Library / Tipiṭaka / တိပိဋက • Tipiṭaka / မဟာဝိဘင္ဂ • Mahāvibhaṅga |
၁၀. ကယဝိက္ကယသိက္ခာပဒံ
10. Kayavikkayasikkhāpadaṃ
၅၉၃. တေန သမယေန ဗုဒ္ဓော ဘဂဝာ သာဝတ္ထိယံ ဝိဟရတိ ဇေတဝနေ အနာထပိဏ္ဍိကသ္သ အာရာမေ။ တေန ခော ပန သမယေန အာယသ္မာ ဥပနန္ဒော သက္ယပုတ္တော ပဋ္ဋော ဟောတိ စီဝရကမ္မံ ကာတုံ။ သော ပဋပိလောတိကာနံ သင္ဃာဋိံ ကရိတ္ဝာ သုရတ္တံ သုပရိကမ္မကတံ ကတ္ဝာ ပာရုပိ။ အထ ခော အညတရော ပရိဗ္ဗာဇကော မဟဂ္ဃံ ပဋံ ပာရုပိတ္ဝာ ယေနာယသ္မာ ဥပနန္ဒော သက္ယပုတ္တော တေနုပသင္ကမိ; ဥပသင္ကမိတ္ဝာ အာယသ္မန္တံ ဥပနန္ဒံ သက္ယပုတ္တံ ဧတဒဝောစ – ‘‘သုန္ဒရာ ခော တ္ယာယံ, အာဝုသော, သင္ဃာဋိ; ဒေဟိ မေ ပဋေနာ’’တိ။ ‘‘ဇာနာဟိ, အာဝုသော’’တိ။ ‘‘အာမာဝုသော, ဇာနာမီ’’တိ။ ‘‘ဟန္ဒာဝုသော’’တိ, အဒာသိ။ အထ ခော သော ပရိဗ္ဗာဇကော တံ သင္ဃာဋိံ ပာရုပိတ္ဝာ ပရိဗ္ဗာဇကာရာမံ အဂမာသိ။ ပရိဗ္ဗာဇကာ တံ ပရိဗ္ဗာဇကံ ဧတဒဝောစုံ – ‘‘သုန္ဒရာ ခော တ္ယာယံ, အာဝုသော, သင္ဃာဋိ; ကုတော တယာ လဒ္ဓာ’’တိ? ‘‘တေန မေ, အာဝုသော, ပဋေန ပရိဝတ္တိတာ’’တိ။ ‘‘ကတိဟိပိ တ္ယာယံ, အာဝုသော, သင္ဃာဋိ ဘဝိသ္သတိ, သောယေဝ တေ ပဋော ဝရော’’တိ။
593. Tena samayena buddho bhagavā sāvatthiyaṃ viharati jetavane anāthapiṇḍikassa ārāme. Tena kho pana samayena āyasmā upanando sakyaputto paṭṭo hoti cīvarakammaṃ kātuṃ. So paṭapilotikānaṃ saṅghāṭiṃ karitvā surattaṃ suparikammakataṃ katvā pārupi. Atha kho aññataro paribbājako mahagghaṃ paṭaṃ pārupitvā yenāyasmā upanando sakyaputto tenupasaṅkami; upasaṅkamitvā āyasmantaṃ upanandaṃ sakyaputtaṃ etadavoca – ‘‘sundarā kho tyāyaṃ, āvuso, saṅghāṭi; dehi me paṭenā’’ti. ‘‘Jānāhi, āvuso’’ti. ‘‘Āmāvuso, jānāmī’’ti. ‘‘Handāvuso’’ti, adāsi. Atha kho so paribbājako taṃ saṅghāṭiṃ pārupitvā paribbājakārāmaṃ agamāsi. Paribbājakā taṃ paribbājakaṃ etadavocuṃ – ‘‘sundarā kho tyāyaṃ, āvuso, saṅghāṭi; kuto tayā laddhā’’ti? ‘‘Tena me, āvuso, paṭena parivattitā’’ti. ‘‘Katihipi tyāyaṃ, āvuso, saṅghāṭi bhavissati, soyeva te paṭo varo’’ti.
