| Library / Tipiṭaka / ਤਿਪਿਟਕ • Tipiṭaka / વਿਮਤਿવਿਨੋਦਨੀ-ਟੀਕਾ • Vimativinodanī-ṭīkā |
੨. ਕਾਯਸਂਸਗ੍ਗਸਿਕ੍ਖਾਪਦવਣ੍ਣਨਾ
2. Kāyasaṃsaggasikkhāpadavaṇṇanā
੨੬੯. ਦੁਤਿਯੇ ਕੇਸੁਚਿ વਾਤਪਾਨੇਸੁ વਿવਟੇਸੁ ਬਹਿਪਿ ਅਨ੍ਧਕਾਰਤ੍ਤਾ ਆਲੋਕੋ ਨ ਪવਿਸਤਿ, વਿવਟਕવਾਟੇਨ ਅਞ੍ਞਤੋ ਆਗਚ੍ਛਨ੍ਤਸ੍ਸ ਆਲੋਕਸ੍ਸ ਨਿવਾਰਣਤੋ ਕવਾਟਸ੍ਸ ਪਿਟ੍ਠਿਪਸ੍ਸੇ ਘਨਨ੍ਧਕਾਰੋવ ਹੋਤਿ, ਤਾਦਿਸਾਨਿ ਸਨ੍ਧਾਯ ‘‘ਯੇਸੁ વਿવਟੇਸੁ ਅਨ੍ਧਕਾਰੋ ਹੋਤੀ’’ਤਿਆਦਿ વੁਤ੍ਤਂ।
269. Dutiye kesuci vātapānesu vivaṭesu bahipi andhakārattā āloko na pavisati, vivaṭakavāṭena aññato āgacchantassa ālokassa nivāraṇato kavāṭassa piṭṭhipasse ghanandhakārova hoti, tādisāni sandhāya ‘‘yesu vivaṭesu andhakāro hotī’’tiādi vuttaṃ.
ਬ੍ਰਾਹ੍ਮਣੀ ਅਤ੍ਤਨੋ ਅਙ੍ਗਮਙ੍ਗਾਨਂ ਪਰਾਮਸਨਕ੍ਖਣੇ ਅਨਾਚਾਰਾਨੁਕੂਲਾ ਹੁਤ੍વਾ ਨ ਕਿਞ੍ਚਿ વਤ੍વਾ ਭਿਕ੍ਖੁਨੋ વਣ੍ਣਭਣਨਕ੍ਖਣੇ વੁਤ੍ਤਤ੍ਤਾ ਆਹ ‘‘ਪਬ੍ਬਜਿਤੁਕਾਮੋ ਮਞ੍ਞੇਤਿ ਸਲ੍ਲਕ੍ਖੇਤ੍વਾ’’ਤਿ, ਪਬ੍ਬਜਿਤੁਕਾਮੋ વਿਯਾਤਿ ਸਲ੍ਲਕ੍ਖੇਤ੍વਾਤਿ ਅਤ੍ਥੋ। ਕੁਲਿਤ੍ਥੀਨਂ ਏવਂ ਪਰੇਹਿ ਅਭਿਭવਨਂ ਨਾਮ ਅਚ੍ਚਨ੍ਤਾવਮਾਨੋਤਿ ਆਹ ‘‘ਅਤ੍ਤਨੋ વਿਪ੍ਪਕਾਰ’’ਨ੍ਤਿ।
Brāhmaṇī attano aṅgamaṅgānaṃ parāmasanakkhaṇe anācārānukūlā hutvā na kiñci vatvā bhikkhuno vaṇṇabhaṇanakkhaṇe vuttattā āha ‘‘pabbajitukāmo maññeti sallakkhetvā’’ti, pabbajitukāmo viyāti sallakkhetvāti attho. Kulitthīnaṃ evaṃ parehi abhibhavanaṃ nāma accantāvamānoti āha ‘‘attano vippakāra’’nti.
੨੭੦. ਓਤਿਣ੍ਣਸਦ੍ਦਸ੍ਸ ਕਮ੍ਮਸਾਧਨਪਕ੍ਖਂ ਸਨ੍ਧਾਯ ‘‘ਯਕ੍ਖਾਦੀਹੀ’’ਤਿਆਦਿ વੁਤ੍ਤਂ, ਕਤ੍ਤੁਸਾਧਨਪਕ੍ਖਂ ਸਨ੍ਧਾਯ ‘‘ਕੂਪਾਦੀਨੀ’’ਤਿਆਦਿ વੁਤ੍ਤਂ। ਤਸ੍ਮਿਂ વਤ੍ਥੁਸ੍ਮਿਨ੍ਤਿ ਇਤ੍ਥਿਸਰੀਰਸਙ੍ਖਾਤੇ વਤ੍ਥੁਸ੍ਮਿਂ।
270. Otiṇṇasaddassa kammasādhanapakkhaṃ sandhāya ‘‘yakkhādīhī’’tiādi vuttaṃ, kattusādhanapakkhaṃ sandhāya ‘‘kūpādīnī’’tiādi vuttaṃ. Tasmiṃ vatthusminti itthisarīrasaṅkhāte vatthusmiṃ.
੨੭੧. ਅਸ੍ਸਾਤਿ ਹਤ੍ਥਗ੍ਗਾਹਾਦਿਕਸ੍ਸ ਸਬ੍ਬਸ੍ਸ।
271.Assāti hatthaggāhādikassa sabbassa.
੨੭੩. ਏਤੇਸਂ ਪਦਾਨਨ੍ਤਿ ਆਮਸਨਾਦਿਪਦਾਨਂ। ਇਤ੍ਥਿਸਞ੍ਞੀਤਿ ਮਨੁਸ੍ਸਿਤ੍ਥਿਸਞ੍ਞੀ। ਨਂ-ਸਦ੍ਦਸ੍ਸ ਕਾਯવਿਸੇਸਨਭਾવੇਨ ਏਤਂ ਕਾਯਨ੍ਤਿ ਅਤ੍ਥਂ ਦਸ੍ਸੇਤੁਂ ‘‘ਅਥ વਾ’’ਤਿਆਦਿ વੁਤ੍ਤਂ। ਓਮਸਨ੍ਤੋ…ਪੇ॰… ਏਕਾવ ਆਪਤ੍ਤੀਤਿ ਅਨਿવਤ੍ਥਂ ਸਨ੍ਧਾਯ વੁਤ੍ਤਂ, ਨ ਨਿવਤ੍ਥਂ। ਸਨਿવਤ੍ਥਾਯ ਪਨ ਮਤ੍ਥਕਤੋ ਪਟ੍ਠਾਯ ਹਤ੍ਥਂ ਓਤਾਰੇਨ੍ਤਸ੍ਸ ਨਿવਤ੍ਥਸਾਟਕੋਪਰਿ ਹਤ੍ਥੇ ਆਰੁਲ਼੍ਹੇ ਥੁਲ੍ਲਚ੍ਚਯਂ। ਸਾਟਕਤੋ ਹਤ੍ਥਂ ਓਤਾਰਾਪੇਤ੍વਾ ਜਙ੍ਘਤੋ ਪਟ੍ਠਾਯ ਓਮਸਨ੍ਤਸ੍ਸ ਪੁਨ ਸਙ੍ਘਾਦਿਸੇਸੋ।
273.Etesaṃpadānanti āmasanādipadānaṃ. Itthisaññīti manussitthisaññī. Naṃ-saddassa kāyavisesanabhāvena etaṃ kāyanti atthaṃ dassetuṃ ‘‘atha vā’’tiādi vuttaṃ. Omasanto…pe… ekāva āpattīti anivatthaṃ sandhāya vuttaṃ, na nivatthaṃ. Sanivatthāya pana matthakato paṭṭhāya hatthaṃ otārentassa nivatthasāṭakopari hatthe āruḷhe thullaccayaṃ. Sāṭakato hatthaṃ otārāpetvā jaṅghato paṭṭhāya omasantassa puna saṅghādiseso.
ਯਥਾਨਿਦ੍ਦਿਟ੍ਠਨਿਦ੍ਦੇਸੇਤਿ ਯਥਾવੁਤ੍ਤਕਾਯਸਂਸਗ੍ਗਨਿਦ੍ਦੇਸੇ। ਤੇਨਾਤਿ ਯੇਨ ਕਾਰਣੇਨ વਤ੍ਥੁਸਞ੍ਞਾਦਯੋ ਹੋਨ੍ਤਿ, ਤੇਨ ਕਾਰਣੇਨ। ਯਥਾવੁਤ੍ਤਸਿਕ੍ਖਾਪਦਨਿਦ੍ਦੇਸੇ વੁਤ੍ਤਂ ਗਰੁਕਂ ਭਿਕ੍ਖੁਨੋ ਕਰੇਯ੍ਯ ਪਕਾਸੇਯ੍ਯਾਤਿ ਯੋਜਨਾ।
Yathāniddiṭṭhaniddeseti yathāvuttakāyasaṃsagganiddese. Tenāti yena kāraṇena vatthusaññādayo honti, tena kāraṇena. Yathāvuttasikkhāpadaniddese vuttaṃ garukaṃ bhikkhuno kareyya pakāseyyāti yojanā.
