| Library / Tipiṭaka / ತಿಪಿಟಕ • Tipiṭaka / ಸಾರತ್ಥದೀಪನೀ-ಟೀಕಾ • Sāratthadīpanī-ṭīkā |
೨. ಕಾಯಸಂಸಗ್ಗಸಿಕ್ಖಾಪದವಣ್ಣನಾ
2. Kāyasaṃsaggasikkhāpadavaṇṇanā
೨೬೯. ದುತಿಯೇ ಯೇಸು ವಿವಟೇಸು ಅನ್ಧಕಾರೋ ಹೋತಿ, ತಾನಿ ವಿವರನ್ತೋತಿ ಬ್ರಾಹ್ಮಣಿಯಾ ಸದ್ಧಿಂ ಕಾಯಸಂಸಗ್ಗಂ ಸಮಾಪಜ್ಜಿತುಕಾಮೋ ಏವಮಕಾಸಿ। ತೇನ ಕತಸ್ಸಪಿ ವಿಪ್ಪಕಾರಸ್ಸ ಅತ್ತನಿ ಕತತ್ತಾ ‘‘ಅತ್ತನೋ ವಿಪ್ಪಕಾರ’’ನ್ತಿ ವುತ್ತಂ। ಉಳಾರತ್ತತಾತಿ ಉಳಾರಚಿತ್ತತಾ, ಪಣೀತಾಧಿಮುತ್ತತಾತಿ ವುತ್ತಂ ಹೋತಿ।
269. Dutiye yesu vivaṭesu andhakāro hoti, tāni vivarantoti brāhmaṇiyā saddhiṃ kāyasaṃsaggaṃ samāpajjitukāmo evamakāsi. Tena katassapi vippakārassa attani katattā ‘‘attano vippakāra’’nti vuttaṃ. Uḷārattatāti uḷāracittatā, paṇītādhimuttatāti vuttaṃ hoti.
೨೭೦. ಓತಿಣ್ಣೋತಿ ಇದಂ ಕಮ್ಮಸಾಧನಂ ಕತ್ತುಸಾಧನಂ ವಾ ಹೋತೀತಿ ತದುಭಯವಸೇನ ಅತ್ಥಂ ದಸ್ಸೇನ್ತೋ ‘‘ಯಕ್ಖಾದೀಹಿ ವಿಯ ಸತ್ತಾ’’ತಿಆದಿಮಾಹ। ಅಸಮಪೇಕ್ಖಿತ್ವಾತಿ ಯಥಾಸಭಾವಂ ಅನುಪಪರಿಕ್ಖಿತ್ವಾ, ಯಥಾ ತೇ ರತಿಜನಕಾ ರೂಪಾದಯೋ ವಿಸಯಾ ಅನಿಚ್ಚದುಕ್ಖಾಸುಭಾನತ್ತಾಕಾರೇನ ಅವತ್ಥಿತಾ, ತಥಾ ಅಪಸ್ಸಿತ್ವಾತಿ ವುತ್ತಂ ಹೋತಿ।
270.Otiṇṇoti idaṃ kammasādhanaṃ kattusādhanaṃ vā hotīti tadubhayavasena atthaṃ dassento ‘‘yakkhādīhi viya sattā’’tiādimāha. Asamapekkhitvāti yathāsabhāvaṃ anupaparikkhitvā, yathā te ratijanakā rūpādayo visayā aniccadukkhāsubhānattākārena avatthitā, tathā apassitvāti vuttaṃ hoti.
೨೭೧. ಸಞ್ಞಮವೇಲನ್ತಿ ಸೀಲಮರಿಯಾದಂ। ಆಚಾರೋತಿ ಆಚರಣಂ ಹತ್ಥಗಹಣಾದಿಕಿರಿಯಾ। ಅಸ್ಸಾತಿ ‘‘ಕಾಯಸಂಸಗ್ಗಂ ಸಮಾಪಜ್ಜೇಯ್ಯಾ’’ತಿ ಪದಸ್ಸ।
271.Saññamavelanti sīlamariyādaṃ. Ācāroti ācaraṇaṃ hatthagahaṇādikiriyā. Assāti ‘‘kāyasaṃsaggaṃ samāpajjeyyā’’ti padassa.
೨೭೩. ಏತೇಸಂ ಪದಾನಂ ವಸೇನಾತಿ ಆಮಸನಾದಿಪದಾನಂ ವಸೇನ। ಇತೋ ಚಿತೋ ಚ…ಪೇ॰… ಸಞ್ಚೋಪೇತೀತಿ ಅತ್ತನೋ ಹತ್ಥಂ ವಾ ಕಾಯಂ ವಾ ತಿರಿಯಂ ಇತೋ ಚಿತೋ ಚ ಸಞ್ಚಾರೇತಿ। ‘‘ಕಾಯತೋ ಅಮೋಚೇತ್ವಾವಾತಿ ವಚನತೋ ಮತ್ಥಕತೋ ಪಟ್ಠಾಯ ಹತ್ಥಂ ಓತಾರೇನ್ತಸ್ಸ ಕಾಯತೋ ಮೋಚೇತ್ವಾ ನಿವತ್ಥಸಾಟಕೂಪರಿ ಓಮಸನ್ತಸ್ಸ ಥುಲ್ಲಚ್ಚಯಂ, ಸಾಟಕತೋ ಓತಾರೇತ್ವಾ ಜಙ್ಘತೋ ಪಟ್ಠಾಯ ಕಾಯಂ ಓಮಸನ್ತಸ್ಸ ಪುನ ಸಙ್ಘಾದಿಸೇಸೋ’’ತಿ ವದನ್ತಿ।
273.Etesaṃ padānaṃ vasenāti āmasanādipadānaṃ vasena. Ito cito ca…pe… sañcopetīti attano hatthaṃ vā kāyaṃ vā tiriyaṃ ito cito ca sañcāreti. ‘‘Kāyato amocetvāvāti vacanato matthakato paṭṭhāya hatthaṃ otārentassa kāyato mocetvā nivatthasāṭakūpari omasantassa thullaccayaṃ, sāṭakato otāretvā jaṅghato paṭṭhāya kāyaṃ omasantassa puna saṅghādiseso’’ti vadanti.
ದ್ವಾದಸಸುಪಿ ಆಮಸನಾದಿಪ್ಪಯೋಗೇಸು ಏಕೇಕಸ್ಮಿಂ ಪಯೋಗೇ ಕಾಯತೋ ಅಮೋಚಿತೇ ಏಕೇಕಾವ ಆಪತ್ತಿ ಹೋತೀತಿ ಆಹ ‘‘ಮೂಲಗ್ಗಹಣಮೇವ ಪಮಾಣ’’ನ್ತಿ। ಇದಞ್ಚ ಏಕೇನ ಹತ್ಥೇನ ಕಾಯಂ ಗಹೇತ್ವಾ ಇತರೇನ ಹತ್ಥೇನ ಕಾಯಪರಾಮಸನಂ ಸನ್ಧಾಯ ವುತ್ತಂ। ಏಕೇನ ಪನ ಹತ್ಥೇನ ಕಾಯಪಟಿಬದ್ಧಂ ಗಹೇತ್ವಾ ಇತರೇನ ತತ್ಥ ತತ್ಥ ಕಾಯಂ ಪರಾಮಸತೋ ಪಯೋಗಗಣನಾಯ ಆಪತ್ತಿ। ಅಯಂ ಪನ ಸಙ್ಘಾದಿಸೇಸೋ ನ ಕೇವಲಂ ವತ್ಥುವಸೇನೇವ, ಅಪಿಚ ಸಞ್ಞಾವಸೇನಪೀತಿ ಆಹ ‘‘ಇತ್ಥಿಯಾ ಇತ್ಥಿಸಞ್ಞಿಸ್ಸ ಸಙ್ಘಾದಿಸೇಸೋ’’ತಿ। ಪಾಳಿಯಂ ತಿರಚ್ಛಾನಗತೋ ಚ ಹೋತೀತಿ ಏತ್ಥ ತಿರಚ್ಛಾನಗತಿತ್ಥಿಯಾ ತಿರಚ್ಛಾನಗತಪುರಿಸಸ್ಸ ಚ ಗಹಣಂ ವೇದಿತಬ್ಬಂ।
Dvādasasupi āmasanādippayogesu ekekasmiṃ payoge kāyato amocite ekekāva āpatti hotīti āha ‘‘mūlaggahaṇameva pamāṇa’’nti. Idañca ekena hatthena kāyaṃ gahetvā itarena hatthena kāyaparāmasanaṃ sandhāya vuttaṃ. Ekena pana hatthena kāyapaṭibaddhaṃ gahetvā itarena tattha tattha kāyaṃ parāmasato payogagaṇanāya āpatti. Ayaṃ pana saṅghādiseso na kevalaṃ vatthuvaseneva, apica saññāvasenapīti āha ‘‘itthiyā itthisaññissa saṅghādiseso’’ti. Pāḷiyaṃ tiracchānagato ca hotīti ettha tiracchānagatitthiyā tiracchānagatapurisassa ca gahaṇaṃ veditabbaṃ.
