| Library / Tipiṭaka / តិបិដក • Tipiṭaka / សំយុត្តនិកាយ (ដីកា) • Saṃyuttanikāya (ṭīkā) |
២. កាយសុត្តវណ្ណនា
2. Kāyasuttavaṇṇanā
១៨៣. តិដ្ឋន្តិ ឯតេនាតិ ឋិតិ, ការណំ។ កម្មឧតុចិត្តាហារសញ្ញិតោ ចតុព្ពិធោ បច្ចយោ ឋិតិ ឯតស្សាតិ បច្ចយដ្ឋិតិកោ។ អាហារបច្ចយសទ្ទា ហិ ឯកត្ថា។ សុភម្បីតិ កាមច្ឆន្ទោ បច្ចយោ, អសុភេ សុភាការេន បវត្តនតោ សុភន្តិ វុច្ចតិ។ តេន ការណេន បវត្តនកស្ស អញ្ញស្ស កាមច្ឆន្ទស្ស និមិត្តត្តា សុភនិមិត្តន្តិ។ សុភស្សាតិ យថាវុត្តស្ស សុភស្ស។ អារម្មណម្បីតិ សុភាការេន, ឥដ្ឋាការេន វា គយ្ហមានំ រូបាទិអារម្មណម្បិ សុភនិមិត្តំ វុត្តាការេន។ អនុបាយមនសិការោតិ អាកង្ខិតស្ស ហិតសុខស្ស អនុបាយភូតោ មនសិការោ, តតោ ឯវ ឧប្បថមនសិការោតិ អយោនិសោមនសិការោ។ តស្មិន្តិ យថានិទ្ធារិតេ កាមច្ឆន្ទភូតេ តទារម្មណភូតេ ច ទុវិធេបិ សុភនិមិត្តេ។ អដ្ឋកថាយំ បន ‘‘សុភារម្មណេ’’ឥច្ចេវ វុត្តំ។ អត្ថិ, ភិក្ខវេ, សុភនិមិត្តន្តិអាទីតិ អាទិ-សទ្ទេន កាមច្ឆន្ទនីវរណស្ស អាហារទស្សនបាឡិ ឧត្តានាតិ កត្វា វុត្តំ – ‘‘ឯវំ សព្ពនីវរណេសុ យោជនា វេទិតព្ពា’’តិ។
183. Tiṭṭhanti etenāti ṭhiti, kāraṇaṃ. Kammautucittāhārasaññito catubbidho paccayo ṭhiti etassāti paccayaṭṭhitiko. Āhārapaccayasaddā hi ekatthā. Subhampīti kāmacchando paccayo, asubhe subhākārena pavattanato subhanti vuccati. Tena kāraṇena pavattanakassa aññassa kāmacchandassa nimittattā subhanimittanti. Subhassāti yathāvuttassa subhassa. Ārammaṇampīti subhākārena, iṭṭhākārena vā gayhamānaṃ rūpādiārammaṇampi subhanimittaṃ vuttākārena. Anupāyamanasikāroti ākaṅkhitassa hitasukhassa anupāyabhūto manasikāro, tato eva uppathamanasikāroti ayonisomanasikāro. Tasminti yathāniddhārite kāmacchandabhūte tadārammaṇabhūte ca duvidhepi subhanimitte. Aṭṭhakathāyaṃ pana ‘‘subhārammaṇe’’icceva vuttaṃ. Atthi, bhikkhave, subhanimittantiādīti ādi-saddena kāmacchandanīvaraṇassa āhāradassanapāḷi uttānāti katvā vuttaṃ – ‘‘evaṃ sabbanīvaraṇesu yojanā veditabbā’’ti.