ਸਞ੍ਞਾਯ વਿਰਾਗਿਤਮ੍ਹੀਤਿ ਸਞ੍ਞਾਯ વਿਰਦ੍ਧਾਯ। ਇਦਂ ਨਾਮ વਤ੍ਥੁਨ੍ਤਿ ਇਮਸ੍ਮਿਂ ਸਿਕ੍ਖਾਪਦੇ ਆਗਤਂ, ਅਨਾਗਤਞ੍ਚ ਯਂ ਕਿਞ੍ਚਿ ਸવਿਞ੍ਞਾਣਕਾવਿਞ੍ਞਾਣਕਂ ਫੁਸਨ੍ਤਸ੍ਸ ਅਨਾਪਤ੍ਤਿਅਭਾવਂ ਸਨ੍ਧਾਯ વੁਤ੍ਤਂ।
Saññāya virāgitamhīti saññāya viraddhāya. Idaṃ nāma vatthunti imasmiṃ sikkhāpade āgataṃ, anāgatañca yaṃ kiñci saviññāṇakāviññāṇakaṃ phusantassa anāpattiabhāvaṃ sandhāya vuttaṃ.
ਸਾਰਤ੍ਤਨ੍ਤਿ ਕਾਯਸਂਸਗ੍ਗਰਾਗੇਨੇવ ਸਾਰਤ੍ਤਂ। વਿਰਤ੍ਤਨ੍ਤਿ ਕਾਯਸਂਸਗ੍ਗਰਾਗਰਹਿਤਂ ਮਾਤੁਆਦਿਂ ਸਨ੍ਧਾਯ વਦਤਿ। ਦੁਕ੍ਕਟਨ੍ਤਿ ਮਾਤੁਪੇਮਾਦਿવਸੇਨ ਗਣ੍ਹਨ੍ਤਸ੍ਸ વਸੇਨ વੁਤ੍ਤਂ, વਿਰਤ੍ਤਮ੍ਪਿ ਇਤ੍ਥਿਂ ਕਾਯਸਂਸਗ੍ਗਰਾਗੇਨ ਗਣ੍ਹਨ੍ਤਸ੍ਸ ਪਨ ਸਙ੍ਘਾਦਿਸੇਸੋ ਏવ। ਇਮਾਯ ਪਾਲ਼ਿਯਾ ਸਮੇਤੀਤਿ ਸਮ੍ਬਨ੍ਧੋ। ਕਥਂ ਸਮੇਤੀਤਿ ਚੇ? ਯਦਿ ਹਿ ‘‘ਇਤ੍ਥਿਯਾ ਕਾਯਪ੍ਪਟਿਬਦ੍ਧਂ ਗਣ੍ਹਿਸ੍ਸਾਮੀ’’ਤਿ ਚਿਤ੍ਤੇ ਉਪ੍ਪਨ੍ਨੇ ਇਤ੍ਥਿਸਞ੍ਞਾ વਿਰਾਗਿਤਾ ਭવੇਯ੍ਯ। ਕਾਯਪ੍ਪਟਿਬਦ੍ਧਗ੍ਗਹਣੇਪਿ ਥੁਲ੍ਲਚ੍ਚਯੇਨਾਪਿ ਨ ਭવਿਤਬ੍ਬਂ ਇਤ੍ਥਿਸਞ੍ਞਾਯ ਏવ ਪਾਲ਼ਿਯਂ (ਪਾਰਾ॰ ੨੭੬) ਥੁਲ੍ਲਚ੍ਚਯਸ੍ਸ વੁਤ੍ਤਤ੍ਤਾ, ਤਸ੍ਮਾ ‘‘ਇਤ੍ਥਿਯਾ ਕਾਯਪ੍ਪਟਿਬਦ੍ਧਂ ਗਣ੍ਹਿਸ੍ਸਾਮੀਤਿ ਕਾਯਂ ਗਣ੍ਹਨ੍ਤਸ੍ਸ ਇਤ੍ਥਿਸਞ੍ਞਾ વਿਰਾਗਿਤਾ ਨਾਮ ਨ ਹੋਤੀਤਿ ਕਾਯਪ੍ਪਟਿਬਦ੍ਧਂ ਗਣ੍ਹਿਸ੍ਸਾਮੀਤਿ ਕਾਯਂ ਗਣ੍ਹਤੋ ਇਤ੍ਥਿਸਞ੍ਞਾਯ ਚੇવ ਕਾਯਸਂਸਗ੍ਗਰਾਗਸ੍ਸ ਚ ਕਾਯਗ੍ਗਹਣਸ੍ਸ ਚ ਸਮ੍ਭવਾ ਯਥਾવਤ੍ਥੁਕਂ ਸਙ੍ਘਾਦਿਸੇਸਮੇવ ਆਪਜ੍ਜਤੀ’’ਤਿ ਮਹਾਸੁਮਤ੍ਥੇਰੇਨ વੁਤ੍ਤવਾਦੋવ ਇਮਾਯ ਪਾਲ਼ਿਯਾ ਸਮੇਤਿ। ਅਟ੍ਠਕਥਾਯਞ੍ਹਿ ‘‘ਸਮ੍ਬਹੁਲਾ ਇਤ੍ਥਿਯੋ ਬਾਹਾਹਿ ਪਰਿਕ੍ਖਿਪਿਤ੍વਾ ਗਣ੍ਹਾਮੀ’’ਤਿ ਸਞ੍ਞਾਯ ਪਰਿਕ੍ਖਿਪਤੋ ਮਜ੍ਝਗਤਾਨਂ વਸੇਨ ਥੁਲ੍ਲਚ੍ਚਯਂ વੁਤ੍ਤਂ। ਨ ਹਿ ਤਸ੍ਸ ‘‘ਮਜ੍ਝਗਤਾ ਇਤ੍ਥਿਯੋ ਕਾਯਪ੍ਪਟਿਬਦ੍ਧੇਨ ਗਣ੍ਹਾਮੀ’’ਤਿ ਸਞ੍ਞਾ ਅਤ੍ਥਿ, ਤਸ੍ਮਾ ਅਟ੍ਠਕਥਾਯਪਿ ਸਮੇਤੀਤਿ ਗਹੇਤਬ੍ਬਂ। ਨੀਲੇਨ ਦੁવਿਞ੍ਞੇਯ੍ਯਭਾવਤੋ ਕਾਲ਼ਿਤ੍ਥੀ વੁਤ੍ਤਾ।
Sārattanti kāyasaṃsaggarāgeneva sārattaṃ. Virattanti kāyasaṃsaggarāgarahitaṃ mātuādiṃ sandhāya vadati. Dukkaṭanti mātupemādivasena gaṇhantassa vasena vuttaṃ, virattampi itthiṃ kāyasaṃsaggarāgena gaṇhantassa pana saṅghādiseso eva. Imāya pāḷiyā sametīti sambandho. Kathaṃ sametīti ce? Yadi hi ‘‘itthiyā kāyappaṭibaddhaṃ gaṇhissāmī’’ti citte uppanne itthisaññā virāgitā bhaveyya. Kāyappaṭibaddhaggahaṇepi thullaccayenāpi na bhavitabbaṃ itthisaññāya eva pāḷiyaṃ (pārā. 276) thullaccayassa vuttattā, tasmā ‘‘itthiyā kāyappaṭibaddhaṃ gaṇhissāmīti kāyaṃ gaṇhantassa itthisaññā virāgitā nāma na hotīti kāyappaṭibaddhaṃ gaṇhissāmīti kāyaṃ gaṇhato itthisaññāya ceva kāyasaṃsaggarāgassa ca kāyaggahaṇassa ca sambhavā yathāvatthukaṃ saṅghādisesameva āpajjatī’’ti mahāsumattherena vuttavādova imāya pāḷiyā sameti. Aṭṭhakathāyañhi ‘‘sambahulā itthiyo bāhāhi parikkhipitvā gaṇhāmī’’ti saññāya parikkhipato majjhagatānaṃ vasena thullaccayaṃ vuttaṃ. Na hi tassa ‘‘majjhagatā itthiyo kāyappaṭibaddhena gaṇhāmī’’ti saññā atthi, tasmā aṭṭhakathāyapi sametīti gahetabbaṃ. Nīlena duviññeyyabhāvato kāḷitthī vuttā.