ಸಮಸಾರಾಗೋತಿ ಕಾಯಸಂಸಗ್ಗರಾಗೇನ ಏಕಸದಿಸರಾಗೋ। ಪುರಿಮನಯೇನೇವಾತಿ ರಜ್ಜುವತ್ಥಾದೀಹಿ ಪರಿಕ್ಖಿಪಿತ್ವಾ ಗಹಣೇ ವುತ್ತನಯೇನ। ಪುನ ಪುರಿಮನಯೇನೇವಾತಿ ಸಮಸಾರಾಗೋ ವುತ್ತೋ। ಅನನ್ತರನಯೇನೇವಾತಿ ಕಾಯಪಟಿಬದ್ಧಆಮಸನನಯೇನ । ವೇಣಿಗ್ಗಹಣೇನ ಲೋಮಾನಮ್ಪಿ ಸಙ್ಗಹಿತತ್ತಾ ಲೋಮಾನಂ ಫುಸನೇಪಿ ಸಙ್ಘಾದಿಸೇಸೋ ವುತ್ತೋ। ಇದಾನಿ ವುತ್ತಮೇವತ್ಥಂ ಪಕಾಸೇತುಕಾಮೋ ‘‘ಉಪಾದಿನ್ನಕೇನ ಹೀ’’ತಿಆದಿಮಾಹ।
Samasārāgoti kāyasaṃsaggarāgena ekasadisarāgo. Purimanayenevāti rajjuvatthādīhi parikkhipitvā gahaṇe vuttanayena. Puna purimanayenevāti samasārāgo vutto. Anantaranayenevāti kāyapaṭibaddhaāmasananayena . Veṇiggahaṇena lomānampi saṅgahitattā lomānaṃ phusanepi saṅghādiseso vutto. Idāni vuttamevatthaṃ pakāsetukāmo ‘‘upādinnakena hī’’tiādimāha.
ಯಥಾನಿದ್ದಿಟ್ಠನಿದ್ದೇಸೇತಿ ಯಥಾವುತ್ತಕಾಯಸಂಸಗ್ಗನಿದ್ದೇಸೇ। ತೇನಾತಿ ತೇನ ಯಥಾವುತ್ತಕಾರಣೇನ। ಸಞ್ಞಾಯ ವಿರಾಗಿತಮ್ಹೀತಿ ಸಞ್ಞಾಯ ವಿರದ್ಧಾಯ। ಲಿಙ್ಗಬ್ಯತ್ತಯೇನ ‘‘ವಿರಾಗಿತಮ್ಹೀ’’ತಿ ವುತ್ತಂ। ಇಮಂ ನಾಮ ವತ್ಥುನ್ತಿ ಇಮಸ್ಮಿಂ ಸಿಕ್ಖಾಪದೇ ಆಗತಂ ಸನ್ಧಾಯ ವದತಿ। ಅಞ್ಞಮ್ಪಿ ಯಂ ಕಿಞ್ಚಿ ವತ್ಥುಂ ಸನ್ಧಾಯ ವದತೀತಿಪಿ ಕೇಚಿ। ಸಾರತ್ತನ್ತಿ ಕಾಯಸಂಸಗ್ಗರಾಗೇನ ಸಾರತ್ತಂ। ವಿರತ್ತನ್ತಿ ಕಾಯಸಂಸಗ್ಗರಾಗರಹಿತಂ ಮಾತುಭಗಿನೀಆದಿಂ ಸನ್ಧಾಯ ವದತಿ। ‘‘ವಿರತ್ತಂ ಗಣ್ಹಿಸ್ಸಾಮೀ’’ತಿ ವಿರತ್ತಂ ಗಣ್ಹಿ, ದುಕ್ಕಟನ್ತಿ ಮಾತುಪೇಮಾದಿವಸೇನ ಗಹಣೇ ದುಕ್ಕಟಂ ವುತ್ತಂ।
Yathāniddiṭṭhaniddeseti yathāvuttakāyasaṃsagganiddese. Tenāti tena yathāvuttakāraṇena. Saññāya virāgitamhīti saññāya viraddhāya. Liṅgabyattayena ‘‘virāgitamhī’’ti vuttaṃ. Imaṃ nāma vatthunti imasmiṃ sikkhāpade āgataṃ sandhāya vadati. Aññampi yaṃ kiñci vatthuṃ sandhāya vadatītipi keci. Sārattanti kāyasaṃsaggarāgena sārattaṃ. Virattanti kāyasaṃsaggarāgarahitaṃ mātubhaginīādiṃ sandhāya vadati. ‘‘Virattaṃ gaṇhissāmī’’ti virattaṃ gaṇhi, dukkaṭanti mātupemādivasena gahaṇe dukkaṭaṃ vuttaṃ.
