Library / Tipiṭaka / తిపిటక • Tipiṭaka / కఙ్ఖావితరణీ-పురాణ-టీకా • Kaṅkhāvitaraṇī-purāṇa-ṭīkā

    ౨. కాయసంసగ్గసిక్ఖాపదవణ్ణనా

    2. Kāyasaṃsaggasikkhāpadavaṇṇanā

    ‘‘ఓతిణ్ణో’’తి ఇమినాస్స సేవనాధిప్పాయతా దస్సితా. తేనేవ ‘‘కాయసంసగ్గరాగసమఙ్గిస్సేతం అధివచన’’న్తి వుత్తం. ‘‘విపరిణతేన…పే॰… సద్ధి’’న్తి ఇమినాస్స వాయామో దస్సితో. ‘‘సద్ధి’’న్తి హి పదం సంయోగం దీపేతి, సో చ సంయోగో సమాగమో. కేన చిత్తేన? విపరిణతేన చిత్తేన, న పత్తప్పటిగ్గహణాధిప్పాయాదినాతి అధిప్పాయో. ‘‘కాయసంసగ్గం సమాపజ్జేయ్యా’’తి ఇమినాస్స వాయమతో ఫస్సప్పటివిజాననా దస్సితా హోతి. వాయమిత్వా ఫస్సం పటివిజానన్తో హి సమాపజ్జతి నామ. ఏవమస్స తివఙ్గసమ్పత్తి దస్సితా హోతి. అథ వా ఓతిణ్ణో విపరిణతేన చిత్తేన యక్ఖాదినా సత్తో వియ. ఉపయోగత్థే వా ఏతం కరణవచనం, ఓతిణ్ణో విపరిణతం చిత్తం కూపాదిం వియ సత్తో. అథ వా ‘‘రాగతో ఉత్తిణ్ణో భవిస్సామీ’’తి భిక్ఖుభావం ఉపగతోపి యో పన భిక్ఖు తతో ఉత్తిణ్ణాధిప్పాయతో విపరిణతేన చిత్తేన హేతుభూతేన తమేవ రాగం ఓతిణ్ణో. మాతుగామేన అత్తనో సమీపం వా ఆగతేన, అత్తనా ఉపగతేన వా. ఏతేన మాతుగామస్స సారత్తతా వా హోతు, విరత్తతా వా, సా ఇధ అప్పమాణం.

    ‘‘Otiṇṇo’’ti imināssa sevanādhippāyatā dassitā. Teneva ‘‘kāyasaṃsaggarāgasamaṅgissetaṃ adhivacana’’nti vuttaṃ. ‘‘Vipariṇatena…pe… saddhi’’nti imināssa vāyāmo dassito. ‘‘Saddhi’’nti hi padaṃ saṃyogaṃ dīpeti, so ca saṃyogo samāgamo. Kena cittena? Vipariṇatena cittena, na pattappaṭiggahaṇādhippāyādināti adhippāyo. ‘‘Kāyasaṃsaggaṃ samāpajjeyyā’’ti imināssa vāyamato phassappaṭivijānanā dassitā hoti. Vāyamitvā phassaṃ paṭivijānanto hi samāpajjati nāma. Evamassa tivaṅgasampatti dassitā hoti. Atha vā otiṇṇo vipariṇatena cittena yakkhādinā satto viya. Upayogatthe vā etaṃ karaṇavacanaṃ, otiṇṇo vipariṇataṃ cittaṃ kūpādiṃ viya satto. Atha vā ‘‘rāgato uttiṇṇo bhavissāmī’’ti bhikkhubhāvaṃ upagatopi yo pana bhikkhu tato uttiṇṇādhippāyato vipariṇatena cittena hetubhūtena tameva rāgaṃ otiṇṇo. Mātugāmena attano samīpaṃ vā āgatena, attanā upagatena vā. Etena mātugāmassa sārattatā vā hotu, virattatā vā, sā idha appamāṇaṃ.