੨੭੯. ਸੇવਨਾਧਿਪ੍ਪਾਯੋਤਿ ਫਸ੍ਸਸੁਖਸੇવਨਾਧਿਪ੍ਪਾਯੋ। ਕਾਯਪ੍ਪਟਿਬਦ੍ਧਾਮਸਨવਾਰੇ ਕਾਯਪ੍ਪਟਿਬਦ੍ਧવਸੇਨ ਫਸ੍ਸਪਟਿવਿਜਾਨਨਂ વੇਦਿਤਬ੍ਬਂ। ਚਿਤ੍ਤੁਪ੍ਪਾਦਮਤ੍ਤੇ ਆਪਤ੍ਤਿਯਾਭਾવਤੋ ਅਨਾਪਤ੍ਤੀਤਿ ਇਦਂ ਕਾਯਸਂਸਗ੍ਗਰਾਗਮਤ੍ਤੇਨ ਕਾਯਚਲਨਸ੍ਸ ਅਨੁਪ੍ਪਤ੍ਤਿਤੋ ਇਤ੍ਥਿਯਾ ਕਰਿਯਮਾਨਕਾਯਚਲਨਂ ਸਾਦਿਯਤੋਪਿ ਪਯੋਗਾਭਾવਂ ਸਨ੍ਧਾਯ વੁਤ੍ਤਂ। ਪਠਮਪਾਰਾਜਿਕੇ ਪਨ ਪਰੇਹਿ ਉਪਕ੍ਕਮਿਯਮਾਨਸ੍ਸ ਅਭਾવਤੋ ਸੇવਨਾਧਿਪ੍ਪਾਯੇ ਉਪ੍ਪਨ੍ਨੇ ਤੇਨ ਅਧਿਪ੍ਪਾਯੇਨ ਅਙ੍ਗਜਾਤਕ੍ਖੋਭੋ ਸਯਮੇવ ਅવਸ੍ਸਂ ਸਞ੍ਜਾਯਤਿ, ਸੋ ਚ ਤੇਨ ਕਤੋ ਨਾਮ ਹੋਤੀਤਿ ਪਾਰਾਜਿਕਂ વੁਤ੍ਤਂ, ਤੇਨੇવ ਨਯੇਨ ਪਠਮਸਙ੍ਘਾਦਿਸੇਸੇਪਿ ਪਰੇਨ ਕਰਿਯਮਾਨਪਯੋਗਸਾਦਿਯਮਾਨੇਪਿ ਅਙ੍ਗਜਾਤਕ੍ਖੋਭਸਮ੍ਭવੇਨ ਆਪਤ੍ਤਿ ਹੋਤੀਤਿ વੇਦਿਤਬ੍ਬਂ। ਚਤੁਤ੍ਥੇਤਿ ‘‘ਨ ਚ ਕਾਯੇਨ વਾਯਮਤਿ, ਨ ਚ ਫਸ੍ਸਂ ਪਟਿવਿਜਾਨਾਤੀ’’ਤਿ ਇਮਸ੍ਮਿਂ વਾਰੇ। ਫਸ੍ਸਪਟਿવਿਜਾਨਨਮ੍ਪੀਤਿ ਅਪਿ-ਸਦ੍ਦੇਨ ਤਤਿਯવਾਰੇ વਿਯ વਾਯਾਮੋਪਿ ਨਤ੍ਥੀਤਿ ਦਸ੍ਸੇਤਿ। ਨਿਸ੍ਸਗ੍ਗਿਯੇਨ ਨਿਸ੍ਸਗ੍ਗਿਯਾਮਸਨੇ વਿਯਾਤਿ ਇਦਂ ਪਨ ਫਸ੍ਸਪਟਿવਿਜਾਨਨਾਭਾવਮਤ੍ਤਸ੍ਸੇવ ਨਿਦਸ੍ਸਨਂ, ਨ ਪਯੋਗਾਭਾવਸ੍ਸਾਤਿ ਦਟ੍ਠਬ੍ਬਂ। ਮੋਕ੍ਖਾਧਿਪ੍ਪਾਯੋਤਿ ਏਤ੍ਥ ਚਿਤ੍ਤਸ੍ਸ ਲਹੁਪਰਿવਤ੍ਤਿਤਾਯ ਅਨ੍ਤਰਨ੍ਤਰਾ ਕਾਯਸਂਸਗ੍ਗਰਾਗੇ ਸਮੁਪ੍ਪਨ੍ਨੇਪਿ ਮੋਕ੍ਖਾਧਿਪ੍ਪਾਯਸ੍ਸ ਅવਿਚ੍ਛਿਨ੍ਨਤਾਯ ਅਨਾਪਤ੍ਤਿਯੇવ, વਿਚ੍ਛਿਨ੍ਨੇ ਪਨ ਤਸ੍ਮਿਂ ਆਪਤ੍ਤਿ ਏવ।
279.Sevanādhippāyoti phassasukhasevanādhippāyo. Kāyappaṭibaddhāmasanavāre kāyappaṭibaddhavasena phassapaṭivijānanaṃ veditabbaṃ. Cittuppādamatte āpattiyābhāvato anāpattīti idaṃ kāyasaṃsaggarāgamattena kāyacalanassa anuppattito itthiyā kariyamānakāyacalanaṃ sādiyatopi payogābhāvaṃ sandhāya vuttaṃ. Paṭhamapārājike pana parehi upakkamiyamānassa abhāvato sevanādhippāye uppanne tena adhippāyena aṅgajātakkhobho sayameva avassaṃ sañjāyati, so ca tena kato nāma hotīti pārājikaṃ vuttaṃ, teneva nayena paṭhamasaṅghādisesepi parena kariyamānapayogasādiyamānepi aṅgajātakkhobhasambhavena āpatti hotīti veditabbaṃ. Catuttheti ‘‘na ca kāyena vāyamati, na ca phassaṃ paṭivijānātī’’ti imasmiṃ vāre. Phassapaṭivijānanampīti api-saddena tatiyavāre viya vāyāmopi natthīti dasseti. Nissaggiyena nissaggiyāmasane viyāti idaṃ pana phassapaṭivijānanābhāvamattasseva nidassanaṃ, na payogābhāvassāti daṭṭhabbaṃ. Mokkhādhippāyoti ettha cittassa lahuparivattitāya antarantarā kāyasaṃsaggarāge samuppannepi mokkhādhippāyassa avicchinnatāya anāpattiyeva, vicchinne pana tasmiṃ āpatti eva.
ਪਦਭਾਜਨੀਯવਣ੍ਣਨਾਨਯੋ।
Padabhājanīyavaṇṇanānayo.
੨੮੧. ਏਤ੍ਥ ਗਣ੍ਹਾਹੀਤਿ ਨ વਤ੍ਤਬ੍ਬਾਤਿ ਗੇਹਸਿਤਪੇਮੇਨ ਕਾਯਪ੍ਪਟਿਬਦ੍ਧੇਨ ਫੁਸਨੇ ਦੁਕ੍ਕਟਂ ਸਨ੍ਧਾਯ વੁਤ੍ਤਂ, ਕਾਰੁਞ੍ਞੇਨ ਪਨ વਤ੍ਥਾਦਿਂ ਗਹੇਤੁਂ ਅਸਕ੍ਕੋਨ੍ਤਿਂ ‘‘ਗਣ੍ਹਾ’’ਤਿ વਦਨ੍ਤਸ੍ਸਾਪਿ ਅવਸਸਭਾવਪ੍ਪਤ੍ਤਂ ਉਦਕੇ ਨਿਮੁਜ੍ਜਨ੍ਤਿਂ ਕਾਰੁਞ੍ਞੇਨ ਸਹਸਾ ਅਨਾਮਾਸਨ੍ਤਿ ਅਚਿਨ੍ਤੇਤ੍વਾ ਕੇਸਾਦੀਸੁ ਗਹੇਤ੍વਾ ਮੋਕ੍ਖਾਧਿਪ੍ਪਾਯੇਨ ਆਕਡ੍ਢਤੋਪਿ ਅਨਾਪਤ੍ਤਿਯੇવ। ਨ ਹਿ ਮੀਯਮਾਨਂ ਮਾਤਰਂ ਉਕ੍ਖਿਪਿਤੁਂ ਨ વਟ੍ਟਤਿ। ਅਞ੍ਞਾਤਿਕਾਯ ਇਤ੍ਥਿਯਾਪਿ ਏਸੇવ ਨਯੋ। ਉਕ੍ਕਟ੍ਠਾਯ ਮਾਤੁਯਾਪਿ ਆਮਾਸੋ ਨ વਟ੍ਟਤੀਤਿ ਦਸ੍ਸਨਤ੍ਥਂ ‘‘ਮਾਤਰ’’ਨ੍ਤਿ વੁਤ੍ਤਂ। ਤਸ੍ਸਾ ਕਾਤਬ੍ਬਂ ਪਨ ਅਞ੍ਞਾਸਮ੍ਪਿ ਇਤ੍ਥੀਨਂ ਕਰੋਨ੍ਤਸ੍ਸਾਪਿ ਅਨਾਪਤ੍ਤਿਯੇવ ਅਨਾਮਾਸਤ੍ਤੇ વਿਸੇਸਾਭਾવਾ।
281.Ettha gaṇhāhīti na vattabbāti gehasitapemena kāyappaṭibaddhena phusane dukkaṭaṃ sandhāya vuttaṃ, kāruññena pana vatthādiṃ gahetuṃ asakkontiṃ ‘‘gaṇhā’’ti vadantassāpi avasasabhāvappattaṃ udake nimujjantiṃ kāruññena sahasā anāmāsanti acintetvā kesādīsu gahetvā mokkhādhippāyena ākaḍḍhatopi anāpattiyeva. Na hi mīyamānaṃ mātaraṃ ukkhipituṃ na vaṭṭati. Aññātikāya itthiyāpi eseva nayo. Ukkaṭṭhāya mātuyāpi āmāso na vaṭṭatīti dassanatthaṃ ‘‘mātara’’nti vuttaṃ. Tassā kātabbaṃ pana aññāsampi itthīnaṃ karontassāpi anāpattiyeva anāmāsatte visesābhāvā.