ಇಮಾಯ ಪಾಳಿಯಾ ಸಮೇತೀತಿ ಸಮ್ಬನ್ಧೋ। ಕಥಂ ಸಮೇತೀತಿ ಚೇ? ಯದಿ ಹಿ ‘‘ಇತ್ಥಿಯಾ ಕಾಯಪಟಿಬದ್ಧಂ ಗಣ್ಹಿಸ್ಸಾಮೀ’’ತಿ ಚಿತ್ತೇ ಉಪ್ಪನ್ನೇ ಇತ್ಥಿಸಞ್ಞಾ ವಿರಾಗಿತಾ ಭವೇಯ್ಯ, ಕಾಯಪಟಿಬದ್ಧಗ್ಗಹಣೇ ಥುಲ್ಲಚ್ಚಯಂ ವದನ್ತೇನ ಭಗವತಾ ‘‘ಇತ್ಥೀ ಚ ಹೋತಿ ಇತ್ಥಿಸಞ್ಞೀ ಚಾ’’ತಿ ನ ವತ್ತಬ್ಬಂ ಸಿಯಾ, ವುತ್ತಞ್ಚ, ತಸ್ಮಾ ‘‘ಇತ್ಥಿಯಾ ಕಾಯಪಟಿಬದ್ಧಂ ಗಣ್ಹಿಸ್ಸಾಮೀ’’ತಿ ಕಾಯಂ ಗಣ್ಹನ್ತಸ್ಸ ಇತ್ಥಿಸಞ್ಞಾ ವಿರಾಗಿತಾ ನಾಮ ನ ಹೋತೀತಿ ‘‘ಕಾಯಪಟಿಬದ್ಧಂ ಗಣ್ಹಿಸ್ಸಾಮೀತಿ ಕಾಯಂ ಗಣ್ಹನ್ತೋ ಯಥಾವತ್ಥುಕಮೇವ ಆಪಜ್ಜತೀ’’ತಿ ಮಹಾಸುಮತ್ಥೇರೇನ ವುತ್ತವಾದೋ ಇಮಾಯ ಪಾಳಿಯಾ ಸಮೇತಿ। ಯೋ ಪನೇತ್ಥ ‘‘ಸತಿಪಿ ಇತ್ಥಿಸಞ್ಞಾಯ ಕಾಯಪಟಿಬದ್ಧಂ ಗಣ್ಹನ್ತಸ್ಸ ಗಹಣಸಮಯೇ ‘ಕಾಯಪಟಿಬದ್ಧಂ ಗಣ್ಹಿಸ್ಸಾಮೀ’ತಿ ಸಞ್ಞಂ ಠಪೇತ್ವಾ ‘ಇತ್ಥಿಂ ಗಣ್ಹಾಮೀ’ತಿ ಸಞ್ಞಾಯ ಅಭಾವತೋ ವತ್ಥುಸಞ್ಞಾನಂ ಭಿನ್ನತ್ತಾ ಅಯುತ್ತ’’ನ್ತಿ ವದೇಯ್ಯ, ಸೋ ಪುಚ್ಛಿತಬ್ಬೋ ‘‘ಕಿಂ ಕಾಯಪಟಿಬದ್ಧಂ ವತ್ಥಾದಿಂ ಗಣ್ಹನ್ತೋ ಇತ್ಥಿಯಾ ರಾಗೇನ ಗಣ್ಹಾತಿ, ಉದಾಹು ವತ್ಥಾದೀಸು ರಾಗೇನಾ’’ತಿ। ಯದಿ ‘‘ವತ್ಥಾದೀಸು ರಾಗೇನ ಗಣ್ಹಾತೀ’’ತಿ ವದೇಯ್ಯ, ಇತ್ಥಿಯಾ ಕಾಯಪಟಿಬದ್ಧಂ ಅಹುತ್ವಾ ಅಞ್ಞತ್ಥ ಠಿತಂ ವತ್ಥಾದಿಂ ಗಣ್ಹನ್ತಸ್ಸಪಿ ಥುಲ್ಲಚ್ಚಯಂ ಸಿಯಾ, ತಸ್ಮಾ ಇತ್ಥೀ ಇತ್ಥಿಸಞ್ಞಾ ಸಾರತ್ತಭಾವೋ ಗಹಣಞ್ಚಾತಿ ಅಙ್ಗಪಾರಿಪೂರಿಸಬ್ಭಾವತೋ ಮಹಾಸುಮತ್ಥೇರವಾದೋವ ಯುತ್ತವಾದೋ। ಅಟ್ಠಕಥಾವಿನಿಚ್ಛಯೇಹಿ ಚ ಸಮೇತೀತಿ ಏತ್ಥಾಪಿ ಅಯಮಧಿಪ್ಪಾಯೋ – ಯದಿ ಸಞ್ಞಾವಿರಾಗೇನ ವಿರಾಗಿತಂ ನಾಮ ಸಿಯಾ, ‘‘ಸಮ್ಬಹುಲಾ ಇತ್ಥಿಯೋ ಬಾಹಾಹಿ ಪರಿಕ್ಖಿಪಿತ್ವಾ ಗಣ್ಹಾಮೀ’’ತಿ ಏವಂಸಞ್ಞಿಸ್ಸ ‘‘ಮಜ್ಝಗತಿತ್ಥಿಯೋ ಕಾಯಪಟಿಬದ್ಧೇನ ಗಣ್ಹಾಮೀ’’ತಿ ಏವರೂಪಾಯ ಸಞ್ಞಾಯ ಅಭಾವತೋ ಮಜ್ಝಗತಾನಂ ವಸೇನ ಥುಲ್ಲಚ್ಚಯಂ ನ ಸಿಯಾ, ಏವಂ ಸನ್ತೇಪಿ ಅಟ್ಠಕಥಾಯ ಥುಲ್ಲಚ್ಚಯಸ್ಸ ವುತ್ತತ್ತಾ ಸಞ್ಞಾವಿರಾಗೇನ ವಿರಾಗಿತಂ ನಾಮ ನ ಹೋತೀತಿ ಅಯಮತ್ಥೋ ಸಿದ್ಧೋಯೇವಾತಿ। ನೀಲೇನ ದುವಿಞ್ಞೇಯ್ಯಸಭಾವತೋ ಕಾಳಿತ್ಥೀ ವುತ್ತಾ।
Imāya pāḷiyā sametīti sambandho. Kathaṃ sametīti ce? Yadi hi ‘‘itthiyā kāyapaṭibaddhaṃ gaṇhissāmī’’ti citte uppanne itthisaññā virāgitā bhaveyya, kāyapaṭibaddhaggahaṇe thullaccayaṃ vadantena bhagavatā ‘‘itthī ca hoti itthisaññī cā’’ti na vattabbaṃ siyā, vuttañca, tasmā ‘‘itthiyā kāyapaṭibaddhaṃ gaṇhissāmī’’ti kāyaṃ gaṇhantassa itthisaññā virāgitā nāma na hotīti ‘‘kāyapaṭibaddhaṃ gaṇhissāmīti kāyaṃ gaṇhanto yathāvatthukameva āpajjatī’’ti mahāsumattherena vuttavādo imāya pāḷiyā sameti. Yo panettha ‘‘satipi itthisaññāya kāyapaṭibaddhaṃ gaṇhantassa gahaṇasamaye ‘kāyapaṭibaddhaṃ gaṇhissāmī’ti saññaṃ ṭhapetvā ‘itthiṃ gaṇhāmī’ti saññāya abhāvato vatthusaññānaṃ bhinnattā ayutta’’nti vadeyya, so pucchitabbo ‘‘kiṃ kāyapaṭibaddhaṃ vatthādiṃ gaṇhanto itthiyā rāgena gaṇhāti, udāhu vatthādīsu rāgenā’’ti. Yadi ‘‘vatthādīsu rāgena gaṇhātī’’ti vadeyya, itthiyā kāyapaṭibaddhaṃ ahutvā aññattha ṭhitaṃ vatthādiṃ gaṇhantassapi thullaccayaṃ siyā, tasmā itthī itthisaññā sārattabhāvo gahaṇañcāti aṅgapāripūrisabbhāvato mahāsumattheravādova yuttavādo. Aṭṭhakathāvinicchayehi ca sametīti etthāpi ayamadhippāyo – yadi saññāvirāgena virāgitaṃ nāma siyā, ‘‘sambahulā itthiyo bāhāhi parikkhipitvā gaṇhāmī’’ti evaṃsaññissa ‘‘majjhagatitthiyo kāyapaṭibaddhena gaṇhāmī’’ti evarūpāya saññāya abhāvato majjhagatānaṃ vasena thullaccayaṃ na siyā, evaṃ santepi aṭṭhakathāya thullaccayassa vuttattā saññāvirāgena virāgitaṃ nāma na hotīti ayamattho siddhoyevāti. Nīlena duviññeyyasabhāvato kāḷitthī vuttā.
