| Library / Tipiṭaka / ತಿಪಿಟಕ • Tipiṭaka / ವಿಮತಿವಿನೋದನೀ-ಟೀಕಾ • Vimativinodanī-ṭīkā |
೨. ಕಾಯಸಂಸಗ್ಗಸಿಕ್ಖಾಪದವಣ್ಣನಾ
2. Kāyasaṃsaggasikkhāpadavaṇṇanā
೨೬೯. ದುತಿಯೇ ಕೇಸುಚಿ ವಾತಪಾನೇಸು ವಿವಟೇಸು ಬಹಿಪಿ ಅನ್ಧಕಾರತ್ತಾ ಆಲೋಕೋ ನ ಪವಿಸತಿ, ವಿವಟಕವಾಟೇನ ಅಞ್ಞತೋ ಆಗಚ್ಛನ್ತಸ್ಸ ಆಲೋಕಸ್ಸ ನಿವಾರಣತೋ ಕವಾಟಸ್ಸ ಪಿಟ್ಠಿಪಸ್ಸೇ ಘನನ್ಧಕಾರೋವ ಹೋತಿ, ತಾದಿಸಾನಿ ಸನ್ಧಾಯ ‘‘ಯೇಸು ವಿವಟೇಸು ಅನ್ಧಕಾರೋ ಹೋತೀ’’ತಿಆದಿ ವುತ್ತಂ।
269. Dutiye kesuci vātapānesu vivaṭesu bahipi andhakārattā āloko na pavisati, vivaṭakavāṭena aññato āgacchantassa ālokassa nivāraṇato kavāṭassa piṭṭhipasse ghanandhakārova hoti, tādisāni sandhāya ‘‘yesu vivaṭesu andhakāro hotī’’tiādi vuttaṃ.
ಬ್ರಾಹ್ಮಣೀ ಅತ್ತನೋ ಅಙ್ಗಮಙ್ಗಾನಂ ಪರಾಮಸನಕ್ಖಣೇ ಅನಾಚಾರಾನುಕೂಲಾ ಹುತ್ವಾ ನ ಕಿಞ್ಚಿ ವತ್ವಾ ಭಿಕ್ಖುನೋ ವಣ್ಣಭಣನಕ್ಖಣೇ ವುತ್ತತ್ತಾ ಆಹ ‘‘ಪಬ್ಬಜಿತುಕಾಮೋ ಮಞ್ಞೇತಿ ಸಲ್ಲಕ್ಖೇತ್ವಾ’’ತಿ, ಪಬ್ಬಜಿತುಕಾಮೋ ವಿಯಾತಿ ಸಲ್ಲಕ್ಖೇತ್ವಾತಿ ಅತ್ಥೋ। ಕುಲಿತ್ಥೀನಂ ಏವಂ ಪರೇಹಿ ಅಭಿಭವನಂ ನಾಮ ಅಚ್ಚನ್ತಾವಮಾನೋತಿ ಆಹ ‘‘ಅತ್ತನೋ ವಿಪ್ಪಕಾರ’’ನ್ತಿ।
Brāhmaṇī attano aṅgamaṅgānaṃ parāmasanakkhaṇe anācārānukūlā hutvā na kiñci vatvā bhikkhuno vaṇṇabhaṇanakkhaṇe vuttattā āha ‘‘pabbajitukāmo maññeti sallakkhetvā’’ti, pabbajitukāmo viyāti sallakkhetvāti attho. Kulitthīnaṃ evaṃ parehi abhibhavanaṃ nāma accantāvamānoti āha ‘‘attano vippakāra’’nti.
೨೭೦. ಓತಿಣ್ಣಸದ್ದಸ್ಸ ಕಮ್ಮಸಾಧನಪಕ್ಖಂ ಸನ್ಧಾಯ ‘‘ಯಕ್ಖಾದೀಹೀ’’ತಿಆದಿ ವುತ್ತಂ, ಕತ್ತುಸಾಧನಪಕ್ಖಂ ಸನ್ಧಾಯ ‘‘ಕೂಪಾದೀನೀ’’ತಿಆದಿ ವುತ್ತಂ। ತಸ್ಮಿಂ ವತ್ಥುಸ್ಮಿನ್ತಿ ಇತ್ಥಿಸರೀರಸಙ್ಖಾತೇ ವತ್ಥುಸ್ಮಿಂ।
270. Otiṇṇasaddassa kammasādhanapakkhaṃ sandhāya ‘‘yakkhādīhī’’tiādi vuttaṃ, kattusādhanapakkhaṃ sandhāya ‘‘kūpādīnī’’tiādi vuttaṃ. Tasmiṃ vatthusminti itthisarīrasaṅkhāte vatthusmiṃ.
೨೭೧. ಅಸ್ಸಾತಿ ಹತ್ಥಗ್ಗಾಹಾದಿಕಸ್ಸ ಸಬ್ಬಸ್ಸ।
271.Assāti hatthaggāhādikassa sabbassa.
೨೭೩. ಏತೇಸಂ ಪದಾನನ್ತಿ ಆಮಸನಾದಿಪದಾನಂ। ಇತ್ಥಿಸಞ್ಞೀತಿ ಮನುಸ್ಸಿತ್ಥಿಸಞ್ಞೀ। ನಂ-ಸದ್ದಸ್ಸ ಕಾಯವಿಸೇಸನಭಾವೇನ ಏತಂ ಕಾಯನ್ತಿ ಅತ್ಥಂ ದಸ್ಸೇತುಂ ‘‘ಅಥ ವಾ’’ತಿಆದಿ ವುತ್ತಂ। ಓಮಸನ್ತೋ…ಪೇ॰… ಏಕಾವ ಆಪತ್ತೀತಿ ಅನಿವತ್ಥಂ ಸನ್ಧಾಯ ವುತ್ತಂ, ನ ನಿವತ್ಥಂ। ಸನಿವತ್ಥಾಯ ಪನ ಮತ್ಥಕತೋ ಪಟ್ಠಾಯ ಹತ್ಥಂ ಓತಾರೇನ್ತಸ್ಸ ನಿವತ್ಥಸಾಟಕೋಪರಿ ಹತ್ಥೇ ಆರುಳ್ಹೇ ಥುಲ್ಲಚ್ಚಯಂ। ಸಾಟಕತೋ ಹತ್ಥಂ ಓತಾರಾಪೇತ್ವಾ ಜಙ್ಘತೋ ಪಟ್ಠಾಯ ಓಮಸನ್ತಸ್ಸ ಪುನ ಸಙ್ಘಾದಿಸೇಸೋ।
273.Etesaṃpadānanti āmasanādipadānaṃ. Itthisaññīti manussitthisaññī. Naṃ-saddassa kāyavisesanabhāvena etaṃ kāyanti atthaṃ dassetuṃ ‘‘atha vā’’tiādi vuttaṃ. Omasanto…pe… ekāva āpattīti anivatthaṃ sandhāya vuttaṃ, na nivatthaṃ. Sanivatthāya pana matthakato paṭṭhāya hatthaṃ otārentassa nivatthasāṭakopari hatthe āruḷhe thullaccayaṃ. Sāṭakato hatthaṃ otārāpetvā jaṅghato paṭṭhāya omasantassa puna saṅghādiseso.
ಯಥಾನಿದ್ದಿಟ್ಠನಿದ್ದೇಸೇತಿ ಯಥಾವುತ್ತಕಾಯಸಂಸಗ್ಗನಿದ್ದೇಸೇ। ತೇನಾತಿ ಯೇನ ಕಾರಣೇನ ವತ್ಥುಸಞ್ಞಾದಯೋ ಹೋನ್ತಿ, ತೇನ ಕಾರಣೇನ। ಯಥಾವುತ್ತಸಿಕ್ಖಾಪದನಿದ್ದೇಸೇ ವುತ್ತಂ ಗರುಕಂ ಭಿಕ್ಖುನೋ ಕರೇಯ್ಯ ಪಕಾಸೇಯ್ಯಾತಿ ಯೋಜನಾ।
Yathāniddiṭṭhaniddeseti yathāvuttakāyasaṃsagganiddese. Tenāti yena kāraṇena vatthusaññādayo honti, tena kāraṇena. Yathāvuttasikkhāpadaniddese vuttaṃ garukaṃ bhikkhuno kareyya pakāseyyāti yojanā.
