| Library / Tipiṭaka / ತಿಪಿಟಕ • Tipiṭaka / ಅಙ್ಗುತ್ತರನಿಕಾಯ (ಅಟ್ಠಕಥಾ) • Aṅguttaranikāya (aṭṭhakathā) |
೧೯. ಕಾಯಗತಾಸತಿವಗ್ಗವಣ್ಣನಾ
19. Kāyagatāsativaggavaṇṇanā
೫೬೩. ಚೇತಸಾ ಫುಟೋತಿ ಏತ್ಥ ದುವಿಧಂ ಫರಣಂ ಆಪೋಫರಣಞ್ಚ ದಿಬ್ಬಚಕ್ಖುಫರಣಞ್ಚ। ತತ್ಥ ಆಪೋಕಸಿಣಂ ಸಮಾಪಜ್ಜಿತ್ವಾ ಆಪೇನ ಫರಣಂ ಆಪೋಫರಣಂ ನಾಮ। ಏವಂ ಫುಟೇಪಿ ಮಹಾಸಮುದ್ದೇ ಸಬ್ಬಾ ಸಮುದ್ದಙ್ಗಮಾ ಕುನ್ನದಿಯೋ ಅನ್ತೋಗಧಾವ ಹೋನ್ತಿ। ಆಲೋಕಂ ಪನ ವಡ್ಢೇತ್ವಾ ದಿಬ್ಬಚಕ್ಖುನಾ ಸಕಲಸಮುದ್ದದಸ್ಸನಂ ದಿಬ್ಬಚಕ್ಖುಫರಣಂ ನಾಮ। ಏವಂ ಫುಟೇಪಿ ಮಹಾಸಮುದ್ದೇ ಸಬ್ಬಾ ಮಹಾಸಮುದ್ದಙ್ಗಮಾ ಕುನ್ನದಿಯೋ ಅನ್ತೋಗಧಾವ ಹೋನ್ತಿ। ಅನ್ತೋಗಧಾ ತಸ್ಸಾತಿ ತಸ್ಸ ಭಿಕ್ಖುನೋ ಭಾವನಾಯ ಅಬ್ಭನ್ತರಗತಾವ ಹೋನ್ತಿ। ವಿಜ್ಜಾಭಾಗಿಯಾತಿ ಏತ್ಥ ಸಮ್ಪಯೋಗವಸೇನ ವಿಜ್ಜಂ ಭಜನ್ತೀತಿ ವಿಜ್ಜಾಭಾಗಿಯಾ, ವಿಜ್ಜಾಭಾಗೇ ವಿಜ್ಜಾಕೋಟ್ಠಾಸೇ ವತ್ತನ್ತೀತಿಪಿ ವಿಜ್ಜಾಭಾಗಿಯಾ। ತತ್ಥ ವಿಪಸ್ಸನಾಞಾಣಂ ಮನೋಮಯಿದ್ಧಿ ಛ ಅಭಿಞ್ಞಾತಿ ಅಟ್ಠ ವಿಜ್ಜಾ, ಪುರಿಮೇನ ಅತ್ಥೇನ ತಾಹಿ ಸಮ್ಪಯುತ್ತಧಮ್ಮಾಪಿ ವಿಜ್ಜಾಭಾಗಿಯಾ। ಪಚ್ಛಿಮೇನ ಅತ್ಥೇನ ತಾಸು ಯಾ ಕಾಚಿ ಏಕಾ ವಿಜ್ಜಾ ವಿಜ್ಜಾ, ಸೇಸಾ ವಿಜ್ಜಾಭಾಗಿಯಾತಿ ಏವಂ ವಿಜ್ಜಾಪಿ ವಿಜ್ಜಾಸಮ್ಪಯುತ್ತಧಮ್ಮಾಪಿ ವಿಜ್ಜಾಭಾಗಿಯಾತೇವ ವೇದಿತಬ್ಬಾ।
563.Cetasāphuṭoti ettha duvidhaṃ pharaṇaṃ āpopharaṇañca dibbacakkhupharaṇañca. Tattha āpokasiṇaṃ samāpajjitvā āpena pharaṇaṃ āpopharaṇaṃ nāma. Evaṃ phuṭepi mahāsamudde sabbā samuddaṅgamā kunnadiyo antogadhāva honti. Ālokaṃ pana vaḍḍhetvā dibbacakkhunā sakalasamuddadassanaṃ dibbacakkhupharaṇaṃ nāma. Evaṃ phuṭepi mahāsamudde sabbā mahāsamuddaṅgamā kunnadiyo antogadhāva honti. Antogadhā tassāti tassa bhikkhuno bhāvanāya abbhantaragatāva honti. Vijjābhāgiyāti ettha sampayogavasena vijjaṃ bhajantīti vijjābhāgiyā, vijjābhāge vijjākoṭṭhāse vattantītipi vijjābhāgiyā. Tattha vipassanāñāṇaṃ manomayiddhi cha abhiññāti aṭṭha vijjā, purimena atthena tāhi sampayuttadhammāpi vijjābhāgiyā. Pacchimena atthena tāsu yā kāci ekā vijjā vijjā, sesā vijjābhāgiyāti evaṃ vijjāpi vijjāsampayuttadhammāpi vijjābhāgiyāteva veditabbā.
೫೬೪. ಮಹತೋ ಸಂವೇಗಾಯಾತಿ ಮಹನ್ತಸ್ಸ ಸಂವೇಗಸ್ಸ ಅತ್ಥಾಯ। ಉಪರಿಪದದ್ವಯೇಪಿ ಏಸೇವ ನಯೋ। ಏತ್ಥ ಚ ಮಹಾಸಂವೇಗೋ ನಾಮ ವಿಪಸ್ಸನಾ, ಮಹಾಅತ್ಥೋ ನಾಮ ಚತ್ತಾರೋ ಮಗ್ಗಾ, ಮಹಾಯೋಗಕ್ಖೇಮೋ ನಾಮ ಚತ್ತಾರಿ ಸಾಮಞ್ಞಫಲಾನಿ। ಅಥ ವಾ ಮಹಾಸಂವೇಗೋ ನಾಮ ಸಹ ವಿಪಸ್ಸನಾಯ ಮಗ್ಗೋ, ಮಹಾಅತ್ಥೋ ನಾಮ ಚತ್ತಾರಿ ಸಾಮಞ್ಞಫಲಾನಿ, ಮಹಾಯೋಗಕ್ಖೇಮೋ ನಾಮ ನಿಬ್ಬಾನಂ। ಸತಿಸಮ್ಪಜಞ್ಞಾಯಾತಿ ಸತಿಯಾ ಚ ಞಾಣಸ್ಸ ಚ ಅತ್ಥಾಯ। ಞಾಣದಸ್ಸನಪಟಿಲಾಭಾಯಾತಿ ದಿಬ್ಬಚಕ್ಖುಞಾಣಾಯ। ದಿಟ್ಠಧಮ್ಮಸುಖವಿಹಾರಾಯಾತಿ ಇಮಸ್ಮಿಂಯೇವ ಪಚ್ಚಕ್ಖೇ ಅತ್ತಭಾವೇ ಸುಖವಿಹಾರತ್ಥಾಯ। ವಿಜ್ಜಾವಿಮುತ್ತಿಫಲಸಚ್ಛಿಕಿರಿಯಾಯಾತಿ ವಿಜ್ಜಾವಿಮುತ್ತೀನಂ ಫಲಸ್ಸ ಪಚ್ಚವೇಕ್ಖಕರಣತ್ಥಾಯ। ಏತ್ಥ ಚ ವಿಜ್ಜಾತಿ ಮಗ್ಗಪಞ್ಞಾ, ವಿಮುತ್ತೀತಿ ತಂಸಮ್ಪಯುತ್ತಾ ಸೇಸಧಮ್ಮಾ। ತೇಸಂ ಫಲಂ ನಾಮ ಅರಹತ್ತಫಲಂ, ತಸ್ಸ ಸಚ್ಛಿಕಿರಿಯಾಯಾತಿ ಅತ್ಥೋ।
564.Mahato saṃvegāyāti mahantassa saṃvegassa atthāya. Uparipadadvayepi eseva nayo. Ettha ca mahāsaṃvego nāma vipassanā, mahāattho nāma cattāro maggā, mahāyogakkhemo nāma cattāri sāmaññaphalāni. Atha vā mahāsaṃvego nāma saha vipassanāya maggo, mahāattho nāma cattāri sāmaññaphalāni, mahāyogakkhemo nāma nibbānaṃ. Satisampajaññāyāti satiyā ca ñāṇassa ca atthāya. Ñāṇadassanapaṭilābhāyāti dibbacakkhuñāṇāya. Diṭṭhadhammasukhavihārāyāti imasmiṃyeva paccakkhe attabhāve sukhavihāratthāya. Vijjāvimuttiphalasacchikiriyāyāti vijjāvimuttīnaṃ phalassa paccavekkhakaraṇatthāya. Ettha ca vijjāti maggapaññā, vimuttīti taṃsampayuttā sesadhammā. Tesaṃ phalaṃ nāma arahattaphalaṃ, tassa sacchikiriyāyāti attho.