೨೭೯. ಸೇವನಾಧಿಪ್ಪಾಯೋತಿ ಫಸ್ಸಸುಖಸೇವನಾಧಿಪ್ಪಾಯೋ। ಇತ್ಥಿಯಾ ಕಾಯೇನ ಭಿಕ್ಖುಸ್ಸ ಕಾಯಪಟಿಬದ್ಧಾಮಸನವಾರೇಪಿ ಫಸ್ಸಂ ಪಟಿವಿಜಾನಾತೀತಿ ಇದಂ ಅತ್ತನೋ ಕಾಯಪಟಿಬದ್ಧಾಮಸನೇಪಿ ಕಾಯಸಮ್ಬನ್ಧಸಭಾವತೋ ವುತ್ತಂ। ಏತ್ಥಾತಿ ನಿಸ್ಸಗ್ಗಿಯೇನ ನಿಸ್ಸಗ್ಗಿಯವಾರೇ। ಮೋಕ್ಖಾಧಿಪ್ಪಾಯೋತಿ ಏತ್ಥ ಪಠಮಂ ಕಾಯಸಂಸಗ್ಗರಾಗೇ ಸತಿಪಿ ಪಚ್ಛಾ ಮೋಕ್ಖಾಧಿಪ್ಪಾಯಸ್ಸ ಅನಾಪತ್ತಿ।
279.Sevanādhippāyoti phassasukhasevanādhippāyo. Itthiyā kāyena bhikkhussa kāyapaṭibaddhāmasanavārepi phassaṃ paṭivijānātīti idaṃ attano kāyapaṭibaddhāmasanepi kāyasambandhasabhāvato vuttaṃ. Etthāti nissaggiyena nissaggiyavāre. Mokkhādhippāyoti ettha paṭhamaṃ kāyasaṃsaggarāge satipi pacchā mokkhādhippāyassa anāpatti.
೨೮೧. ಪಾರಿಪನ್ಥಿಕಾತಿ ವಿಲುಮ್ಪನಿಕಾ, ಅನ್ತರಾಯಿಕಾತಿ ವುತ್ತಂ ಹೋತಿ। ನದೀಸೋತೇನ ವುಯ್ಹಮಾನಂ ಮಾತರನ್ತಿ ಉಕ್ಕಟ್ಠಪರಿಚ್ಛೇದದಸ್ಸನತ್ಥಂ ವುತ್ತಂ, ಅಞ್ಞಾಸುಪಿ ಪನ ಇತ್ಥೀಸು ಕಾರುಞ್ಞಾಧಿಪ್ಪಾಯೇನ ಮಾತರಿ ವುತ್ತನಯೇನ ಪಟಿಪಜ್ಜನ್ತಸ್ಸ ನೇವತ್ಥಿ ದೋಸೋತಿ ವದನ್ತಿ। ‘‘ಮಾತರ’’ನ್ತಿ ವುತ್ತತ್ತಾ ಅಞ್ಞಾಸಂ ನ ವಟ್ಟತೀತಿ ವದನ್ತಾಪಿ ಅತ್ಥಿ। ತಿಣಣ್ಡುಪಕನ್ತಿ ಹಿರೀವೇರಾದಿಮೂಲೇಹಿ ಕತಚುಮ್ಬಟಕಂ। ತಾಲಪಣ್ಣಮುದ್ದಿಕನ್ತಿ ತಾಲಪಣ್ಣೇಹಿ ಕತಅಙ್ಗುಲಿಮುದ್ದಿಕಂ। ಪರಿವತ್ತೇತ್ವಾತಿ ಅತ್ತನೋ ನಿವಾಸನಪಾರುಪನಭಾವತೋ ಅಪನೇತ್ವಾ, ಚೀವರತ್ಥಾಯ ಅಪನಾಮೇತ್ವಾತಿ ವುತ್ತಂ ಹೋತಿ। ಚೀವರತ್ಥಾಯ ಪಾದಮೂಲೇ ಠಪೇತಿ, ವಟ್ಟತೀತಿ ಇದಂ ನಿದಸ್ಸನಮತ್ತಂ, ಪಚ್ಚತ್ಥರಣವಿತಾನಾದಿಅತ್ಥಮ್ಪಿ ವಟ್ಟತಿಯೇವ, ಪೂಜಾದಿಅತ್ಥಂ ತಾವಕಾಲಿಕಮ್ಪಿ ಗಹೇತುಂ ವಟ್ಟತಿ।
281.Pāripanthikāti vilumpanikā, antarāyikāti vuttaṃ hoti. Nadīsotena vuyhamānaṃ mātaranti ukkaṭṭhaparicchedadassanatthaṃ vuttaṃ, aññāsupi pana itthīsu kāruññādhippāyena mātari vuttanayena paṭipajjantassa nevatthi dosoti vadanti. ‘‘Mātara’’nti vuttattā aññāsaṃ na vaṭṭatīti vadantāpi atthi. Tiṇaṇḍupakanti hirīverādimūlehi katacumbaṭakaṃ. Tālapaṇṇamuddikanti tālapaṇṇehi kataaṅgulimuddikaṃ. Parivattetvāti attano nivāsanapārupanabhāvato apanetvā, cīvaratthāya apanāmetvāti vuttaṃ hoti. Cīvaratthāya pādamūle ṭhapeti, vaṭṭatīti idaṃ nidassanamattaṃ, paccattharaṇavitānādiatthampi vaṭṭatiyeva, pūjādiatthaṃ tāvakālikampi gahetuṃ vaṭṭati.
ಇತ್ಥಿಸಣ್ಠಾನೇನ ಕತನ್ತಿ ಏತ್ಥ ಹೇಟ್ಠಿಮಪರಿಚ್ಛೇದತೋ ಪಾರಾಜಿಕವತ್ಥುಭೂತತಿರಚ್ಛಾನಗತಿತ್ಥೀನಮ್ಪಿ ಅನಾಮಾಸಭಾವತೋ ತಾದಿಸಂ ಇತ್ಥಿಸಣ್ಠಾನೇನ ಕತಂ ತಿರಚ್ಛಾನಗತರೂಪಮ್ಪಿ ಅನಾಮಾಸನ್ತಿ ದಟ್ಠಬ್ಬಂ। ‘‘ಭಿಕ್ಖುನೀಹಿ ಪಟಿಮಾರೂಪಂ ಆಮಸಿತುಂ ವಟ್ಟತೀ’’ತಿ ವದನ್ತಿ ಆಚರಿಯಾ। ಇತ್ಥಿರೂಪಾನಿ ದಸ್ಸೇತ್ವಾ ಕತಂ ವತ್ಥಞ್ಚ ಪಚ್ಚತ್ಥರಣಞ್ಚ ಭಿತ್ತಿಞ್ಚ ಇತ್ಥಿರೂಪಂ ಅನಾಮಸಿತ್ವಾ ಗಣ್ಹಿತುಂ ವಟ್ಟತಿ। ಭಿನ್ದಿತ್ವಾತಿ ಏತ್ಥ ಹತ್ಥೇನ ಅಗ್ಗಹೇತ್ವಾವ ಕೇನಚಿದೇವ ದಣ್ಡಾದಿನಾ ಭಿನ್ದಿತಬ್ಬಂ। ಏತ್ಥ ಚ ‘‘ಅನಾಮಾಸಮ್ಪಿ ಹತ್ಥೇನ ಅಪರಾಮಸಿತ್ವಾ ದಣ್ಡಾದಿನಾ ಕೇನಚಿ ಭಿನ್ದಿತುಂ ವಟ್ಟತೀ’’ತಿ ಇಧ ವುತ್ತತ್ತಾ ‘‘ಪಂಸುಕೂಲಂ ಗಣ್ಹನ್ತೇನ ಮಾತುಗಾಮಸರೀರೇಪಿ ಸತ್ಥಾದೀಹಿ ವಣಂ ಕತ್ವಾ ಗಹೇತಬ್ಬ’’ನ್ತಿ ವುತ್ತತ್ತಾ ಚ ಗಹಿತಮಣ್ಡೂಕಸಪ್ಪಿನಿಂ ದಣ್ಡಾದೀಹಿ ನಿಪ್ಪೀಳೇತ್ವಾ ಮಣ್ಡೂಕಂ ವಿಸ್ಸಜ್ಜಾಪೇತುಂ ವಟ್ಟತಿ।
Itthisaṇṭhānena katanti ettha heṭṭhimaparicchedato pārājikavatthubhūtatiracchānagatitthīnampi anāmāsabhāvato tādisaṃ itthisaṇṭhānena kataṃ tiracchānagatarūpampi anāmāsanti daṭṭhabbaṃ. ‘‘Bhikkhunīhi paṭimārūpaṃ āmasituṃ vaṭṭatī’’ti vadanti ācariyā. Itthirūpāni dassetvā kataṃ vatthañca paccattharaṇañca bhittiñca itthirūpaṃ anāmasitvā gaṇhituṃ vaṭṭati. Bhinditvāti ettha hatthena aggahetvāva kenacideva daṇḍādinā bhinditabbaṃ. Ettha ca ‘‘anāmāsampi hatthena aparāmasitvā daṇḍādinā kenaci bhindituṃ vaṭṭatī’’ti idha vuttattā ‘‘paṃsukūlaṃ gaṇhantena mātugāmasarīrepi satthādīhi vaṇaṃ katvā gahetabba’’nti vuttattā ca gahitamaṇḍūkasappiniṃ daṇḍādīhi nippīḷetvā maṇḍūkaṃ vissajjāpetuṃ vaṭṭati.