ਤਿਣਣ੍ਡੁਪਕਨ੍ਤਿ ਹਿਰਿવੇਰਾਦਿਮੂਲੇਹਿ ਕੇਸਾਲਙ੍ਕਾਰਤ੍ਥਾਯ ਕਤਚੁਮ੍ਬਟਕਂ। ਪਰਿવਤ੍ਤੇਤ੍વਾਤਿ ਅਤ੍ਤਨੋ ਨਿવਾਸਨਾਦਿਭਾવਤੋ ਅਪਨੇਤ੍વਾ। ਪੂਜਾਦਿਅਤ੍ਥਂ ਪਨ ਤਾવਕਾਲਿਕਮ੍ਪਿ ਆਮਸਿਤੁਂ વਟ੍ਟਤਿ। ਸੀਸਪਸਾਧਨਕਦਨ੍ਤਸੂਚਿਆਦੀਤਿ ਇਦਂ ਸੀਸਾਲਙ੍ਕਾਰਤ੍ਥਾਯ ਪਟਪਿਲੋਤਿਕਾਦੀਹਿ ਕਤਂ ਸੀਸਪਸਾਧਨਕਞ੍ਚੇવ ਦਨ੍ਤਸੂਚਿਆਦਿ ਚਾਤਿ ਦ੍વਿਧਾ ਯੋਜੇਤ੍વਾ ਸੀਸਪਸਾਧਨਂ ਸਿਪਾਟਿਕੋਪਕਰਣਤ੍ਥਾਯ ਚੇવ ਦਨ੍ਤਸੂਚਿਉਪਕਰਣਤ੍ਥਾਯ ਚ ਗਹੇਤਬ੍ਬਨ੍ਤਿ ਯਥਾਕ੍ਕਮਂ ਅਤ੍ਥਂ ਦਸ੍ਸੇਤਿ। ਕੇਸਕਲਾਪਂ ਬਨ੍ਧਿਤ੍વਾ ਤਤ੍ਥ ਤਿਰਿਯਂ ਪવੇਸਨਤ੍ਥਾਯ ਕਤਾ ਦਨ੍ਤਸੂਚਿ ਏવ ਸੀਸਪਸਾਧਨਕਦਨ੍ਤਸੂਚੀਤਿ ਏਕਮੇવ ਕਤ੍વਾ ਸਿਪਾਟਿਕਾਯ ਪਕ੍ਖਿਪਿਤ੍વਾ ਪਰਿਹਰਿਤਬ੍ਬਸੂਚਿਯੇવ ਤਸ੍ਸ ਤਸ੍ਸ ਕਿਚ੍ਚਸ੍ਸ ਉਪਕਰਣਨ੍ਤਿ ਸਿਪਾਟਿਕਾਸੂਚਿਉਪਕਰਣਨ੍ਤਿ ਏવਂ વਾ ਯੋਜਨਾ ਕਾਤਬ੍ਬਾ । ਪੋਤ੍ਥਕਰੂਪਨ੍ਤਿ ਸੁਧਾਦੀਹਿ ਕਤਂ, ਪਾਰਾਜਿਕવਤ੍ਥੁਭੂਤਾਨਂ ਤਿਰਚ੍ਛਾਨਗਤਿਤ੍ਥੀਨਂ ਸਣ੍ਠਾਨੇਨ ਕਤਮ੍ਪਿ ਅਨਾਮਾਸਮੇવ। ਇਤ੍ਥਿਰੂਪਾਦੀਨਿ ਦਸ੍ਸੇਤ੍વਾ ਕਤਂ, વਤ੍ਥਭਿਤ੍ਤਿਆਦਿਞ੍ਚ ਇਤ੍ਥਿਰੂਪਂ ਅਨਾਮਸਿਤ੍વਾ વਲ਼ਞ੍ਜੇਤੁਂ વਟ੍ਟਤਿ। ਏવਰੂਪੇਹਿ ਅਨਾਮਾਸੇ ਕਾਯਸਂਸਗ੍ਗਰਾਗੇ ਅਸਤਿ ਕਾਯਪ੍ਪਟਿਬਦ੍ਧੇਨ ਆਮਸਤੋ ਦੋਸੋ ਨਤ੍ਥਿ। ਭਿਨ੍ਦਿਤ੍વਾਤਿ ਏਤ੍ਥ ਅਨਾਮਾਸਮ੍ਪਿ ਦਣ੍ਡਪਾਸਾਣਾਦੀਹਿ ਭੇਦਨਸ੍ਸ ਅਟ੍ਠਕਥਾਯਂ વੁਤ੍ਤਤ੍ਤਾ, ਪਾਲ਼ਿਯਮ੍ਪਿ ਆਪਦਾਸੁ ਮੋਕ੍ਖਾਧਿਪ੍ਪਾਯਸ੍ਸ ਆਮਸਨੇਪਿ ਅਨਾਪਤ੍ਤਿਯਾ વੁਤ੍ਤਤ੍ਤਾ ਚ। ਸਪ੍ਪਿਨੀਆਦੀਹਿ વਾਲ਼ਮਿਗੀਹਿ ਚ ਗਹਿਤਪਾਣਕਾਨਂ ਮੋਚਨਤ੍ਥਾਯ ਤਂ ਸਪ੍ਪਿਨੀਆਦਿਂ વਤ੍ਥਦਣ੍ਡਾਦੀਹਿ ਪਰਿਕ੍ਖਿਪਿਤ੍વਾ ਗਹੇਤੁਂ, ਮਾਤੁਆਦਿਂ ਉਦਕੇ ਮੀਯਮਾਨਂ વਤ੍ਥਾਦੀਹਿ ਗਹੇਤੁਂ, ਅਸਕ੍ਕੋਨ੍ਤਿਂ ਕੇਸਾਦੀਸੁ ਗਹੇਤ੍વਾ ਕਾਰੁਞ੍ਞੇਨ ਉਕ੍ਖਿਪਿਤੁਂ વਟ੍ਟਤੀਤਿ ਅਯਮਤ੍ਥੋ ਗਹੇਤਬ੍ਬੋવ। ਅਟ੍ਠਕਥਾਯਂ ‘‘ਨ ਤ੍વੇવ ਆਮਸਿਤਬ੍ਬਾ’’ਤਿ ਇਦਂ ਪਨ વਚਨਂ ਅਮੀਯਮਾਨવਤ੍ਥੁਂ ਸਨ੍ਧਾਯ વੁਤ੍ਤਨ੍ਤਿ ਅਯਂ ਅਮ੍ਹਾਕਂ ਖਨ੍ਤਿ।
Tiṇaṇḍupakanti hiriverādimūlehi kesālaṅkāratthāya katacumbaṭakaṃ. Parivattetvāti attano nivāsanādibhāvato apanetvā. Pūjādiatthaṃ pana tāvakālikampi āmasituṃ vaṭṭati. Sīsapasādhanakadantasūciādīti idaṃ sīsālaṅkāratthāya paṭapilotikādīhi kataṃ sīsapasādhanakañceva dantasūciādi cāti dvidhā yojetvā sīsapasādhanaṃ sipāṭikopakaraṇatthāya ceva dantasūciupakaraṇatthāya ca gahetabbanti yathākkamaṃ atthaṃ dasseti. Kesakalāpaṃ bandhitvā tattha tiriyaṃ pavesanatthāya katā dantasūci eva sīsapasādhanakadantasūcīti ekameva katvā sipāṭikāya pakkhipitvā pariharitabbasūciyeva tassa tassa kiccassa upakaraṇanti sipāṭikāsūciupakaraṇanti evaṃ vā yojanā kātabbā . Potthakarūpanti sudhādīhi kataṃ, pārājikavatthubhūtānaṃ tiracchānagatitthīnaṃ saṇṭhānena katampi anāmāsameva. Itthirūpādīni dassetvā kataṃ, vatthabhittiādiñca itthirūpaṃ anāmasitvā vaḷañjetuṃ vaṭṭati. Evarūpehi anāmāse kāyasaṃsaggarāge asati kāyappaṭibaddhena āmasato doso natthi. Bhinditvāti ettha anāmāsampi daṇḍapāsāṇādīhi bhedanassa aṭṭhakathāyaṃ vuttattā, pāḷiyampi āpadāsu mokkhādhippāyassa āmasanepi anāpattiyā vuttattā ca. Sappinīādīhi vāḷamigīhi ca gahitapāṇakānaṃ mocanatthāya taṃ sappinīādiṃ vatthadaṇḍādīhi parikkhipitvā gahetuṃ, mātuādiṃ udake mīyamānaṃ vatthādīhi gahetuṃ, asakkontiṃ kesādīsu gahetvā kāruññena ukkhipituṃ vaṭṭatīti ayamattho gahetabbova. Aṭṭhakathāyaṃ ‘‘na tveva āmasitabbā’’ti idaṃ pana vacanaṃ amīyamānavatthuṃ sandhāya vuttanti ayaṃ amhākaṃ khanti.
