| Library / Tipiṭaka / តិបិដក • Tipiṭaka / ជាតក-អដ្ឋកថា • Jātaka-aṭṭhakathā |
[២៩៣] ៣. កាយនិព្ពិន្ទជាតកវណ្ណនា
[293] 3. Kāyanibbindajātakavaṇṇanā
ផុដ្ឋស្ស មេតិ ឥទំ សត្ថា ជេតវនេ វិហរន្តោ អញ្ញតរំ បុរិសំ អារព្ភ កថេសិ។ សាវត្ថិយំ កិរេកោ បុរិសោ បណ្ឌុរោគេន អដ្ដិតោ វេជ្ជេហិ បដិក្ខិត្តោ។ បុត្តទារោបិស្ស ‘‘កោ ឥមំ បដិជគ្គិតុំ សក្កោតី’’តិ ចិន្តេសិ។ តស្ស ឯតទហោសិ – ‘‘សចាហំ ឥមម្ហា រោគា វុដ្ឋហិស្សាមិ, បព្ពជិស្សាមី’’តិ។ សោ កតិបាហេនេវ កិញ្ចិ សប្បាយំ លភិត្វា អរោគោ ហុត្វា ជេតវនំ គន្ត្វា សត្ថារំ បព្ពជ្ជំ យាចិ។ សោ សត្ថុ សន្តិកេ បព្ពជ្ជញ្ច ឧបសម្បទញ្ច លភិត្វា នចិរស្សេវ អរហត្តំ បាបុណិ។ អថេកទិវសំ ភិក្ខូ ធម្មសភាយំ កថំ សមុដ្ឋាបេសុំ – ‘‘អាវុសោ, អសុកោ នាម បណ្ឌុរោគី ‘ឥមម្ហា រោគា វុដ្ឋិតោ បព្ពជិស្សាមី’តិ ចិន្តេត្វា បព្ពជិតោ ចេវ អរហត្តញ្ច បត្តោ’’តិ។ សត្ថា អាគន្ត្វា ‘‘កាយ នុត្ថ, ភិក្ខវេ, ឯតរហិ កថាយ សន្និសិន្នា’’តិ ។ បុច្ឆិត្វា ‘‘ឥមាយ នាមា’’តិ វុត្តេ ‘‘ន, ភិក្ខវេ, ឥទានិ អយមេវ; បុព្ពេ បណ្ឌិតាបិ ឯវំ វត្វា រោគា វុដ្ឋាយ បព្ពជិត្វា អត្តនោ វុឌ្ឍិមកំសូ’’តិ វត្វា អតីតំ អាហរិ។
Phuṭṭhassa meti idaṃ satthā jetavane viharanto aññataraṃ purisaṃ ārabbha kathesi. Sāvatthiyaṃ kireko puriso paṇḍurogena aṭṭito vejjehi paṭikkhitto. Puttadāropissa ‘‘ko imaṃ paṭijaggituṃ sakkotī’’ti cintesi. Tassa etadahosi – ‘‘sacāhaṃ imamhā rogā vuṭṭhahissāmi, pabbajissāmī’’ti. So katipāheneva kiñci sappāyaṃ labhitvā arogo hutvā jetavanaṃ gantvā satthāraṃ pabbajjaṃ yāci. So satthu santike pabbajjañca upasampadañca labhitvā nacirasseva arahattaṃ pāpuṇi. Athekadivasaṃ bhikkhū dhammasabhāyaṃ kathaṃ samuṭṭhāpesuṃ – ‘‘āvuso, asuko nāma paṇḍurogī ‘imamhā rogā vuṭṭhito pabbajissāmī’ti cintetvā pabbajito ceva arahattañca patto’’ti. Satthā āgantvā ‘‘kāya nuttha, bhikkhave, etarahi kathāya sannisinnā’’ti . Pucchitvā ‘‘imāya nāmā’’ti vutte ‘‘na, bhikkhave, idāni ayameva; pubbe paṇḍitāpi evaṃ vatvā rogā vuṭṭhāya pabbajitvā attano vuḍḍhimakaṃsū’’ti vatvā atītaṃ āhari.