ಮಗ್ಗಂ ಅಧಿಟ್ಠಾಯಾತಿ ಮಗ್ಗೇ ಗಚ್ಛಾಮೀತಿ ಏವಂ ಮಗ್ಗಸಞ್ಞೀ ಹುತ್ವಾತಿ ಅತ್ಥೋ। ಕೀಳನ್ತೇನಾತಿ ಇದಂ ಗಿಹಿಸನ್ತಕಂ ಸನ್ಧಾಯ ವುತ್ತಂ, ಭಿಕ್ಖುಸನ್ತಕಂ ಪನ ಯೇನ ಕೇನಚಿ ಅಧಿಪ್ಪಾಯೇನ ಅನಾಮಸಿತಬ್ಬಮೇವ ದುರುಪಚಿಣ್ಣಭಾವತೋ। ತಾಲಪನಸಾದೀನೀತಿ ಚೇತ್ಥ ಆದಿ-ಸದ್ದೇನ ನಾಳಿಕೇರಲಬುಜತಿಪುಸಅಲಾಬುಕುಮ್ಭಣ್ಡಪುಸ್ಸಫಲಏಳಾಲುಕಫಲಾನಂ ಸಙ್ಗಹೋ ದಟ್ಠಬ್ಬೋ। ‘‘ಯಥಾವುತ್ತಫಲಾನಂಯೇವ ಚೇತ್ಥ ಕೀಳಾಧಿಪ್ಪಾಯೇನ ಆಮಸನಂ ನ ವಟ್ಟತೀ’’ತಿ ವುತ್ತತ್ತಾ ಪಾಸಾಣಸಕ್ಖರಾದೀನಿ ಕೀಳಾಧಿಪ್ಪಾಯೇನಪಿ ಆಮಸಿತುಂ ವಟ್ಟತಿ।
Maggaṃ adhiṭṭhāyāti magge gacchāmīti evaṃ maggasaññī hutvāti attho. Kīḷantenāti idaṃ gihisantakaṃ sandhāya vuttaṃ, bhikkhusantakaṃ pana yena kenaci adhippāyena anāmasitabbameva durupaciṇṇabhāvato. Tālapanasādīnīti cettha ādi-saddena nāḷikeralabujatipusaalābukumbhaṇḍapussaphalaeḷālukaphalānaṃ saṅgaho daṭṭhabbo. ‘‘Yathāvuttaphalānaṃyeva cettha kīḷādhippāyena āmasanaṃ na vaṭṭatī’’ti vuttattā pāsāṇasakkharādīni kīḷādhippāyenapi āmasituṃ vaṭṭati.
ಮುತ್ತಾತಿ ಹತ್ಥಿಕುಮ್ಭಜಾದಿಕಾ ಅಟ್ಠವಿಧಾ ಮುತ್ತಾ। ತಥಾ ಹಿ ಹತ್ಥಿಕುಮ್ಭಂ, ವರಾಹದಾಠಂ, ಭುಜಙ್ಗಸೀಸಂ, ವಲಾಹಕಂ, ವೇಳು, ಮಚ್ಛಸಿರೋ, ಸಙ್ಖೋ, ಸಿಪ್ಪೀತಿ ಅಟ್ಠ ಮುತ್ತಾಯೋನಿಯೋ। ತತ್ಥ ಹತ್ಥಿಕುಮ್ಭಜಾ ಪೀತವಣ್ಣಾ ಪಭಾವಿಹೀನಾ। ವರಾಹದಾಠಜಾ ವರಾಹದಾಠವಣ್ಣಾವ। ಭುಜಙ್ಗಸೀಸಜಾ ನೀಲಾದಿವಣ್ಣಾ ಸುವಿಸುದ್ಧಾ ವಟ್ಟಲಾ। ವಲಾಹಕಜಾ ಆಭಾಸೂರಾ ದುಬ್ಬಿಭಾಗರೂಪಾ ರತ್ತಿಭಾಗೇ ಅನ್ಧಕಾರಂ ವಿದ್ಧಮನ್ತಿಯೋ ತಿಟ್ಠನ್ತಿ, ದೇವೂಪಭೋಗಾ ಏವ ಚ ಹೋನ್ತಿ। ವೇಳುಜಾ ಕರಕಫಲಸಮಾನವಣ್ಣಾ ನ ಆಭಾಸೂರಾ, ತೇ ಚ ವೇಳೂ ಅಮನುಸ್ಸಗೋಚರೇ ಏವ ಪದೇಸೇ ಜಾಯನ್ತಿ। ಮಚ್ಛಸಿರಜಾ ಪಾಠೀನಪಿಟ್ಠಿಸಮಆನವಣ್ಣಾ ವಟ್ಟಲಾ ಲಘವೋ ಚ ಹೋನ್ತಿ ಪಭಾವಿಹೀನಾ ಚ, ತೇ ಚ ಮಚ್ಛಾ ಸಮುದ್ದಮಜ್ಝೇಯೇವ ಜಾಯನ್ತಿ। ಸಙ್ಖಜಾ ಸಙ್ಖಉದರಚ್ಛವಿವಣ್ಣಾ ಕೋಲಫಲಪ್ಪಮಾಣಾಪಿ ಹೋನ್ತಿ ಪಭಾವಿಹೀನಾವ। ಸಿಪ್ಪಿಜಾ ಪಭಾವಿಸೇಸಯುತ್ತಾ ಹೋನ್ತಿ ನಾನಾಸಣ್ಠಾನಾ। ಏವಂ ಜಾತಿತೋ ಅಟ್ಠವಿಧಾಸು ಮುತ್ತಾಸು ಯಾ ಮಚ್ಛಸಙ್ಖಸಿಪ್ಪಿಜಾ, ತಾ ಸಾಮುದ್ದಿಕಾ। ಭುಜಙ್ಗಜಾಪಿ ಕಾಚಿ ಸಾಮುದ್ದಿಕಾ ಹೋನ್ತಿ, ಇತರಾ ಅಸಾಮುದ್ದಿಕಾ। ಯಸ್ಮಾ ಬಹುಲಂ ಸಾಮುದ್ದಿಕಾವ ಮುತ್ತಾ ಲೋಕೇ ದಿಸ್ಸನ್ತಿ, ತತ್ಥಾಪಿ ಸಪ್ಪಿಜಾವ, ಇತರಾ ಕದಾಚಿ ಕಾಚಿ, ತಸ್ಮಾ ಸಮ್ಮೋಹವಿನೋದನಿಯಂ ‘‘ಮುತ್ತಾತಿ ಸಾಮುದ್ದಿಕಾ ಮುತ್ತಾ’’ತಿ ವುತ್ತಂ।
Muttāti hatthikumbhajādikā aṭṭhavidhā muttā. Tathā hi hatthikumbhaṃ, varāhadāṭhaṃ, bhujaṅgasīsaṃ, valāhakaṃ, veḷu, macchasiro, saṅkho, sippīti aṭṭha muttāyoniyo. Tattha hatthikumbhajā pītavaṇṇā pabhāvihīnā. Varāhadāṭhajā varāhadāṭhavaṇṇāva. Bhujaṅgasīsajā nīlādivaṇṇā suvisuddhā vaṭṭalā. Valāhakajā ābhāsūrā dubbibhāgarūpā rattibhāge andhakāraṃ viddhamantiyo tiṭṭhanti, devūpabhogā eva ca honti. Veḷujā karakaphalasamānavaṇṇā na ābhāsūrā, te ca veḷū amanussagocare eva padese jāyanti. Macchasirajā pāṭhīnapiṭṭhisamaānavaṇṇā vaṭṭalā laghavo ca honti pabhāvihīnā ca, te ca macchā samuddamajjheyeva jāyanti. Saṅkhajā saṅkhaudaracchavivaṇṇā kolaphalappamāṇāpi honti pabhāvihīnāva. Sippijā pabhāvisesayuttā honti nānāsaṇṭhānā. Evaṃ jātito aṭṭhavidhāsu muttāsu yā macchasaṅkhasippijā, tā sāmuddikā. Bhujaṅgajāpi kāci sāmuddikā honti, itarā asāmuddikā. Yasmā bahulaṃ sāmuddikāva muttā loke dissanti, tatthāpi sappijāva, itarā kadāci kāci, tasmā sammohavinodaniyaṃ ‘‘muttāti sāmuddikā muttā’’ti vuttaṃ.