အထ ခော သော ပရိဗ္ဗာဇကော – ‘‘သစ္စံ ခော ပရိဗ္ဗာဇကာ အာဟံသု – ‘ကတိဟိပိ မ္ယာယံ သင္ဃာဋိ ဘဝိသ္သတိ! သောယေဝ မေ ပဋော ဝရော’’’တိ ယေနာယသ္မာ ဥပနန္ဒော သက္ယပုတ္တော တေနုပသင္ကမိ; ဥပသင္ကမိတ္ဝာ အာယသ္မန္တံ ဥပနန္ဒံ သက္ယပုတ္တံ ဧတဒဝောစ – ‘‘ဟန္ဒ တေ, အာဝုသော, သင္ဃာဋိ 1; ဒေဟိ မေ ပဋ’’န္တိ။ ‘‘နနု တ္ဝံ, အာဝုသော, မယာ ဝုတ္တော – ‘ဇာနာဟိ, အာဝုသော’တိ ! နာဟ ဒသ္သာမီ’’တိ။ အထ ခော သော ပရိဗ္ဗာဇကော ဥဇ္ဈာယတိ ခိယ္ယတိ ဝိပာစေတိ – ‘‘ဂိဟီပိ နံ ဂိဟိသ္သ ဝိပ္ပဋိသာရိသ္သ ဒေန္တိ, ကိံ ပန ပဗ္ဗဇိတော ပဗ္ဗဇိတသ္သ န ဒသ္သတီ’’တိ! အသ္သောသုံ ခော ဘိက္ခူ တသ္သ ပရိဗ္ဗာဇကသ္သ ဥဇ္ဈာယန္တသ္သ ခိယ္ယန္တသ္သ ဝိပာစေန္တသ္သ။ ယေ တေ ဘိက္ခူ အပ္ပိစ္ဆာ။ပေ.။ တေ ဥဇ္ဈာယန္တိ ခိယ္ယန္တိ ဝိပာစေန္တိ – ‘‘ကထဉ္ဟိ နာမ အာယသ္မာ ဥပနန္ဒော သက္ယပုတ္တော ပရိဗ္ဗာဇကေန သဒ္ဓိံ ကယဝိက္ကယံ သမာပဇ္ဇိသ္သတီ’’တိ! အထ ခော တေ ဘိက္ခူ အာယသ္မန္တံ ဥပနန္ဒံ သက္ယပုတ္တံ အနေကပရိယာယေန ဝိဂရဟိတ္ဝာ ဘဂဝတော ဧတမတ္ထံ အာရောစေသုံ။ပေ.။ ‘‘သစ္စံ ကိရ တ္ဝံ, ဥပနန္ဒ, ပရိဗ္ဗာဇကေန သဒ္ဓိံ ကယဝိက္ကယံ သမာပဇ္ဇသီ’’တိ? ‘‘သစ္စံ, ဘဂဝာ’’တိ။ ဝိဂရဟိ ဗုဒ္ဓော ဘဂဝာ။ပေ.။ ကထဉ္ဟိ နာမ တ္ဝံ, မောဃပုရိသ, ပရိဗ္ဗာဇကေန သဒ္ဓိံ ကယဝိက္ကယံ သမာပဇ္ဇိသ္သသိ! နေတံ, မောဃပုရိသ, အပ္ပသန္နာနံ ဝာ ပသာဒာယ။ပေ.။ ဧဝဉ္စ ပန, ဘိက္ခဝေ, ဣမံ သိက္ခာပဒံ ဥဒ္ဒိသေယ္ယာထ –
Atha kho so paribbājako – ‘‘saccaṃ kho paribbājakā āhaṃsu – ‘katihipi myāyaṃ saṅghāṭi bhavissati! Soyeva me paṭo varo’’’ti yenāyasmā upanando sakyaputto tenupasaṅkami; upasaṅkamitvā āyasmantaṃ upanandaṃ sakyaputtaṃ etadavoca – ‘‘handa te, āvuso, saṅghāṭi 2; dehi me paṭa’’nti. ‘‘Nanu tvaṃ, āvuso, mayā vutto – ‘jānāhi, āvuso’ti ! Nāha dassāmī’’ti. Atha kho so paribbājako ujjhāyati khiyyati vipāceti – ‘‘gihīpi naṃ gihissa vippaṭisārissa denti, kiṃ pana pabbajito pabbajitassa na dassatī’’ti! Assosuṃ kho bhikkhū tassa paribbājakassa ujjhāyantassa khiyyantassa vipācentassa. Ye te bhikkhū appicchā…pe… te ujjhāyanti khiyyanti vipācenti – ‘‘kathañhi nāma āyasmā upanando sakyaputto paribbājakena saddhiṃ kayavikkayaṃ samāpajjissatī’’ti! Atha kho te bhikkhū āyasmantaṃ upanandaṃ sakyaputtaṃ anekapariyāyena vigarahitvā bhagavato etamatthaṃ ārocesuṃ…pe… ‘‘saccaṃ kira tvaṃ, upananda, paribbājakena saddhiṃ kayavikkayaṃ samāpajjasī’’ti? ‘‘Saccaṃ, bhagavā’’ti. Vigarahi buddho bhagavā…pe… kathañhi nāma tvaṃ, moghapurisa, paribbājakena saddhiṃ kayavikkayaṃ samāpajjissasi! Netaṃ, moghapurisa, appasannānaṃ vā pasādāya…pe… evañca pana, bhikkhave, imaṃ sikkhāpadaṃ uddiseyyātha –
၅၉၄. ‘‘ယော ပန ဘိက္ခု နာနပ္ပကာရကံ ကယဝိက္ကယံ သမာပဇ္ဇေယ္ယ, နိသ္သဂ္ဂိယံ ပာစိတ္တိယ’’န္တိ။
594.‘‘Yo pana bhikkhu nānappakārakaṃ kayavikkayaṃ samāpajjeyya, nissaggiyaṃ pācittiya’’nti.