ಸಞ್ಞಾಯ ವಿರಾಗಿತಮ್ಹೀತಿ ಸಞ್ಞಾಯ ವಿರದ್ಧಾಯ। ಇದಂ ನಾಮ ವತ್ಥುನ್ತಿ ಇಮಸ್ಮಿಂ ಸಿಕ್ಖಾಪದೇ ಆಗತಂ, ಅನಾಗತಞ್ಚ ಯಂ ಕಿಞ್ಚಿ ಸವಿಞ್ಞಾಣಕಾವಿಞ್ಞಾಣಕಂ ಫುಸನ್ತಸ್ಸ ಅನಾಪತ್ತಿಅಭಾವಂ ಸನ್ಧಾಯ ವುತ್ತಂ।
Saññāya virāgitamhīti saññāya viraddhāya. Idaṃ nāma vatthunti imasmiṃ sikkhāpade āgataṃ, anāgatañca yaṃ kiñci saviññāṇakāviññāṇakaṃ phusantassa anāpattiabhāvaṃ sandhāya vuttaṃ.
ಸಾರತ್ತನ್ತಿ ಕಾಯಸಂಸಗ್ಗರಾಗೇನೇವ ಸಾರತ್ತಂ। ವಿರತ್ತನ್ತಿ ಕಾಯಸಂಸಗ್ಗರಾಗರಹಿತಂ ಮಾತುಆದಿಂ ಸನ್ಧಾಯ ವದತಿ। ದುಕ್ಕಟನ್ತಿ ಮಾತುಪೇಮಾದಿವಸೇನ ಗಣ್ಹನ್ತಸ್ಸ ವಸೇನ ವುತ್ತಂ, ವಿರತ್ತಮ್ಪಿ ಇತ್ಥಿಂ ಕಾಯಸಂಸಗ್ಗರಾಗೇನ ಗಣ್ಹನ್ತಸ್ಸ ಪನ ಸಙ್ಘಾದಿಸೇಸೋ ಏವ। ಇಮಾಯ ಪಾಳಿಯಾ ಸಮೇತೀತಿ ಸಮ್ಬನ್ಧೋ। ಕಥಂ ಸಮೇತೀತಿ ಚೇ? ಯದಿ ಹಿ ‘‘ಇತ್ಥಿಯಾ ಕಾಯಪ್ಪಟಿಬದ್ಧಂ ಗಣ್ಹಿಸ್ಸಾಮೀ’’ತಿ ಚಿತ್ತೇ ಉಪ್ಪನ್ನೇ ಇತ್ಥಿಸಞ್ಞಾ ವಿರಾಗಿತಾ ಭವೇಯ್ಯ। ಕಾಯಪ್ಪಟಿಬದ್ಧಗ್ಗಹಣೇಪಿ ಥುಲ್ಲಚ್ಚಯೇನಾಪಿ ನ ಭವಿತಬ್ಬಂ ಇತ್ಥಿಸಞ್ಞಾಯ ಏವ ಪಾಳಿಯಂ (ಪಾರಾ॰ ೨೭೬) ಥುಲ್ಲಚ್ಚಯಸ್ಸ ವುತ್ತತ್ತಾ, ತಸ್ಮಾ ‘‘ಇತ್ಥಿಯಾ ಕಾಯಪ್ಪಟಿಬದ್ಧಂ ಗಣ್ಹಿಸ್ಸಾಮೀತಿ ಕಾಯಂ ಗಣ್ಹನ್ತಸ್ಸ ಇತ್ಥಿಸಞ್ಞಾ ವಿರಾಗಿತಾ ನಾಮ ನ ಹೋತೀತಿ ಕಾಯಪ್ಪಟಿಬದ್ಧಂ ಗಣ್ಹಿಸ್ಸಾಮೀತಿ ಕಾಯಂ ಗಣ್ಹತೋ ಇತ್ಥಿಸಞ್ಞಾಯ ಚೇವ ಕಾಯಸಂಸಗ್ಗರಾಗಸ್ಸ ಚ ಕಾಯಗ್ಗಹಣಸ್ಸ ಚ ಸಮ್ಭವಾ ಯಥಾವತ್ಥುಕಂ ಸಙ್ಘಾದಿಸೇಸಮೇವ ಆಪಜ್ಜತೀ’’ತಿ ಮಹಾಸುಮತ್ಥೇರೇನ ವುತ್ತವಾದೋವ ಇಮಾಯ ಪಾಳಿಯಾ ಸಮೇತಿ। ಅಟ್ಠಕಥಾಯಞ್ಹಿ ‘‘ಸಮ್ಬಹುಲಾ ಇತ್ಥಿಯೋ ಬಾಹಾಹಿ ಪರಿಕ್ಖಿಪಿತ್ವಾ ಗಣ್ಹಾಮೀ’’ತಿ ಸಞ್ಞಾಯ ಪರಿಕ್ಖಿಪತೋ ಮಜ್ಝಗತಾನಂ ವಸೇನ ಥುಲ್ಲಚ್ಚಯಂ ವುತ್ತಂ। ನ ಹಿ ತಸ್ಸ ‘‘ಮಜ್ಝಗತಾ ಇತ್ಥಿಯೋ ಕಾಯಪ್ಪಟಿಬದ್ಧೇನ ಗಣ್ಹಾಮೀ’’ತಿ ಸಞ್ಞಾ ಅತ್ಥಿ, ತಸ್ಮಾ ಅಟ್ಠಕಥಾಯಪಿ ಸಮೇತೀತಿ ಗಹೇತಬ್ಬಂ। ನೀಲೇನ ದುವಿಞ್ಞೇಯ್ಯಭಾವತೋ ಕಾಳಿತ್ಥೀ ವುತ್ತಾ।
Sārattanti kāyasaṃsaggarāgeneva sārattaṃ. Virattanti kāyasaṃsaggarāgarahitaṃ mātuādiṃ sandhāya vadati. Dukkaṭanti mātupemādivasena gaṇhantassa vasena vuttaṃ, virattampi itthiṃ kāyasaṃsaggarāgena gaṇhantassa pana saṅghādiseso eva. Imāya pāḷiyā sametīti sambandho. Kathaṃ sametīti ce? Yadi hi ‘‘itthiyā kāyappaṭibaddhaṃ gaṇhissāmī’’ti citte uppanne itthisaññā virāgitā bhaveyya. Kāyappaṭibaddhaggahaṇepi thullaccayenāpi na bhavitabbaṃ itthisaññāya eva pāḷiyaṃ (pārā. 276) thullaccayassa vuttattā, tasmā ‘‘itthiyā kāyappaṭibaddhaṃ gaṇhissāmīti kāyaṃ gaṇhantassa itthisaññā virāgitā nāma na hotīti kāyappaṭibaddhaṃ gaṇhissāmīti kāyaṃ gaṇhato itthisaññāya ceva kāyasaṃsaggarāgassa ca kāyaggahaṇassa ca sambhavā yathāvatthukaṃ saṅghādisesameva āpajjatī’’ti mahāsumattherena vuttavādova imāya pāḷiyā sameti. Aṭṭhakathāyañhi ‘‘sambahulā itthiyo bāhāhi parikkhipitvā gaṇhāmī’’ti saññāya parikkhipato majjhagatānaṃ vasena thullaccayaṃ vuttaṃ. Na hi tassa ‘‘majjhagatā itthiyo kāyappaṭibaddhena gaṇhāmī’’ti saññā atthi, tasmā aṭṭhakathāyapi sametīti gahetabbaṃ. Nīlena duviññeyyabhāvato kāḷitthī vuttā.