೫೭೧. ಕಾಯೋಪಿ ಪಸ್ಸಮ್ಭತೀತಿ ನಾಮಕಾಯೋಪಿ ಕರಜಕಾಯೋಪಿ ಪಸ್ಸಮ್ಭತಿ, ವೂಪಸನ್ತದರಥೋ ಹೋತಿ। ವಿತಕ್ಕವಿಚಾರಾಪೀತಿ ಏತೇ ಧಮ್ಮಾ ದುತಿಯಜ್ಝಾನೇನ ವೂಪಸಮ್ಮನ್ತಿ ನಾಮ, ಇಧ ಪನ ಓಳಾರಿಕವೂಪಸಮಂ ಸನ್ಧಾಯ ವುತ್ತಂ। ಕೇವಲಾತಿ ಸಕಲಾ, ಸಬ್ಬೇ ನಿರವಸೇಸಾತಿ ಅತ್ಥೋ। ವಿಜ್ಜಾಭಾಗಿಯಾತಿ ವಿಜ್ಜಾಕೋಟ್ಠಾಸಿಯಾ, ತೇ ಹೇಟ್ಠಾ ವಿಭಜಿತ್ವಾ ದಸ್ಸಿತಾವ।
571.Kāyopi passambhatīti nāmakāyopi karajakāyopi passambhati, vūpasantadaratho hoti. Vitakkavicārāpīti ete dhammā dutiyajjhānena vūpasammanti nāma, idha pana oḷārikavūpasamaṃ sandhāya vuttaṃ. Kevalāti sakalā, sabbe niravasesāti attho. Vijjābhāgiyāti vijjākoṭṭhāsiyā, te heṭṭhā vibhajitvā dassitāva.
೫೭೪. ಅವಿಜ್ಜಾ ಪಹೀಯತೀತಿ ಅಟ್ಠಸು ಠಾನೇಸು ವಟ್ಟಮೂಲಕಂ ಬಹಲನ್ಧಕಾರಂ ಮಹಾತಮಂ ಅಞ್ಞಾಣಂ ಪಹೀಯತಿ। ವಿಜ್ಜಾ ಉಪ್ಪಜ್ಜತೀತಿ ಅರಹತ್ತಮಗ್ಗವಿಜ್ಜಾ ಉಪ್ಪಜ್ಜತಿ। ಅಸ್ಮಿಮಾನೋ ಪಹೀಯತೀತಿ ಅಸ್ಮೀತಿ ನವವಿಧೋ ಮಾನೋ ಪಹೀಯತಿ। ಅನುಸಯಾತಿ ಸತ್ತ ಅನುಸಯಾ। ಸಂಯೋಜನಾನೀತಿ ದಸ ಸಂಯೋಜನಾನಿ।
574.Avijjāpahīyatīti aṭṭhasu ṭhānesu vaṭṭamūlakaṃ bahalandhakāraṃ mahātamaṃ aññāṇaṃ pahīyati. Vijjā uppajjatīti arahattamaggavijjā uppajjati. Asmimāno pahīyatīti asmīti navavidho māno pahīyati. Anusayāti satta anusayā. Saṃyojanānīti dasa saṃyojanāni.
೫೭೫. ಪಞ್ಞಾಪಭೇದಾಯಾತಿ ಪಞ್ಞಾಯ ಪಭೇದಗಮನತ್ಥಂ। ಅನುಪಾದಾಪರಿನಿಬ್ಬಾನಾಯಾತಿ ಅಪಚ್ಚಯಪರಿನಿಬ್ಬಾನಸ್ಸ ಸಚ್ಛಿಕಿರಿಯತ್ಥಾಯ।
575.Paññāpabhedāyāti paññāya pabhedagamanatthaṃ. Anupādāparinibbānāyāti apaccayaparinibbānassa sacchikiriyatthāya.
೫೭೬. ಅನೇಕಧಾತುಪಟಿವೇಧೋ ಹೋತೀತಿ ಅಟ್ಠಾರಸನ್ನಂ ಧಾತೂನಂ ಲಕ್ಖಣಪಟಿವೇಧೋ ಹೋತಿ। ನಾನಾಧಾತುಪಟಿವೇಧೋ ಹೋತೀತಿ ತಾಸಂಯೇವ ಅಟ್ಠಾರಸನ್ನಂ ಧಾತೂನಂ ನಾನಾಭಾವೇನ ಲಕ್ಖಣಪಟಿವೇಧೋ ಹೋತಿ। ಅನೇಕಧಾತುಪಟಿಸಮ್ಭಿದಾ ಹೋತೀತಿ ಇಮಿನಾ ಧಾತುಭೇದಞಾಣಂ ಕಥಿತಂ। ಧಾತುಪಭೇದಞಾಣಂ ನಾಮ ‘‘ಇಮಾಯ ಧಾತುಯಾ ಉಸ್ಸನ್ನಾಯ ಇದಂ ನಾಮ ಹೋತೀ’’ತಿ ಜಾನನಪಞ್ಞಾ। ತಂ ಪನೇತಂ ಧಾತುಭೇದಞಾಣಂ ನ ಸಬ್ಬೇಸಂ ಹೋತಿ, ಬುದ್ಧಾನಮೇವ ನಿಪ್ಪದೇಸಂ ಹೋತಿ। ತಂ ಸಮ್ಮಾಸಮ್ಬುದ್ಧೇನ ಸಬ್ಬಸೋ ನ ಕಥಿತಂ। ಕಸ್ಮಾ? ತಸ್ಮಿಂ ಕಥಿತೇ ಅತ್ಥೋ ನತ್ಥೀತಿ।
576.Anekadhātupaṭivedho hotīti aṭṭhārasannaṃ dhātūnaṃ lakkhaṇapaṭivedho hoti. Nānādhātupaṭivedho hotīti tāsaṃyeva aṭṭhārasannaṃ dhātūnaṃ nānābhāvena lakkhaṇapaṭivedho hoti. Anekadhātupaṭisambhidā hotīti iminā dhātubhedañāṇaṃ kathitaṃ. Dhātupabhedañāṇaṃ nāma ‘‘imāya dhātuyā ussannāya idaṃ nāma hotī’’ti jānanapaññā. Taṃ panetaṃ dhātubhedañāṇaṃ na sabbesaṃ hoti, buddhānameva nippadesaṃ hoti. Taṃ sammāsambuddhena sabbaso na kathitaṃ. Kasmā? Tasmiṃ kathite attho natthīti.
