Library / Tipiṭaka / తిపిటక • Tipiṭaka / సారత్థదీపనీ-టీకా • Sāratthadīpanī-ṭīkā |
౧౦. కయవిక్కయసిక్ఖాపదవణ్ణనా
10. Kayavikkayasikkhāpadavaṇṇanā
౫౯౩. కయవిక్కయసిక్ఖాపదే పాళియం జానాహీతి ఏత్థ ఉపధారేహీతి అత్థో, సుట్ఠు ఉపధారేత్వా గణ్హ, ఇదం న మనాపన్తి పున దాతుం న సక్ఖిస్ససీతి అధిప్పాయో.
593. Kayavikkayasikkhāpade pāḷiyaṃ jānāhīti ettha upadhārehīti attho, suṭṭhu upadhāretvā gaṇha, idaṃ na manāpanti puna dātuṃ na sakkhissasīti adhippāyo.
౫౯౪-౫౯౫. కయన్తి పరభణ్డస్స గహణం. విక్కయన్తి అత్తనో భణ్డస్స దానం. తేనాహ ‘‘ఇమినా ఇమం దేహీ’’తిఆది. యస్మా కయితం నామ పరస్స హత్థతో గహితం వుచ్చతి, విక్కీతఞ్చ పరస్స హత్థే దిన్నం, తస్మా ‘‘కయితఞ్చ హోతి పరభణ్డం అత్తనో హత్థగతం కరోన్తేన, విక్కీతఞ్చ అత్తనో భణ్డం పరహత్థగతం కరోన్తేనా’’తి వుత్తం. యది ఏవం పాళియం పరతో ‘‘కయితఞ్చ హోతి విక్కయితఞ్చా’’తి వత్వా ‘‘అత్తనో భణ్డం పరహత్థగతం పరభణ్డం అత్తనో హత్థగత’’న్తి కస్మా వుత్తన్తి ఆహ ‘‘ఇమినా ఇమన్తిఆదివచనానురూపతో పనా’’తిఆది. ఇమినాతి హి సకసన్తకం వుత్తం. తదనురూపతో పాళియం పఠమం అత్తనో భణ్డం దస్సితం, న కయవిక్కయపదానురూపతో. తఞ్హి విపరీతతో పరసన్తకగ్గహణం పురక్ఖత్వా ఠితం.
594-595.Kayanti parabhaṇḍassa gahaṇaṃ. Vikkayanti attano bhaṇḍassa dānaṃ. Tenāha ‘‘iminā imaṃ dehī’’tiādi. Yasmā kayitaṃ nāma parassa hatthato gahitaṃ vuccati, vikkītañca parassa hatthe dinnaṃ, tasmā ‘‘kayitañca hoti parabhaṇḍaṃ attano hatthagataṃ karontena, vikkītañca attano bhaṇḍaṃ parahatthagataṃ karontenā’’ti vuttaṃ. Yadi evaṃ pāḷiyaṃ parato ‘‘kayitañca hoti vikkayitañcā’’ti vatvā ‘‘attano bhaṇḍaṃ parahatthagataṃ parabhaṇḍaṃ attano hatthagata’’nti kasmā vuttanti āha ‘‘iminā imantiādivacanānurūpato panā’’tiādi. Imināti hi sakasantakaṃ vuttaṃ. Tadanurūpato pāḷiyaṃ paṭhamaṃ attano bhaṇḍaṃ dassitaṃ, na kayavikkayapadānurūpato. Tañhi viparītato parasantakaggahaṇaṃ purakkhatvā ṭhitaṃ.
కామం సేసఞాతకేపి ‘‘ఇమం దేహీ’’తి వదతో విఞ్ఞత్తి న హోతి, సద్ధాదేయ్యవినిపాతనస్సపి పన అభావం దస్సేతుకామో ‘‘మాతరం పన పితరం వా’’తి ఆహ. విఞ్ఞత్తి న హోతీతి ఇదం విసుం విఞ్ఞాపనం సన్ధాయ వుత్తం. అఞ్ఞం కిఞ్చి అవత్వా ఏవం వదన్తో అఞ్ఞాతకం విఞ్ఞాపేతి నామాతి ఆహ – ‘‘అఞ్ఞాతకం ‘ఇమం దేహీ’తి వదతో విఞ్ఞత్తీ’’తి. అఞ్ఞం కిఞ్చి అవత్వా ‘‘ఇమం గణ్హాహీ’’తి దిన్నం అఞ్ఞాతకస్స దిన్నం నామ హోతీతి వుత్తం ‘‘సద్ధాదేయ్యవినిపాతన’’న్తి. తిస్సో ఆపత్తియోతి అఞ్ఞాతకవిఞ్ఞత్తిసద్ధాదేయ్యవినిపాతనకయవిక్కయాపత్తిసఙ్ఖాతా తిస్సో ఆపత్తియో.