೨೭೯. ಸೇವನಾಧಿಪ್ಪಾಯೋತಿ ಫಸ್ಸಸುಖಸೇವನಾಧಿಪ್ಪಾಯೋ। ಕಾಯಪ್ಪಟಿಬದ್ಧಾಮಸನವಾರೇ ಕಾಯಪ್ಪಟಿಬದ್ಧವಸೇನ ಫಸ್ಸಪಟಿವಿಜಾನನಂ ವೇದಿತಬ್ಬಂ। ಚಿತ್ತುಪ್ಪಾದಮತ್ತೇ ಆಪತ್ತಿಯಾಭಾವತೋ ಅನಾಪತ್ತೀತಿ ಇದಂ ಕಾಯಸಂಸಗ್ಗರಾಗಮತ್ತೇನ ಕಾಯಚಲನಸ್ಸ ಅನುಪ್ಪತ್ತಿತೋ ಇತ್ಥಿಯಾ ಕರಿಯಮಾನಕಾಯಚಲನಂ ಸಾದಿಯತೋಪಿ ಪಯೋಗಾಭಾವಂ ಸನ್ಧಾಯ ವುತ್ತಂ। ಪಠಮಪಾರಾಜಿಕೇ ಪನ ಪರೇಹಿ ಉಪಕ್ಕಮಿಯಮಾನಸ್ಸ ಅಭಾವತೋ ಸೇವನಾಧಿಪ್ಪಾಯೇ ಉಪ್ಪನ್ನೇ ತೇನ ಅಧಿಪ್ಪಾಯೇನ ಅಙ್ಗಜಾತಕ್ಖೋಭೋ ಸಯಮೇವ ಅವಸ್ಸಂ ಸಞ್ಜಾಯತಿ, ಸೋ ಚ ತೇನ ಕತೋ ನಾಮ ಹೋತೀತಿ ಪಾರಾಜಿಕಂ ವುತ್ತಂ, ತೇನೇವ ನಯೇನ ಪಠಮಸಙ್ಘಾದಿಸೇಸೇಪಿ ಪರೇನ ಕರಿಯಮಾನಪಯೋಗಸಾದಿಯಮಾನೇಪಿ ಅಙ್ಗಜಾತಕ್ಖೋಭಸಮ್ಭವೇನ ಆಪತ್ತಿ ಹೋತೀತಿ ವೇದಿತಬ್ಬಂ। ಚತುತ್ಥೇತಿ ‘‘ನ ಚ ಕಾಯೇನ ವಾಯಮತಿ, ನ ಚ ಫಸ್ಸಂ ಪಟಿವಿಜಾನಾತೀ’’ತಿ ಇಮಸ್ಮಿಂ ವಾರೇ। ಫಸ್ಸಪಟಿವಿಜಾನನಮ್ಪೀತಿ ಅಪಿ-ಸದ್ದೇನ ತತಿಯವಾರೇ ವಿಯ ವಾಯಾಮೋಪಿ ನತ್ಥೀತಿ ದಸ್ಸೇತಿ। ನಿಸ್ಸಗ್ಗಿಯೇನ ನಿಸ್ಸಗ್ಗಿಯಾಮಸನೇ ವಿಯಾತಿ ಇದಂ ಪನ ಫಸ್ಸಪಟಿವಿಜಾನನಾಭಾವಮತ್ತಸ್ಸೇವ ನಿದಸ್ಸನಂ, ನ ಪಯೋಗಾಭಾವಸ್ಸಾತಿ ದಟ್ಠಬ್ಬಂ। ಮೋಕ್ಖಾಧಿಪ್ಪಾಯೋತಿ ಏತ್ಥ ಚಿತ್ತಸ್ಸ ಲಹುಪರಿವತ್ತಿತಾಯ ಅನ್ತರನ್ತರಾ ಕಾಯಸಂಸಗ್ಗರಾಗೇ ಸಮುಪ್ಪನ್ನೇಪಿ ಮೋಕ್ಖಾಧಿಪ್ಪಾಯಸ್ಸ ಅವಿಚ್ಛಿನ್ನತಾಯ ಅನಾಪತ್ತಿಯೇವ, ವಿಚ್ಛಿನ್ನೇ ಪನ ತಸ್ಮಿಂ ಆಪತ್ತಿ ಏವ।
279.Sevanādhippāyoti phassasukhasevanādhippāyo. Kāyappaṭibaddhāmasanavāre kāyappaṭibaddhavasena phassapaṭivijānanaṃ veditabbaṃ. Cittuppādamatte āpattiyābhāvato anāpattīti idaṃ kāyasaṃsaggarāgamattena kāyacalanassa anuppattito itthiyā kariyamānakāyacalanaṃ sādiyatopi payogābhāvaṃ sandhāya vuttaṃ. Paṭhamapārājike pana parehi upakkamiyamānassa abhāvato sevanādhippāye uppanne tena adhippāyena aṅgajātakkhobho sayameva avassaṃ sañjāyati, so ca tena kato nāma hotīti pārājikaṃ vuttaṃ, teneva nayena paṭhamasaṅghādisesepi parena kariyamānapayogasādiyamānepi aṅgajātakkhobhasambhavena āpatti hotīti veditabbaṃ. Catuttheti ‘‘na ca kāyena vāyamati, na ca phassaṃ paṭivijānātī’’ti imasmiṃ vāre. Phassapaṭivijānanampīti api-saddena tatiyavāre viya vāyāmopi natthīti dasseti. Nissaggiyena nissaggiyāmasane viyāti idaṃ pana phassapaṭivijānanābhāvamattasseva nidassanaṃ, na payogābhāvassāti daṭṭhabbaṃ. Mokkhādhippāyoti ettha cittassa lahuparivattitāya antarantarā kāyasaṃsaggarāge samuppannepi mokkhādhippāyassa avicchinnatāya anāpattiyeva, vicchinne pana tasmiṃ āpatti eva.
ಪದಭಾಜನೀಯವಣ್ಣನಾನಯೋ।
Padabhājanīyavaṇṇanānayo.
೨೮೧. ಏತ್ಥ ಗಣ್ಹಾಹೀತಿ ನ ವತ್ತಬ್ಬಾತಿ ಗೇಹಸಿತಪೇಮೇನ ಕಾಯಪ್ಪಟಿಬದ್ಧೇನ ಫುಸನೇ ದುಕ್ಕಟಂ ಸನ್ಧಾಯ ವುತ್ತಂ, ಕಾರುಞ್ಞೇನ ಪನ ವತ್ಥಾದಿಂ ಗಹೇತುಂ ಅಸಕ್ಕೋನ್ತಿಂ ‘‘ಗಣ್ಹಾ’’ತಿ ವದನ್ತಸ್ಸಾಪಿ ಅವಸಸಭಾವಪ್ಪತ್ತಂ ಉದಕೇ ನಿಮುಜ್ಜನ್ತಿಂ ಕಾರುಞ್ಞೇನ ಸಹಸಾ ಅನಾಮಾಸನ್ತಿ ಅಚಿನ್ತೇತ್ವಾ ಕೇಸಾದೀಸು ಗಹೇತ್ವಾ ಮೋಕ್ಖಾಧಿಪ್ಪಾಯೇನ ಆಕಡ್ಢತೋಪಿ ಅನಾಪತ್ತಿಯೇವ। ನ ಹಿ ಮೀಯಮಾನಂ ಮಾತರಂ ಉಕ್ಖಿಪಿತುಂ ನ ವಟ್ಟತಿ। ಅಞ್ಞಾತಿಕಾಯ ಇತ್ಥಿಯಾಪಿ ಏಸೇವ ನಯೋ। ಉಕ್ಕಟ್ಠಾಯ ಮಾತುಯಾಪಿ ಆಮಾಸೋ ನ ವಟ್ಟತೀತಿ ದಸ್ಸನತ್ಥಂ ‘‘ಮಾತರ’’ನ್ತಿ ವುತ್ತಂ। ತಸ್ಸಾ ಕಾತಬ್ಬಂ ಪನ ಅಞ್ಞಾಸಮ್ಪಿ ಇತ್ಥೀನಂ ಕರೋನ್ತಸ್ಸಾಪಿ ಅನಾಪತ್ತಿಯೇವ ಅನಾಮಾಸತ್ತೇ ವಿಸೇಸಾಭಾವಾ।
281.Ettha gaṇhāhīti na vattabbāti gehasitapemena kāyappaṭibaddhena phusane dukkaṭaṃ sandhāya vuttaṃ, kāruññena pana vatthādiṃ gahetuṃ asakkontiṃ ‘‘gaṇhā’’ti vadantassāpi avasasabhāvappattaṃ udake nimujjantiṃ kāruññena sahasā anāmāsanti acintetvā kesādīsu gahetvā mokkhādhippāyena ākaḍḍhatopi anāpattiyeva. Na hi mīyamānaṃ mātaraṃ ukkhipituṃ na vaṭṭati. Aññātikāya itthiyāpi eseva nayo. Ukkaṭṭhāya mātuyāpi āmāso na vaṭṭatīti dassanatthaṃ ‘‘mātara’’nti vuttaṃ. Tassā kātabbaṃ pana aññāsampi itthīnaṃ karontassāpi anāpattiyeva anāmāsatte visesābhāvā.
