Library / Tipiṭaka / තිපිටක • Tipiṭaka / සාරත්‌ථදීපනී-ටීකා • Sāratthadīpanī-ṭīkā

    10. කයවික්‌කයසික්‌ඛාපදවණ්‌ණනා

    10. Kayavikkayasikkhāpadavaṇṇanā

    593. කයවික්‌කයසික්‌ඛාපදෙ පාළියං ජානාහීති එත්‌ථ උපධාරෙහීති අත්‌ථො, සුට්‌ඨු උපධාරෙත්‌වා ගණ්‌හ, ඉදං න මනාපන්‌ති පුන දාතුං න සක්‌ඛිස්‌සසීති අධිප්‌පායො.

    593. Kayavikkayasikkhāpade pāḷiyaṃ jānāhīti ettha upadhārehīti attho, suṭṭhu upadhāretvā gaṇha, idaṃ na manāpanti puna dātuṃ na sakkhissasīti adhippāyo.

    594-595. කයන්‌ති පරභණ්‌ඩස්‌ස ගහණං. වික්‌කයන්‌ති අත්‌තනො භණ්‌ඩස්‌ස දානං. තෙනාහ ‘‘ඉමිනා ඉමං දෙහී’’තිආදි. යස්‌මා කයිතං නාම පරස්‌ස හත්‌ථතො ගහිතං වුච්‌චති, වික්‌කීතඤ්‌ච පරස්‌ස හත්‌ථෙ දින්‌නං, තස්‌මා ‘‘කයිතඤ්‌ච හොති පරභණ්‌ඩං අත්‌තනො හත්‌ථගතං කරොන්‌තෙන, වික්‌කීතඤ්‌ච අත්‌තනො භණ්‌ඩං පරහත්‌ථගතං කරොන්‌තෙනා’’ති වුත්‌තං. යදි එවං පාළියං පරතො ‘‘කයිතඤ්‌ච හොති වික්‌කයිතඤ්‌චා’’ති වත්‌වා ‘‘අත්‌තනො භණ්‌ඩං පරහත්‌ථගතං පරභණ්‌ඩං අත්‌තනො හත්‌ථගත’’න්‌ති කස්‌මා වුත්‌තන්‌ති ආහ ‘‘ඉමිනා ඉමන්‌තිආදිවචනානුරූපතො පනා’’තිආදි. ඉමිනාති හි සකසන්‌තකං වුත්‌තං. තදනුරූපතො පාළියං පඨමං අත්‌තනො භණ්‌ඩං දස්‌සිතං, න කයවික්‌කයපදානුරූපතො. තඤ්‌හි විපරීතතො පරසන්‌තකග්‌ගහණං පුරක්‌ඛත්‌වා ඨිතං.

    594-595.Kayanti parabhaṇḍassa gahaṇaṃ. Vikkayanti attano bhaṇḍassa dānaṃ. Tenāha ‘‘iminā imaṃ dehī’’tiādi. Yasmā kayitaṃ nāma parassa hatthato gahitaṃ vuccati, vikkītañca parassa hatthe dinnaṃ, tasmā ‘‘kayitañca hoti parabhaṇḍaṃ attano hatthagataṃ karontena, vikkītañca attano bhaṇḍaṃ parahatthagataṃ karontenā’’ti vuttaṃ. Yadi evaṃ pāḷiyaṃ parato ‘‘kayitañca hoti vikkayitañcā’’ti vatvā ‘‘attano bhaṇḍaṃ parahatthagataṃ parabhaṇḍaṃ attano hatthagata’’nti kasmā vuttanti āha ‘‘iminā imantiādivacanānurūpato panā’’tiādi. Imināti hi sakasantakaṃ vuttaṃ. Tadanurūpato pāḷiyaṃ paṭhamaṃ attano bhaṇḍaṃ dassitaṃ, na kayavikkayapadānurūpato. Tañhi viparītato parasantakaggahaṇaṃ purakkhatvā ṭhitaṃ.

    කාමං සෙසඤාතකෙපි ‘‘ඉමං දෙහී’’ති වදතො විඤ්‌ඤත්‌ති න හොති, සද්‌ධාදෙය්‍යවිනිපාතනස්‌සපි පන අභාවං දස්‌සෙතුකාමො ‘‘මාතරං පන පිතරං වා’’ති ආහ. විඤ්‌ඤත්‌ති න හොතීති ඉදං විසුං විඤ්‌ඤාපනං සන්‌ධාය වුත්‌තං. අඤ්‌ඤං කිඤ්‌චි අවත්‌වා එවං වදන්‌තො අඤ්‌ඤාතකං විඤ්‌ඤාපෙති නාමාති ආහ – ‘‘අඤ්‌ඤාතකං ‘ඉමං දෙහී’ති වදතො විඤ්‌ඤත්‌තී’’ති. අඤ්‌ඤං කිඤ්‌චි අවත්‌වා ‘‘ඉමං ගණ්‌හාහී’’ති දින්‌නං අඤ්‌ඤාතකස්‌ස දින්‌නං නාම හොතීති වුත්‌තං ‘‘සද්‌ධාදෙය්‍යවිනිපාතන’’න්‌ති. තිස්‌සො ආපත්‌තියොති අඤ්‌ඤාතකවිඤ්‌ඤත්‌තිසද්‌ධාදෙය්‍යවිනිපාතනකයවික්‌කයාපත්‌තිසඞ්‌ඛාතා තිස්‌සො ආපත්‌තියො.