೫೮೪. ಪಞ್ಞಾಪಟಿಲಾಭಾಯಾತಿಆದೀನಿ ಸೋಳಸ ಪದಾನಿ ಪಟಿಸಮ್ಭಿದಾಮಗ್ಗೇ ‘‘ಸಪ್ಪುರಿಸಸಂಸೇವೋ, ಸದ್ಧಮ್ಮಸವನಂ, ಯೋನಿಸೋಮನಸಿಕಾರೋ, ಧಮ್ಮಾನುಧಮ್ಮಪಟಿಪತ್ತಿ। ಇಮೇ ಖೋ, ಭಿಕ್ಖವೇ, ಚತ್ತಾರೋ ಧಮ್ಮಾ ಭಾವಿತಾ ಬಹುಲೀಕತಾ ಪಞ್ಞಾಪಟಿಲಾಭಾಯ ಸಂವತ್ತನ್ತಿ …ಪೇ॰… ನಿಬ್ಬೇಧಿಕಪಞ್ಞತಾಯ ಸಂವತ್ತನ್ತೀ’’ತಿ ಏವಂ ಮಾತಿಕಂ ಠಪೇತ್ವಾ ವಿತ್ಥಾರಿತಾನೇವ। ವುತ್ತಞ್ಹೇತಂ (ಪಟಿ॰ ಮ॰ ೩.೪) –
584.Paññāpaṭilābhāyātiādīni soḷasa padāni paṭisambhidāmagge ‘‘sappurisasaṃsevo, saddhammasavanaṃ, yonisomanasikāro, dhammānudhammapaṭipatti. Ime kho, bhikkhave, cattāro dhammā bhāvitā bahulīkatā paññāpaṭilābhāya saṃvattanti …pe… nibbedhikapaññatāya saṃvattantī’’ti evaṃ mātikaṃ ṭhapetvā vitthāritāneva. Vuttañhetaṃ (paṭi. ma. 3.4) –
ಪಞ್ಞಾಪಟಿಲಾಭಾಯ ಸಂವತ್ತನ್ತೀತಿ। ‘‘ಕತಮೋ ಪಞ್ಞಾಪಟಿಲಾಭೋ? ಚತುನ್ನಂ ಮಗ್ಗಞಾಣಾನಂ, ಚತುನ್ನಂ ಫಲಞಾಣಾನಂ, ಚತುನ್ನಂ ಪಟಿಸಮ್ಭಿದಾಞಾಣಾನಂ, ಛನ್ನಂ ಅಭಿಞ್ಞಾಞಾಣಾನಂ, ತೇಸತ್ತತೀನಂ ಞಾಣಾನಂ, ಸತ್ತಸತ್ತತೀನಂ ಞಾಣಾನಂ ಲಾಭೋ ಪಟಿಲಾಭೋ ಪತ್ತಿಸಮ್ಪತ್ತಿ ಫಸ್ಸನಾ ಸಚ್ಛಿಕಿರಿಯಾ ಉಪಸಮ್ಪದಾ, ಪಞ್ಞಾಪಟಿಲಾಭಾಯ ಸಂವತ್ತನ್ತೀತಿ ಅಯಂ ಪಞ್ಞಾಪಟಿಲಾಭೋ।
Paññāpaṭilābhāya saṃvattantīti. ‘‘Katamo paññāpaṭilābho? Catunnaṃ maggañāṇānaṃ, catunnaṃ phalañāṇānaṃ, catunnaṃ paṭisambhidāñāṇānaṃ, channaṃ abhiññāñāṇānaṃ, tesattatīnaṃ ñāṇānaṃ, sattasattatīnaṃ ñāṇānaṃ lābho paṭilābho pattisampatti phassanā sacchikiriyā upasampadā, paññāpaṭilābhāya saṃvattantīti ayaṃ paññāpaṭilābho.
ಪಞ್ಞಾವುದ್ಧಿಯಾ ಸಂವತ್ತನ್ತೀತಿ। ‘‘ಕತಮಾ ಪಞ್ಞಾವುದ್ಧಿ? ಸತ್ತನ್ನಞ್ಚ ಸೇಕ್ಖಾನಂ ಪುಥುಜ್ಜನಕಲ್ಯಾಣಕಸ್ಸ ಚ ಪಞ್ಞಾ ವಡ್ಢತಿ, ಅರಹತೋ ಪಞ್ಞಾ ವಡ್ಢಿತವಡ್ಢನಾ, ಪಞ್ಞಾವುದ್ಧಿಯಾ ಸಂವತ್ತನ್ತೀತಿ ಅಯಂ ಪಞ್ಞಾವುದ್ಧಿ।
Paññāvuddhiyāsaṃvattantīti. ‘‘Katamā paññāvuddhi? Sattannañca sekkhānaṃ puthujjanakalyāṇakassa ca paññā vaḍḍhati, arahato paññā vaḍḍhitavaḍḍhanā, paññāvuddhiyā saṃvattantīti ayaṃ paññāvuddhi.
ಪಞ್ಞಾವೇಪುಲ್ಲಾಯ ಸಂವತ್ತನ್ತೀತಿ। ‘‘ಕತಮಂ ಪಞ್ಞಾವೇಪುಲ್ಲಂ? ಸತ್ತನ್ನಞ್ಚ ಸೇಕ್ಖಾನಂ ಪುಥುಜ್ಜನಕಲ್ಯಾಣಕಸ್ಸ ಚ ಪಞ್ಞಾ ವೇಪುಲ್ಲಂ ಗಚ್ಛತಿ, ಅರಹತೋ ಪಞ್ಞಾ ವೇಪುಲ್ಲಂ ಗತಾ, ಪಞ್ಞಾವೇಪುಲ್ಲಾಯ ಸಂವತ್ತನ್ತೀತಿ ಇದಂ ಪಞ್ಞಾವೇಪುಲ್ಲಂ।
Paññāvepullāyasaṃvattantīti. ‘‘Katamaṃ paññāvepullaṃ? Sattannañca sekkhānaṃ puthujjanakalyāṇakassa ca paññā vepullaṃ gacchati, arahato paññā vepullaṃ gatā, paññāvepullāya saṃvattantīti idaṃ paññāvepullaṃ.
ಮಹಾಪಞ್ಞತಾಯ ಸಂವತ್ತನ್ತೀತಿ। ‘‘ಕತಮಾ ಮಹಾಪಞ್ಞಾ? ಮಹನ್ತೇ ಅತ್ಥೇ ಪರಿಗ್ಗಣ್ಹಾತೀತಿ ಮಹಾಪಞ್ಞಾ, ಮಹನ್ತೇ ಧಮ್ಮೇ…ಪೇ॰… ಮಹನ್ತಾ ನಿರುತ್ತಿಯೋ, ಮಹನ್ತಾನಿ ಪಟಿಭಾನಾನಿ, ಮಹನ್ತೇ ಸೀಲಕ್ಖನ್ಧೇ, ಮಹನ್ತೇ ಸಮಾಧಿಪಞ್ಞಾವಿಮುತ್ತಿವಿಮುತ್ತಿಞಾಣದಸ್ಸನಕ್ಖನ್ಧೇ, ಮಹನ್ತಾನಿ ಠಾನಾಟ್ಠಾನಾನಿ, ಮಹನ್ತಾ ವಿಹಾರಸಮಾಪತ್ತಿಯೋ, ಮಹನ್ತಾನಿ ಅರಿಯಸಚ್ಚಾನಿ, ಮಹನ್ತೇ ಸತಿಪಟ್ಠಾನೇ, ಸಮ್ಮಪ್ಪಧಾನೇ, ಇದ್ಧಿಪಾದೇ, ಮಹನ್ತಾನಿ ಇನ್ದ್ರಿಯಾನಿ, ಮಹನ್ತಾನಿ ಬಲಾನಿ, ಮಹನ್ತೇ ಬೋಜ್ಝಙ್ಗೇ, ಮಹನ್ತೇ ಅರಿಯಮಗ್ಗೇ, ಮಹನ್ತಾನಿ ಸಾಮಞ್ಞಫಲಾನಿ, ಮಹಾಭಿಞ್ಞಾಯೋ , ಮಹನ್ತಂ ಪರಮತ್ಥಂ ನಿಬ್ಬಾನಂ ಪರಿಗ್ಗಣ್ಹಾತೀತಿ ಮಹಾಪಞ್ಞಾ, ಮಹಾಪಞ್ಞತಾಯ ಸಂವತ್ತನ್ತೀತಿ ಅಯಂ ಮಹಾಪಞ್ಞಾ।
Mahāpaññatāya saṃvattantīti. ‘‘Katamā mahāpaññā? Mahante atthe pariggaṇhātīti mahāpaññā, mahante dhamme…pe… mahantā niruttiyo, mahantāni paṭibhānāni, mahante sīlakkhandhe, mahante samādhipaññāvimuttivimuttiñāṇadassanakkhandhe, mahantāni ṭhānāṭṭhānāni, mahantā vihārasamāpattiyo, mahantāni ariyasaccāni, mahante satipaṭṭhāne, sammappadhāne, iddhipāde, mahantāni indriyāni, mahantāni balāni, mahante bojjhaṅge, mahante ariyamagge, mahantāni sāmaññaphalāni, mahābhiññāyo , mahantaṃ paramatthaṃ nibbānaṃ pariggaṇhātīti mahāpaññā, mahāpaññatāya saṃvattantīti ayaṃ mahāpaññā.