ਮਗ੍ਗਂ ਅਧਿਟ੍ਠਾਯਾਤਿ ‘‘ਮਗ੍ਗੋ ਅਯ’’ਨ੍ਤਿ ਮਗ੍ਗਸਞ੍ਞਂ ਉਪ੍ਪਾਦੇਤ੍વਾਤਿ ਅਤ੍ਥੋ। ਪਞ੍ਞਪੇਤ੍વਾ ਦੇਨ੍ਤੀਤਿ ਇਦਂ ਸਾਮੀਚਿવਸੇਨ વੁਤ੍ਤਂ, ਤੇਹਿ ਪਨ ਆਸਨਂ ਅਪਞ੍ਞਪੇਤ੍વਾવ ਨਿਸੀਦਥਾਤਿ વੁਤ੍ਤੇ ਸਯਮੇવ ਪਞ੍ਞਪੇਤ੍વਾ ਨਿਸੀਦਿਤੁਮ੍ਪਿ વਟ੍ਟਤਿ। ਤਤ੍ਥਜਾਤਕਾਨੀਤਿ ਅਚ੍ਛਿਨ੍ਦਿਤ੍વਾ ਭੂਤਗਾਮਭਾવੇਨੇવ ਠਿਤਾਨਿ। ਕੀਲ਼ਨ੍ਤੇਨਾਤਿ વੁਤ੍ਤਤ੍ਤਾ ਸਤਿ ਪਚ੍ਚਯੇ ਆਮਸਨ੍ਤਸ੍ਸ ਅਨਾਪਤ੍ਤਿ। ਭਿਕ੍ਖੁਸਨ੍ਤਕਂ ਪਨ ਪਰਿਭੋਗਾਰਹਂ ਸਬ੍ਬਥਾ ਆਮਸਿਤੁਂ ਨ વਟ੍ਟਤਿ ਦੁਰੁਪਚਿਣ੍ਣਤ੍ਤਾ। ਅਨੁਪਸਮ੍ਪਨ੍ਨਾਨਂ ਦਸ੍ਸਾਮੀਤਿ ਇਦਂ ਅਪ੍ਪਟਿਗ੍ਗਹੇਤ੍વਾ ਗਹਣਂ ਸਨ੍ਧਾਯ વੁਤ੍ਤਂ। ਅਤ੍ਤਨੋਪਿ ਅਤ੍ਥਾਯ ਪਟਿਗ੍ਗਹੇਤ੍વਾ ਗਹਣੇ ਦੋਸੋ ਨਤ੍ਥਿ ਅਨਾਮਾਸਤ੍ਤਾਭਾવਾ।
Maggaṃ adhiṭṭhāyāti ‘‘maggo aya’’nti maggasaññaṃ uppādetvāti attho. Paññapetvā dentīti idaṃ sāmīcivasena vuttaṃ, tehi pana āsanaṃ apaññapetvāva nisīdathāti vutte sayameva paññapetvā nisīditumpi vaṭṭati. Tatthajātakānīti acchinditvā bhūtagāmabhāveneva ṭhitāni. Kīḷantenāti vuttattā sati paccaye āmasantassa anāpatti. Bhikkhusantakaṃ pana paribhogārahaṃ sabbathā āmasituṃ na vaṭṭati durupaciṇṇattā. Anupasampannānaṃ dassāmīti idaṃ appaṭiggahetvā gahaṇaṃ sandhāya vuttaṃ. Attanopi atthāya paṭiggahetvā gahaṇe doso natthi anāmāsattābhāvā.
ਮਣੀਤਿ વੇਲ਼ੁਰਿਯਾਦਿਤੋ ਅਞ੍ਞੋ ਜੋਤਿਰਸਾਦਿਭੇਦੋ ਸਬ੍ਬੋਪਿ ਮਣਿ। વੇਲ਼ੁਰਿਯੋਤਿ ਅਲ੍ਲવੇਲ਼ੁવਣ੍ਣੋਮਣਿ, ‘‘ਮਜ੍ਜਾਰਕ੍ਖਿ ਮਣ੍ਡਲવਣ੍ਣੋ’’ਤਿਪਿ વਦਨ੍ਤਿ। ਸਿਲਾਤਿ ਮੁਗ੍ਗਮਾਸવਣ੍ਣਾ ਅਤਿਸਿਨਿਦ੍ਧਾ ਕਾਲ਼ਸਿਲਾ, ਮਣਿવੋਹਾਰਂ ਆਗਤਾ ਰਤ੍ਤਸੇਤਾਦਿવਣ੍ਣਾ ਸੁਮਟ੍ਠਾਪਿ ਸਿਲਾ ਅਨਾਮਾਸਾ ਏવਾਤਿ વਦਨ੍ਤਿ। ਰਜਤਨ੍ਤਿ ਕਹਾਪਣਮਾਸਾਦਿਭੇਦਂ ਜਤੁਮਾਸਾਦਿਂ ਉਪਾਦਾਯ ਸਬ੍ਬਂ વੁਤ੍ਤਾવਸੇਸਂ ਰੂਪਿਯਂ ਗਹਿਤਂ। ਲੋਹਿਤਙ੍ਕੋਤਿ ਰਤ੍ਤਮਣਿ। ਮਸਾਰਗਲ੍ਲਨ੍ਤਿ ਕਬਰવਣ੍ਣੋ ਮਣਿ, ‘‘ਮਰਕਤ’’ਨ੍ਤਿਪਿ વਦਨ੍ਤਿ। ਭੇਸਜ੍ਜਤ੍ਥਾਯ ਪਿਸਿਤ੍વਾ ਯੋਜਿਤਾਨਂ ਮੁਤ੍ਤਾਨਂ ਰਤਨਭਾવવਿਰਹਤੋ ਗਹਣਕ੍ਖਣੇਪਿ ਰਤਨਾਕਾਰੇਨ ਅਪੇਕ੍ਖਿਤਾਭਾવਾ ‘‘ਭੇਸਜ੍ਜਤ੍ਥਾਯ ਪਨ વਟ੍ਟਤੀ’’ਤਿ વੁਤ੍ਤਂ। ਯਾવ ਪਨ ਤਾ ਮੁਤ੍ਤਾ ਰਤਨਰੂਪੇਨ ਤਿਟ੍ਠਨ੍ਤਿ, ਤਾવ ਆਮਸਿਤੁਂ ਨ વਟ੍ਟਤਿ ਏવ। ਏવਂ ਅਞ੍ਞਮ੍ਪਿ ਰਤਨਪਾਸਾਣਂ ਪਿਸਿਤ੍વਾ ਭੇਸਜ੍ਜੇ ਯੋਜਨਤ੍ਥਾਯ ਗਹੇਤੁਂ વਟ੍ਟਤਿ ਏવ, ਜਾਤਰੂਪਰਜਤਂ ਪਨ ਪਿਸਿਤ੍વਾ ਯੋਜਨਭੇਸਜ੍ਜਤ੍ਥਾਯਪਿ ਸਮ੍ਪਟਿਚ੍ਛਿਤੁਂ ਨ વਟ੍ਟਤਿ, ਗਹਟ੍ਠੇਹਿ ਯੋਜੇਤ੍વਾ ਦਿਨ੍ਨਮ੍ਪਿ ਯਦਿ ਭੇਸਜ੍ਜੇ ਸੁવਣ੍ਣਾਦਿਰੂਪੇਨ ਤਿਟ੍ਠਤਿ, વਿਯੋਜੇਤੁਞ੍ਚ ਸਕ੍ਕਾ, ਤਾਦਿਸਂ ਭੇਸਜ੍ਜਮ੍ਪਿ ਨ વਟ੍ਟਤਿ। ਤਂ ਅਬ੍ਬੋਹਾਰਿਕਤ੍ਤਂ ਗਤਂ ਚੇ, વਟ੍ਟਤਿ। ‘‘ਜਾਤਿਫਲਿਕਂ ਉਪਾਦਾਯਾ’’ਤਿ વੁਤ੍ਤਤ੍ਤਾ, ਸੂਰਿਯਕਨ੍ਤਚਨ੍ਦਕਨ੍ਤਾਦਿਕਂ ਜਾਤਿਪਾਸਾਣਂ ਮਣਿਮ੍ਹਿ ਏવ ਸਙ੍ਗਹਿਤਨ੍ਤਿ ਦਟ੍ਠਬ੍ਬਂ। ਧਮਨਸਙ੍ਖੋ ਚ ਧੋਤવਿਦ੍ਧੋ ਚ ਰਤਨਮਿਸ੍ਸੋ ਚਾਤਿ ਯੋਜੇਤਬ੍ਬਂ। વਿਦ੍ਧੋਤਿ ਮਣਿਆਦਿਭਾવੇਨ ਕਤਛਿਦ੍ਦੋ।
Maṇīti veḷuriyādito añño jotirasādibhedo sabbopi maṇi. Veḷuriyoti allaveḷuvaṇṇomaṇi, ‘‘majjārakkhi maṇḍalavaṇṇo’’tipi vadanti. Silāti muggamāsavaṇṇā atisiniddhā kāḷasilā, maṇivohāraṃ āgatā rattasetādivaṇṇā sumaṭṭhāpi silā anāmāsā evāti vadanti. Rajatanti kahāpaṇamāsādibhedaṃ jatumāsādiṃ upādāya sabbaṃ vuttāvasesaṃ rūpiyaṃ gahitaṃ. Lohitaṅkoti rattamaṇi. Masāragallanti kabaravaṇṇo maṇi, ‘‘marakata’’ntipi vadanti. Bhesajjatthāya pisitvā yojitānaṃ muttānaṃ ratanabhāvavirahato gahaṇakkhaṇepi ratanākārena apekkhitābhāvā ‘‘bhesajjatthāya pana vaṭṭatī’’ti vuttaṃ. Yāva pana tā muttā ratanarūpena tiṭṭhanti, tāva āmasituṃ na vaṭṭati eva. Evaṃ aññampi ratanapāsāṇaṃ pisitvā bhesajje yojanatthāya gahetuṃ vaṭṭati eva, jātarūparajataṃ pana pisitvā yojanabhesajjatthāyapi sampaṭicchituṃ na vaṭṭati, gahaṭṭhehi yojetvā dinnampi yadi bhesajje suvaṇṇādirūpena tiṭṭhati, viyojetuñca sakkā, tādisaṃ bhesajjampi na vaṭṭati. Taṃ abbohārikattaṃ gataṃ ce, vaṭṭati. ‘‘Jātiphalikaṃupādāyā’’ti vuttattā, sūriyakantacandakantādikaṃ jātipāsāṇaṃ maṇimhi eva saṅgahitanti daṭṭhabbaṃ. Dhamanasaṅkho ca dhotaviddho ca ratanamisso cāti yojetabbaṃ. Viddhoti maṇiādibhāvena katachiddo.