បដិឃោបិ បដិឃនិមិត្តំ បុរិមុប្បន្នស្ស បច្ឆា ឧប្បជ្ជនកស្ស និមិត្តភាវតោ។ បដិឃារម្មណំ នាម ឯកូនវីសតិ អាឃាតវត្ថុភូតា សត្តសង្ខារា។ អរតីតិ បន្តសេនាសនាទីសុ អរមណំ ។ ឧក្កណ្ឋិតាតិ ឧក្កណ្ឋភាវោ។ បន្តេសូតិ ទូរេសុ, វិវិត្តេសុ វា។ អធិកុសលេសូតិ សមថវិបស្សនាធម្មេសុ។ អរតិ រតិបដិបក្ខោ។ អរតិតាតិ អរមណាការោ។ អនភិរតីតិ អនភិរតភាវោ។ អនភិរមណាតិ អនភិរមណាការោ។ ឧក្កណ្ឋិតាតិ ឧក្កណ្ឋនាការោ។ បរិតស្សិតាតិ ឧក្កណ្ឋនវសេនេវ បរិតស្សនា។
Paṭighopipaṭighanimittaṃ purimuppannassa pacchā uppajjanakassa nimittabhāvato. Paṭighārammaṇaṃ nāma ekūnavīsati āghātavatthubhūtā sattasaṅkhārā. Aratīti pantasenāsanādīsu aramaṇaṃ . Ukkaṇṭhitāti ukkaṇṭhabhāvo. Pantesūti dūresu, vivittesu vā. Adhikusalesūti samathavipassanādhammesu. Arati ratipaṭipakkho. Aratitāti aramaṇākāro. Anabhiratīti anabhiratabhāvo. Anabhiramaṇāti anabhiramaṇākāro. Ukkaṇṭhitāti ukkaṇṭhanākāro. Paritassitāti ukkaṇṭhanavaseneva paritassanā.
អាគន្តុកំ, ន សភាវសិទ្ធំ។ កាយាលសិយន្តិ នាមកាយេ អលសភាវោ។ សម្មោហវិនោទនិយំ បន ‘‘តន្ទីតិ ជាតិអាលសិយ’’ន្តិ វុត្តំ។ វទតីតិ ឯតេន អតិសីតាទិបច្ចយា សង្កោចាបត្តិំ ទស្សេតិ។ យំ សន្ធាយ វុត្តំ កិលេសវត្ថុវិភង្គេ (វិភ. អដ្ឋ. ៨៥៧)។ តន្ទីតិ ជាតិអាលសិយំ។ តន្ទិយនាតិ តន្ទិយនាការោ។ តន្ទិមនកតាតិ តន្ទិយា អភិភូតចិត្តតា។ អលសស្ស ភាវោ អាលស្យំ។ អាលស្យាយនាការោ អាលស្យាយនា។ អាលស្យាយិតស្ស ភាវោ អាលស្យាយិតត្តំ។ ឥតិ សព្ពេហិបិ ឥមេហិ បទេហិ កិលេសវសេន កាយាលសិយំ កថិតំ។
Āgantukaṃ, na sabhāvasiddhaṃ. Kāyālasiyanti nāmakāye alasabhāvo. Sammohavinodaniyaṃ pana ‘‘tandīti jātiālasiya’’nti vuttaṃ. Vadatīti etena atisītādipaccayā saṅkocāpattiṃ dasseti. Yaṃ sandhāya vuttaṃ kilesavatthuvibhaṅge (vibha. aṭṭha. 857). Tandīti jātiālasiyaṃ. Tandiyanāti tandiyanākāro. Tandimanakatāti tandiyā abhibhūtacittatā. Alasassa bhāvo ālasyaṃ. Ālasyāyanākāro ālasyāyanā. Ālasyāyitassa bhāvo ālasyāyitattaṃ. Iti sabbehipi imehi padehi kilesavasena kāyālasiyaṃ kathitaṃ.