ಪುಥುಪಞ್ಞತಾಯ ಸಂವತ್ತನ್ತೀತಿ। ‘‘ಕತಮಾ ಪುಥುಪಞ್ಞಾ? ಪುಥು ನಾನಾಕ್ಖನ್ಧೇಸು ಞಾಣಂ ಪವತ್ತತೀತಿ ಪುಥುಪಞ್ಞಾ। ಪುಥು ನಾನಾಧಾತೂಸು, ಪುಥು ನಾನಾಆಯತನೇಸು, ಪುಥು ನಾನಾಪಟಿಚ್ಚಸಮುಪ್ಪಾದೇಸು, ಪುಥು ನಾನಾಸುಞ್ಞತಮನುಪಲಬ್ಭೇಸು, ಪುಥು ನಾನಾಅತ್ಥೇಸು, ಧಮ್ಮೇಸು, ನಿರುತ್ತೀಸು, ಪಟಿಭಾನೇಸು, ಪುಥು ನಾನಾಸೀಲಕ್ಖನ್ಧೇಸು, ಸಮಾಧಿಪಞ್ಞಾವಿಮುತ್ತಿವಿಮುತ್ತಿಞಾಣದಸ್ಸನಕ್ಖನ್ಧೇಸು, ಪುಥು ನಾನಾಠಾನಾಟ್ಠಾನೇಸು, ಪುಥು ನಾನಾವಿಹಾರಸಮಾಪತ್ತೀಸು, ಪುಥು ನಾನಾಅರಿಯಸಚ್ಚೇಸು, ಪುಥು ನಾನಾಸತಿಪಟ್ಠಾನೇಸು, ಸಮ್ಮಪ್ಪಧಾನೇಸು, ಇದ್ಧಿಪಾದೇಸು, ಇನ್ದ್ರಿಯೇಸು, ಬಲೇಸು, ಬೋಜ್ಝಙ್ಗೇಸು, ಪುಥು ನಾನಾಅರಿಯಮಗ್ಗೇಸು, ಪುಥು ನಾನಾಸಾಮಞ್ಞಫಲೇಸು, ಪುಥು ನಾನಾಅಭಿಞ್ಞಾಸು ಞಾಣಂ ಪವತ್ತತೀತಿ ಪುಥುಪಞ್ಞಾ। ಪುಥು ನಾನಾಜನಸಾಧಾರಣೇ ಧಮ್ಮೇ ಸಮತಿಕ್ಕಮ್ಮ ಪರಮತ್ಥೇ ನಿಬ್ಬಾನೇ ಞಾಣಂ ಪವತ್ತತೀತಿ ಪುಥುಪಞ್ಞಾ। ಪುಥುಪಞ್ಞತಾಯ ಸಂವತ್ತನ್ತೀತಿ ಅಯಂ ಪುಥುಪಞ್ಞಾ।
Puthupaññatāya saṃvattantīti. ‘‘Katamā puthupaññā? Puthu nānākkhandhesu ñāṇaṃ pavattatīti puthupaññā. Puthu nānādhātūsu, puthu nānāāyatanesu, puthu nānāpaṭiccasamuppādesu, puthu nānāsuññatamanupalabbhesu, puthu nānāatthesu, dhammesu, niruttīsu, paṭibhānesu, puthu nānāsīlakkhandhesu, samādhipaññāvimuttivimuttiñāṇadassanakkhandhesu, puthu nānāṭhānāṭṭhānesu, puthu nānāvihārasamāpattīsu, puthu nānāariyasaccesu, puthu nānāsatipaṭṭhānesu, sammappadhānesu, iddhipādesu, indriyesu, balesu, bojjhaṅgesu, puthu nānāariyamaggesu, puthu nānāsāmaññaphalesu, puthu nānāabhiññāsu ñāṇaṃ pavattatīti puthupaññā. Puthu nānājanasādhāraṇe dhamme samatikkamma paramatthe nibbāne ñāṇaṃ pavattatīti puthupaññā. Puthupaññatāya saṃvattantīti ayaṃ puthupaññā.
ವಿಪುಲಪಞ್ಞತಾಯ ಸಂವತ್ತನ್ತೀತಿ। ‘‘ಕತಮಾ ವಿಪುಲಪಞ್ಞಾ? ವಿಪುಲೇ ಅತ್ಥೇ ಪರಿಗಣ್ಹಾತೀತಿ ವಿಪುಲಪಞ್ಞಾ…ಪೇ॰… ವಿಪುಲಂ ಪರಮತ್ಥಂ ನಿಬ್ಬಾನಂ ಪರಿಗಣ್ಹಾತೀತಿ ವಿಪುಲಪಞ್ಞಾ, ವಿಪುಲಪಞ್ಞತಾಯ ಸಂವತ್ತನ್ತೀತಿ ಅಯಂ ವಿಪುಲಪಞ್ಞಾ।
Vipulapaññatāyasaṃvattantīti. ‘‘Katamā vipulapaññā? Vipule atthe parigaṇhātīti vipulapaññā…pe… vipulaṃ paramatthaṃ nibbānaṃ parigaṇhātīti vipulapaññā, vipulapaññatāya saṃvattantīti ayaṃ vipulapaññā.
ಗಮ್ಭೀರಪಞ್ಞತಾಯ ಸಂವತ್ತನ್ತೀತಿ। ‘‘ಕತಮಾ ಗಮ್ಭೀರಪಞ್ಞಾ? ಗಮ್ಭೀರೇಸು ಖನ್ಧೇಸು ಞಾಣಂ ಪವತ್ತತೀತಿ ಗಮ್ಭೀರಪಞ್ಞಾ। ಪುಥುಪಞ್ಞಾಸದಿಸೋ ವಿತ್ಥಾರೋ। ಗಮ್ಭೀರೇ ಪರಮತ್ಥೇ ನಿಬ್ಬಾನೇ ಞಾಣಂ ಪವತ್ತತೀತಿ ಗಮ್ಭೀರಪಞ್ಞಾ, ಗಮ್ಭೀರಪಞ್ಞತಾಯ ಸಂವತ್ತನ್ತೀತಿ ಅಯಂ ಗಮ್ಭೀರಪಞ್ಞಾ।
Gambhīrapaññatāya saṃvattantīti. ‘‘Katamā gambhīrapaññā? Gambhīresu khandhesu ñāṇaṃ pavattatīti gambhīrapaññā. Puthupaññāsadiso vitthāro. Gambhīre paramatthe nibbāne ñāṇaṃ pavattatīti gambhīrapaññā, gambhīrapaññatāya saṃvattantīti ayaṃ gambhīrapaññā.
ಅಸಾಮನ್ತಪಞ್ಞತಾಯ ಸಂವತ್ತನ್ತೀತಿ। ‘‘ಕತಮಾ ಅಸಾಮನ್ತಪಞ್ಞಾ? ಯಸ್ಸ ಪುಗ್ಗಲಸ್ಸ ಅತ್ಥವವತ್ಥಾನತೋ ಅತ್ಥಪಟಿಸಮ್ಭಿದಾ ಅಧಿಗತಾ ಹೋತಿ ಸಚ್ಛಿಕತಾ ಫಸ್ಸಿತಾ ಪಞ್ಞಾಯ। ಧಮ್ಮನಿರುತ್ತಿಪಟಿಭಾನವವತ್ಥಾನತೋ ಪಟಿಭಾನಪಟಿಸಮ್ಭಿದಾ ಅಧಿಗತಾ ಹೋತಿ ಸಚ್ಛಿಕತಾ ಫಸ್ಸಿತಾ ಪಞ್ಞಾಯ, ತಸ್ಸ ಅತ್ಥೇ ಚ ಧಮ್ಮೇ ಚ ನಿರುತ್ತಿಯಾ ಚ ಪಟಿಭಾನೇ ಚ ನ ಅಞ್ಞೋ ಕೋಚಿ ಸಕ್ಕೋತಿ ಅಭಿಸಮ್ಭವಿತುಂ, ಅನಭಿಸಮ್ಭವನೀಯೋ ಚ ಸೋ ಅಞ್ಞೇಹೀತಿ ಅಸಾಮನ್ತಪಞ್ಞೋ।
Asāmantapaññatāyasaṃvattantīti. ‘‘Katamā asāmantapaññā? Yassa puggalassa atthavavatthānato atthapaṭisambhidā adhigatā hoti sacchikatā phassitā paññāya. Dhammaniruttipaṭibhānavavatthānato paṭibhānapaṭisambhidā adhigatā hoti sacchikatā phassitā paññāya, tassa atthe ca dhamme ca niruttiyā ca paṭibhāne ca na añño koci sakkoti abhisambhavituṃ, anabhisambhavanīyo ca so aññehīti asāmantapañño.
ಪುಥುಜ್ಜನಕಲ್ಯಾಣಕಸ್ಸ ಪಞ್ಞಾ ಅಟ್ಠಮಕಸ್ಸ ಪಞ್ಞಾಯ ದೂರೇ ವಿದೂರೇ ಸುವಿದೂರೇ ನ ಸನ್ತಿಕೇ ನ ಸಾಮನ್ತಾ, ಪುಥುಜ್ಜನಕಲ್ಯಾಣಕಂ ಉಪಾದಾಯ ಅಟ್ಠಮಕೋ ಅಸಾಮನ್ತಪಞ್ಞೋ। ಅಟ್ಠಮಕಸ್ಸ ಪಞ್ಞಾ ಸೋತಾಪನ್ನಸ್ಸ ಪಞ್ಞಾಯ ದೂರೇ…ಪೇ॰… ಅಟ್ಠಮಕಂ ಉಪಾದಾಯ ಸೋತಾಪನ್ನೋ ಅಸಾಮನ್ತಪಞ್ಞೋ। ಸೋತಾಪನ್ನಸ್ಸ ಪಞ್ಞಾ ಸಕದಾಗಾಮಿಸ್ಸ ಪಞ್ಞಾಯ। ಸಕದಾಗಾಮಿಸ್ಸ ಪಞ್ಞಾ ಅನಾಗಾಮಿಸ್ಸ ಪಞ್ಞಾಯ। ಅನಾಗಾಮಿಸ್ಸ ಪಞ್ಞಾ ಅರಹತೋ ಪಞ್ಞಾಯ। ಅರಹತೋ ಪಞ್ಞಾ ಪಚ್ಚೇಕಬುದ್ಧಸ್ಸ ಪಞ್ಞಾಯ ದೂರೇ ವಿದೂರೇ ಸುವಿದೂರೇ ನ ಸನ್ತಿಕೇ ನ ಸಾಮನ್ತಾ, ಅರಹನ್ತಂ ಉಪಾದಾಯ ಪಚ್ಚೇಕಬುದ್ಧೋ ಅಸಾಮನ್ತಪಞ್ಞೋ। ಪಚ್ಚೇಕಬುದ್ಧಞ್ಚ ಸದೇವಕಞ್ಚ ಲೋಕಂ ಉಪಾದಾಯ ತಥಾಗತೋ ಅರಹಂ ಸಮ್ಮಾಸಮ್ಬುದ್ಧೋ ಅಗ್ಗೋ ಅಸಾಮನ್ತಪಞ್ಞೋ।
Puthujjanakalyāṇakassa paññā aṭṭhamakassa paññāya dūre vidūre suvidūre na santike na sāmantā, puthujjanakalyāṇakaṃ upādāya aṭṭhamako asāmantapañño. Aṭṭhamakassa paññā sotāpannassa paññāya dūre…pe… aṭṭhamakaṃ upādāya sotāpanno asāmantapañño. Sotāpannassa paññā sakadāgāmissa paññāya. Sakadāgāmissa paññā anāgāmissa paññāya. Anāgāmissa paññā arahato paññāya. Arahato paññā paccekabuddhassa paññāya dūre vidūre suvidūre na santike na sāmantā, arahantaṃ upādāya paccekabuddho asāmantapañño. Paccekabuddhañca sadevakañca lokaṃ upādāya tathāgato arahaṃ sammāsambuddho aggo asāmantapañño.
ಪಞ್ಞಾಪಭೇದಕುಸಲೋ ಪಭಿನ್ನಞಾಣೋ…ಪೇ॰… ತೇ ಪಞ್ಹಂ ಅಭಿಸಙ್ಖರಿತ್ವಾ ಅಭಿಸಙ್ಖರಿತ್ವಾ ತಥಾಗತಂ ಉಪಸಙ್ಕಮಿತ್ವಾ ಪುಚ್ಛನ್ತಿ ಗೂಳ್ಹಾನಿ ಚ ಪಟಿಚ್ಛನ್ನಾನಿ ಚ, ಕಥಿತಾ ವಿಸಜ್ಜಿತಾ ಚ ತೇ ಪಞ್ಹಾ ಭಗವತಾ ಹೋನ್ತಿ ನಿದ್ದಿಟ್ಠಕಾರಣಾ, ಉಪಕ್ಖಿತ್ತಕಾ ಚ ತೇ ಭಗವತಾ ಸಮ್ಪಜ್ಜನ್ತಿ। ಅಥ ಖೋ ಭಗವಾ ತತ್ಥ ಅತಿರೋಚತಿ ಯದಿದಂ ಪಞ್ಞಾಯಾತಿ ಅಗ್ಗೋ ಅಸಾಮನ್ತಪಞ್ಞೋ, ಅಸಾಮನ್ತಪಞ್ಞತಾಯ ಸಂವತ್ತನ್ತೀತಿ ಅಯಂ ಅಸಾಮನ್ತಪಞ್ಞಾ।
Paññāpabhedakusalo pabhinnañāṇo…pe… te pañhaṃ abhisaṅkharitvā abhisaṅkharitvā tathāgataṃ upasaṅkamitvā pucchanti gūḷhāni ca paṭicchannāni ca, kathitā visajjitā ca te pañhā bhagavatā honti niddiṭṭhakāraṇā, upakkhittakā ca te bhagavatā sampajjanti. Atha kho bhagavā tattha atirocati yadidaṃ paññāyāti aggo asāmantapañño, asāmantapaññatāya saṃvattantīti ayaṃ asāmantapaññā.
ಭೂರಿಪಞ್ಞತಾಯ ಸಂವತ್ತನ್ತೀತಿ। ‘‘ಕತಮಾ ಭೂರಿಪಞ್ಞಾ? ರಾಗಂ ಅಭಿಭುಯ್ಯತೀತಿ ಭೂರಿಪಞ್ಞಾ, ಅಭಿಭವಿತಾತಿ ಭೂರಿಪಞ್ಞಾ। ದೋಸಂ, ಮೋಹಂ, ಕೋಧಂ, ಉಪನಾಹಂ, ಮಕ್ಖಂ, ಪಲಾಸಂ, ಇಸ್ಸಂ, ಮಚ್ಛರಿಯಂ, ಮಾಯಂ, ಸಾಠೇಯ್ಯಂ, ಥಮ್ಭಂ, ಸಾರಮ್ಭಂ, ಮಾನಂ, ಅತಿಮಾನಂ, ಮದಂ, ಪಮಾದಂ, ಸಬ್ಬೇ ಕಿಲೇಸೇ, ಸಬ್ಬೇ ದುಚ್ಚರಿತೇ, ಸಬ್ಬೇ ಅಭಿಸಙ್ಖಾರೇ, ಸಬ್ಬೇ ಭವಗಾಮಿಕಮ್ಮೇ ಅಭಿಭುಯ್ಯತೀತಿ ಭೂರಿಪಞ್ಞಾ, ಅಭಿಭವಿತಾತಿ ಭೂರಿಪಞ್ಞಾ । ರಾಗೋ ಅರಿ, ತಂ ಅರಿಂ ಮದ್ದನಿಪಞ್ಞಾತಿ ಭೂರಿಪಞ್ಞಾ, ದೋಸೋ, ಮೋಹೋ…ಪೇ॰… ಸಬ್ಬೇ ಭವಗಾಮಿಕಮ್ಮಾ ಅರಿ, ತಂ ಅರಿಂ ಮದ್ದನಿಪಞ್ಞಾತಿ ಭೂರಿಪಞ್ಞಾ। ಭೂರಿ ವುಚ್ಚತಿ ಪಥವೀ, ತಾಯ ಪಥವಿಸಮಾಯ ವಿತ್ಥತಾಯ ವಿಪುಲಾಯ ಪಞ್ಞಾಯ ಸಮನ್ನಾಗತೋತಿ ಭೂರಿಪಞ್ಞೋ। ಅಪಿಚ ಪಞ್ಞಾಯ ಏತಂ ಅಧಿವಚನಂ ಭೂರಿ ಮೇಧಾ ಪರಿಣಾಯಿಕಾತಿ, ಭೂರಿಪಞ್ಞತಾಯ ಸಂವತ್ತನ್ತೀತಿ ಅಯಂ ಭೂರಿಪಞ್ಞಾ।
Bhūripaññatāyasaṃvattantīti. ‘‘Katamā bhūripaññā? Rāgaṃ abhibhuyyatīti bhūripaññā, abhibhavitāti bhūripaññā. Dosaṃ, mohaṃ, kodhaṃ, upanāhaṃ, makkhaṃ, palāsaṃ, issaṃ, macchariyaṃ, māyaṃ, sāṭheyyaṃ, thambhaṃ, sārambhaṃ, mānaṃ, atimānaṃ, madaṃ, pamādaṃ, sabbe kilese, sabbe duccarite, sabbe abhisaṅkhāre, sabbe bhavagāmikamme abhibhuyyatīti bhūripaññā, abhibhavitāti bhūripaññā . Rāgo ari, taṃ ariṃ maddanipaññāti bhūripaññā, doso, moho…pe… sabbe bhavagāmikammā ari, taṃ ariṃ maddanipaññāti bhūripaññā. Bhūri vuccati pathavī, tāya pathavisamāya vitthatāya vipulāya paññāya samannāgatoti bhūripañño. Apica paññāya etaṃ adhivacanaṃ bhūri medhā pariṇāyikāti, bhūripaññatāya saṃvattantīti ayaṃ bhūripaññā.
