| Library / Tipiṭaka / တိပိဋက • Tipiṭaka / ကင္ခာဝိတရဏီ-ပုရာဏ-ဋီကာ • Kaṅkhāvitaraṇī-purāṇa-ṭīkā |
၂. ကာယသံသဂ္ဂသိက္ခာပဒဝဏ္ဏနာ
2. Kāyasaṃsaggasikkhāpadavaṇṇanā
‘‘ဩတိဏ္ဏော’’တိ ဣမိနာသ္သ သေဝနာဓိပ္ပာယတာ ဒသ္သိတာ။ တေနေဝ ‘‘ကာယသံသဂ္ဂရာဂသမင္ဂိသ္သေတံ အဓိဝစန’’န္တိ ဝုတ္တံ။ ‘‘ဝိပရိဏတေန။ပေ.။ သဒ္ဓိ’’န္တိ ဣမိနာသ္သ ဝာယာမော ဒသ္သိတော။ ‘‘သဒ္ဓိ’’န္တိ ဟိ ပဒံ သံယောဂံ ဒီပေတိ, သော စ သံယောဂော သမာဂမော။ ကေန စိတ္တေန? ဝိပရိဏတေန စိတ္တေန, န ပတ္တပ္ပဋိဂ္ဂဟဏာဓိပ္ပာယာဒိနာတိ အဓိပ္ပာယော။ ‘‘ကာယသံသဂ္ဂံ သမာပဇ္ဇေယ္ယာ’’တိ ဣမိနာသ္သ ဝာယမတော ဖသ္သပ္ပဋိဝိဇာနနာ ဒသ္သိတာ ဟောတိ။ ဝာယမိတ္ဝာ ဖသ္သံ ပဋိဝိဇာနန္တော ဟိ သမာပဇ္ဇတိ နာမ။ ဧဝမသ္သ တိဝင္ဂသမ္ပတ္တိ ဒသ္သိတာ ဟောတိ။ အထ ဝာ ဩတိဏ္ဏော ဝိပရိဏတေန စိတ္တေန ယက္ခာဒိနာ သတ္တော ဝိယ။ ဥပယောဂတ္ထေ ဝာ ဧတံ ကရဏဝစနံ, ဩတိဏ္ဏော ဝိပရိဏတံ စိတ္တံ ကူပာဒိံ ဝိယ သတ္တော။ အထ ဝာ ‘‘ရာဂတော ဥတ္တိဏ္ဏော ဘဝိသ္သာမီ’’တိ ဘိက္ခုဘာဝံ ဥပဂတောပိ ယော ပန ဘိက္ခု တတော ဥတ္တိဏ္ဏာဓိပ္ပာယတော ဝိပရိဏတေန စိတ္တေန ဟေတုဘူတေန တမေဝ ရာဂံ ဩတိဏ္ဏော။ မာတုဂာမေန အတ္တနော သမီပံ ဝာ အာဂတေန, အတ္တနာ ဥပဂတေန ဝာ။ ဧတေန မာတုဂာမသ္သ သာရတ္တတာ ဝာ ဟောတု, ဝိရတ္တတာ ဝာ, သာ ဣဓ အပ္ပမာဏံ။
‘‘Otiṇṇo’’ti imināssa sevanādhippāyatā dassitā. Teneva ‘‘kāyasaṃsaggarāgasamaṅgissetaṃ adhivacana’’nti vuttaṃ. ‘‘Vipariṇatena…pe… saddhi’’nti imināssa vāyāmo dassito. ‘‘Saddhi’’nti hi padaṃ saṃyogaṃ dīpeti, so ca saṃyogo samāgamo. Kena cittena? Vipariṇatena cittena, na pattappaṭiggahaṇādhippāyādināti adhippāyo. ‘‘Kāyasaṃsaggaṃ samāpajjeyyā’’ti imināssa vāyamato phassappaṭivijānanā dassitā hoti. Vāyamitvā phassaṃ paṭivijānanto hi samāpajjati nāma. Evamassa tivaṅgasampatti dassitā hoti. Atha vā otiṇṇo vipariṇatena cittena yakkhādinā satto viya. Upayogatthe vā etaṃ karaṇavacanaṃ, otiṇṇo vipariṇataṃ cittaṃ kūpādiṃ viya satto. Atha vā ‘‘rāgato uttiṇṇo bhavissāmī’’ti bhikkhubhāvaṃ upagatopi yo pana bhikkhu tato uttiṇṇādhippāyato vipariṇatena cittena hetubhūtena tameva rāgaṃ otiṇṇo. Mātugāmena attano samīpaṃ vā āgatena, attanā upagatena vā. Etena mātugāmassa sārattatā vā hotu, virattatā vā, sā idha appamāṇaṃ.