កិលេសវសេនាតិ សម្មោហវសេន។ កាយវិនមនាតិ កាយស្ស វិរូបតោ នមនា។ ជម្ភនាតិ ផន្ទនា។ បុនប្បុនំ ជម្ភនា វិជម្ភនា។ អានមនាតិ បុរតោ នមនា។ វិនមនាតិ បច្ឆតោ នមនា។ សន្នមនាតិ សមន្តតោ នមនា។ បណមនាតិ យថា ហិ តន្តតោ ឧដ្ឋិតបេសការោ កិញ្ចិទេវ ឧបរិដ្ឋិតំ គហេត្វា ឧជុំ កាយំ ឧស្សាបេតិ, ឯវំ កាយស្ស ឧទ្ធំ ឋបនា។ ព្យាធិយកន្តិ ឧប្បន្នព្យាធិតា។ ឥតិ សព្ពេហិបិ ឥមេហិ បទេហិ កិលេសវសេន កាយផន្ទនមេវ កថិតំ (វិភ. អដ្ឋ. ៨៥៨)។
Kilesavasenāti sammohavasena. Kāyavinamanāti kāyassa virūpato namanā. Jambhanāti phandanā. Punappunaṃ jambhanā vijambhanā. Ānamanāti purato namanā. Vinamanāti pacchato namanā. Sannamanāti samantato namanā. Paṇamanāti yathā hi tantato uṭṭhitapesakāro kiñcideva upariṭṭhitaṃ gahetvā ujuṃ kāyaṃ ussāpeti, evaṃ kāyassa uddhaṃ ṭhapanā. Byādhiyakanti uppannabyādhitā. Iti sabbehipi imehi padehi kilesavasena kāyaphandanameva kathitaṃ (vibha. aṭṭha. 858).
ភត្តបរិឡាហោតិ ភត្តវសេន បរិឡាហុប្បត្តិ។ ភុត្តាវិស្សាតិ ភុត្តវតោ។ ភត្តមុច្ឆាតិ ភត្តគេលញ្ញំ។ អតិភុត្តបច្ចយា ហិ មុច្ឆាបត្តោ វិយ ហោតិ។ ភត្តកិលមថោតិ ភុត្តបច្ចយា កិលន្តភាវោ។ ភត្តបរិឡាហោតិ ភត្តទរថោ។ កុច្ឆិបូរំ ភុត្តវតោ ហិ បរិឡាហុប្បត្តិយា ឧបហតិន្ទ្រិយោ វិយ ហោតិ, កាយោ ខិជ្ជតិ។ កាយទុដ្ឋុល្លន្តិ ភុត្តភត្តំ និស្សាយ កាយស្ស អកម្មញ្ញតា។
Bhattapariḷāhoti bhattavasena pariḷāhuppatti. Bhuttāvissāti bhuttavato. Bhattamucchāti bhattagelaññaṃ. Atibhuttapaccayā hi mucchāpatto viya hoti. Bhattakilamathoti bhuttapaccayā kilantabhāvo. Bhattapariḷāhoti bhattadaratho. Kucchipūraṃ bhuttavato hi pariḷāhuppattiyā upahatindriyo viya hoti, kāyo khijjati. Kāyaduṭṭhullanti bhuttabhattaṃ nissāya kāyassa akammaññatā.
ចិត្តស្ស លីយនាការោតិ អារម្មណេ ចិត្តស្ស សង្កោចប្បត្តិ។ ចិត្តស្ស អកល្យតាតិ ចិត្តស្ស គិលានភាវោ។ គិលានោតិ អកល្លកោ វុច្ចតិ។ តថា ចាហ ‘‘នាហំ, ភន្តេ, អកល្លកោ’’តិ។ អកម្មញ្ញតាតិ ចិត្តគេលញ្ញសង្ខាតោ អកម្មញ្ញនាការោ។ ឱលីយនាតិ ឱលីយនាការោ។ ឥរិយាបថិកម្បិ ចិត្តំ យស្ស វសេន ឥរិយាបថំ សន្ធារេតុំ អសក្កោន្តោ ឱលីយតិ, តស្ស តំ អាការំ សន្ធាយ វុត្តំ ‘‘ឱលីយនា’’តិ។ ទុតិយបទំ ឧបសគ្គេន វឌ្ឍិតំ។ លីនន្តិ អវិប្ផារិកតាយ សង្កោចប្បត្តំ។ ឥតរេ ទ្វេ អាការនិទ្ទេសា។ ថិនន្តិ អវិប្ផារិកតាយ អនុស្សាហនា អសង្គហនសង្គហនំ។ ថិយនាការោ ថិយនា។ ថិយិតត្តន្តិ ថិយិតស្ស អាការោ, អវិប្ផារិកតាតិ អត្ថោ។
Cittassalīyanākāroti ārammaṇe cittassa saṅkocappatti. Cittassa akalyatāti cittassa gilānabhāvo. Gilānoti akallako vuccati. Tathā cāha ‘‘nāhaṃ, bhante, akallako’’ti. Akammaññatāti cittagelaññasaṅkhāto akammaññanākāro. Olīyanāti olīyanākāro. Iriyāpathikampi cittaṃ yassa vasena iriyāpathaṃ sandhāretuṃ asakkonto olīyati, tassa taṃ ākāraṃ sandhāya vuttaṃ ‘‘olīyanā’’ti. Dutiyapadaṃ upasaggena vaḍḍhitaṃ. Līnanti avipphārikatāya saṅkocappattaṃ. Itare dve ākāraniddesā. Thinanti avipphārikatāya anussāhanā asaṅgahanasaṅgahanaṃ. Thiyanākāro thiyanā. Thiyitattanti thiyitassa ākāro, avipphārikatāti attho.