ಪಞ್ಞಾಬಾಹುಲ್ಲಾಯ ಸಂವತ್ತನ್ತೀತಿ। ‘‘ಕತಮಂ ಪಞ್ಞಾಬಾಹುಲ್ಲಂ? ಇಧೇಕಚ್ಚೋ ಪಞ್ಞಾಗರುಕೋ ಹೋತಿ ಪಞ್ಞಾಚರಿತೋ ಪಞ್ಞಾಸಯೋ ಪಞ್ಞಾಧಿಮುತ್ತೋ ಪಞ್ಞಾಧಜೋ ಪಞ್ಞಾಕೇತು ಪಞ್ಞಾಧಿಪತೇಯ್ಯೋ ವಿಚಯಬಹುಲೋ ಪವಿಚಯಬಹುಲೋ ಓಕ್ಖಾಯನಬಹುಲೋ ಸಮೋಕ್ಖಾಯನಬಹುಲೋ ಸಮ್ಪೇಕ್ಖಾಯನಧಮ್ಮೋ ವಿಭೂತವಿಹಾರೀ ತಚ್ಚರಿತೋ ತಗ್ಗರುಕೋ ತಬ್ಬಹುಲೋ ತನ್ನಿನ್ನೋ ತಪ್ಪೋಣೋ ತಪ್ಪಬ್ಭಾರೋ ತದಧಿಮುತ್ತೋ ತದಾಧಿಪತೇಯ್ಯೋ, ಯಥಾ ಗಣಗರುಕೋ ವುಚ್ಚತಿ ಗಣಬಾಹುಲಿಕೋತಿ, ಚೀವರಗರುಕೋ ಪತ್ತಗರುಕೋ ಸೇನಾಸನಗರುಕೋ ವುಚ್ಚತಿ ಸೇನಾಸನಬಾಹುಲಿಕೋತಿ, ಏವಮೇವಂ ಇಧೇಕಚ್ಚೋ ಪಞ್ಞಾಗರುಕೋ ಹೋತಿ ಪಞ್ಞಾಚರಿತೋ…ಪೇ॰… ತದಾಧಿಪತೇಯ್ಯೋ, ಪಞ್ಞಾಬಾಹುಲ್ಲಾಯ ಸಂವತ್ತನ್ತೀತಿ ಇದಂ ಪಞ್ಞಾಬಾಹುಲ್ಲಂ।
Paññābāhullāya saṃvattantīti. ‘‘Katamaṃ paññābāhullaṃ? Idhekacco paññāgaruko hoti paññācarito paññāsayo paññādhimutto paññādhajo paññāketu paññādhipateyyo vicayabahulo pavicayabahulo okkhāyanabahulo samokkhāyanabahulo sampekkhāyanadhammo vibhūtavihārī taccarito taggaruko tabbahulo tanninno tappoṇo tappabbhāro tadadhimutto tadādhipateyyo, yathā gaṇagaruko vuccati gaṇabāhulikoti, cīvaragaruko pattagaruko senāsanagaruko vuccati senāsanabāhulikoti, evamevaṃ idhekacco paññāgaruko hoti paññācarito…pe… tadādhipateyyo, paññābāhullāya saṃvattantīti idaṃ paññābāhullaṃ.
ಸೀಘಪಞ್ಞತಾಯ ಸಂವತ್ತನ್ತೀತಿ। ‘‘ಕತಮಾ ಸೀಘಪಞ್ಞಾ? ಸೀಘಂ ಸೀಘಂ ಸೀಲಾನಿ ಪರಿಪೂರೇತೀತಿ ಸೀಘಪಞ್ಞಾ। ಸೀಘಂ ಸೀಘಂ ಇನ್ದ್ರಿಯಸಂವರಂ, ಭೋಜನೇ ಮತ್ತಞ್ಞುತಂ, ಜಾಗರಿಯಾನುಯೋಗಂ, ಸೀಲಕ್ಖನ್ಧಂ, ಸಮಾಧಿ-ಪಞ್ಞಾ-ವಿಮುತ್ತಿ-ವಿಮುತ್ತಿಞಾಣದಸ್ಸನಕ್ಖನ್ಧಂ ಪರಿಪೂರೇತೀತಿ ಸೀಘಪಞ್ಞಾ। ಸೀಘಂ ಸೀಘಂ ಠಾನಾಟ್ಠಾನಾನಿ ಪಟಿವಿಜ್ಝತಿ। ವಿಹಾರಸಮಾಪತ್ತಿಯೋ ಪರಿಪೂರೇತಿ। ಅರಿಯಸಚ್ಚಾನಿ ಪಟಿವಿಜ್ಝತಿ। ಸತಿಪಟ್ಠಾನೇ ಭಾವೇತಿ। ಸಮ್ಮಪ್ಪಧಾನೇ ಇದ್ಧಿಪಾದೇ ಇನ್ದ್ರಿಯಾನಿ ಬಲಾನಿ ಬೋಜ್ಝಙ್ಗೇ ಅರಿಯಮಗ್ಗಂ ಭಾವೇತೀತಿ ಸೀಘಪಞ್ಞಾ। ಸೀಘಂ ಸೀಘಂ ಸಾಮಞ್ಞಫಲಾನಿ ಸಚ್ಛಿಕರೋತೀತಿ ಸೀಘಪಞ್ಞಾ। ಸೀಘಂ ಸೀಘಂ ಅಭಿಞ್ಞಾಯೋ ಪಟಿವಿಜ್ಝತೀತಿ ಸೀಘಪಞ್ಞಾ। ಸೀಘಂ ಸೀಘಂ ಪರಮತ್ಥಂ ನಿಬ್ಬಾನಂ ಸಚ್ಛಿಕರೋತೀತಿ ಸೀಘಪಞ್ಞಾ, ಸೀಘಪಞ್ಞತಾಯ ಸಂವತ್ತನ್ತೀತಿ ಅಯಂ ಸೀಘಪಞ್ಞಾ।
Sīghapaññatāya saṃvattantīti. ‘‘Katamā sīghapaññā? Sīghaṃ sīghaṃ sīlāni paripūretīti sīghapaññā. Sīghaṃ sīghaṃ indriyasaṃvaraṃ, bhojane mattaññutaṃ, jāgariyānuyogaṃ, sīlakkhandhaṃ, samādhi-paññā-vimutti-vimuttiñāṇadassanakkhandhaṃ paripūretīti sīghapaññā. Sīghaṃ sīghaṃ ṭhānāṭṭhānāni paṭivijjhati. Vihārasamāpattiyo paripūreti. Ariyasaccāni paṭivijjhati. Satipaṭṭhāne bhāveti. Sammappadhāne iddhipāde indriyāni balāni bojjhaṅge ariyamaggaṃ bhāvetīti sīghapaññā. Sīghaṃ sīghaṃ sāmaññaphalāni sacchikarotīti sīghapaññā. Sīghaṃ sīghaṃ abhiññāyo paṭivijjhatīti sīghapaññā. Sīghaṃ sīghaṃ paramatthaṃ nibbānaṃ sacchikarotīti sīghapaññā, sīghapaññatāya saṃvattantīti ayaṃ sīghapaññā.