ဟတ္ထဂ္ဂာဟံ ဝာတိ ဧတ္ထ ဟတ္ထေန သဗ္ဗောပိ ဥပာဒိန္နကော ကာယော သင္ဂဟိတော, န ဘိန္နသန္တာနော တပ္ပဋိဗဒ္ဓော ဝတ္ထာလင္ကာရာဒိ။ ဝေဏိဂ္ဂဟဏေန အနုပာဒိန္နကော အဘိန္နသန္တာနော ကေသလောမနခဂ္ဂဒန္တဂ္ဂာဒိကော ကမ္မပစ္စယဥတုသမုဋ္ဌာနော ဂဟိတောတိ ဝေဒိတဗ္ဗံ။ တေနေဝာဟ ‘‘အန္တမသော လောမေန လောမံ ဖုသန္တသ္သာပီ’’တိ။ တေန အညတရသ္သ ဝာ။ပေ.။ ပရာမသနန္တိ ဧတ္ထ အနုပာဒိန္နကာနမ္ပိ သေသလောမာဒီနံ အင္ဂဘာဝော ဝေဒိတဗ္ဗော။ ဧဝံ သန္တေ ‘‘ဖသ္သံ ပဋိဇာနန္တသ္သ သင္ဃာဒိသေသော’’တိ ဣမိနာ ဝိရုဇ္ဈတီတိ စေ? န, တဒတ္ထဇာနနတော။ ဖုဋ္ဌဘာဝံ ပဋိဝိဇာနန္တောပိ ဖသ္သံ ပဋိဇာနာတိ နာမ, န ကာယဝိညာဏုပ္ပတ္တိယာ ဧဝ။ အနေကန္တိကဉ္ဟေတ္ထ ကာယဝိညာဏံ။ တသ္မာ ဧဝ ဣဓ ဖသ္သပ္ပဋိဝိဇာနနံ အင္ဂန္တ္ဝေဝ န ဝုတ္တံ။ တသ္မိဉ္ဟိ ဝုတ္တေ ဌာနမေတံ ဝိဇ္ဇတိ ‘‘န စ မေ လောမဃဋ္ဋနေန ကာယဝိညာဏံ ဥပ္ပန္နံ, တသ္မိံ ‘န ဖသ္သံ ပဋိဇာနာမီ’တိ အနာပန္နသညီ သိယာ’’တိ။ ‘‘ဝေဏီ နာမ ကဟာပဏမာလာဒိသမ္ပယုတ္တံ, တတ္ထ ‘ဝေဏိံ ဂဏ္ဟိသ္သာမီ’တိ ကဟာပဏမာလာဒိံ ဧဝ ဂဏ္ဟာတိ, န လောမံ, နတ္ထိ သင္ဃာဒိသေသော’’တိ ဝဒန္တိ။ ဝီမံသိတဗ္ဗံ။
Hatthaggāhaṃ vāti ettha hatthena sabbopi upādinnako kāyo saṅgahito, na bhinnasantāno tappaṭibaddho vatthālaṅkārādi. Veṇiggahaṇena anupādinnako abhinnasantāno kesalomanakhaggadantaggādiko kammapaccayautusamuṭṭhāno gahitoti veditabbaṃ. Tenevāha ‘‘antamaso lomena lomaṃ phusantassāpī’’ti. Tena aññatarassa vā…pe… parāmasananti ettha anupādinnakānampi sesalomādīnaṃ aṅgabhāvo veditabbo. Evaṃ sante ‘‘phassaṃ paṭijānantassa saṅghādiseso’’ti iminā virujjhatīti ce? Na, tadatthajānanato. Phuṭṭhabhāvaṃ paṭivijānantopi phassaṃ paṭijānāti nāma, na kāyaviññāṇuppattiyā eva. Anekantikañhettha kāyaviññāṇaṃ. Tasmā eva idha phassappaṭivijānanaṃ aṅgantveva na vuttaṃ. Tasmiñhi vutte ṭhānametaṃ vijjati ‘‘na ca me lomaghaṭṭanena kāyaviññāṇaṃ uppannaṃ, tasmiṃ ‘na phassaṃ paṭijānāmī’ti anāpannasaññī siyā’’ti. ‘‘Veṇī nāma kahāpaṇamālādisampayuttaṃ, tattha ‘veṇiṃ gaṇhissāmī’ti kahāpaṇamālādiṃ eva gaṇhāti, na lomaṃ, natthi saṅghādiseso’’ti vadanti. Vīmaṃsitabbaṃ.
ကာယသံသဂ္ဂသိက္ခာပဒဝဏ္ဏနာ နိဋ္ဌိတာ။
Kāyasaṃsaggasikkhāpadavaṇṇanā niṭṭhitā.