ತಿಣಣ್ಡುಪಕನ್ತಿ ಹಿರಿವೇರಾದಿಮೂಲೇಹಿ ಕೇಸಾಲಙ್ಕಾರತ್ಥಾಯ ಕತಚುಮ್ಬಟಕಂ। ಪರಿವತ್ತೇತ್ವಾತಿ ಅತ್ತನೋ ನಿವಾಸನಾದಿಭಾವತೋ ಅಪನೇತ್ವಾ। ಪೂಜಾದಿಅತ್ಥಂ ಪನ ತಾವಕಾಲಿಕಮ್ಪಿ ಆಮಸಿತುಂ ವಟ್ಟತಿ। ಸೀಸಪಸಾಧನಕದನ್ತಸೂಚಿಆದೀತಿ ಇದಂ ಸೀಸಾಲಙ್ಕಾರತ್ಥಾಯ ಪಟಪಿಲೋತಿಕಾದೀಹಿ ಕತಂ ಸೀಸಪಸಾಧನಕಞ್ಚೇವ ದನ್ತಸೂಚಿಆದಿ ಚಾತಿ ದ್ವಿಧಾ ಯೋಜೇತ್ವಾ ಸೀಸಪಸಾಧನಂ ಸಿಪಾಟಿಕೋಪಕರಣತ್ಥಾಯ ಚೇವ ದನ್ತಸೂಚಿಉಪಕರಣತ್ಥಾಯ ಚ ಗಹೇತಬ್ಬನ್ತಿ ಯಥಾಕ್ಕಮಂ ಅತ್ಥಂ ದಸ್ಸೇತಿ। ಕೇಸಕಲಾಪಂ ಬನ್ಧಿತ್ವಾ ತತ್ಥ ತಿರಿಯಂ ಪವೇಸನತ್ಥಾಯ ಕತಾ ದನ್ತಸೂಚಿ ಏವ ಸೀಸಪಸಾಧನಕದನ್ತಸೂಚೀತಿ ಏಕಮೇವ ಕತ್ವಾ ಸಿಪಾಟಿಕಾಯ ಪಕ್ಖಿಪಿತ್ವಾ ಪರಿಹರಿತಬ್ಬಸೂಚಿಯೇವ ತಸ್ಸ ತಸ್ಸ ಕಿಚ್ಚಸ್ಸ ಉಪಕರಣನ್ತಿ ಸಿಪಾಟಿಕಾಸೂಚಿಉಪಕರಣನ್ತಿ ಏವಂ ವಾ ಯೋಜನಾ ಕಾತಬ್ಬಾ । ಪೋತ್ಥಕರೂಪನ್ತಿ ಸುಧಾದೀಹಿ ಕತಂ, ಪಾರಾಜಿಕವತ್ಥುಭೂತಾನಂ ತಿರಚ್ಛಾನಗತಿತ್ಥೀನಂ ಸಣ್ಠಾನೇನ ಕತಮ್ಪಿ ಅನಾಮಾಸಮೇವ। ಇತ್ಥಿರೂಪಾದೀನಿ ದಸ್ಸೇತ್ವಾ ಕತಂ, ವತ್ಥಭಿತ್ತಿಆದಿಞ್ಚ ಇತ್ಥಿರೂಪಂ ಅನಾಮಸಿತ್ವಾ ವಳಞ್ಜೇತುಂ ವಟ್ಟತಿ। ಏವರೂಪೇಹಿ ಅನಾಮಾಸೇ ಕಾಯಸಂಸಗ್ಗರಾಗೇ ಅಸತಿ ಕಾಯಪ್ಪಟಿಬದ್ಧೇನ ಆಮಸತೋ ದೋಸೋ ನತ್ಥಿ। ಭಿನ್ದಿತ್ವಾತಿ ಏತ್ಥ ಅನಾಮಾಸಮ್ಪಿ ದಣ್ಡಪಾಸಾಣಾದೀಹಿ ಭೇದನಸ್ಸ ಅಟ್ಠಕಥಾಯಂ ವುತ್ತತ್ತಾ, ಪಾಳಿಯಮ್ಪಿ ಆಪದಾಸು ಮೋಕ್ಖಾಧಿಪ್ಪಾಯಸ್ಸ ಆಮಸನೇಪಿ ಅನಾಪತ್ತಿಯಾ ವುತ್ತತ್ತಾ ಚ। ಸಪ್ಪಿನೀಆದೀಹಿ ವಾಳಮಿಗೀಹಿ ಚ ಗಹಿತಪಾಣಕಾನಂ ಮೋಚನತ್ಥಾಯ ತಂ ಸಪ್ಪಿನೀಆದಿಂ ವತ್ಥದಣ್ಡಾದೀಹಿ ಪರಿಕ್ಖಿಪಿತ್ವಾ ಗಹೇತುಂ, ಮಾತುಆದಿಂ ಉದಕೇ ಮೀಯಮಾನಂ ವತ್ಥಾದೀಹಿ ಗಹೇತುಂ, ಅಸಕ್ಕೋನ್ತಿಂ ಕೇಸಾದೀಸು ಗಹೇತ್ವಾ ಕಾರುಞ್ಞೇನ ಉಕ್ಖಿಪಿತುಂ ವಟ್ಟತೀತಿ ಅಯಮತ್ಥೋ ಗಹೇತಬ್ಬೋವ। ಅಟ್ಠಕಥಾಯಂ ‘‘ನ ತ್ವೇವ ಆಮಸಿತಬ್ಬಾ’’ತಿ ಇದಂ ಪನ ವಚನಂ ಅಮೀಯಮಾನವತ್ಥುಂ ಸನ್ಧಾಯ ವುತ್ತನ್ತಿ ಅಯಂ ಅಮ್ಹಾಕಂ ಖನ್ತಿ।
Tiṇaṇḍupakanti hiriverādimūlehi kesālaṅkāratthāya katacumbaṭakaṃ. Parivattetvāti attano nivāsanādibhāvato apanetvā. Pūjādiatthaṃ pana tāvakālikampi āmasituṃ vaṭṭati. Sīsapasādhanakadantasūciādīti idaṃ sīsālaṅkāratthāya paṭapilotikādīhi kataṃ sīsapasādhanakañceva dantasūciādi cāti dvidhā yojetvā sīsapasādhanaṃ sipāṭikopakaraṇatthāya ceva dantasūciupakaraṇatthāya ca gahetabbanti yathākkamaṃ atthaṃ dasseti. Kesakalāpaṃ bandhitvā tattha tiriyaṃ pavesanatthāya katā dantasūci eva sīsapasādhanakadantasūcīti ekameva katvā sipāṭikāya pakkhipitvā pariharitabbasūciyeva tassa tassa kiccassa upakaraṇanti sipāṭikāsūciupakaraṇanti evaṃ vā yojanā kātabbā . Potthakarūpanti sudhādīhi kataṃ, pārājikavatthubhūtānaṃ tiracchānagatitthīnaṃ saṇṭhānena katampi anāmāsameva. Itthirūpādīni dassetvā kataṃ, vatthabhittiādiñca itthirūpaṃ anāmasitvā vaḷañjetuṃ vaṭṭati. Evarūpehi anāmāse kāyasaṃsaggarāge asati kāyappaṭibaddhena āmasato doso natthi. Bhinditvāti ettha anāmāsampi daṇḍapāsāṇādīhi bhedanassa aṭṭhakathāyaṃ vuttattā, pāḷiyampi āpadāsu mokkhādhippāyassa āmasanepi anāpattiyā vuttattā ca. Sappinīādīhi vāḷamigīhi ca gahitapāṇakānaṃ mocanatthāya taṃ sappinīādiṃ vatthadaṇḍādīhi parikkhipitvā gahetuṃ, mātuādiṃ udake mīyamānaṃ vatthādīhi gahetuṃ, asakkontiṃ kesādīsu gahetvā kāruññena ukkhipituṃ vaṭṭatīti ayamattho gahetabbova. Aṭṭhakathāyaṃ ‘‘na tveva āmasitabbā’’ti idaṃ pana vacanaṃ amīyamānavatthuṃ sandhāya vuttanti ayaṃ amhākaṃ khanti.