ಲಹುಪಞ್ಞತಾಯ ಸಂವತ್ತನ್ತೀತಿ। ‘‘ಕತಮಾ ಲಹುಪಞ್ಞಾ? ಲಹುಂ ಲಹುಂ ಸೀಲಾನಿ ಪರಿಪೂರೇತೀತಿ ಲಹುಪಞ್ಞಾ…ಪೇ॰… ಲಹುಪಞ್ಞತಾಯ ಸಂವತ್ತನ್ತೀತಿ ಅಯಂ ಲಹುಪಞ್ಞಾ।
Lahupaññatāyasaṃvattantīti. ‘‘Katamā lahupaññā? Lahuṃ lahuṃ sīlāni paripūretīti lahupaññā…pe… lahupaññatāya saṃvattantīti ayaṃ lahupaññā.
ಹಾಸಪಞ್ಞತಾಯ ಸಂವತ್ತನ್ತೀತಿ। ‘‘ಕತಮಾ ಹಾಸಪಞ್ಞಾ? ಇಧೇಕಚ್ಚೋ ವೇದಬಹುಲೋ ತುಟ್ಠಿಬಹುಲೋ ಹಾಸಬಹುಲೋ ಪಾಮೋಜ್ಜಬಹುಲೋ ಸೀಲಾನಿ ಪರಿಪೂರೇತೀತಿ ಹಾಸಪಞ್ಞಾ…ಪೇ॰… ಪರಮತ್ಥಂ ನಿಬ್ಬಾನಂ ಸಚ್ಛಿಕರೋತೀತಿ ಹಾಸಪಞ್ಞಾ, ಹಾಸಪಞ್ಞತಾಯ ಸಂವತ್ತನ್ತೀತಿ ಅಯಂ ಹಾಸಪಞ್ಞಾ।
Hāsapaññatāya saṃvattantīti. ‘‘Katamā hāsapaññā? Idhekacco vedabahulo tuṭṭhibahulo hāsabahulo pāmojjabahulo sīlāni paripūretīti hāsapaññā…pe… paramatthaṃ nibbānaṃ sacchikarotīti hāsapaññā, hāsapaññatāya saṃvattantīti ayaṃ hāsapaññā.
ಜವನಪಞ್ಞತಾಯ ಸಂವತ್ತನ್ತೀತಿ। ‘‘ಕತಮಾ ಜವನಪಞ್ಞಾ? ಯಂ ಕಿಞ್ಚಿ ರೂಪಂ ಅತೀತಾನಾಗತಪಚ್ಚುಪ್ಪನ್ನಂ , ಯಾ ಕಾಚಿ ವೇದನಾ, ಯಾ ಕಾಚಿ ಸಞ್ಞಾ, ಯೇ ಕೇಚಿ ಸಙ್ಖಾರಾ, ಯಂಕಿಞ್ಚಿ ವಿಞ್ಞಾಣಂ ಅತೀತಾನಾಗತಪಚ್ಚುಪ್ಪನ್ನಂ ಅಜ್ಝತ್ತಂ ವಾ ಬಹಿದ್ಧಾ ವಾ ಓಳಾರಿಕಂ ವಾ ಸುಖುಮಂ ವಾ ಹೀನಂ ವಾ ಪಣೀತಂ ವಾ ಯಂ ದೂರೇ ಸನ್ತಿಕೇ ವಾ, ಸಬ್ಬಂ ವಿಞ್ಞಾಣಂ ಅನಿಚ್ಚತೋ ಖಿಪ್ಪಂ ಜವತೀತಿ ಜವನಪಞ್ಞಾ, ದುಕ್ಖತೋ, ಅನತ್ತತೋ ಖಿಪ್ಪಂ ಜವತೀತಿ ಜವನಪಞ್ಞಾ। ಚಕ್ಖುಂ…ಪೇ॰… ಜರಾಮರಣಂ ಅತೀತಾನಾಗತಪಚ್ಚುಪ್ಪನ್ನಂ ಅನಿಚ್ಚತೋ, ದುಕ್ಖತೋ, ಅನತ್ತತೋ ಖಿಪ್ಪಂ ಜವತೀತಿ ಜವನಪಞ್ಞಾ। ರೂಪಂ ಅತೀತಾನಾಗತಪಚ್ಚುಪ್ಪನ್ನಂ ಅನಿಚ್ಚಂ ಖಯಟ್ಠೇನ, ದುಕ್ಖಂ ಭಯಟ್ಠೇನ, ಅನತ್ತಾ ಅಸಾರಕಟ್ಠೇನಾತಿ ತುಲಯಿತ್ವಾ ತೀರಯಿತ್ವಾ ವಿಭಾವಯಿತ್ವಾ ವಿಭೂತಂ ಕತ್ವಾ ರೂಪನಿರೋಧೇ ನಿಬ್ಬಾನೇ ಖಿಪ್ಪಂ ಜವತೀತಿ ಜವನಪಞ್ಞಾ…ಪೇ॰… ಜರಾಮರಣನಿರೋಧೇ ನಿಬ್ಬಾನೇ ಖಿಪ್ಪಂ ಜವತೀತಿ ಜವನಪಞ್ಞಾ। ರೂಪಂ…ಪೇ॰… ಜರಾಮರಣಂ ಅತೀತಾನಾಗತಪಚ್ಚುಪ್ಪನ್ನಂ ಖಯಧಮ್ಮಂ ವಯಧಮ್ಮಂ ವಿರಾಗಧಮ್ಮಂ ನಿರೋಧಧಮ್ಮನ್ತಿ ತುಲಯಿತ್ವಾ ತೀರಯಿತ್ವಾ ವಿಭಾವಯಿತ್ವಾ ವಿಭೂತಂ ಕತ್ವಾ ಜರಾಮರಣನಿರೋಧೇ ನಿಬ್ಬಾನೇ ಖಿಪ್ಪಂ ಜವತೀತಿ ಜವನಪಞ್ಞಾ, ಜವನಪಞ್ಞತಾಯ ಸಂವತ್ತನ್ತೀತಿ ಅಯಂ ಜವನಪಞ್ಞಾ।
Javanapaññatāya saṃvattantīti. ‘‘Katamā javanapaññā? Yaṃ kiñci rūpaṃ atītānāgatapaccuppannaṃ , yā kāci vedanā, yā kāci saññā, ye keci saṅkhārā, yaṃkiñci viññāṇaṃ atītānāgatapaccuppannaṃ ajjhattaṃ vā bahiddhā vā oḷārikaṃ vā sukhumaṃ vā hīnaṃ vā paṇītaṃ vā yaṃ dūre santike vā, sabbaṃ viññāṇaṃ aniccato khippaṃ javatīti javanapaññā, dukkhato, anattato khippaṃ javatīti javanapaññā. Cakkhuṃ…pe… jarāmaraṇaṃ atītānāgatapaccuppannaṃ aniccato, dukkhato, anattato khippaṃ javatīti javanapaññā. Rūpaṃ atītānāgatapaccuppannaṃ aniccaṃ khayaṭṭhena, dukkhaṃ bhayaṭṭhena, anattā asārakaṭṭhenāti tulayitvā tīrayitvā vibhāvayitvā vibhūtaṃ katvā rūpanirodhe nibbāne khippaṃ javatīti javanapaññā…pe… jarāmaraṇanirodhe nibbāne khippaṃ javatīti javanapaññā. Rūpaṃ…pe… jarāmaraṇaṃ atītānāgatapaccuppannaṃ khayadhammaṃ vayadhammaṃ virāgadhammaṃ nirodhadhammanti tulayitvā tīrayitvā vibhāvayitvā vibhūtaṃ katvā jarāmaraṇanirodhe nibbāne khippaṃ javatīti javanapaññā, javanapaññatāya saṃvattantīti ayaṃ javanapaññā.