ចេតសោ អវូបសមោតិ ចិត្តស្ស អវូបសន្តតា អសន្និសិន្នភាវោ។ តេនាហ – ‘‘អវូបសន្តាការោ’’តិ។ អត្ថតោ បនេតន្តិ ស្វាយំ អវូបសន្តាការោ វិក្ខេបសភាវត្តា វិក្ខេបហេតុតាយ ច អត្ថតោ ឯតំ ឧទ្ធច្ចកុក្កុច្ចមេវ។
Cetaso avūpasamoti cittassa avūpasantatā asannisinnabhāvo. Tenāha – ‘‘avūpasantākāro’’ti. Atthato panetanti svāyaṃ avūpasantākāro vikkhepasabhāvattā vikkhepahetutāya ca atthato etaṃ uddhaccakukkuccameva.
វិចិកិច្ឆាយ អារម្មណធម្មា នាម ‘‘ពុទ្ធេ កង្ខតី’’តិអាទិនា អាគតអដ្ឋកង្ខាវត្ថុភូតា ធម្មា។ យស្មា វិចិកិច្ឆា ព្យាបាទាទយោ វិយ អនុ អនុ ឧគ្គហណបច្ចយា ឧប្បជ្ជតិ, តស្មា កង្ខាដ្ឋានីយំ អារម្មណមេវ ទស្សិតំ ‘‘វិចិកិច្ឆាយ អារម្មណធម្មា’’តិ។ យស្មា បុរិមុប្បន្នា វិចិកិច្ឆា បច្ឆា វិចិកិច្ឆាយ បច្ចយោ ហោតិ, តស្មា វិចិកិច្ឆាបិ វិចិកិច្ឆាដ្ឋានីយធម្មា វេទិតព្ពា។ តត្រាយំ វចនត្ថោ – តិដ្ឋន្តិ បវត្តន្តិ ឯត្ថាតិ ឋានីយា, វិចិកិច្ឆា ឯវ ឋានីយា វិចិកិច្ឆាដ្ឋានីយា។ អដ្ឋកថាយំ បន អារម្មណស្សបិ តត្ថ វិសេសបច្ចយតំ ឧបាទាយ ‘‘កាមច្ឆន្ទោ វិចិកិច្ឆាតិ ឥមេ ទ្វេ ធម្មា អារម្មណេន កថិតា’’តិ វុត្តំ។ សុភនិមិត្តស្ស ហិ បច្ចយភាវមត្តំ សន្ធាយេតំ វុត្តំ, តថាបិ យថា ‘‘បដិឃម្បិ បដិឃនិមិត្ត’’ន្តិ កត្វា ‘‘ព្យាបាទោ ឧបនិស្សយេន កថិតោ’’តិ វុត្តំ, ឯវំ សុភម្បិ សុភនិមិត្តន្តិ កត្វា កាមច្ឆន្ទោ ឧបនិស្សយេន កថិតោតិ សក្កា វិញ្ញាតុំ។ សេសា ថិនមិទ្ធឧទ្ធច្ចកុក្កុច្ចានិ។ តត្ថ ថិនមិទ្ធំ អញ្ញមញ្ញំ សហជាតាទិវសេន បច្ចយោ, តថា ឧទ្ធច្ចកុក្កុច្ចន្តិ។ ឧភយេសម្បិ ឧបនិស្សយកោដិយា បច្ចយភាវេ វត្តព្ពមេវ នត្ថីតិ អាហ ‘‘សហជាតេន ច ឧបនិស្សយេន ចា’’តិ។
Vicikicchāya ārammaṇadhammā nāma ‘‘buddhe kaṅkhatī’’tiādinā āgataaṭṭhakaṅkhāvatthubhūtā dhammā. Yasmā vicikicchā byāpādādayo viya anu anu uggahaṇapaccayā uppajjati, tasmā kaṅkhāṭṭhānīyaṃ ārammaṇameva dassitaṃ ‘‘vicikicchāya ārammaṇadhammā’’ti. Yasmā purimuppannā vicikicchā pacchā vicikicchāya paccayo hoti, tasmā vicikicchāpi vicikicchāṭṭhānīyadhammā veditabbā. Tatrāyaṃ vacanattho – tiṭṭhanti pavattanti etthāti ṭhānīyā, vicikicchā eva ṭhānīyā vicikicchāṭṭhānīyā. Aṭṭhakathāyaṃ pana ārammaṇassapi tattha visesapaccayataṃ upādāya ‘‘kāmacchando vicikicchāti ime dve dhammā ārammaṇena kathitā’’ti vuttaṃ. Subhanimittassa hi paccayabhāvamattaṃ sandhāyetaṃ vuttaṃ, tathāpi yathā ‘‘paṭighampi paṭighanimitta’’nti katvā ‘‘byāpādo upanissayena kathito’’ti vuttaṃ, evaṃ subhampi subhanimittanti katvā kāmacchando upanissayena kathitoti sakkā viññātuṃ. Sesā thinamiddhauddhaccakukkuccāni. Tattha thinamiddhaṃ aññamaññaṃ sahajātādivasena paccayo, tathā uddhaccakukkuccanti. Ubhayesampi upanissayakoṭiyā paccayabhāve vattabbameva natthīti āha ‘‘sahajātena ca upanissayena cā’’ti.
យស្មា សតិ នាម ‘‘ចត្តារោ សតិបដ្ឋានា’’តិអាទិនា តេសំ តេសំ ធម្មានំ អនុស្សរណវសេន វត្តតិ, តស្មា តេ ធម្មា សតិសម្ពោជ្ឈង្គដ្ឋានីយា នាម។ លោកុត្តរធម្មេ ច អនុស្សវាទិវសេន គហេត្វា តថា បវត្តតេវ។ តេន វុត្តំ ‘‘សតិយា’’តិអាទិ។
Yasmā sati nāma ‘‘cattāro satipaṭṭhānā’’tiādinā tesaṃ tesaṃ dhammānaṃ anussaraṇavasena vattati, tasmā te dhammā satisambojjhaṅgaṭṭhānīyā nāma. Lokuttaradhamme ca anussavādivasena gahetvā tathā pavattateva. Tena vuttaṃ ‘‘satiyā’’tiādi.
កោសល្លំ វុច្ចតិ បញ្ញា, តតោ ឧប្បន្នា កោសល្លសម្ភូតា។ អនវជ្ជសុខវិបាកាតិ អនវជ្ជា ហុត្វា សុខវិបាកា វិបច្ចនកា។ បទទ្វយេន បច្ចយតោ សភាវតោ កិច្ចតោ ផលតោ កុសលធម្មំ ទស្សេតិ។ អកុសលនិទ្ទេសេបិ ឯសេវ នយោ។ សាវជ្ជាតិ គារយ្ហា។ អនវជ្ជាតិ អគារយ្ហា។ ហីនា លាមកា។ បណីតា សេដ្ឋា។ កណ្ហា កាឡកា អសុទ្ធា។ សុក្កា ឱទាតា សុទ្ធា ។ បដិភាគ-សទ្ទោ បឋមេ វិកប្បេ សទិសកោដ្ឋាសត្ថោ, ទុតិយេ បដិបក្ខកោដ្ឋាសត្ថោ, តតិយេ និគ្គហេតព្ពបដិបក្ខកោដ្ឋាសត្ថោ ទដ្ឋព្ពោ។
Kosallaṃ vuccati paññā, tato uppannā kosallasambhūtā. Anavajjasukhavipākāti anavajjā hutvā sukhavipākā vipaccanakā. Padadvayena paccayato sabhāvato kiccato phalato kusaladhammaṃ dasseti. Akusalaniddesepi eseva nayo. Sāvajjāti gārayhā. Anavajjāti agārayhā. Hīnā lāmakā. Paṇītā seṭṭhā. Kaṇhā kāḷakā asuddhā. Sukkā odātā suddhā . Paṭibhāga-saddo paṭhame vikappe sadisakoṭṭhāsattho, dutiye paṭipakkhakoṭṭhāsattho, tatiye niggahetabbapaṭipakkhakoṭṭhāsattho daṭṭhabbo.