ಮಗ್ಗಂ ಅಧಿಟ್ಠಾಯಾತಿ ‘‘ಮಗ್ಗೋ ಅಯ’’ನ್ತಿ ಮಗ್ಗಸಞ್ಞಂ ಉಪ್ಪಾದೇತ್ವಾತಿ ಅತ್ಥೋ। ಪಞ್ಞಪೇತ್ವಾ ದೇನ್ತೀತಿ ಇದಂ ಸಾಮೀಚಿವಸೇನ ವುತ್ತಂ, ತೇಹಿ ಪನ ಆಸನಂ ಅಪಞ್ಞಪೇತ್ವಾವ ನಿಸೀದಥಾತಿ ವುತ್ತೇ ಸಯಮೇವ ಪಞ್ಞಪೇತ್ವಾ ನಿಸೀದಿತುಮ್ಪಿ ವಟ್ಟತಿ। ತತ್ಥಜಾತಕಾನೀತಿ ಅಚ್ಛಿನ್ದಿತ್ವಾ ಭೂತಗಾಮಭಾವೇನೇವ ಠಿತಾನಿ। ಕೀಳನ್ತೇನಾತಿ ವುತ್ತತ್ತಾ ಸತಿ ಪಚ್ಚಯೇ ಆಮಸನ್ತಸ್ಸ ಅನಾಪತ್ತಿ। ಭಿಕ್ಖುಸನ್ತಕಂ ಪನ ಪರಿಭೋಗಾರಹಂ ಸಬ್ಬಥಾ ಆಮಸಿತುಂ ನ ವಟ್ಟತಿ ದುರುಪಚಿಣ್ಣತ್ತಾ। ಅನುಪಸಮ್ಪನ್ನಾನಂ ದಸ್ಸಾಮೀತಿ ಇದಂ ಅಪ್ಪಟಿಗ್ಗಹೇತ್ವಾ ಗಹಣಂ ಸನ್ಧಾಯ ವುತ್ತಂ। ಅತ್ತನೋಪಿ ಅತ್ಥಾಯ ಪಟಿಗ್ಗಹೇತ್ವಾ ಗಹಣೇ ದೋಸೋ ನತ್ಥಿ ಅನಾಮಾಸತ್ತಾಭಾವಾ।
Maggaṃ adhiṭṭhāyāti ‘‘maggo aya’’nti maggasaññaṃ uppādetvāti attho. Paññapetvā dentīti idaṃ sāmīcivasena vuttaṃ, tehi pana āsanaṃ apaññapetvāva nisīdathāti vutte sayameva paññapetvā nisīditumpi vaṭṭati. Tatthajātakānīti acchinditvā bhūtagāmabhāveneva ṭhitāni. Kīḷantenāti vuttattā sati paccaye āmasantassa anāpatti. Bhikkhusantakaṃ pana paribhogārahaṃ sabbathā āmasituṃ na vaṭṭati durupaciṇṇattā. Anupasampannānaṃ dassāmīti idaṃ appaṭiggahetvā gahaṇaṃ sandhāya vuttaṃ. Attanopi atthāya paṭiggahetvā gahaṇe doso natthi anāmāsattābhāvā.
ಮಣೀತಿ ವೇಳುರಿಯಾದಿತೋ ಅಞ್ಞೋ ಜೋತಿರಸಾದಿಭೇದೋ ಸಬ್ಬೋಪಿ ಮಣಿ। ವೇಳುರಿಯೋತಿ ಅಲ್ಲವೇಳುವಣ್ಣೋಮಣಿ, ‘‘ಮಜ್ಜಾರಕ್ಖಿ ಮಣ್ಡಲವಣ್ಣೋ’’ತಿಪಿ ವದನ್ತಿ। ಸಿಲಾತಿ ಮುಗ್ಗಮಾಸವಣ್ಣಾ ಅತಿಸಿನಿದ್ಧಾ ಕಾಳಸಿಲಾ, ಮಣಿವೋಹಾರಂ ಆಗತಾ ರತ್ತಸೇತಾದಿವಣ್ಣಾ ಸುಮಟ್ಠಾಪಿ ಸಿಲಾ ಅನಾಮಾಸಾ ಏವಾತಿ ವದನ್ತಿ। ರಜತನ್ತಿ ಕಹಾಪಣಮಾಸಾದಿಭೇದಂ ಜತುಮಾಸಾದಿಂ ಉಪಾದಾಯ ಸಬ್ಬಂ ವುತ್ತಾವಸೇಸಂ ರೂಪಿಯಂ ಗಹಿತಂ। ಲೋಹಿತಙ್ಕೋತಿ ರತ್ತಮಣಿ। ಮಸಾರಗಲ್ಲನ್ತಿ ಕಬರವಣ್ಣೋ ಮಣಿ, ‘‘ಮರಕತ’’ನ್ತಿಪಿ ವದನ್ತಿ। ಭೇಸಜ್ಜತ್ಥಾಯ ಪಿಸಿತ್ವಾ ಯೋಜಿತಾನಂ ಮುತ್ತಾನಂ ರತನಭಾವವಿರಹತೋ ಗಹಣಕ್ಖಣೇಪಿ ರತನಾಕಾರೇನ ಅಪೇಕ್ಖಿತಾಭಾವಾ ‘‘ಭೇಸಜ್ಜತ್ಥಾಯ ಪನ ವಟ್ಟತೀ’’ತಿ ವುತ್ತಂ। ಯಾವ ಪನ ತಾ ಮುತ್ತಾ ರತನರೂಪೇನ ತಿಟ್ಠನ್ತಿ, ತಾವ ಆಮಸಿತುಂ ನ ವಟ್ಟತಿ ಏವ। ಏವಂ ಅಞ್ಞಮ್ಪಿ ರತನಪಾಸಾಣಂ ಪಿಸಿತ್ವಾ ಭೇಸಜ್ಜೇ ಯೋಜನತ್ಥಾಯ ಗಹೇತುಂ ವಟ್ಟತಿ ಏವ, ಜಾತರೂಪರಜತಂ ಪನ ಪಿಸಿತ್ವಾ ಯೋಜನಭೇಸಜ್ಜತ್ಥಾಯಪಿ ಸಮ್ಪಟಿಚ್ಛಿತುಂ ನ ವಟ್ಟತಿ, ಗಹಟ್ಠೇಹಿ ಯೋಜೇತ್ವಾ ದಿನ್ನಮ್ಪಿ ಯದಿ ಭೇಸಜ್ಜೇ ಸುವಣ್ಣಾದಿರೂಪೇನ ತಿಟ್ಠತಿ, ವಿಯೋಜೇತುಞ್ಚ ಸಕ್ಕಾ, ತಾದಿಸಂ ಭೇಸಜ್ಜಮ್ಪಿ ನ ವಟ್ಟತಿ। ತಂ ಅಬ್ಬೋಹಾರಿಕತ್ತಂ ಗತಂ ಚೇ, ವಟ್ಟತಿ। ‘‘ಜಾತಿಫಲಿಕಂ ಉಪಾದಾಯಾ’’ತಿ ವುತ್ತತ್ತಾ, ಸೂರಿಯಕನ್ತಚನ್ದಕನ್ತಾದಿಕಂ ಜಾತಿಪಾಸಾಣಂ ಮಣಿಮ್ಹಿ ಏವ ಸಙ್ಗಹಿತನ್ತಿ ದಟ್ಠಬ್ಬಂ। ಧಮನಸಙ್ಖೋ ಚ ಧೋತವಿದ್ಧೋ ಚ ರತನಮಿಸ್ಸೋ ಚಾತಿ ಯೋಜೇತಬ್ಬಂ। ವಿದ್ಧೋತಿ ಮಣಿಆದಿಭಾವೇನ ಕತಛಿದ್ದೋ।
Maṇīti veḷuriyādito añño jotirasādibhedo sabbopi maṇi. Veḷuriyoti allaveḷuvaṇṇomaṇi, ‘‘majjārakkhi maṇḍalavaṇṇo’’tipi vadanti. Silāti muggamāsavaṇṇā atisiniddhā kāḷasilā, maṇivohāraṃ āgatā rattasetādivaṇṇā sumaṭṭhāpi silā anāmāsā evāti vadanti. Rajatanti kahāpaṇamāsādibhedaṃ jatumāsādiṃ upādāya sabbaṃ vuttāvasesaṃ rūpiyaṃ gahitaṃ. Lohitaṅkoti rattamaṇi. Masāragallanti kabaravaṇṇo maṇi, ‘‘marakata’’ntipi vadanti. Bhesajjatthāya pisitvā yojitānaṃ muttānaṃ ratanabhāvavirahato gahaṇakkhaṇepi ratanākārena apekkhitābhāvā ‘‘bhesajjatthāya pana vaṭṭatī’’ti vuttaṃ. Yāva pana tā muttā ratanarūpena tiṭṭhanti, tāva āmasituṃ na vaṭṭati eva. Evaṃ aññampi ratanapāsāṇaṃ pisitvā bhesajje yojanatthāya gahetuṃ vaṭṭati eva, jātarūparajataṃ pana pisitvā yojanabhesajjatthāyapi sampaṭicchituṃ na vaṭṭati, gahaṭṭhehi yojetvā dinnampi yadi bhesajje suvaṇṇādirūpena tiṭṭhati, viyojetuñca sakkā, tādisaṃ bhesajjampi na vaṭṭati. Taṃ abbohārikattaṃ gataṃ ce, vaṭṭati. ‘‘Jātiphalikaṃupādāyā’’ti vuttattā, sūriyakantacandakantādikaṃ jātipāsāṇaṃ maṇimhi eva saṅgahitanti daṭṭhabbaṃ. Dhamanasaṅkho ca dhotaviddho ca ratanamisso cāti yojetabbaṃ. Viddhoti maṇiādibhāvena katachiddo.