၅၉၅. ယော ပနာတိ ယော ယာဒိသော။ပေ.။ ဘိက္ခူတိ။ပေ.။ အယံ ဣမသ္မိံ အတ္ထေ အဓိပ္ပေတော ဘိက္ခူတိ။
595.Yo panāti yo yādiso…pe… bhikkhūti…pe… ayaṃ imasmiṃ atthe adhippeto bhikkhūti.
နာနပ္ပကာရကံ နာမ စီဝရပိဏ္ဍပာတသေနာသနဂိလာနပ္ပစ္စယဘေသဇ္ဇပရိက္ခာရာ, အန္တမသော စုဏ္ဏပိဏ္ဍောပိ ဒန္တကဋ္ဌမ္ပိ ဒသိကသုတ္တမ္ပိ။
Nānappakārakaṃ nāma cīvarapiṇḍapātasenāsanagilānappaccayabhesajjaparikkhārā, antamaso cuṇṇapiṇḍopi dantakaṭṭhampi dasikasuttampi.
ကယဝိက္ကယံ သမာပဇ္ဇေယ္ယာတိ ဣမိနာ ဣမံ ဒေဟိ, ဣမိနာ ဣမံ အာဟရ, ဣမိနာ ဣမံ ပရိဝတ္တေဟိ, ဣမိနာ ဣမံ စေတာပေဟီတိ။ အဇ္ဈာစရတိ, အာပတ္တိ ဒုက္ကဋသ္သ။ ယတော ကယိတဉ္စ ဟောတိ ဝိက္ကယိတဉ္စ အတ္တနော ဘဏ္ဍံ ပရဟတ္ထဂတံ ပရဘဏ္ဍံ အတ္တနော ဟတ္ထဂတံ, နိသ္သဂ္ဂိယံ ဟောတိ။ နိသ္သဇ္ဇိတဗ္ဗံ သင္ဃသ္သ ဝာ ဂဏသ္သ ဝာ ပုဂ္ဂလသ္သ ဝာ။ ဧဝဉ္စ ပန, ဘိက္ခဝေ, နိသ္သဇ္ဇိတဗ္ဗံ။ပေ.။ အဟံ, ဘန္တေ, နာနပ္ပကာရကံ ကယဝိက္ကယံ သမာပဇ္ဇိံ။ ဣဒံ မေ နိသ္သဂ္ဂိယံ။ ဣမာဟံ သင္ဃသ္သ နိသ္သဇ္ဇာမီတိ။ပေ.။ ဒဒေယ္ယာတိ။ပေ.။ ဒဒေယ္ယုန္တိ။ပေ.။ အာယသ္မတော ဒမ္မီတိ။
Kayavikkayaṃ samāpajjeyyāti iminā imaṃ dehi, iminā imaṃ āhara, iminā imaṃ parivattehi, iminā imaṃ cetāpehīti. Ajjhācarati, āpatti dukkaṭassa. Yato kayitañca hoti vikkayitañca attano bhaṇḍaṃ parahatthagataṃ parabhaṇḍaṃ attano hatthagataṃ, nissaggiyaṃ hoti. Nissajjitabbaṃ saṅghassa vā gaṇassa vā puggalassa vā. Evañca pana, bhikkhave, nissajjitabbaṃ…pe… ahaṃ, bhante, nānappakārakaṃ kayavikkayaṃ samāpajjiṃ. Idaṃ me nissaggiyaṃ. Imāhaṃ saṅghassa nissajjāmīti…pe… dadeyyāti…pe… dadeyyunti…pe… āyasmato dammīti.