កុសលកិរិយាយ អាទិកម្មភាវេន បវត្តវីរិយំ ធិតិសភាវតាយ ធាតូតិ វុត្តន្តិ អាហ ‘‘អារម្ភធាតូតិ បឋមារម្ភវីរិយ’’ន្តិ។ លទ្ធាសេវនំ វីរិយំ ពលប្បត្តំ ហុត្វា បដិបក្ខំ វិធមតីតិ អាហ – ‘‘និក្កមធាតូតិ កោសជ្ជតោ និក្ខន្តត្តា តតោ ពលវតរ’’ន្តិ។ អធិមត្តាធិមត្តតរានំ បដិបក្ខធម្មានំ វិធមនសមត្ថំ បដុបដុតរាទិភាវប្បត្តំ ហោតីតិ អាហ – ‘‘បរក្កមធាតូតិ បរំ បរំ ឋានំ អក្កមនតាយ តតោបិ ពលវតរ’’ន្តិ។
Kusalakiriyāya ādikammabhāvena pavattavīriyaṃ dhitisabhāvatāya dhātūti vuttanti āha ‘‘ārambhadhātūti paṭhamārambhavīriya’’nti. Laddhāsevanaṃ vīriyaṃ balappattaṃ hutvā paṭipakkhaṃ vidhamatīti āha – ‘‘nikkamadhātūti kosajjato nikkhantattā tato balavatara’’nti. Adhimattādhimattatarānaṃ paṭipakkhadhammānaṃ vidhamanasamatthaṃ paṭupaṭutarādibhāvappattaṃ hotīti āha – ‘‘parakkamadhātūti paraṃ paraṃ ṭhānaṃ akkamanatāya tatopi balavatara’’nti.
តិដ្ឋតិ បវត្តតិ ឯត្ថាតិ ឋានីយា។ អារម្មណធម្មា, បីតិសម្ពោជ្ឈង្គស្ស ឋានីយាតិ បីតិសម្ពោជ្ឈង្គដ្ឋានីយាតិ ‘‘បីតិយា អារម្មណធម្មា’’តិ វុត្តំ។ យស្មា អបរាបរុប្បត្តិយា បីតិបិ តថា វត្តព្ពតំ លភតីតិ វុត្តំ វិសុទ្ធិមគ្គេ ‘‘បីតិយា ឯវ តំ នាម’’ន្តិ។ ទរថបស្សទ្ធីតិ ទរថោ កិលេសបរិឡាហោ, សោ បស្សម្ភតិ ឯតាយាតិ ទរថបស្សទ្ធិ, កាយបស្សទ្ធិយា វេទនាទិខន្ធត្តយស្ស វិយ រូបកាយស្សបិ បស្សម្ភនំ ហោតិ, ចិត្តបស្សទ្ធិយា ចិត្តស្សេវ បស្សម្ភនំ, តតោ ឯវេត្ថ ភគវតា លហុតាទីនំ វិយ ទុវិធតា វុត្តា។ តថា សមាហិតាការំ សល្លក្ខេត្វា គយ្ហមានោ សមថោវ សមថនិមិត្តំ, តស្ស អារម្មណភូតំ បដិភាគនិមិត្តម្បិ។ វិវិធំ អគ្គំ ឯតស្សាតិ ព្យគ្គោ, វិក្ខេបោ។ តថា ហិ សោ អនវដ្ឋានរសោ ភន្តតាបច្ចុបដ្ឋានោ វុត្តោ។ ឯកគ្គភាវតោ ព្យគ្គបដិបក្ខោតិ អព្យគ្គោ, សមាធិ, សោ ឯវ និមិត្តន្តិ បុព្ពេ វិយ វត្តព្ពំ។ តេនាហ ‘‘តស្សេវ វេវចន’’ន្តិ។