ರತನಮಿಸ್ಸೋತಿ ಕಞ್ಚನಲತಾದಿವಿಚಿತ್ತೋ, ಮುತ್ತಾದಿರತನಖಚಿತೋ ಚ, ಏತೇನ ಧಮನಸಙ್ಖತೋ ಅಞ್ಞೋ ರತನಮಿಸ್ಸೋವ ಅನಾಮಾಸೋತಿ ದಸ್ಸೇತಿ। ಸಿಲಾಯಮ್ಪಿ ಏಸೇವ ನಯೋ। ಪಾನೀಯಸಙ್ಖೋತಿ ಇಮಿನಾವ ಥಾಲಕಾದಿಆಕಾರೇನ ಕತಸಙ್ಖಮಯಭಾಜನಾನಿ ಭಿಕ್ಖೂನಂ ಸಮ್ಪಟಿಚ್ಛಿತುಂ ವಟ್ಟತೀತಿ ಸಿದ್ಧಂ। ಸೇಸಾತಿ ರತನಸಂಯುತ್ತಂ ಠಪೇತ್ವಾ ಅವಸೇಸಾ।
Ratanamissoti kañcanalatādivicitto, muttādiratanakhacito ca, etena dhamanasaṅkhato añño ratanamissova anāmāsoti dasseti. Silāyampi eseva nayo. Pānīyasaṅkhoti imināva thālakādiākārena katasaṅkhamayabhājanāni bhikkhūnaṃ sampaṭicchituṃ vaṭṭatīti siddhaṃ. Sesāti ratanasaṃyuttaṃ ṭhapetvā avasesā.
ಬೀಜತೋ ಪಟ್ಠಾಯಾತಿ ಧಾತುಪಾಸಾಣತೋ ಪಟ್ಠಾಯ। ಪಟಿಕ್ಖಿಪೀತಿ ಸುವಣ್ಣಮಯಧಾತುಕರಣ್ಡಕಸ್ಸ, ಬುದ್ಧರೂಪಾದಿಸ್ಸ ಚ ಅತ್ತನೋ ಸನ್ತಕಕರಣೇ ನಿಸ್ಸಗ್ಗಿಯತ್ತಾ ವುತ್ತಂ। ‘‘ರೂಪಿಯಛಡ್ಡಕಟ್ಠಾನೇ’’ತಿ ವುತ್ತತ್ತಾ ರೂಪಿಯಛಡ್ಡಕಸ್ಸ ಜಾತರೂಪರಜತಂ ಆಮಸಿತ್ವಾ ಛಡ್ಡೇತುಂ ವಟ್ಟತೀತಿ ಸಿದ್ಧಂ। ಕೇಳಾಪಯಿತುನ್ತಿ ಆಮಸಿತ್ವಾ ಇತೋ ಚಿತೋ ಚ ಸಞ್ಚಾರೇತುಂ। ವುತ್ತನ್ತಿ ಮಹಾಅಟ್ಠಕಥಾಯಂ ವುತ್ತಂ। ಕಚವರಮೇವ ಹರಿತುಂ ವಟ್ಟತೀತಿ ಗೋಪಕಾ ವಾ ಹೋನ್ತು ಅಞ್ಞೇ ವಾ, ಹತ್ಥೇನ ಪುಞ್ಛಿತ್ವಾ ಕಚವರಂ ಅಪನೇತುಂ ವಟ್ಟತಿ, ಮಲಮ್ಪಿ ಪಮಜ್ಜಿತುಂ ವಟ್ಟತಿ ಏವಾತಿ ವದನ್ತಿ, ತಂ ಅಟ್ಠಕಥಾಯ ನ ಸಮೇತಿ ಕೇಳಾಯನಸದಿಸತ್ತಾ। ಆರಕೂಟಲೋಹನ್ತಿ ಸುವಣ್ಣವಣ್ಣೋ ಕಿತ್ತಿಮಲೋಹವಿಸೇಸೋ। ತಿವಿಧಞ್ಹಿ ಕಿತ್ತಿಮಲೋಹಂ ಕಂಸಲೋಹಂ ವಟ್ಟಲೋಹಂ ಹಾರಕೂಟಲೋಹನ್ತಿ। ತತ್ಥ ತಿಪುತಮ್ಬೇ ಮಿಸ್ಸೇತ್ವಾ ಕತಂ ಕಂಸಲೋಹಂ ನಾಮ। ಸೀಸತಮ್ಬೇ ಮಿಸ್ಸೇತ್ವಾ ಕತಂ ವಟ್ಟಲೋಹಂ। ರಸತಮ್ಬೇ ಮಿಸ್ಸೇತ್ವಾ ಕತಂ ಹಾರಕೂಟಲೋಹಂ ನಾಮ। ತಂ ಪನ ‘‘ಜಾತರೂಪಗತಿಕ’’ನ್ತಿ ವುತ್ತತ್ತಾ ಉಗ್ಗಣ್ಹತೋ ನಿಸ್ಸಗ್ಗಿಯಮ್ಪಿ ಹೋತೀತಿ ಕೇಚಿ ವದನ್ತಿ। ರೂಪಿಯೇಸು ಪನ ಅಗಣಿತತ್ತಾ ನಿಸ್ಸಗ್ಗಿಯಂ ನ ಹೋತಿ, ಆಮಸನೇ, ಸಮ್ಪಟಿಚ್ಛನೇ ಚ ದುಕ್ಕಟಮೇವಾತಿ ವೇದಿತಬ್ಬಂ। ಸಬ್ಬಕಪ್ಪಿಯೋತಿ ಯಥಾವುತ್ತಸುವಣ್ಣಾದಿಮಯಾನಂ ಸೇನಾಸನಪರಿಕ್ಖಾರಾನಂ ಆಮಸನಗೋಪನಾದಿವಸೇನ ಪರಿಭೋಗೋ ಸಬ್ಬಥಾ ಕಪ್ಪಿಯೋತಿ ಅಧಿಪ್ಪಾಯೋ। ತೇನಾಹ ‘‘ತಸ್ಮಾ’’ತಿಆದಿ। ‘‘ಭಿಕ್ಖೂನಂ ಧಮ್ಮವಿನಯವಣ್ಣನಟ್ಠಾನೇ’’ತಿ ವುತ್ತತ್ತಾ ಸಙ್ಘಿಕಮೇವ ಸುವಣ್ಣಾದಿಮಯಂ ಸೇನಾಸನಂ, ಸೇನಾಸನಪರಿಕ್ಖಾರಾ ಚ ವಟ್ಟನ್ತಿ, ನ ಪುಗ್ಗಲಿಕಾನೀತಿ ಗಹೇತಬ್ಬಂ।
Bījato paṭṭhāyāti dhātupāsāṇato paṭṭhāya. Paṭikkhipīti suvaṇṇamayadhātukaraṇḍakassa, buddharūpādissa ca attano santakakaraṇe nissaggiyattā vuttaṃ. ‘‘Rūpiyachaḍḍakaṭṭhāne’’ti vuttattā rūpiyachaḍḍakassa jātarūparajataṃ āmasitvā chaḍḍetuṃ vaṭṭatīti siddhaṃ. Keḷāpayitunti āmasitvā ito cito ca sañcāretuṃ. Vuttanti mahāaṭṭhakathāyaṃ vuttaṃ. Kacavarameva harituṃ vaṭṭatīti gopakā vā hontu aññe vā, hatthena puñchitvā kacavaraṃ apanetuṃ vaṭṭati, malampi pamajjituṃ vaṭṭati evāti vadanti, taṃ aṭṭhakathāya na sameti keḷāyanasadisattā. Ārakūṭalohanti suvaṇṇavaṇṇo kittimalohaviseso. Tividhañhi kittimalohaṃ kaṃsalohaṃ vaṭṭalohaṃ hārakūṭalohanti. Tattha tiputambe missetvā kataṃ kaṃsalohaṃ nāma. Sīsatambe missetvā kataṃ vaṭṭalohaṃ. Rasatambe missetvā kataṃ hārakūṭalohaṃ nāma. Taṃ pana ‘‘jātarūpagatika’’nti vuttattā uggaṇhato nissaggiyampi hotīti keci vadanti. Rūpiyesu pana agaṇitattā nissaggiyaṃ na hoti, āmasane, sampaṭicchane ca dukkaṭamevāti veditabbaṃ. Sabbakappiyoti yathāvuttasuvaṇṇādimayānaṃ senāsanaparikkhārānaṃ āmasanagopanādivasena paribhogo sabbathā kappiyoti adhippāyo. Tenāha ‘‘tasmā’’tiādi. ‘‘Bhikkhūnaṃ dhammavinayavaṇṇanaṭṭhāne’’ti vuttattā saṅghikameva suvaṇṇādimayaṃ senāsanaṃ, senāsanaparikkhārā ca vaṭṭanti, na puggalikānīti gahetabbaṃ.