ਰਤਨਮਿਸ੍ਸੋਤਿ ਕਞ੍ਚਨਲਤਾਦਿવਿਚਿਤ੍ਤੋ, ਮੁਤ੍ਤਾਦਿਰਤਨਖਚਿਤੋ ਚ, ਏਤੇਨ ਧਮਨਸਙ੍ਖਤੋ ਅਞ੍ਞੋ ਰਤਨਮਿਸ੍ਸੋવ ਅਨਾਮਾਸੋਤਿ ਦਸ੍ਸੇਤਿ। ਸਿਲਾਯਮ੍ਪਿ ਏਸੇવ ਨਯੋ। ਪਾਨੀਯਸਙ੍ਖੋਤਿ ਇਮਿਨਾવ ਥਾਲਕਾਦਿਆਕਾਰੇਨ ਕਤਸਙ੍ਖਮਯਭਾਜਨਾਨਿ ਭਿਕ੍ਖੂਨਂ ਸਮ੍ਪਟਿਚ੍ਛਿਤੁਂ વਟ੍ਟਤੀਤਿ ਸਿਦ੍ਧਂ। ਸੇਸਾਤਿ ਰਤਨਸਂਯੁਤ੍ਤਂ ਠਪੇਤ੍વਾ ਅવਸੇਸਾ।
Ratanamissoti kañcanalatādivicitto, muttādiratanakhacito ca, etena dhamanasaṅkhato añño ratanamissova anāmāsoti dasseti. Silāyampi eseva nayo. Pānīyasaṅkhoti imināva thālakādiākārena katasaṅkhamayabhājanāni bhikkhūnaṃ sampaṭicchituṃ vaṭṭatīti siddhaṃ. Sesāti ratanasaṃyuttaṃ ṭhapetvā avasesā.
ਬੀਜਤੋ ਪਟ੍ਠਾਯਾਤਿ ਧਾਤੁਪਾਸਾਣਤੋ ਪਟ੍ਠਾਯ। ਪਟਿਕ੍ਖਿਪੀਤਿ ਸੁવਣ੍ਣਮਯਧਾਤੁਕਰਣ੍ਡਕਸ੍ਸ, ਬੁਦ੍ਧਰੂਪਾਦਿਸ੍ਸ ਚ ਅਤ੍ਤਨੋ ਸਨ੍ਤਕਕਰਣੇ ਨਿਸ੍ਸਗ੍ਗਿਯਤ੍ਤਾ વੁਤ੍ਤਂ। ‘‘ਰੂਪਿਯਛਡ੍ਡਕਟ੍ਠਾਨੇ’’ਤਿ વੁਤ੍ਤਤ੍ਤਾ ਰੂਪਿਯਛਡ੍ਡਕਸ੍ਸ ਜਾਤਰੂਪਰਜਤਂ ਆਮਸਿਤ੍વਾ ਛਡ੍ਡੇਤੁਂ વਟ੍ਟਤੀਤਿ ਸਿਦ੍ਧਂ। ਕੇਲ਼ਾਪਯਿਤੁਨ੍ਤਿ ਆਮਸਿਤ੍વਾ ਇਤੋ ਚਿਤੋ ਚ ਸਞ੍ਚਾਰੇਤੁਂ। વੁਤ੍ਤਨ੍ਤਿ ਮਹਾਅਟ੍ਠਕਥਾਯਂ વੁਤ੍ਤਂ। ਕਚવਰਮੇવ ਹਰਿਤੁਂ વਟ੍ਟਤੀਤਿ ਗੋਪਕਾ વਾ ਹੋਨ੍ਤੁ ਅਞ੍ਞੇ વਾ, ਹਤ੍ਥੇਨ ਪੁਞ੍ਛਿਤ੍વਾ ਕਚવਰਂ ਅਪਨੇਤੁਂ વਟ੍ਟਤਿ, ਮਲਮ੍ਪਿ ਪਮਜ੍ਜਿਤੁਂ વਟ੍ਟਤਿ ਏવਾਤਿ વਦਨ੍ਤਿ, ਤਂ ਅਟ੍ਠਕਥਾਯ ਨ ਸਮੇਤਿ ਕੇਲ਼ਾਯਨਸਦਿਸਤ੍ਤਾ। ਆਰਕੂਟਲੋਹਨ੍ਤਿ ਸੁવਣ੍ਣવਣ੍ਣੋ ਕਿਤ੍ਤਿਮਲੋਹવਿਸੇਸੋ। ਤਿવਿਧਞ੍ਹਿ ਕਿਤ੍ਤਿਮਲੋਹਂ ਕਂਸਲੋਹਂ વਟ੍ਟਲੋਹਂ ਹਾਰਕੂਟਲੋਹਨ੍ਤਿ। ਤਤ੍ਥ ਤਿਪੁਤਮ੍ਬੇ ਮਿਸ੍ਸੇਤ੍વਾ ਕਤਂ ਕਂਸਲੋਹਂ ਨਾਮ। ਸੀਸਤਮ੍ਬੇ ਮਿਸ੍ਸੇਤ੍વਾ ਕਤਂ વਟ੍ਟਲੋਹਂ। ਰਸਤਮ੍ਬੇ ਮਿਸ੍ਸੇਤ੍વਾ ਕਤਂ ਹਾਰਕੂਟਲੋਹਂ ਨਾਮ। ਤਂ ਪਨ ‘‘ਜਾਤਰੂਪਗਤਿਕ’’ਨ੍ਤਿ વੁਤ੍ਤਤ੍ਤਾ ਉਗ੍ਗਣ੍ਹਤੋ ਨਿਸ੍ਸਗ੍ਗਿਯਮ੍ਪਿ ਹੋਤੀਤਿ ਕੇਚਿ વਦਨ੍ਤਿ। ਰੂਪਿਯੇਸੁ ਪਨ ਅਗਣਿਤਤ੍ਤਾ ਨਿਸ੍ਸਗ੍ਗਿਯਂ ਨ ਹੋਤਿ, ਆਮਸਨੇ, ਸਮ੍ਪਟਿਚ੍ਛਨੇ ਚ ਦੁਕ੍ਕਟਮੇવਾਤਿ વੇਦਿਤਬ੍ਬਂ। ਸਬ੍ਬਕਪ੍ਪਿਯੋਤਿ ਯਥਾવੁਤ੍ਤਸੁવਣ੍ਣਾਦਿਮਯਾਨਂ ਸੇਨਾਸਨਪਰਿਕ੍ਖਾਰਾਨਂ ਆਮਸਨਗੋਪਨਾਦਿવਸੇਨ ਪਰਿਭੋਗੋ ਸਬ੍ਬਥਾ ਕਪ੍ਪਿਯੋਤਿ ਅਧਿਪ੍ਪਾਯੋ। ਤੇਨਾਹ ‘‘ਤਸ੍ਮਾ’’ਤਿਆਦਿ। ‘‘ਭਿਕ੍ਖੂਨਂ ਧਮ੍ਮવਿਨਯવਣ੍ਣਨਟ੍ਠਾਨੇ’’ਤਿ વੁਤ੍ਤਤ੍ਤਾ ਸਙ੍ਘਿਕਮੇવ ਸੁવਣ੍ਣਾਦਿਮਯਂ ਸੇਨਾਸਨਂ, ਸੇਨਾਸਨਪਰਿਕ੍ਖਾਰਾ ਚ વਟ੍ਟਨ੍ਤਿ, ਨ ਪੁਗ੍ਗਲਿਕਾਨੀਤਿ ਗਹੇਤਬ੍ਬਂ।
Bījato paṭṭhāyāti dhātupāsāṇato paṭṭhāya. Paṭikkhipīti suvaṇṇamayadhātukaraṇḍakassa, buddharūpādissa ca attano santakakaraṇe nissaggiyattā vuttaṃ. ‘‘Rūpiyachaḍḍakaṭṭhāne’’ti vuttattā rūpiyachaḍḍakassa jātarūparajataṃ āmasitvā chaḍḍetuṃ vaṭṭatīti siddhaṃ. Keḷāpayitunti āmasitvā ito cito ca sañcāretuṃ. Vuttanti mahāaṭṭhakathāyaṃ vuttaṃ. Kacavarameva harituṃ vaṭṭatīti gopakā vā hontu aññe vā, hatthena puñchitvā kacavaraṃ apanetuṃ vaṭṭati, malampi pamajjituṃ vaṭṭati evāti vadanti, taṃ aṭṭhakathāya na sameti keḷāyanasadisattā. Ārakūṭalohanti suvaṇṇavaṇṇo kittimalohaviseso. Tividhañhi kittimalohaṃ kaṃsalohaṃ vaṭṭalohaṃ hārakūṭalohanti. Tattha tiputambe missetvā kataṃ kaṃsalohaṃ nāma. Sīsatambe missetvā kataṃ vaṭṭalohaṃ. Rasatambe missetvā kataṃ hārakūṭalohaṃ nāma. Taṃ pana ‘‘jātarūpagatika’’nti vuttattā uggaṇhato nissaggiyampi hotīti keci vadanti. Rūpiyesu pana agaṇitattā nissaggiyaṃ na hoti, āmasane, sampaṭicchane ca dukkaṭamevāti veditabbaṃ. Sabbakappiyoti yathāvuttasuvaṇṇādimayānaṃ senāsanaparikkhārānaṃ āmasanagopanādivasena paribhogo sabbathā kappiyoti adhippāyo. Tenāha ‘‘tasmā’’tiādi. ‘‘Bhikkhūnaṃ dhammavinayavaṇṇanaṭṭhāne’’ti vuttattā saṅghikameva suvaṇṇādimayaṃ senāsanaṃ, senāsanaparikkhārā ca vaṭṭanti, na puggalikānīti gahetabbaṃ.