Tiṭṭhati pavattati etthāti ṭhānīyā. Ārammaṇadhammā, pītisambojjhaṅgassa ṭhānīyāti pītisambojjhaṅgaṭṭhānīyāti ‘‘pītiyā ārammaṇadhammā’’ti vuttaṃ. Yasmā aparāparuppattiyā pītipi tathā vattabbataṃ labhatīti vuttaṃ visuddhimagge ‘‘pītiyā eva taṃ nāma’’nti. Darathapassaddhīti daratho kilesapariḷāho, so passambhati etāyāti darathapassaddhi, kāyapassaddhiyā vedanādikhandhattayassa viya rūpakāyassapi passambhanaṃ hoti, cittapassaddhiyā cittasseva passambhanaṃ, tato evettha bhagavatā lahutādīnaṃ viya duvidhatā vuttā. Tathā samāhitākāraṃ sallakkhetvā gayhamāno samathova samathanimittaṃ, tassa ārammaṇabhūtaṃ paṭibhāganimittampi. Vividhaṃ aggaṃ etassāti byaggo, vikkhepo. Tathā hi so anavaṭṭhānaraso bhantatāpaccupaṭṭhāno vutto. Ekaggabhāvato byaggapaṭipakkhoti abyaggo, samādhi, so eva nimittanti pubbe viya vattabbaṃ. Tenāha ‘‘tasseva vevacana’’nti.
យោ អារម្មណេ ឥដ្ឋានិដ្ឋាការំ អនាទិយិត្វា គហេតព្ពោ មជ្ឈត្តាការោ, យោ ច បុព្ពេ ឧបេក្ខាសម្ពោជ្ឈង្គស្ស ភាវនាវសេន ឧប្បន្នោ មជ្ឈត្តាការោ, ទុវិធោបិ សោ ឧបេក្ខាយ អារម្មណធម្មោតិ អធិប្បេតោតិ អាហ – ‘‘អត្ថតោ បន មជ្ឈត្តាការោ ឧបេក្ខាដ្ឋានីយា ធម្មាតិ វេទិតព្ពោ’’តិ។ អារម្មណេន កថិតា អារម្មណស្សេវ តេសំ វិសេសបច្ចយភាវតោ។ សេសាតិ វីរិយាទយោ ចត្តារោ ធម្មា។ តេសញ្ហិ ឧបនិស្សយោវ សាតិសយោ ឥច្ឆិតព្ពោតិ។
Yo ārammaṇe iṭṭhāniṭṭhākāraṃ anādiyitvā gahetabbo majjhattākāro, yo ca pubbe upekkhāsambojjhaṅgassa bhāvanāvasena uppanno majjhattākāro, duvidhopi so upekkhāya ārammaṇadhammoti adhippetoti āha – ‘‘atthato pana majjhattākāro upekkhāṭṭhānīyā dhammāti veditabbo’’ti. Ārammaṇena kathitā ārammaṇasseva tesaṃ visesapaccayabhāvato. Sesāti vīriyādayo cattāro dhammā. Tesañhi upanissayova sātisayo icchitabboti.
កាយសុត្តវណ្ណនា និដ្ឋិតា។
Kāyasuttavaṇṇanā niṭṭhitā.
Related texts:
តិបិដក (មូល) • Tipiṭaka (Mūla) / សុត្តបិដក • Suttapiṭaka / សំយុត្តនិកាយ • Saṃyuttanikāya / ២. កាយសុត្តំ • 2. Kāyasuttaṃ
អដ្ឋកថា • Aṭṭhakathā / សុត្តបិដក (អដ្ឋកថា) • Suttapiṭaka (aṭṭhakathā) / សំយុត្តនិកាយ (អដ្ឋកថា) • Saṃyuttanikāya (aṭṭhakathā) / ២. កាយសុត្តវណ្ណនា • 2. Kāyasuttavaṇṇanā