Kāmaṃ sesañātakepi ‘‘imaṃ dehī’’ti vadato viññatti na hoti, saddhādeyyavinipātanassapi pana abhāvaṃ dassetukāmo ‘‘mātaraṃ pana pitaraṃ vā’’ti āha. Viññatti na hotīti idaṃ visuṃ viññāpanaṃ sandhāya vuttaṃ. Aññaṃ kiñci avatvā evaṃ vadanto aññātakaṃ viññāpeti nāmāti āha – ‘‘aññātakaṃ ‘imaṃ dehī’ti vadato viññattī’’ti. Aññaṃ kiñci avatvā ‘‘imaṃ gaṇhāhī’’ti dinnaṃ aññātakassa dinnaṃ nāma hotīti vuttaṃ ‘‘saddhādeyyavinipātana’’nti. Tisso āpattiyoti aññātakaviññattisaddhādeyyavinipātanakayavikkayāpattisaṅkhātā tisso āpattiyo.
ఇమం నామ కరోహీతి వదతి, వట్టతీతి ఏత్థ భుత్తోసి, ఇదాని కస్మా న కరోసీతి వత్థుమ్పి వట్టతి. ‘‘నిస్సగ్గియం పాచిత్తియ’’న్తి కిఞ్చాపి సతియేవ నిస్సగ్గియవత్థుమ్హి పాచిత్తియం వుత్తం, అసతిపి పన తస్మిం పాచిత్తియన్తి ఇదం అట్ఠకథాపమాణేన గహేతబ్బన్తి దస్సేతుం ‘‘కిఞ్చాపీ’’తిఆది వుత్తం. పరిభుత్తేతి సప్పిఆదిం సన్ధాయ వుత్తం. యం అత్తనో ధనేన పరివత్తేతి, యేన చ పరివత్తేతి, తేసం కప్పియవత్థుతా, అసహధమ్మికతా, కయవిక్కయాపజ్జనఞ్చాతి ఇమానేత్థ తీణి అఙ్గాని.
Imaṃ nāma karohīti vadati, vaṭṭatīti ettha bhuttosi, idāni kasmā na karosīti vatthumpi vaṭṭati. ‘‘Nissaggiyaṃ pācittiya’’nti kiñcāpi satiyeva nissaggiyavatthumhi pācittiyaṃ vuttaṃ, asatipi pana tasmiṃ pācittiyanti idaṃ aṭṭhakathāpamāṇena gahetabbanti dassetuṃ ‘‘kiñcāpī’’tiādi vuttaṃ. Paribhutteti sappiādiṃ sandhāya vuttaṃ. Yaṃ attano dhanena parivatteti, yena ca parivatteti, tesaṃ kappiyavatthutā, asahadhammikatā, kayavikkayāpajjanañcāti imānettha tīṇi aṅgāni.
కయవిక్కయసిక్ఖాపదవణ్ణనా నిట్ఠితా.
Kayavikkayasikkhāpadavaṇṇanā niṭṭhitā.
నిట్ఠితో కోసియవగ్గో దుతియో.
Niṭṭhito kosiyavaggo dutiyo.
Related texts:
తిపిటక (మూల) • Tipiṭaka (Mūla) / వినయపిటక • Vinayapiṭaka / మహావిభఙ్గ • Mahāvibhaṅga / ౧౦. కయవిక్కయసిక్ఖాపదం • 10. Kayavikkayasikkhāpadaṃ
అట్ఠకథా • Aṭṭhakathā / వినయపిటక (అట్ఠకథా) • Vinayapiṭaka (aṭṭhakathā) / మహావిభఙ్గ-అట్ఠకథా • Mahāvibhaṅga-aṭṭhakathā / ౧౦. కయవిక్కయసిక్ఖాపదవణ్ణనా • 10. Kayavikkayasikkhāpadavaṇṇanā
టీకా • Tīkā / వినయపిటక (టీకా) • Vinayapiṭaka (ṭīkā) / వజిరబుద్ధి-టీకా • Vajirabuddhi-ṭīkā / ౧౦. కయవిక్కయసిక్ఖాపదవణ్ణనా • 10. Kayavikkayasikkhāpadavaṇṇanā
టీకా • Tīkā / వినయపిటక (టీకా) • Vinayapiṭaka (ṭīkā) / విమతివినోదనీ-టీకా • Vimativinodanī-ṭīkā / ౧౦. కయవిక్కయసిక్ఖాపదవణ్ణనా • 10. Kayavikkayasikkhāpadavaṇṇanā