ಭಿನ್ದಿತ್ವಾತಿ ಪಠಮಮೇವ ಅನಾಮಸಿತ್ವಾ ಪಾಸಾಣಾದಿನಾ ಕಿಞ್ಚಿಮತ್ತಂ ಭೇದಂ ಕತ್ವಾ ಪಚ್ಛಾ ಕಪ್ಪಿಯಭಣ್ಡತ್ಥಾಯ ಅಧಿಟ್ಠಹಿತ್ವಾ ಹತ್ಥೇನ ಗಹೇತುಂ ವಟ್ಟತಿ। ತೇನಾಹ ‘‘ಕಪ್ಪಿಯಭಣ್ಡಂ ಕರಿಸ್ಸಾಮೀತಿ ಸಬ್ಬಮ್ಪಿ ಸಮ್ಪಟಿಚ್ಛಿತುಂ ವಟ್ಟತೀ’’ತಿ। ಏತ್ಥಾಪಿ ಕಿಞ್ಚಿ ಭಿನ್ದಿತ್ವಾ, ವಿಯೋಜೇತ್ವಾ ವಾ ಆಮಸಿತಬ್ಬ।
Bhinditvāti paṭhamameva anāmasitvā pāsāṇādinā kiñcimattaṃ bhedaṃ katvā pacchā kappiyabhaṇḍatthāya adhiṭṭhahitvā hatthena gahetuṃ vaṭṭati. Tenāha ‘‘kappiyabhaṇḍaṃ karissāmīti sabbampi sampaṭicchituṃ vaṭṭatī’’ti. Etthāpi kiñci bhinditvā, viyojetvā vā āmasitabba.
ಫಲಕಜಾಲಿಕಾದೀನೀತಿ ಏತ್ಥ ಸರಪರಿತ್ತಾಣಾಯ ಹತ್ಥೇನ ಗಹೇತಬ್ಬಂ ಕಿಟಿಕಾಫಲಕಂ ಅಕ್ಖಿರಕ್ಖಣತ್ಥಾಯ ಅಯಲೋಹಾದೀಹಿ ಜಾಲಾಕಾರೇನ ಕತ್ವಾ ಸೀಸಾದೀಸು ಪಟಿಮುಞ್ಚಿತಬ್ಬಂ ಜಾಲಿಕಂ ನಾಮ । ಆದಿ-ಸದ್ದೇನ ಕವಚಾದಿಂ ಸಙ್ಗಣ್ಹಾತಿ। ಅನಾಮಾಸಾನೀತಿ ಮಚ್ಛಜಾಲಾದಿಪರೂಪರೋಧಕಂ ಸನ್ಧಾಯ ವುತ್ತಂ, ನ ಸರಪರಿತ್ತಾಣಂ ತಸ್ಸ ಆವುಧಭಣ್ಡತ್ತಾಭಾವಾ। ತೇನೇವ ವಕ್ಖತಿ ‘‘ಪರೂಪರೋಧನಿವಾರಣಂ ಹೀ’’ತಿಆದಿ। ಆಸನಸ್ಸಾತಿ ಚೇತಿಯಸ್ಸ ಸಮನ್ತಾ ಕತಪರಿಭಣ್ಡಸ್ಸ। ಬನ್ಧಿಸ್ಸಾಮೀತಿ ಕಾಕಾದೀಹಿ ಅದೂಸನತ್ಥಾಯ ಬನ್ಧಿಸ್ಸಾಮಿ।
Phalakajālikādīnīti ettha saraparittāṇāya hatthena gahetabbaṃ kiṭikāphalakaṃ akkhirakkhaṇatthāya ayalohādīhi jālākārena katvā sīsādīsu paṭimuñcitabbaṃ jālikaṃ nāma . Ādi-saddena kavacādiṃ saṅgaṇhāti. Anāmāsānīti macchajālādiparūparodhakaṃ sandhāya vuttaṃ, na saraparittāṇaṃ tassa āvudhabhaṇḍattābhāvā. Teneva vakkhati ‘‘parūparodhanivāraṇaṃ hī’’tiādi. Āsanassāti cetiyassa samantā kataparibhaṇḍassa. Bandhissāmīti kākādīhi adūsanatthāya bandhissāmi.
‘‘ಭೇರಿಸಙ್ಘಾಟೋತಿ ಸಙ್ಘಟಿತಚಮ್ಮಭೇರೀ। ವೀಣಾಸಙ್ಘಾಟೋತಿ ಸಙ್ಘಟಿತಚಮ್ಮವೀಣಾ’’ತಿ ಸಾರತ್ಥದೀಪನಿಯಂ (ಸಾರತ್ಥ॰ ಟೀ॰ ೨.೨೮೧) ವುತ್ತಂ। ‘‘ಚಮ್ಮವಿನದ್ಧಾನಿ ವೀಣಾಭೇರಿಆದೀನೀ’’ತಿ ಮಹಾಅಟ್ಠಕಥಾಯಂ ವುತ್ತವಚನತೋ ವಿಸೇಸಾಭಾವಾ, ‘‘ಕುರುನ್ದಿಯಂ ಪನಾ’’ತಿಆದಿನಾ ತತೋ ವಿಸೇಸಸ್ಸ ವತ್ತುಮಾರದ್ಧತ್ತಾ ಚ ಭೇರಿಆದೀನಂ ವಿನದ್ಧನೋಪಕರಣಸಮೂಹೋ ಭೇರಿವೀಣಾಸಙ್ಘಾಟೋತಿ ವೇದಿತಬ್ಬಂ ಸಙ್ಘಟಿತಬ್ಬೋತಿ ಸಙ್ಘಾಟೋತಿ ಕತ್ವಾ। ತುಚ್ಛಪೋಕ್ಖರನ್ತಿ ಅವಿನದ್ಧಚಮ್ಮಭೇರಿವೀಣಾನಂ ಪೋಕ್ಖರಂ। ಆರೋಪಿತಚಮ್ಮನ್ತಿ ಪುಬ್ಬೇ ಆರೋಪಿತಂ ಹುತ್ವಾ ಪಚ್ಛಾ ತತೋ ಅಪನೇತ್ವಾ ವಿಸುಂ ಠಪಿತಮುಖಚಮ್ಮಮತ್ತಂ, ನ ಸೇಸೋಪಕರಣಸಹಿತಂ। ಸಹಿತಂ ಪನ ಸಙ್ಘಾಟೋತಿ ಅಯಂ ವಿಸೇಸೋ। ಓನಹಿತುನ್ತಿ ಭೇರಿಪೋಕ್ಖರಾದೀನಿ ಚಮ್ಮಂ ಆರೋಪೇತ್ವಾ ಚಮ್ಮವಟ್ಟಿಆದೀಹಿ ಸಬ್ಬೇಹಿ ಉಪಕರಣೇಹಿ ವಿನನ್ಧಿತುಂ।
‘‘Bherisaṅghāṭoti saṅghaṭitacammabherī. Vīṇāsaṅghāṭoti saṅghaṭitacammavīṇā’’ti sāratthadīpaniyaṃ (sārattha. ṭī. 2.281) vuttaṃ. ‘‘Cammavinaddhāni vīṇābheriādīnī’’ti mahāaṭṭhakathāyaṃ vuttavacanato visesābhāvā, ‘‘kurundiyaṃ panā’’tiādinā tato visesassa vattumāraddhattā ca bheriādīnaṃ vinaddhanopakaraṇasamūho bherivīṇāsaṅghāṭoti veditabbaṃ saṅghaṭitabboti saṅghāṭoti katvā. Tucchapokkharanti avinaddhacammabherivīṇānaṃ pokkharaṃ. Āropitacammanti pubbe āropitaṃ hutvā pacchā tato apanetvā visuṃ ṭhapitamukhacammamattaṃ, na sesopakaraṇasahitaṃ. Sahitaṃ pana saṅghāṭoti ayaṃ viseso. Onahitunti bheripokkharādīni cammaṃ āropetvā cammavaṭṭiādīhi sabbehi upakaraṇehi vinandhituṃ.