អតីតេ ពារាណសិយំ ព្រហ្មទត្តេ រជ្ជំ ការេន្តេ ពោធិសត្តោ ព្រាហ្មណកុលេ និព្ពត្តិត្វា វយប្បត្តោ កុដុម្ពំ សណ្ឋបេត្វា វសន្តោ បណ្ឌុរោគី អហោសិ។ វេជ្ជាបិ បដិជគ្គិតុំ នាសក្ខិំសុ, បុត្តទារោបិស្ស វិប្បដិសារី អហោសិ។ សោ ‘‘ឥមម្ហា រោគា វុដ្ឋិតោ បព្ពជិស្សាមី’’តិ ចិន្តេត្វា កិញ្ចិទេវ សប្បាយំ លភិត្វា អរោគោ ហុត្វា ហិមវន្តំ បវិសិត្វា ឥសិបព្ពជ្ជំ បព្ពជិត្វា អភិញ្ញា ច សមាបត្តិយោ ច ឧប្បាទេត្វា ឈានសុខេន វិហរន្តោ ‘‘ឯត្តកំ កាលំ ឯវរូបំ សុខំ នាម នាលត្ថ’’ន្តិ ឧទានំ ឧទានេន្តោ ឥមា គាថា អាហ –
Atīte bārāṇasiyaṃ brahmadatte rajjaṃ kārente bodhisatto brāhmaṇakule nibbattitvā vayappatto kuṭumbaṃ saṇṭhapetvā vasanto paṇḍurogī ahosi. Vejjāpi paṭijaggituṃ nāsakkhiṃsu, puttadāropissa vippaṭisārī ahosi. So ‘‘imamhā rogā vuṭṭhito pabbajissāmī’’ti cintetvā kiñcideva sappāyaṃ labhitvā arogo hutvā himavantaṃ pavisitvā isipabbajjaṃ pabbajitvā abhiññā ca samāpattiyo ca uppādetvā jhānasukhena viharanto ‘‘ettakaṃ kālaṃ evarūpaṃ sukhaṃ nāma nālattha’’nti udānaṃ udānento imā gāthā āha –
១២៧.
127.
‘‘ផុដ្ឋស្ស មេ អញ្ញតរេន ព្យាធិនា, រោគេន ពាឡ្ហំ ទុខិតស្ស រុប្បតោ;
‘‘Phuṭṭhassa me aññatarena byādhinā, rogena bāḷhaṃ dukhitassa ruppato;
បរិសុស្សតិ ខិប្បមិទំ កឡេវរំ, បុប្ផំ យថា បំសុនិ អាតបេ កតំ។
Parisussati khippamidaṃ kaḷevaraṃ, pupphaṃ yathā paṃsuni ātape kataṃ.
១២៨.
128.
‘‘អជញ្ញំ ជញ្ញសង្ខាតំ, អសុចិំ សុចិសម្មតំ;
‘‘Ajaññaṃ jaññasaṅkhātaṃ, asuciṃ sucisammataṃ;
នានាកុណបបរិបូរំ, ជញ្ញរូបំ អបស្សតោ។
Nānākuṇapaparipūraṃ, jaññarūpaṃ apassato.
១២៩.
129.
‘‘ធិរត្ថុមំ អាតុរំ បូតិកាយំ, ជេគុច្ឆិយំ អស្សុចិំ ព្យាធិធម្មំ;
‘‘Dhiratthumaṃ āturaṃ pūtikāyaṃ, jegucchiyaṃ assuciṃ byādhidhammaṃ;
យត្ថប្បមត្តា អធិមុច្ឆិតា បជា, ហាបេន្តិ មគ្គំ សុគតូបបត្តិយា’’តិ។
Yatthappamattā adhimucchitā pajā, hāpenti maggaṃ sugatūpapattiyā’’ti.
តត្ថ អញ្ញតរេនាតិ អដ្ឋនវុតិយា រោគេសុ ឯកេន បណ្ឌុរោគព្យាធិនា។ រោគេនាតិ រុជ្ជនសភាវត្តា ឯវំលទ្ធនាមេន។ រុប្បតោតិ ឃដ្ដិយមានស្ស បីឡិយមានស្ស។ បំសុនិ អាតបេ កតន្តិ យថា អាតបេ តត្តវាលិកាយ ឋបិតំ សុខុមបុប្ផំ បរិសុស្សេយ្យ, ឯវំ បរិសុស្សតីតិ អត្ថោ។
Tattha aññatarenāti aṭṭhanavutiyā rogesu ekena paṇḍurogabyādhinā. Rogenāti rujjanasabhāvattā evaṃladdhanāmena. Ruppatoti ghaṭṭiyamānassa pīḷiyamānassa. Paṃsuni ātape katanti yathā ātape tattavālikāya ṭhapitaṃ sukhumapupphaṃ parisusseyya, evaṃ parisussatīti attho.