ಮಣೀತಿ ಠಪೇತ್ವಾ ವೇಳುರಿಯಾದಿಕೇ ಸೇಸೋ ಜೋತಿರಸಾದಿಭೇದೋ ಸಬ್ಬೋಪಿ ಮಣಿ। ವೇಳುರಿಯೋತಿ ವಂಸವಣ್ಣಮಣಿ। ಸಙ್ಖೋತಿ ಸಾಮುದ್ದಿಕಸಙ್ಖೋ। ಸಿಲಾತಿ ಕಾಳಸಿಲಾಪಣ್ಡುಸಿಲಾಸೇತಸಿಲಾದಿಭೇದಾ ಸಬ್ಬಾಪಿ ಸಿಲಾ। ರಜತನ್ತಿ ಕಹಾಪಣಾದಿಕಂ ವುತ್ತಾವಸೇಸಂ ರತನಸಮ್ಮತಂ। ಜಾತರೂಪನ್ತಿ ಸುವಣ್ಣಂ। ಲೋಹಿತಙ್ಕೋತಿ ರತ್ತಮಣಿ। ಮಸಾರಗಲ್ಲನ್ತಿ ಕಬರಮಣಿ। ಭಣ್ಡಮೂಲತ್ಥಾಯಾತಿ ಪತ್ತಚೀವರಾದಿಭಣ್ಡಮೂಲತ್ಥಾಯ। ಕುಟ್ಠರೋಗಸ್ಸಾತಿ ನಿದಸ್ಸನಮತ್ತಂ, ತಾಯ ವೂಪಸಮೇತಬ್ಬಸ್ಸ ಯಸ್ಸ ಕಸ್ಸಚಿ ರೋಗಸ್ಸತ್ಥಾಯಪಿ ವಟ್ಟತಿಯೇವ। ‘‘ಭೇಸಜ್ಜತ್ಥಞ್ಚ ಅಧಿಟ್ಠಾಯೇವ ಮುತ್ತಾ ವಟ್ಟತೀ’’ತಿ ತೀಸುಪಿ ಗಣ್ಠಿಪದೇಸು ವುತ್ತಂ। ಆಕರಮುತ್ತೋತಿ ಆಕರತೋ ಮುತ್ತಮತ್ತೋ। ‘‘ಭಣ್ಡಮೂಲತ್ಥಾಯ ಸಮ್ಪಟಿಚ್ಛಿತುಂ ವಟ್ಟತೀ’’ತಿ ಇಮಿನಾ ಚ ಆಮಸಿತುಮ್ಪಿ ವಟ್ಟತೀತಿ ದಸ್ಸೇತಿ। ಪಚಿತ್ವಾ ಕತೋತಿ ಕಾಚಕಾರೇಹಿ ಪಚಿತ್ವಾ ಕತೋ।
Maṇīti ṭhapetvā veḷuriyādike seso jotirasādibhedo sabbopi maṇi. Veḷuriyoti vaṃsavaṇṇamaṇi. Saṅkhoti sāmuddikasaṅkho. Silāti kāḷasilāpaṇḍusilāsetasilādibhedā sabbāpi silā. Rajatanti kahāpaṇādikaṃ vuttāvasesaṃ ratanasammataṃ. Jātarūpanti suvaṇṇaṃ. Lohitaṅkoti rattamaṇi. Masāragallanti kabaramaṇi. Bhaṇḍamūlatthāyāti pattacīvarādibhaṇḍamūlatthāya. Kuṭṭharogassāti nidassanamattaṃ, tāya vūpasametabbassa yassa kassaci rogassatthāyapi vaṭṭatiyeva. ‘‘Bhesajjatthañca adhiṭṭhāyeva muttā vaṭṭatī’’ti tīsupi gaṇṭhipadesu vuttaṃ. Ākaramuttoti ākarato muttamatto. ‘‘Bhaṇḍamūlatthāya sampaṭicchituṃ vaṭṭatī’’ti iminā ca āmasitumpi vaṭṭatīti dasseti. Pacitvā katoti kācakārehi pacitvā kato.
ಧೋತವಿದ್ಧೋ ಚ ರತನಮಿಸ್ಸೋತಿ ಅಲಙ್ಕಾರತ್ಥಂ ಕಞ್ಚನಲತಾದಿಂ ದಸ್ಸೇತ್ವಾ ಕತೋ ರತನಖಚಿತೋ ಧೋತವಿದ್ಧೋ ಅನಾಮಾಸೋ। ಧೋತವಿದ್ಧೋ ಚ ರತನಮಿಸ್ಸೋ ಚಾತಿ ವಿಸುಂ ವಾ ಪದಂ ಸಮ್ಬನ್ಧಿತಬ್ಬಂ। ಪಾನೀಯಸಙ್ಖೋತಿ ಇಮಿನಾ ಚ ಸಙ್ಖೇನ ಕತಪಾನೀಯಭಾಜನಪಿಧಾನಾದಿಸಮಣಪರಿಕ್ಖಾರೋಪಿ ಆಮಸಿತುಂ ವಟ್ಟತೀತಿ ಸಿದ್ಧಂ। ಸೇಸನ್ತಿ ರತನಮಿಸ್ಸಂ ಠಪೇತ್ವಾ ಅವಸೇಸಂ। ಮುಗ್ಗವಣ್ಣಂಯೇವ ರತನಸಮ್ಮಿಸ್ಸಂ ಕರೋನ್ತಿ, ನ ಅಞ್ಞನ್ತಿ ಆಹ ‘‘ಮುಗ್ಗವಣ್ಣಾವಾ’’ತಿ, ಮುಗ್ಗವಣ್ಣಾ ರತನಮಿಸ್ಸಾವ ನ ವಟ್ಟತೀತಿ ವುತ್ತಂ ಹೋತಿ। ಸೇಸಾತಿ ರತನಸಮ್ಮಿಸ್ಸಂ ಠಪೇತ್ವಾ ಅವಸೇಸಾ ಮುಗ್ಗವಣ್ಣಾ ನೀಲಸಿಲಾ।
Dhotaviddho ca ratanamissoti alaṅkāratthaṃ kañcanalatādiṃ dassetvā kato ratanakhacito dhotaviddho anāmāso. Dhotaviddho ca ratanamisso cāti visuṃ vā padaṃ sambandhitabbaṃ. Pānīyasaṅkhoti iminā ca saṅkhena katapānīyabhājanapidhānādisamaṇaparikkhāropi āmasituṃ vaṭṭatīti siddhaṃ. Sesanti ratanamissaṃ ṭhapetvā avasesaṃ. Muggavaṇṇaṃyeva ratanasammissaṃ karonti, na aññanti āha ‘‘muggavaṇṇāvā’’ti, muggavaṇṇā ratanamissāva na vaṭṭatīti vuttaṃ hoti. Sesāti ratanasammissaṃ ṭhapetvā avasesā muggavaṇṇā nīlasilā.