ਭਿਨ੍ਦਿਤ੍વਾਤਿ ਪਠਮਮੇવ ਅਨਾਮਸਿਤ੍વਾ ਪਾਸਾਣਾਦਿਨਾ ਕਿਞ੍ਚਿਮਤ੍ਤਂ ਭੇਦਂ ਕਤ੍વਾ ਪਚ੍ਛਾ ਕਪ੍ਪਿਯਭਣ੍ਡਤ੍ਥਾਯ ਅਧਿਟ੍ਠਹਿਤ੍વਾ ਹਤ੍ਥੇਨ ਗਹੇਤੁਂ વਟ੍ਟਤਿ। ਤੇਨਾਹ ‘‘ਕਪ੍ਪਿਯਭਣ੍ਡਂ ਕਰਿਸ੍ਸਾਮੀਤਿ ਸਬ੍ਬਮ੍ਪਿ ਸਮ੍ਪਟਿਚ੍ਛਿਤੁਂ વਟ੍ਟਤੀ’’ਤਿ। ਏਤ੍ਥਾਪਿ ਕਿਞ੍ਚਿ ਭਿਨ੍ਦਿਤ੍વਾ, વਿਯੋਜੇਤ੍વਾ વਾ ਆਮਸਿਤਬ੍ਬ।
Bhinditvāti paṭhamameva anāmasitvā pāsāṇādinā kiñcimattaṃ bhedaṃ katvā pacchā kappiyabhaṇḍatthāya adhiṭṭhahitvā hatthena gahetuṃ vaṭṭati. Tenāha ‘‘kappiyabhaṇḍaṃ karissāmīti sabbampi sampaṭicchituṃ vaṭṭatī’’ti. Etthāpi kiñci bhinditvā, viyojetvā vā āmasitabba.
ਫਲਕਜਾਲਿਕਾਦੀਨੀਤਿ ਏਤ੍ਥ ਸਰਪਰਿਤ੍ਤਾਣਾਯ ਹਤ੍ਥੇਨ ਗਹੇਤਬ੍ਬਂ ਕਿਟਿਕਾਫਲਕਂ ਅਕ੍ਖਿਰਕ੍ਖਣਤ੍ਥਾਯ ਅਯਲੋਹਾਦੀਹਿ ਜਾਲਾਕਾਰੇਨ ਕਤ੍વਾ ਸੀਸਾਦੀਸੁ ਪਟਿਮੁਞ੍ਚਿਤਬ੍ਬਂ ਜਾਲਿਕਂ ਨਾਮ । ਆਦਿ-ਸਦ੍ਦੇਨ ਕવਚਾਦਿਂ ਸਙ੍ਗਣ੍ਹਾਤਿ। ਅਨਾਮਾਸਾਨੀਤਿ ਮਚ੍ਛਜਾਲਾਦਿਪਰੂਪਰੋਧਕਂ ਸਨ੍ਧਾਯ વੁਤ੍ਤਂ, ਨ ਸਰਪਰਿਤ੍ਤਾਣਂ ਤਸ੍ਸ ਆવੁਧਭਣ੍ਡਤ੍ਤਾਭਾવਾ। ਤੇਨੇવ વਕ੍ਖਤਿ ‘‘ਪਰੂਪਰੋਧਨਿવਾਰਣਂ ਹੀ’’ਤਿਆਦਿ। ਆਸਨਸ੍ਸਾਤਿ ਚੇਤਿਯਸ੍ਸ ਸਮਨ੍ਤਾ ਕਤਪਰਿਭਣ੍ਡਸ੍ਸ। ਬਨ੍ਧਿਸ੍ਸਾਮੀਤਿ ਕਾਕਾਦੀਹਿ ਅਦੂਸਨਤ੍ਥਾਯ ਬਨ੍ਧਿਸ੍ਸਾਮਿ।
Phalakajālikādīnīti ettha saraparittāṇāya hatthena gahetabbaṃ kiṭikāphalakaṃ akkhirakkhaṇatthāya ayalohādīhi jālākārena katvā sīsādīsu paṭimuñcitabbaṃ jālikaṃ nāma . Ādi-saddena kavacādiṃ saṅgaṇhāti. Anāmāsānīti macchajālādiparūparodhakaṃ sandhāya vuttaṃ, na saraparittāṇaṃ tassa āvudhabhaṇḍattābhāvā. Teneva vakkhati ‘‘parūparodhanivāraṇaṃ hī’’tiādi. Āsanassāti cetiyassa samantā kataparibhaṇḍassa. Bandhissāmīti kākādīhi adūsanatthāya bandhissāmi.
‘‘ਭੇਰਿਸਙ੍ਘਾਟੋਤਿ ਸਙ੍ਘਟਿਤਚਮ੍ਮਭੇਰੀ। વੀਣਾਸਙ੍ਘਾਟੋਤਿ ਸਙ੍ਘਟਿਤਚਮ੍ਮવੀਣਾ’’ਤਿ ਸਾਰਤ੍ਥਦੀਪਨਿਯਂ (ਸਾਰਤ੍ਥ॰ ਟੀ॰ ੨.੨੮੧) વੁਤ੍ਤਂ। ‘‘ਚਮ੍ਮવਿਨਦ੍ਧਾਨਿ વੀਣਾਭੇਰਿਆਦੀਨੀ’’ਤਿ ਮਹਾਅਟ੍ਠਕਥਾਯਂ વੁਤ੍ਤવਚਨਤੋ વਿਸੇਸਾਭਾવਾ, ‘‘ਕੁਰੁਨ੍ਦਿਯਂ ਪਨਾ’’ਤਿਆਦਿਨਾ ਤਤੋ વਿਸੇਸਸ੍ਸ વਤ੍ਤੁਮਾਰਦ੍ਧਤ੍ਤਾ ਚ ਭੇਰਿਆਦੀਨਂ વਿਨਦ੍ਧਨੋਪਕਰਣਸਮੂਹੋ ਭੇਰਿવੀਣਾਸਙ੍ਘਾਟੋਤਿ વੇਦਿਤਬ੍ਬਂ ਸਙ੍ਘਟਿਤਬ੍ਬੋਤਿ ਸਙ੍ਘਾਟੋਤਿ ਕਤ੍વਾ। ਤੁਚ੍ਛਪੋਕ੍ਖਰਨ੍ਤਿ ਅવਿਨਦ੍ਧਚਮ੍ਮਭੇਰਿવੀਣਾਨਂ ਪੋਕ੍ਖਰਂ। ਆਰੋਪਿਤਚਮ੍ਮਨ੍ਤਿ ਪੁਬ੍ਬੇ ਆਰੋਪਿਤਂ ਹੁਤ੍વਾ ਪਚ੍ਛਾ ਤਤੋ ਅਪਨੇਤ੍વਾ વਿਸੁਂ ਠਪਿਤਮੁਖਚਮ੍ਮਮਤ੍ਤਂ, ਨ ਸੇਸੋਪਕਰਣਸਹਿਤਂ। ਸਹਿਤਂ ਪਨ ਸਙ੍ਘਾਟੋਤਿ ਅਯਂ વਿਸੇਸੋ। ਓਨਹਿਤੁਨ੍ਤਿ ਭੇਰਿਪੋਕ੍ਖਰਾਦੀਨਿ ਚਮ੍ਮਂ ਆਰੋਪੇਤ੍વਾ ਚਮ੍ਮવਟ੍ਟਿਆਦੀਹਿ ਸਬ੍ਬੇਹਿ ਉਪਕਰਣੇਹਿ વਿਨਨ੍ਧਿਤੁਂ।
‘‘Bherisaṅghāṭoti saṅghaṭitacammabherī. Vīṇāsaṅghāṭoti saṅghaṭitacammavīṇā’’ti sāratthadīpaniyaṃ (sārattha. ṭī. 2.281) vuttaṃ. ‘‘Cammavinaddhāni vīṇābheriādīnī’’ti mahāaṭṭhakathāyaṃ vuttavacanato visesābhāvā, ‘‘kurundiyaṃ panā’’tiādinā tato visesassa vattumāraddhattā ca bheriādīnaṃ vinaddhanopakaraṇasamūho bherivīṇāsaṅghāṭoti veditabbaṃ saṅghaṭitabboti saṅghāṭoti katvā. Tucchapokkharanti avinaddhacammabherivīṇānaṃ pokkharaṃ. Āropitacammanti pubbe āropitaṃ hutvā pacchā tato apanetvā visuṃ ṭhapitamukhacammamattaṃ, na sesopakaraṇasahitaṃ. Sahitaṃ pana saṅghāṭoti ayaṃ viseso. Onahitunti bheripokkharādīni cammaṃ āropetvā cammavaṭṭiādīhi sabbehi upakaraṇehi vinandhituṃ.