អជញ្ញំ ជញ្ញសង្ខាតន្តិ បដិកូលំ អមនាបមេវ ពាលានំ មនាបន្តិ សង្ខំ គតំ។ នានាកុណបបរិបូរន្តិ កេសាទីហិ ទ្វត្តិំសាយ កុណបេហិ បរិបុណ្ណំ ។ ជញ្ញរូបំ អបស្សតោតិ អបស្សន្តស្ស អន្ធពាលបុថុជ្ជនស្ស មនាបំ សាធុរូបំ បរិភោគសភាវំ ហុត្វា ឧបដ្ឋាតិ, ‘‘អក្ខិម្ហា អក្ខិគូថកោ’’តិអាទិនា នយេន បកាសិតោ អសុភសភាវោ ពាលានំ ន ឧបដ្ឋាតិ។
Ajaññaṃ jaññasaṅkhātanti paṭikūlaṃ amanāpameva bālānaṃ manāpanti saṅkhaṃ gataṃ. Nānākuṇapaparipūranti kesādīhi dvattiṃsāya kuṇapehi paripuṇṇaṃ . Jaññarūpaṃ apassatoti apassantassa andhabālaputhujjanassa manāpaṃ sādhurūpaṃ paribhogasabhāvaṃ hutvā upaṭṭhāti, ‘‘akkhimhā akkhigūthako’’tiādinā nayena pakāsito asubhasabhāvo bālānaṃ na upaṭṭhāti.
អាតុរន្តិ និច្ចគិលានំ។ អធិមុច្ឆិតាតិ កិលេសមុច្ឆាយ អតិវិយ មុច្ឆិតា។ បជាតិ អន្ធពាលបុថុជ្ជនា។ ហាបេន្តិ មគ្គំ សុគតូបបត្តិយាតិ ឥមស្មិំ បូតិកាយេ លគ្គា លគ្គិតា ហុត្វា អបាយមគ្គំ បូរេន្តា ទេវមនុស្សភេទាយ សុគតិឧបបត្តិយា មគ្គំ បរិហាបេន្តិ។
Āturanti niccagilānaṃ. Adhimucchitāti kilesamucchāya ativiya mucchitā. Pajāti andhabālaputhujjanā. Hāpenti maggaṃ sugatūpapattiyāti imasmiṃ pūtikāye laggā laggitā hutvā apāyamaggaṃ pūrentā devamanussabhedāya sugatiupapattiyā maggaṃ parihāpenti.
ឥតិ មហាសត្តោ នានប្បការេន អសុចិភាវញ្ច និច្ចាតុរភាវញ្ច បរិគ្គណ្ហន្តោ កាយេ និព្ពិន្ទិត្វា យាវជីវំ ចត្តារោ ព្រហ្មវិហារេ ភាវេត្វា ព្រហ្មលោកបរាយណោ អហោសិ។
Iti mahāsatto nānappakārena asucibhāvañca niccāturabhāvañca pariggaṇhanto kāye nibbinditvā yāvajīvaṃ cattāro brahmavihāre bhāvetvā brahmalokaparāyaṇo ahosi.
សត្ថា ឥមំ ធម្មទេសនំ អាហរិត្វា សច្ចានិ បកាសេត្វា ជាតកំ សមោធានេសិ, សច្ចបរិយោសានេ ពហុជនា សោតាបត្តិផលាទីនិ បាបុណិំសុ។ ‘‘តទា តាបសោ អហមេវ អហោសិ’’ន្តិ។
Satthā imaṃ dhammadesanaṃ āharitvā saccāni pakāsetvā jātakaṃ samodhānesi, saccapariyosāne bahujanā sotāpattiphalādīni pāpuṇiṃsu. ‘‘Tadā tāpaso ahameva ahosi’’nti.
កាយនិព្ពិន្ទជាតកវណ្ណនា តតិយា។
Kāyanibbindajātakavaṇṇanā tatiyā.
Related texts:
តិបិដក (មូល) • Tipiṭaka (Mūla) / សុត្តបិដក • Suttapiṭaka / ខុទ្ទកនិកាយ • Khuddakanikāya / ជាតកបាឡិ • Jātakapāḷi / ២៩៣. កាយនិព្ពិន្ទជាតកំ • 293. Kāyanibbindajātakaṃ
