன’’ந்தி அதி⁴ப்பேதங். நாதி⁴வாஸேதீதி ஸந்தானங் ஆரோபெத்வா ந வாஸேதி. பஜஹதீதி ஸமுச்சே²த³வஸேன பஜஹதி. வினோதே³தீதி கி²பதி. ப்³யந்திங் கரோதீதி விக³தந்தங் கரோதி. அனபா⁴வங் க³மேதீதி அனு அபா⁴வங் க³மேதி, விபஸ்ஸனாக்கமேன அரியமக்³க³ங் பத்வா ஸமுச்சே²த³வஸேனேவ அபா⁴வங் க³மயதீதி அத்தோ². எத்த² ச காமப்படிஸங்யுத்தோ விதக்கோ காமவிதக்கோ. ‘‘இமே ஸத்தா மரந்தூ’’தி பரேஸங் மரணப்படிஸங்யுத்தோ விதக்கோ ப்³யாபாத³விதக்கோ. ‘‘இமே ஸத்தா விஹிங்ஸியந்தூ’’தி பரேஸங் விஹிங்ஸாபடிஸங்யுத்தோ விதக்கோ விஹிங்ஸாவிதக்கோ. பாபகேதி லாமகே. அகுஸலே த⁴ம்மேதி அகோஸல்லஸம்பூ⁴தே த⁴ம்மே. திக்க²பஞ்ஞோ நாம கி²ப்பாபி⁴ஞ்ஞோ ஹோதி, படிபதா³ சஸ்ஸ ந சலதீதி ஆஹ – ‘‘ஏகம்ஹி ஆஸனே சத்தாரோ அரியமக்³கா³’’திஆதி³.
Ñāṇassa tikkhabhāvo nāma savisesaṃ paṭipakkhasamucchindanena veditabboti ‘‘khippaṃ kilese chindatīti tikkhapaññā’’ti vatvā te pana kilese vibhāgena dassento, ‘‘uppannaṃ kāmavitakka’’ntiādimāha. Samathavipassanāhi vikkhambhanatadaṅgavasena pahīnampi ariyamaggena asamūhatattā uppattidhammataṃ anatītatāya asamūhatuppannanti vuccati, taṃ idha ‘‘uppanna’’nti adhippetaṃ. Nādhivāsetīti santānaṃ āropetvā na vāseti. Pajahatīti samucchedavasena pajahati. Vinodetīti khipati. Byantiṃ karotīti vigatantaṃ karoti. Anabhāvaṃ gametīti anu abhāvaṃ gameti, vipassanākkamena ariyamaggaṃ patvā samucchedavaseneva abhāvaṃ gamayatīti attho. Ettha ca kāmappaṭisaṃyutto vitakko kāmavitakko. ‘‘Ime sattā marantū’’ti paresaṃ maraṇappaṭisaṃyutto vitakko byāpādavitakko. ‘‘Ime sattā vihiṃsiyantū’’ti paresaṃ vihiṃsāpaṭisaṃyutto vitakko vihiṃsāvitakko. Pāpaketi lāmake. Akusale dhammeti akosallasambhūte dhamme. Tikkhapañño nāma khippābhiñño hoti, paṭipadā cassa na calatīti āha – ‘‘ekamhi āsane cattāro ariyamaggā’’tiādi.