ಬೀಜತೋ ಪಟ್ಠಾಯಾತಿ ಧಾತುಪಾಸಾಣತೋ ಪಟ್ಠಾಯ। ಸುವಣ್ಣಚೇತಿಯನ್ತಿ ಧಾತುಕರಣ್ಡಕಂ। ಪಟಿಕ್ಖಿಪೀತಿ ‘‘ಧಾತುಟ್ಠಪನತ್ಥಾಯ ಗಣ್ಹಥಾ’’ತಿ ಅವತ್ವಾ ‘‘ತುಮ್ಹಾಕಂ ಗಣ್ಹಥಾ’’ತಿ ಪೇಸಿತತ್ತಾ ಪಟಿಕ್ಖಿಪಿ। ಸುವಣ್ಣಬುಬ್ಬುಳಕನ್ತಿ ಸುವಣ್ಣತಾರಕಂ। ‘‘ಕೇಳಾಪಯಿತುನ್ತಿ ಇತೋ ಚಿತೋ ಚ ಸಞ್ಚಾರನ್ತೇಹಿ ಆಮಸಿತುಂ ವಟ್ಟತೀ’’ತಿ ಮಹಾಅಟ್ಠಕಥಾಯಂ ವುತ್ತಂ। ಕಚವರಮೇವ ಹರಿತುಂ ವಟ್ಟತೀತಿ ಚೇತಿಯಗೋಪಕಾ ವಾ ಭಿಕ್ಖೂ ಹೋನ್ತು ಅಞ್ಞೇ ವಾ, ಹತ್ಥೇನಪಿ ಪುಞ್ಛಿತ್ವಾ ಕಚವರಂ ಅಪನೇತುಂ ವಟ್ಟತಿ, ಮಲಮ್ಪಿ ಪಮಜ್ಜಿತುಂ ವಟ್ಟತಿಯೇವ।
Bījato paṭṭhāyāti dhātupāsāṇato paṭṭhāya. Suvaṇṇacetiyanti dhātukaraṇḍakaṃ. Paṭikkhipīti ‘‘dhātuṭṭhapanatthāya gaṇhathā’’ti avatvā ‘‘tumhākaṃ gaṇhathā’’ti pesitattā paṭikkhipi. Suvaṇṇabubbuḷakanti suvaṇṇatārakaṃ. ‘‘Keḷāpayitunti ito cito ca sañcārantehi āmasituṃ vaṭṭatī’’ti mahāaṭṭhakathāyaṃ vuttaṃ. Kacavarameva harituṃ vaṭṭatīti cetiyagopakā vā bhikkhū hontu aññe vā, hatthenapi puñchitvā kacavaraṃ apanetuṃ vaṭṭati, malampi pamajjituṃ vaṭṭatiyeva.
ಆರಕೂಟಲೋಹನ್ತಿ ಕಿತ್ತಿಮಲೋಹಂ। ತೀಣಿ ಹಿ ಕಿತ್ತಿಮಲೋಹಾನಿ ಕಂಸಲೋಹಂ, ವಟ್ಟಲೋಹಂ, ಆರಕೂಟನ್ತಿ। ತತ್ಥ ತಿಪುತಮ್ಬೇ ಮಿಸ್ಸೇತ್ವಾ ಕತಂ ಕಂಸಲೋಹಂ, ಸೀಸತಮ್ಬೇ ಮಿಸ್ಸೇತ್ವಾ ಕತಂ ವಟ್ಟಲೋಹಂ, ಪಕತಿರಸತಮ್ಬೇ ಮಿಸ್ಸೇತ್ವಾ ಕತಂ ಆರಕೂಟಂ। ತೇನೇವ ತಂಕರಣೇನ ನಿಬ್ಬತ್ತತ್ತಾ ‘‘ಕಿತ್ತಿಮಲೋಹ’’ನ್ತಿ ವುಚ್ಚತಿ। ‘‘ಜಾತರೂಪಗತಿಕಮೇವಾತಿ ವುತ್ತತ್ತಾ ಆರಕೂಟಂ ಸುವಣ್ಣಸದಿಸಮೇವ ಆಮಸಿತುಂ ನ ವಟ್ಟತಿ, ಅಞ್ಞಂ ಪನ ವಟ್ಟತೀ’’ತಿ ತೀಸುಪಿ ಗಣ್ಠಿಪದೇಸು ವುತ್ತಂ। ಕೇಚಿ ಪನ ‘‘ಆರಕೂಟಂ ಅನಾಮಸಿತಬ್ಬತೋ ಜಾತರೂಪಗತಿಕಮೇವಾತಿ ವುತ್ತಂ, ತಸ್ಮಾ ಉಭಯಮ್ಪಿ ಜಾತರೂಪಂ ವಿಯ ಆಮಸಿತುಂ ನ ವಟ್ಟತೀ’’ತಿ ವದನ್ತಿ। ಪಠಮಂ ವುತ್ತೋಯೇವ ಚ ಅತ್ಥೋ ಗಣ್ಠಿಪದಕಾರೇಹಿ ಅಧಿಪ್ಪೇತೋ। ಪಟಿಜಗ್ಗಿತುಂ ವಟ್ಟತೀತಿ ಸೇನಾಸನಪಟಿಬದ್ಧತ್ತಾ ವುತ್ತಂ।
Ārakūṭalohanti kittimalohaṃ. Tīṇi hi kittimalohāni kaṃsalohaṃ, vaṭṭalohaṃ, ārakūṭanti. Tattha tiputambe missetvā kataṃ kaṃsalohaṃ, sīsatambe missetvā kataṃ vaṭṭalohaṃ, pakatirasatambe missetvā kataṃ ārakūṭaṃ. Teneva taṃkaraṇena nibbattattā ‘‘kittimaloha’’nti vuccati. ‘‘Jātarūpagatikamevāti vuttattā ārakūṭaṃ suvaṇṇasadisameva āmasituṃ na vaṭṭati, aññaṃ pana vaṭṭatī’’ti tīsupi gaṇṭhipadesu vuttaṃ. Keci pana ‘‘ārakūṭaṃ anāmasitabbato jātarūpagatikamevāti vuttaṃ, tasmā ubhayampi jātarūpaṃ viya āmasituṃ na vaṭṭatī’’ti vadanti. Paṭhamaṃ vuttoyeva ca attho gaṇṭhipadakārehi adhippeto. Paṭijaggituṃ vaṭṭatīti senāsanapaṭibaddhattā vuttaṃ.