ತಿಕ್ಖಪಞ್ಞತಾಯ ಸಂವತ್ತನ್ತೀತಿ। ‘‘ಕತಮಾ ತಿಕ್ಖಪಞ್ಞಾ? ಖಿಪ್ಪಂ ಕಿಲೇಸೇ ಛಿನ್ದತೀತಿ ತಿಕ್ಖಪಞ್ಞಾ। ಉಪ್ಪನ್ನಂ ಕಾಮವಿತಕ್ಕಂ, ವ್ಯಾಪಾದವಿತಕ್ಕಂ, ವಿಹಿಂಸಾವಿತಕ್ಕಂ ಉಪ್ಪನ್ನುಪ್ಪನ್ನೇ ಪಾಪಕೇ ಅಕುಸಲೇ ಧಮ್ಮೇ ನಾಧಿವಾಸೇತಿ ಪಜಹತಿ ವಿನೋದೇತಿ ಬ್ಯನ್ತೀಕರೋತಿ ಅನಭಾವಂ ಗಮೇತೀತಿ ತಿಕ್ಖಪಞ್ಞಾ। ಉಪ್ಪನ್ನಂ ರಾಗಂ, ದೋಸಂ, ಮೋಹಂ…ಪೇ॰… ಸಬ್ಬೇ ಭವಗಾಮಿಕಮ್ಮೇ ನಾಧಿವಾಸೇತಿ ಪಜಹತಿ ವಿನೋದೇತಿ ಬ್ಯನ್ತೀಕರೋತಿ ಅನಭಾವಂ ಗಮೇತೀತಿ ತಿಕ್ಖಪಞ್ಞಾ। ಏಕಸ್ಮಿಂ ಆಸನೇ ಚತ್ತಾರೋ ಅರಿಯಮಗ್ಗಾ ಚತ್ತಾರಿ ಸಾಮಞ್ಞಫಲಾನಿ ಚತಸ್ಸೋ ಪಟಿಸಮ್ಭಿದಾಯೋ ಛ ಅಭಿಞ್ಞಾಯೋ ಅಧಿಗತಾ ಹೋನ್ತಿ ಸಚ್ಛಿಕತಾ ಫಸ್ಸಿತಾ ಪಞ್ಞಾಯಾತಿ ತಿಕ್ಖಪಞ್ಞಾ, ತಿಕ್ಖಪಞ್ಞತಾಯ ಸಂವತ್ತನ್ತೀತಿ ಅಯಂ ತಿಕ್ಖಪಞ್ಞಾ।
Tikkhapaññatāya saṃvattantīti. ‘‘Katamā tikkhapaññā? Khippaṃ kilese chindatīti tikkhapaññā. Uppannaṃ kāmavitakkaṃ, vyāpādavitakkaṃ, vihiṃsāvitakkaṃ uppannuppanne pāpake akusale dhamme nādhivāseti pajahati vinodeti byantīkaroti anabhāvaṃ gametīti tikkhapaññā. Uppannaṃ rāgaṃ, dosaṃ, mohaṃ…pe… sabbe bhavagāmikamme nādhivāseti pajahati vinodeti byantīkaroti anabhāvaṃ gametīti tikkhapaññā. Ekasmiṃ āsane cattāro ariyamaggā cattāri sāmaññaphalāni catasso paṭisambhidāyo cha abhiññāyo adhigatā honti sacchikatā phassitā paññāyāti tikkhapaññā, tikkhapaññatāya saṃvattantīti ayaṃ tikkhapaññā.
ನಿಬ್ಬೇಧಿಕಪಞ್ಞತಾಯ ಸಂವತ್ತನ್ತೀತಿ। ‘‘ಕತಮಾ ನಿಬ್ಬೇಧಿಕಪಞ್ಞಾ? ಇಧೇಕಚ್ಚೋ ಸಬ್ಬಸಙ್ಖಾರೇಸು ಉಬ್ಬೇಗಬಹುಲೋ ಹೋತಿ ಉತ್ತಾಸಬಹುಲೋ ಉಕ್ಕಣ್ಠನಬಹುಲೋ ಅರತಿಬಹುಲೋ ಅನಭಿರತಿಬಹುಲೋ ಬಹಿಮುಖೋ ನ ರಮತಿ ಸಬ್ಬಸಙ್ಖಾರೇಸು, ಅನಿಬ್ಬಿದ್ಧಪುಬ್ಬಂ ಅಪ್ಪದಾಲಿತಪುಬ್ಬಂ ಲೋಭಕ್ಖನ್ಧಂ ನಿಬ್ಬಿಜ್ಝತಿ ಪದಾಲೇತೀತಿ ನಿಬ್ಬೇಧಿಕಪಞ್ಞಾ, ಅನಿಬ್ಬಿದ್ಧಪುಬ್ಬಂ ಅಪ್ಪದಾಲಿತಪುಬ್ಬಂ ದೋಸಕ್ಖನ್ಧಂ, ಮೋಹಕ್ಖನ್ಧಂ, ಕೋಧಂ, ಉಪನಾಹಂ…ಪೇ॰… ಸಬ್ಬೇ ಭವಗಾಮಿಕಮ್ಮೇ ನಿಬ್ಬಿಜ್ಝತಿ ಪದಾಲೇತೀತಿ ನಿಬ್ಬೇಧಿಕಪಞ್ಞಾ, ನಿಬ್ಬೇಧಿಕಪಞ್ಞತಾಯ ಸಂವತ್ತನ್ತೀತಿ ಅಯಂ ನಿಬ್ಬೇಧಿಕಪಞ್ಞಾ’’।
Nibbedhikapaññatāyasaṃvattantīti. ‘‘Katamā nibbedhikapaññā? Idhekacco sabbasaṅkhāresu ubbegabahulo hoti uttāsabahulo ukkaṇṭhanabahulo aratibahulo anabhiratibahulo bahimukho na ramati sabbasaṅkhāresu, anibbiddhapubbaṃ appadālitapubbaṃ lobhakkhandhaṃ nibbijjhati padāletīti nibbedhikapaññā, anibbiddhapubbaṃ appadālitapubbaṃ dosakkhandhaṃ, mohakkhandhaṃ, kodhaṃ, upanāhaṃ…pe… sabbe bhavagāmikamme nibbijjhati padāletīti nibbedhikapaññā, nibbedhikapaññatāya saṃvattantīti ayaṃ nibbedhikapaññā’’.
ಏವಂ ಪಟಿಸಮ್ಭಿದಾಮಗ್ಗೇ ವುತ್ತನಯೇನೇವೇತ್ಥ ಅತ್ಥೋ ವೇದಿತಬ್ಬೋ। ಕೇವಲಞ್ಹಿ ತತ್ಥ ಬಹುವಚನಂ, ಇಧ ಏಕವಚನನ್ತಿ ಅಯಮೇವ ವಿಸೇಸೋ। ಸೇಸಂ ತಾದಿಸಮೇವಾತಿ। ಇಮಾ ಚ ಪನ ಸೋಳಸ ಮಹಾಪಞ್ಞಾ ಲೋಕಿಯಲೋಕುತ್ತರಮಿಸ್ಸಕಾವ ಕಥಿತಾ।
Evaṃ paṭisambhidāmagge vuttanayenevettha attho veditabbo. Kevalañhi tattha bahuvacanaṃ, idha ekavacananti ayameva viseso. Sesaṃ tādisamevāti. Imā ca pana soḷasa mahāpaññā lokiyalokuttaramissakāva kathitā.
ಕಾಯಗತಾಸತಿವಗ್ಗವಣ್ಣನಾ।
Kāyagatāsativaggavaṇṇanā.
Related texts:
ತಿಪಿಟಕ (ಮೂಲ) • Tipiṭaka (Mūla) / ಸುತ್ತಪಿಟಕ • Suttapiṭaka / ಅಙ್ಗುತ್ತರನಿಕಾಯ • Aṅguttaranikāya / ೧೯. ಕಾಯಗತಾಸತಿವಗ್ಗೋ • 19. Kāyagatāsativaggo
ಟೀಕಾ • Tīkā / ಸುತ್ತಪಿಟಕ (ಟೀಕಾ) • Suttapiṭaka (ṭīkā) / ಅಙ್ಗುತ್ತರನಿಕಾಯ (ಟೀಕಾ) • Aṅguttaranikāya (ṭīkā) / ೧೯. ಕಾಯಗತಾಸತಿವಗ್ಗವಣ್ಣನಾ • 19. Kāyagatāsativaggavaṇṇanā