‘‘ஸப்³பே³ ஸங்கா²ரா அனிச்சா து³க்கா² விபரிணாமத⁴ம்மா ஸங்க²தா படிச்சஸமுப்பன்னா க²யத⁴ம்மா வயத⁴ம்மா விராக³த⁴ம்மா நிரோத⁴த⁴ம்மா’’தி யாதா²வதோ த³ஸ்ஸனேன ஸச்சப்படிவேதோ⁴ இஜ்ஜ²தி, ந அஞ்ஞதா²தி காரணமுகே²ன நிப்³பே³தி⁴கபஞ்ஞங் த³ஸ்ஸேதுங் – ‘‘ஸப்³ப³ஸங்கா²ரேஸு உப்³பே³க³ப³ஹுலோ ஹோதீ’’திஆதி³ வுத்தங். தத்த² உப்³பே³க³ப³ஹுலோதி ‘‘ஸப்³பே³ ஸங்கா²ரா அனிச்சா’’திஆதி³னா (த⁴॰ ப॰ 277) நயேன ஸப்³ப³ஸங்கா²ரேஸு அபி⁴ண்ஹப்பவத்தஸங்வேகோ³. உத்தாஸப³ஹுலோதி ஞாணப⁴யவஸேன ஸப்³ப³ஸங்கா²ரேஸு ப³ஹுஸோ உத்ரஸ்தமானஸோ. தேன ஆதீ³னவானுபஸ்ஸனமாஹ. உக்கண்ட²னப³ஹுலோதி ஸங்கா²ரதோ உத்³த⁴ங் விஸங்கா²ராபி⁴முக²தாய உக்கண்ட²னப³ஹுலோ. இமினா நிப்³பி³தா³னுபஸ்ஸனமாஹ. அரதிப³ஹுலோதிஆதி³னா தஸ்ஸா ஏவ அபராபரூபபத்திங். ப³ஹிமுகோ²தி ஸப்³ப³ஸங்கா²ரதோ ப³ஹிபூ⁴தங் நிப்³பா³னங் உத்³தி³ஸ்ஸ பவத்தஞாணமுகோ². ததா² பவத்திதவிமொக்க²முகோ². நிப்³பி³ஜ்ஜ²னங் படிவிஜ்ஜ²னங் நிப்³பே³தோ⁴, ஸோ ஏதிஸ்ஸா அத்தீ²தி நிப்³பே³தி⁴கா, நிப்³பி³ஜ்ஜ²தீதி வா நிப்³பே³தி⁴கா, ஸா ஏவ பஞ்ஞா நிப்³பே³தி⁴கபஞ்ஞா. அனிப்³பி³த்³த⁴புப்³ப³ந்தி அனமதக்³கே³ ஸங்ஸாரே அந்தங் பாபெத்வா அனிவித்³த⁴புப்³ப³ங். அப்பதா³லிதபுப்³ப³ந்தி தஸ்ஸேவ அத்த²வசனங், அந்தகரணேனேவ அப்பதா³லிதபுப்³ப³ந்தி அத்தோ². லோப⁴க்க²ந்த⁴ந்தி லோப⁴ராஸிங், லோப⁴கொட்டா²ஸங் வா.
‘‘Sabbe saṅkhārā aniccā dukkhā vipariṇāmadhammā saṅkhatā paṭiccasamuppannā khayadhammā vayadhammā virāgadhammā nirodhadhammā’’ti yāthāvato dassanena saccappaṭivedho ijjhati, na aññathāti kāraṇamukhena nibbedhikapaññaṃ dassetuṃ – ‘‘sabbasaṅkhāresu ubbegabahulo hotī’’tiādi vuttaṃ. Tattha ubbegabahuloti ‘‘sabbe saṅkhārā aniccā’’tiādinā (dha. pa. 277) nayena sabbasaṅkhāresu abhiṇhappavattasaṃvego. Uttāsabahuloti ñāṇabhayavasena sabbasaṅkhāresu bahuso utrastamānaso. Tena ādīnavānupassanamāha. Ukkaṇṭhanabahuloti saṅkhārato uddhaṃ visaṅkhārābhimukhatāya ukkaṇṭhanabahulo. Iminā nibbidānupassanamāha. Aratibahulotiādinā tassā eva aparāparūpapattiṃ. Bahimukhoti sabbasaṅkhārato bahibhūtaṃ nibbānaṃ uddissa pavattañāṇamukho. Tathā pavattitavimokkhamukho. Nibbijjhanaṃ paṭivijjhanaṃ nibbedho, so etissā atthīti nibbedhikā, nibbijjhatīti vā nibbedhikā, sā eva paññā nibbedhikapaññā. Anibbiddhapubbanti anamatagge saṃsāre antaṃ pāpetvā anividdhapubbaṃ. Appadālitapubbanti tasseva atthavacanaṃ, antakaraṇeneva appadālitapubbanti attho. Lobhakkhandhanti lobharāsiṃ, lobhakoṭṭhāsaṃ vā.
காயக³தாஸதிவக்³க³வண்ணனா நிட்டி²தா.
Kāyagatāsativaggavaṇṇanā niṭṭhitā.
Related texts:
திபிடக (மூல) • Tipiṭaka (Mūla) / ஸுத்தபிடக • Suttapiṭaka / அங்கு³த்தரனிகாய • Aṅguttaranikāya / 19. காயக³தாஸதிவக்³கோ³ • 19. Kāyagatāsativaggo
அட்ட²கதா² • Aṭṭhakathā / ஸுத்தபிடக (அட்ட²கதா²) • Suttapiṭaka (aṭṭhakathā) / அங்கு³த்தரனிகாய (அட்ட²கதா²) • Aṅguttaranikāya (aṭṭhakathā) / 19. காயக³தாஸதிவக்³க³வண்ணனா • 19. Kāyagatāsativaggavaṇṇanā