၅၉၆. ကယဝိက္ကယေ ကယဝိက္ကယသညီ, နိသ္သဂ္ဂိယံ ပာစိတ္တိယံ။ ကယဝိက္ကယေ ဝေမတိကော , နိသ္သဂ္ဂိယံ ပာစိတ္တိယံ။ ကယဝိက္ကယေ နကယဝိက္ကယသညီ, နိသ္သဂ္ဂိယံ ပာစိတ္တိယံ။
596. Kayavikkaye kayavikkayasaññī, nissaggiyaṃ pācittiyaṃ. Kayavikkaye vematiko , nissaggiyaṃ pācittiyaṃ. Kayavikkaye nakayavikkayasaññī, nissaggiyaṃ pācittiyaṃ.
နကယဝိက္ကယေ ကယဝိက္ကယသညီ, အာပတ္တိ ဒုက္ကဋသ္သ။ နကယဝိက္ကယေ ဝေမတိကော, အာပတ္တိ ဒုက္ကဋသ္သ။ နကယဝိက္ကယေ နကယဝိက္ကယသညီ, အနာပတ္တိ။
Nakayavikkaye kayavikkayasaññī, āpatti dukkaṭassa. Nakayavikkaye vematiko, āpatti dukkaṭassa. Nakayavikkaye nakayavikkayasaññī, anāpatti.
၅၉၇. အနာပတ္တိ – အဂ္ဃံ ပုစ္ဆတိ, ကပ္ပိယကာရကသ္သ အာစိက္ခတိ, ‘‘ဣဒံ အမ္ဟာကံ အတ္ထိ, အမ္ဟာကဉ္စ ဣမိနာ စ ဣမိနာ စ အတ္ထော’’တိ ဘဏတိ, ဥမ္မတ္တကသ္သ, အာဒိကမ္မိကသ္သာတိ။
597. Anāpatti – agghaṃ pucchati, kappiyakārakassa ācikkhati, ‘‘idaṃ amhākaṃ atthi, amhākañca iminā ca iminā ca attho’’ti bhaṇati, ummattakassa, ādikammikassāti.
ကယဝိက္ကယသိက္ခာပဒံ နိဋ္ဌိတံ ဒသမံ။
Kayavikkayasikkhāpadaṃ niṭṭhitaṃ dasamaṃ.
ကောသိယဝဂ္ဂော ဒုတိယော။
Kosiyavaggo dutiyo.
တသ္သုဒ္ဒာနံ –
Tassuddānaṃ –
ကောသိယာ သုဒ္ဓဒ္ဝေဘာဂာ၊ ဆဗ္ဗသ္သာနိ နိသီဒနံ။
Kosiyā suddhadvebhāgā, chabbassāni nisīdanaṃ;
ဒ္ဝေ စ လောမာနိ ဥဂ္ဂဏ္ဟေ၊ ဥဘော နာနပ္ပကာရကာတိ။
Dve ca lomāni uggaṇhe, ubho nānappakārakāti.
Footnotes:
Related texts:
အဋ္ဌကထာ • Aṭṭhakathā / ဝိနယပိဋက (အဋ္ဌကထာ) • Vinayapiṭaka (aṭṭhakathā) / မဟာဝိဘင္ဂ-အဋ္ဌကထာ • Mahāvibhaṅga-aṭṭhakathā / ၁၀. ကယဝိက္ကယသိက္ခာပဒဝဏ္ဏနာ • 10. Kayavikkayasikkhāpadavaṇṇanā
ဋီကာ • Tīkā / ဝိနယပိဋက (ဋီကာ) • Vinayapiṭaka (ṭīkā) / သာရတ္ထဒီပနီ-ဋီကာ • Sāratthadīpanī-ṭīkā / ၁၀. ကယဝိက္ကယသိက္ခာပဒဝဏ္ဏနာ • 10. Kayavikkayasikkhāpadavaṇṇanā
ဋီကာ • Tīkā / ဝိနယပိဋက (ဋီကာ) • Vinayapiṭaka (ṭīkā) / ဝဇိရဗုဒ္ဓိ-ဋီကာ • Vajirabuddhi-ṭīkā / ၁၀. ကယဝိက္ကယသိက္ခာပဒဝဏ္ဏနာ • 10. Kayavikkayasikkhāpadavaṇṇanā
ဋီကာ • Tīkā / ဝိနယပိဋက (ဋီကာ) • Vinayapiṭaka (ṭīkā) / ဝိမတိဝိနောဒနီ-ဋီကာ • Vimativinodanī-ṭīkā / ၁၀. ကယဝိက္ကယသိက္ခာပဒဝဏ္ဏနာ • 10. Kayavikkayasikkhāpadavaṇṇanā