ಪಾಳಿಯಂ ಪಣ್ಡಕಸ್ಸಾತಿ ಪಣ್ಡಕೇನ। ಪಾರಾಜಿಕಪ್ಪಹೋನಕಕಾಲೇತಿ ಅಕುಥಿತಕಾಲೇ। ಕಾಯಸಂಸಗ್ಗರಾಗಾದಿಭಾವೇ ಸಬ್ಬಾವತ್ಥಾಯಪಿ ಇತ್ಥಿಯಾ ಸಣ್ಠಾನೇ ಪಞ್ಞಾಯಮಾನೇ ಅನಾಮಾಸದುಕ್ಕಟಂ ನ ವಿಗಚ್ಛತೀತಿ ದಟ್ಠಬ್ಬಂ। ಸಙ್ಕಮಾದೀನಂ ಠಾನಾಚಾವನವಸೇನ ಅಚಾಲೇತಬ್ಬತಾಯ ನ ಕಾಯಪ್ಪಟಿಬದ್ಧವೋಹಾರೋತಿ ದುಕ್ಕಟಂ ವುತ್ತಂ।
Pāḷiyaṃ paṇḍakassāti paṇḍakena. Pārājikappahonakakāleti akuthitakāle. Kāyasaṃsaggarāgādibhāve sabbāvatthāyapi itthiyā saṇṭhāne paññāyamāne anāmāsadukkaṭaṃ na vigacchatīti daṭṭhabbaṃ. Saṅkamādīnaṃ ṭhānācāvanavasena acāletabbatāya na kāyappaṭibaddhavohāroti dukkaṭaṃ vuttaṃ.
೨೮೨. ಏಕಪದಿಕಸಙ್ಕಮೋತಿ ತನುಕಸೇತು। ‘‘ಆವಿಞ್ಛನ್ತೋ’’ತಿ ವುತ್ತತ್ತಾ ಚಾಲೇತುಂ ಯುತ್ತಾಯ ಏವ ರಜ್ಜುಯಾ ಥುಲ್ಲಚ್ಚಯಂ, ನ ಇತರಾಯ ಭಿತ್ತಿಥಮ್ಭಾದಿಗತಿಕತ್ತಾತಿ ಆಹ ‘‘ಯಾ ಮಹಾರಜ್ಜು ಹೋತೀ’’ತಿಆದಿ। ತೇನ ಚಾಲೇತುಂ ಯುತ್ತೇ ತನುಕರಜ್ಜುದಣ್ಡಕೇ ಅಚಾಲೇತ್ವಾ ಫುಸನ್ತಸ್ಸಾಪಿ ಥುಲ್ಲಚ್ಚಯಮೇವಾತಿ ದೀಪಿತನ್ತಿ ವೇದಿತಬ್ಬಂ। ಪಟಿಚ್ಛಾದೇತಬ್ಬಾತಿ ಛಾದನಾದಿವಸೇನ ಗೂಹಿತಬ್ಬಾ। ಮನುಸ್ಸಿತ್ಥೀ, ಮನುಸ್ಸಿತ್ಥಿಸಞ್ಞಿತಾ, ಕಾಯಸಂಸಗ್ಗರಾಗೋ, ವಾಯಾಮೋ, ತೇನ ಹತ್ಥಾದೀಸು ಫುಸನನ್ತಿ ಇಮಾನೇತ್ಥ ಪಞ್ಚ ಅಙ್ಗಾನಿ।
282.Ekapadikasaṅkamoti tanukasetu. ‘‘Āviñchanto’’ti vuttattā cāletuṃ yuttāya eva rajjuyā thullaccayaṃ, na itarāya bhittithambhādigatikattāti āha ‘‘yā mahārajju hotī’’tiādi. Tena cāletuṃ yutte tanukarajjudaṇḍake acāletvā phusantassāpi thullaccayamevāti dīpitanti veditabbaṃ. Paṭicchādetabbāti chādanādivasena gūhitabbā. Manussitthī, manussitthisaññitā, kāyasaṃsaggarāgo, vāyāmo, tena hatthādīsu phusananti imānettha pañca aṅgāni.
ಕಾಯಸಂಸಗ್ಗಸಿಕ್ಖಾಪದವಣ್ಣನಾ ನಿಟ್ಠಿತಾ।
Kāyasaṃsaggasikkhāpadavaṇṇanā niṭṭhitā.
Related texts:
ತಿಪಿಟಕ (ಮೂಲ) • Tipiṭaka (Mūla) / ವಿನಯಪಿಟಕ • Vinayapiṭaka / ಮಹಾವಿಭಙ್ಗ • Mahāvibhaṅga / ೨. ಕಾಯಸಂಸಗ್ಗಸಿಕ್ಖಾಪದಂ • 2. Kāyasaṃsaggasikkhāpadaṃ
ಅಟ್ಠಕಥಾ • Aṭṭhakathā / ವಿನಯಪಿಟಕ (ಅಟ್ಠಕಥಾ) • Vinayapiṭaka (aṭṭhakathā) / ಮಹಾವಿಭಙ್ಗ-ಅಟ್ಠಕಥಾ • Mahāvibhaṅga-aṭṭhakathā / ೨. ಕಾಯಸಂಸಗ್ಗಸಿಕ್ಖಾಪದವಣ್ಣನಾ • 2. Kāyasaṃsaggasikkhāpadavaṇṇanā
ಟೀಕಾ • Tīkā / ವಿನಯಪಿಟಕ (ಟೀಕಾ) • Vinayapiṭaka (ṭīkā) / ಸಾರತ್ಥದೀಪನೀ-ಟೀಕಾ • Sāratthadīpanī-ṭīkā / ೨. ಕಾಯಸಂಸಗ್ಗಸಿಕ್ಖಾಪದವಣ್ಣನಾ • 2. Kāyasaṃsaggasikkhāpadavaṇṇanā
ಟೀಕಾ • Tīkā / ವಿನಯಪಿಟಕ (ಟೀಕಾ) • Vinayapiṭaka (ṭīkā) / ವಜಿರಬುದ್ಧಿ-ಟೀಕಾ • Vajirabuddhi-ṭīkā
೨. ಕಾಯಸಂಸಗ್ಗಸಿಕ್ಖಾಪದವಣ್ಣನಾ • 2. Kāyasaṃsaggasikkhāpadavaṇṇanā
ಪದಭಾಜನೀಯವಣ್ಣನಾ • Padabhājanīyavaṇṇanā
ವಿನೀತವತ್ಥುವಣ್ಣನಾ • Vinītavatthuvaṇṇanā