ਪਾਲ਼ਿਯਂ ਪਣ੍ਡਕਸ੍ਸਾਤਿ ਪਣ੍ਡਕੇਨ। ਪਾਰਾਜਿਕਪ੍ਪਹੋਨਕਕਾਲੇਤਿ ਅਕੁਥਿਤਕਾਲੇ। ਕਾਯਸਂਸਗ੍ਗਰਾਗਾਦਿਭਾવੇ ਸਬ੍ਬਾવਤ੍ਥਾਯਪਿ ਇਤ੍ਥਿਯਾ ਸਣ੍ਠਾਨੇ ਪਞ੍ਞਾਯਮਾਨੇ ਅਨਾਮਾਸਦੁਕ੍ਕਟਂ ਨ વਿਗਚ੍ਛਤੀਤਿ ਦਟ੍ਠਬ੍ਬਂ। ਸਙ੍ਕਮਾਦੀਨਂ ਠਾਨਾਚਾવਨવਸੇਨ ਅਚਾਲੇਤਬ੍ਬਤਾਯ ਨ ਕਾਯਪ੍ਪਟਿਬਦ੍ਧવੋਹਾਰੋਤਿ ਦੁਕ੍ਕਟਂ વੁਤ੍ਤਂ।
Pāḷiyaṃ paṇḍakassāti paṇḍakena. Pārājikappahonakakāleti akuthitakāle. Kāyasaṃsaggarāgādibhāve sabbāvatthāyapi itthiyā saṇṭhāne paññāyamāne anāmāsadukkaṭaṃ na vigacchatīti daṭṭhabbaṃ. Saṅkamādīnaṃ ṭhānācāvanavasena acāletabbatāya na kāyappaṭibaddhavohāroti dukkaṭaṃ vuttaṃ.
੨੮੨. ਏਕਪਦਿਕਸਙ੍ਕਮੋਤਿ ਤਨੁਕਸੇਤੁ। ‘‘ਆવਿਞ੍ਛਨ੍ਤੋ’’ਤਿ વੁਤ੍ਤਤ੍ਤਾ ਚਾਲੇਤੁਂ ਯੁਤ੍ਤਾਯ ਏવ ਰਜ੍ਜੁਯਾ ਥੁਲ੍ਲਚ੍ਚਯਂ, ਨ ਇਤਰਾਯ ਭਿਤ੍ਤਿਥਮ੍ਭਾਦਿਗਤਿਕਤ੍ਤਾਤਿ ਆਹ ‘‘ਯਾ ਮਹਾਰਜ੍ਜੁ ਹੋਤੀ’’ਤਿਆਦਿ। ਤੇਨ ਚਾਲੇਤੁਂ ਯੁਤ੍ਤੇ ਤਨੁਕਰਜ੍ਜੁਦਣ੍ਡਕੇ ਅਚਾਲੇਤ੍વਾ ਫੁਸਨ੍ਤਸ੍ਸਾਪਿ ਥੁਲ੍ਲਚ੍ਚਯਮੇવਾਤਿ ਦੀਪਿਤਨ੍ਤਿ વੇਦਿਤਬ੍ਬਂ। ਪਟਿਚ੍ਛਾਦੇਤਬ੍ਬਾਤਿ ਛਾਦਨਾਦਿવਸੇਨ ਗੂਹਿਤਬ੍ਬਾ। ਮਨੁਸ੍ਸਿਤ੍ਥੀ, ਮਨੁਸ੍ਸਿਤ੍ਥਿਸਞ੍ਞਿਤਾ, ਕਾਯਸਂਸਗ੍ਗਰਾਗੋ, વਾਯਾਮੋ, ਤੇਨ ਹਤ੍ਥਾਦੀਸੁ ਫੁਸਨਨ੍ਤਿ ਇਮਾਨੇਤ੍ਥ ਪਞ੍ਚ ਅਙ੍ਗਾਨਿ।
282.Ekapadikasaṅkamoti tanukasetu. ‘‘Āviñchanto’’ti vuttattā cāletuṃ yuttāya eva rajjuyā thullaccayaṃ, na itarāya bhittithambhādigatikattāti āha ‘‘yā mahārajju hotī’’tiādi. Tena cāletuṃ yutte tanukarajjudaṇḍake acāletvā phusantassāpi thullaccayamevāti dīpitanti veditabbaṃ. Paṭicchādetabbāti chādanādivasena gūhitabbā. Manussitthī, manussitthisaññitā, kāyasaṃsaggarāgo, vāyāmo, tena hatthādīsu phusananti imānettha pañca aṅgāni.
ਕਾਯਸਂਸਗ੍ਗਸਿਕ੍ਖਾਪਦવਣ੍ਣਨਾ ਨਿਟ੍ਠਿਤਾ।
Kāyasaṃsaggasikkhāpadavaṇṇanā niṭṭhitā.
Related texts:
ਤਿਪਿਟਕ (ਮੂਲ) • Tipiṭaka (Mūla) / વਿਨਯਪਿਟਕ • Vinayapiṭaka / ਮਹਾવਿਭਙ੍ਗ • Mahāvibhaṅga / ੨. ਕਾਯਸਂਸਗ੍ਗਸਿਕ੍ਖਾਪਦਂ • 2. Kāyasaṃsaggasikkhāpadaṃ
ਅਟ੍ਠਕਥਾ • Aṭṭhakathā / વਿਨਯਪਿਟਕ (ਅਟ੍ਠਕਥਾ) • Vinayapiṭaka (aṭṭhakathā) / ਮਹਾવਿਭਙ੍ਗ-ਅਟ੍ਠਕਥਾ • Mahāvibhaṅga-aṭṭhakathā / ੨. ਕਾਯਸਂਸਗ੍ਗਸਿਕ੍ਖਾਪਦવਣ੍ਣਨਾ • 2. Kāyasaṃsaggasikkhāpadavaṇṇanā
ਟੀਕਾ • Tīkā / વਿਨਯਪਿਟਕ (ਟੀਕਾ) • Vinayapiṭaka (ṭīkā) / ਸਾਰਤ੍ਥਦੀਪਨੀ-ਟੀਕਾ • Sāratthadīpanī-ṭīkā / ੨. ਕਾਯਸਂਸਗ੍ਗਸਿਕ੍ਖਾਪਦવਣ੍ਣਨਾ • 2. Kāyasaṃsaggasikkhāpadavaṇṇanā
ਟੀਕਾ • Tīkā / વਿਨਯਪਿਟਕ (ਟੀਕਾ) • Vinayapiṭaka (ṭīkā) / વਜਿਰਬੁਦ੍ਧਿ-ਟੀਕਾ • Vajirabuddhi-ṭīkā
੨. ਕਾਯਸਂਸਗ੍ਗਸਿਕ੍ਖਾਪਦવਣ੍ਣਨਾ • 2. Kāyasaṃsaggasikkhāpadavaṇṇanā
ਪਦਭਾਜਨੀਯવਣ੍ਣਨਾ • Padabhājanīyavaṇṇanā
વਿਨੀਤવਤ੍ਥੁવਣ੍ਣਨਾ • Vinītavatthuvaṇṇanā