    Kāmaṃ sesañātakepi ‘‘imaṃ dehī’’ti vadato viññatti na hoti, saddhādeyyavinipātanassapi pana abhāvaṃ dassetukāmo ‘‘mātaraṃ pana pitaraṃ vā’’ti āha. Viññatti na hotīti idaṃ visuṃ viññāpanaṃ sandhāya vuttaṃ. Aññaṃ kiñci avatvā evaṃ vadanto aññātakaṃ viññāpeti nāmāti āha – ‘‘aññātakaṃ ‘imaṃ dehī’ti vadato viññattī’’ti. Aññaṃ kiñci avatvā ‘‘imaṃ gaṇhāhī’’ti dinnaṃ aññātakassa dinnaṃ nāma hotīti vuttaṃ ‘‘saddhādeyyavinipātana’’nti. Tisso āpattiyoti aññātakaviññattisaddhādeyyavinipātanakayavikkayāpattisaṅkhātā tisso āpattiyo.

    ඉමං නාම කරොහීති වදති, වට්‌ටතීති එත්‌ථ භුත්‌තොසි, ඉදානි කස්‌මා න කරොසීති වත්‌ථුම්‌පි වට්‌ටති. ‘‘නිස්‌සග්‌ගියං පාචිත්‌තිය’’න්‌ති කිඤ්‌චාපි සතියෙව නිස්‌සග්‌ගියවත්‌ථුම්‌හි පාචිත්‌තියං වුත්‌තං, අසතිපි පන තස්‌මිං පාචිත්‌තියන්‌ති ඉදං අට්‌ඨකථාපමාණෙන ගහෙතබ්‌බන්‌ති දස්‌සෙතුං ‘‘කිඤ්‌චාපී’’තිආදි වුත්‌තං. පරිභුත්‌තෙති සප්‌පිආදිං සන්‌ධාය වුත්‌තං. යං අත්‌තනො ධනෙන පරිවත්‌තෙති, යෙන ච පරිවත්‌තෙති, තෙසං කප්‌පියවත්‌ථුතා, අසහධම්‌මිකතා, කයවික්‌කයාපජ්‌ජනඤ්‌චාති ඉමානෙත්‌ථ තීණි අඞ්‌ගානි.

    Imaṃ nāma karohīti vadati, vaṭṭatīti ettha bhuttosi, idāni kasmā na karosīti vatthumpi vaṭṭati. ‘‘Nissaggiyaṃ pācittiya’’nti kiñcāpi satiyeva nissaggiyavatthumhi pācittiyaṃ vuttaṃ, asatipi pana tasmiṃ pācittiyanti idaṃ aṭṭhakathāpamāṇena gahetabbanti dassetuṃ ‘‘kiñcāpī’’tiādi vuttaṃ. Paribhutteti sappiādiṃ sandhāya vuttaṃ. Yaṃ attano dhanena parivatteti, yena ca parivatteti, tesaṃ kappiyavatthutā, asahadhammikatā, kayavikkayāpajjanañcāti imānettha tīṇi aṅgāni.

    කයවික්‌කයසික්‌ඛාපදවණ්‌ණනා නිට්‌ඨිතා.

    Kayavikkayasikkhāpadavaṇṇanā niṭṭhitā.

    නිට්‌ඨිතො කොසියවග්‌ගො දුතියො.

    Niṭṭhito kosiyavaggo dutiyo.







    Related texts:



    තිපිටක (මූල) • Tipiṭaka (Mūla) / විනයපිටක • Vinayapiṭaka / මහාවිභඞ්‌ග • Mahāvibhaṅga / 10. කයවික්‌කයසික්‌ඛාපදං • 10. Kayavikkayasikkhāpadaṃ

    අට්‌ඨකථා • Aṭṭhakathā / විනයපිටක (අට්‌ඨකථා) • Vinayapiṭaka (aṭṭhakathā) / මහාවිභඞ්‌ග-අට්‌ඨකථා • Mahāvibhaṅga-aṭṭhakathā / 10. කයවික්‌කයසික්‌ඛාපදවණ්‌ණනා • 10. Kayavikkayasikkhāpadavaṇṇanā

    ටීකා • Tīkā / විනයපිටක (ටීකා) • Vinayapiṭaka (ṭīkā) / වජිරබුද්‌ධි-ටීකා • Vajirabuddhi-ṭīkā / 10. කයවික්‌කයසික්‌ඛාපදවණ්‌ණනා • 10. Kayavikkayasikkhāpadavaṇṇanā

    ටීකා • Tīkā / විනයපිටක (ටීකා) • Vinayapiṭaka (ṭīkā) / විමතිවිනොදනී-ටීකා • Vimativinodanī-ṭīkā / 10. කයවික්‌කයසික්‌ඛාපදවණ්‌ණනා • 10. Kayavikkayasikkhāpadavaṇṇanā


    © 1991-2023 The Titi Tudorancea Bulletin | Titi Tudorancea® is a Registered Trademark | Terms of use and privacy policy
    Contact