ಸಾಮಿಕಾನಂ ಪೇಸೇತಬ್ಬನ್ತಿ ಸಾಮಿಕಾನಂ ಸಾಸನಂ ಪೇಸೇತಬ್ಬಂ। ಭಿನ್ದಿತ್ವಾತಿ ಹತ್ಥೇನ ಅಗ್ಗಹೇತ್ವಾ ಅಞ್ಞೇನ ಯೇನ ಕೇನಚಿ ಭಿನ್ದಿತ್ವಾ। ಭೇರಿಸಙ್ಘಾಟೋತಿ ಸಙ್ಘಟಿತಚಮ್ಮಭೇರೀ। ವೀಣಾಸಙ್ಘಾಟೋತಿ ಸಙ್ಘಟಿತಚಮ್ಮವೀಣಾ। ಚಮ್ಮವಿನದ್ಧಾನಂ ಭೇರಿವೀಣಾನಮೇತಂ ಅಧಿವಚನಂ। ತುಚ್ಛಪೋಕ್ಖರನ್ತಿ ಅವಿನದ್ಧಚಮ್ಮಂ ಭೇರಿಪೋಕ್ಖರಂ ವೀಣಾಪೋಕ್ಖರಞ್ಚ। ಆರೋಪಿತಚಮ್ಮನ್ತಿ ಭೇರಿಆದೀನಂ ವಿನದ್ಧನತ್ಥಾಯ ಮುಖವಟ್ಟಿಯಂ ಆರೋಪಿತಚಮ್ಮಂ ತತೋ ಉದ್ಧರಿತ್ವಾ ವಿಸುಂ ಠಪಿತಚಮ್ಮಞ್ಚ। ಓನಹಿತುಂ ವಾತಿ ಭೇರಿಪೋಕ್ಖರಾದೀನಿ ಚಮ್ಮಂ ಆರೋಪೇತ್ವಾ ವಿನನ್ಧಿತುಂ। ಓನಹಾಪೇತುಂ ವಾತಿ ತಥೇವ ಅಞ್ಞೇಹಿ ವಿನನ್ಧಾಪೇತುಂ। ಪಾರಾಜಿಕಪ್ಪಹೋನಕಕಾಲೇತಿ ಅಕುಥಿತಕಾಲೇ।
Sāmikānaṃ pesetabbanti sāmikānaṃ sāsanaṃ pesetabbaṃ. Bhinditvāti hatthena aggahetvā aññena yena kenaci bhinditvā. Bherisaṅghāṭoti saṅghaṭitacammabherī. Vīṇāsaṅghāṭoti saṅghaṭitacammavīṇā. Cammavinaddhānaṃ bherivīṇānametaṃ adhivacanaṃ. Tucchapokkharanti avinaddhacammaṃ bheripokkharaṃ vīṇāpokkharañca. Āropitacammanti bheriādīnaṃ vinaddhanatthāya mukhavaṭṭiyaṃ āropitacammaṃ tato uddharitvā visuṃ ṭhapitacammañca. Onahituṃ vāti bheripokkharādīni cammaṃ āropetvā vinandhituṃ. Onahāpetuṃ vāti tatheva aññehi vinandhāpetuṃ. Pārājikappahonakakāleti akuthitakāle.
೨೮೨. ಸಙ್ಕಮಾದಿ ಭೂಮಿಗತಿಕತ್ತಾ ನ ಕಾಯಪಟಿಬದ್ಧಟ್ಠಾನಿಯನ್ತಿ ದುಕ್ಕಟಂ ವುತ್ತಂ। ಏಕಪದಿಕಸಙ್ಕಮೋತಿ ಖುದ್ದಕಸೇತು। ಸಕಟಮಗ್ಗಸಙ್ಕಮೋತಿ ಸಕಟಮಗ್ಗಭೂತೋ ಮಹಾಸೇತು। ಠಾನಾ ಚಾಲೇತುನ್ತಿ ರಜ್ಜುಂ ಠಾನಾ ಚಾಲೇತುಂ। ಪಟಿಚ್ಛಾದೇತಬ್ಬಾತಿ ಅಪನೇತಬ್ಬಾ। ಮನುಸ್ಸಿತ್ಥೀ, ಇತ್ಥಿಸಞ್ಞಿತಾ, ಕಾಯಸಂಸಗ್ಗರಾಗೋ, ತೇನ ರಾಗೇನ ವಾಯಾಮೋ, ಹತ್ಥಗ್ಗಾಹಾದಿಸಮಾಪಜ್ಜನನ್ತಿ ಇಮಾನೇತ್ಥ ಪಞ್ಚ ಅಙ್ಗಾನಿ।
282. Saṅkamādi bhūmigatikattā na kāyapaṭibaddhaṭṭhāniyanti dukkaṭaṃ vuttaṃ. Ekapadikasaṅkamoti khuddakasetu. Sakaṭamaggasaṅkamoti sakaṭamaggabhūto mahāsetu. Ṭhānā cāletunti rajjuṃ ṭhānā cāletuṃ. Paṭicchādetabbāti apanetabbā. Manussitthī, itthisaññitā, kāyasaṃsaggarāgo, tena rāgena vāyāmo, hatthaggāhādisamāpajjananti imānettha pañca aṅgāni.
ಕಾಯಸಂಸಗ್ಗಸಿಕ್ಖಾಪದವಣ್ಣನಾ ನಿಟ್ಠಿತಾ।
Kāyasaṃsaggasikkhāpadavaṇṇanā niṭṭhitā.
Related texts:
ತಿಪಿಟಕ (ಮೂಲ) • Tipiṭaka (Mūla) / ವಿನಯಪಿಟಕ • Vinayapiṭaka / ಮಹಾವಿಭಙ್ಗ • Mahāvibhaṅga / ೨. ಕಾಯಸಂಸಗ್ಗಸಿಕ್ಖಾಪದಂ • 2. Kāyasaṃsaggasikkhāpadaṃ
ಅಟ್ಠಕಥಾ • Aṭṭhakathā / ವಿನಯಪಿಟಕ (ಅಟ್ಠಕಥಾ) • Vinayapiṭaka (aṭṭhakathā) / ಮಹಾವಿಭಙ್ಗ-ಅಟ್ಠಕಥಾ • Mahāvibhaṅga-aṭṭhakathā / ೨. ಕಾಯಸಂಸಗ್ಗಸಿಕ್ಖಾಪದವಣ್ಣನಾ • 2. Kāyasaṃsaggasikkhāpadavaṇṇanā
ಟೀಕಾ • Tīkā / ವಿನಯಪಿಟಕ (ಟೀಕಾ) • Vinayapiṭaka (ṭīkā) / ವಜಿರಬುದ್ಧಿ-ಟೀಕಾ • Vajirabuddhi-ṭīkā
೨. ಕಾಯಸಂಸಗ್ಗಸಿಕ್ಖಾಪದವಣ್ಣನಾ • 2. Kāyasaṃsaggasikkhāpadavaṇṇanā
ಪದಭಾಜನೀಯವಣ್ಣನಾ • Padabhājanīyavaṇṇanā
ವಿನೀತವತ್ಥುವಣ್ಣನಾ • Vinītavatthuvaṇṇanā
ಟೀಕಾ • Tīkā / ವಿನಯಪಿಟಕ (ಟೀಕಾ) • Vinayapiṭaka (ṭīkā) / ವಿಮತಿವಿನೋದನೀ-ಟೀಕಾ • Vimativinodanī-ṭīkā / ೨. ಕಾಯಸಂಸಗ್ಗಸಿಕ್ಖಾಪದವಣ್ಣನಾ • 2. Kāyasaṃsaggasikkhāpadavaṇṇanā