    హత్థగ్గాహం వాతి ఏత్థ హత్థేన సబ్బోపి ఉపాదిన్నకో కాయో సఙ్గహితో, న భిన్నసన్తానో తప్పటిబద్ధో వత్థాలఙ్కారాది. వేణిగ్గహణేన అనుపాదిన్నకో అభిన్నసన్తానో కేసలోమనఖగ్గదన్తగ్గాదికో కమ్మపచ్చయఉతుసముట్ఠానో గహితోతి వేదితబ్బం. తేనేవాహ ‘‘అన్తమసో లోమేన లోమం ఫుసన్తస్సాపీ’’తి. తేన అఞ్ఞతరస్స వా…పే॰… పరామసనన్తి ఏత్థ అనుపాదిన్నకానమ్పి సేసలోమాదీనం అఙ్గభావో వేదితబ్బో. ఏవం సన్తే ‘‘ఫస్సం పటిజానన్తస్స సఙ్ఘాదిసేసో’’తి ఇమినా విరుజ్ఝతీతి చే? న, తదత్థజాననతో. ఫుట్ఠభావం పటివిజానన్తోపి ఫస్సం పటిజానాతి నామ, న కాయవిఞ్ఞాణుప్పత్తియా ఏవ. అనేకన్తికఞ్హేత్థ కాయవిఞ్ఞాణం. తస్మా ఏవ ఇధ ఫస్సప్పటివిజాననం అఙ్గన్త్వేవ న వుత్తం. తస్మిఞ్హి వుత్తే ఠానమేతం విజ్జతి ‘‘న చ మే లోమఘట్టనేన కాయవిఞ్ఞాణం ఉప్పన్నం, తస్మిం ‘న ఫస్సం పటిజానామీ’తి అనాపన్నసఞ్ఞీ సియా’’తి. ‘‘వేణీ నామ కహాపణమాలాదిసమ్పయుత్తం, తత్థ ‘వేణిం గణ్హిస్సామీ’తి కహాపణమాలాదిం ఏవ గణ్హాతి, న లోమం, నత్థి సఙ్ఘాదిసేసో’’తి వదన్తి. వీమంసితబ్బం.

    Hatthaggāhaṃ vāti ettha hatthena sabbopi upādinnako kāyo saṅgahito, na bhinnasantāno tappaṭibaddho vatthālaṅkārādi. Veṇiggahaṇena anupādinnako abhinnasantāno kesalomanakhaggadantaggādiko kammapaccayautusamuṭṭhāno gahitoti veditabbaṃ. Tenevāha ‘‘antamaso lomena lomaṃ phusantassāpī’’ti. Tena aññatarassa vā…pe… parāmasananti ettha anupādinnakānampi sesalomādīnaṃ aṅgabhāvo veditabbo. Evaṃ sante ‘‘phassaṃ paṭijānantassa saṅghādiseso’’ti iminā virujjhatīti ce? Na, tadatthajānanato. Phuṭṭhabhāvaṃ paṭivijānantopi phassaṃ paṭijānāti nāma, na kāyaviññāṇuppattiyā eva. Anekantikañhettha kāyaviññāṇaṃ. Tasmā eva idha phassappaṭivijānanaṃ aṅgantveva na vuttaṃ. Tasmiñhi vutte ṭhānametaṃ vijjati ‘‘na ca me lomaghaṭṭanena kāyaviññāṇaṃ uppannaṃ, tasmiṃ ‘na phassaṃ paṭijānāmī’ti anāpannasaññī siyā’’ti. ‘‘Veṇī nāma kahāpaṇamālādisampayuttaṃ, tattha ‘veṇiṃ gaṇhissāmī’ti kahāpaṇamālādiṃ eva gaṇhāti, na lomaṃ, natthi saṅghādiseso’’ti vadanti. Vīmaṃsitabbaṃ.

    కాయసంసగ్గసిక్ఖాపదవణ్ణనా నిట్ఠితా.

    Kāyasaṃsaggasikkhāpadavaṇṇanā niṭṭhitā.





    © 1991-2023 The Titi Tudorancea Bulletin | Titi Tudorancea® is a Registered Trademark | Terms of use and privacy policy
    Contact