| Library / Tipiṭaka / ติปิฎก • Tipiṭaka / ปริวาร-อฎฺฐกถา • Parivāra-aṭṭhakathā |
อปรทุติยคาถาสงฺคณิกํ
Aparadutiyagāthāsaṅgaṇikaṃ
(๑) กายิกาทิอาปตฺติวณฺณนา
(1) Kāyikādiāpattivaṇṇanā
๔๗๔. ‘‘กติ อาปตฺติโย กายิกา’’ติอาทิคาถานํ วิสฺสชฺชเน ฉ อาปตฺติโย กายิกาติ อนฺตรเปยฺยาเล จตุเตฺถน อาปตฺติสมุฎฺฐาเนน ฉ อาปตฺติโย อาปชฺชติ, ‘‘ภิกฺขุ เมถุนํ ธมฺมํ ปฎิเสวติ, อาปตฺติ ปาราชิกสฺสา’’ติอาทินา นเยน วุตฺตาปตฺติโยฯ กายทฺวาเร สมุฎฺฐิตตฺตา หิ เอตา กายิกาติ วุจฺจนฺติฯ ฉ วาจสิกาติ ตสฺมิํเยว อนฺตรเปยฺยาเล ปญฺจเมน อาปตฺติสมุฎฺฐาเนน ฉ อาปตฺติโย อาปชฺชติ, ‘‘ภิกฺขุ ปาปิโจฺฉ อิจฺฉาปกโต’’ติอาทินา นเยน วุตฺตาปตฺติโยฯ ฉาเทนฺตสฺส ติโสฺสติ วชฺชปฎิจฺฉาทิกาย ภิกฺขุนิยา ปาราชิกํ, ภิกฺขุสฺส สงฺฆาทิเสสปฎิจฺฉาทเน ปาจิตฺติยํ, อตฺตโน ทุฎฺฐุลฺลาปตฺติปฎิจฺฉาทเน ทุกฺกฎํฯ ปญฺจ สํสคฺคปจฺจยาติ ภิกฺขุนิยา กายสํสเคฺค ปาราชิกํ, ภิกฺขุโน สงฺฆาทิเสโส, กาเยน กายปฎิพเทฺธ ถุลฺลจฺจยํ, นิสฺสคฺคิเยน กายปฎิพเทฺธ ทุกฺกฎํ, องฺคุลิปโตทเก ปาจิตฺติยนฺติ อิมา กายสํสคฺคปจฺจยา ปญฺจาปตฺติโยฯ
474. ‘‘Kati āpattiyo kāyikā’’tiādigāthānaṃ vissajjane cha āpattiyo kāyikāti antarapeyyāle catutthena āpattisamuṭṭhānena cha āpattiyo āpajjati, ‘‘bhikkhu methunaṃ dhammaṃ paṭisevati, āpatti pārājikassā’’tiādinā nayena vuttāpattiyo. Kāyadvāre samuṭṭhitattā hi etā kāyikāti vuccanti. Cha vācasikāti tasmiṃyeva antarapeyyāle pañcamena āpattisamuṭṭhānena cha āpattiyo āpajjati, ‘‘bhikkhu pāpiccho icchāpakato’’tiādinā nayena vuttāpattiyo. Chādentassa tissoti vajjapaṭicchādikāya bhikkhuniyā pārājikaṃ, bhikkhussa saṅghādisesapaṭicchādane pācittiyaṃ, attano duṭṭhullāpattipaṭicchādane dukkaṭaṃ. Pañca saṃsaggapaccayāti bhikkhuniyā kāyasaṃsagge pārājikaṃ, bhikkhuno saṅghādiseso, kāyena kāyapaṭibaddhe thullaccayaṃ, nissaggiyena kāyapaṭibaddhe dukkaṭaṃ, aṅgulipatodake pācittiyanti imā kāyasaṃsaggapaccayā pañcāpattiyo.
อรุณุเคฺค ติโสฺสติ เอกรตฺตฉารตฺตสตฺตาหทสาหมาสาติกฺกมวเสน นิสฺสคฺคิยํ ปาจิตฺติยํ, ภิกฺขุนิยา รตฺติวิปฺปวาเส สงฺฆาทิเสโส, ‘‘ปฐมมฺปิ ยามํ ฉาเทติ, ทุติยมฺปิ ตติยมฺปิ ยามํ ฉาเทติ, อุทฺธเสฺต อรุเณ ฉนฺนา โหติ อาปตฺติ, โย ฉาเทติ โส ทุกฺกฎํ เทสาเปตโพฺพ’’ติ อิมา อรุณุเคฺค ติโสฺส อาปตฺติโย อาปชฺชติฯ เทฺว ยาวตติยกาติ เอกาทส ยาวตติยกา นาม, ปญฺญตฺติวเสน ปน เทฺว โหนฺติ ภิกฺขูนํ ยาวตติยกา ภิกฺขุนีนํ ยาวตติยกาติฯ เอเกตฺถ อฎฺฐวตฺถุกาติ ภิกฺขุนีนํเยว เอกา เอตฺถ อิมสฺมิํ สาสเน อฎฺฐวตฺถุกา นามฯ เอเกน สพฺพสงฺคโหติ ‘‘ยสฺส สิยา อาปตฺติ, โส อาวิกเรยฺยา’’ติ อิมินา เอเกน นิทานุเทฺทเสน สพฺพสิกฺขาปทานญฺจ สพฺพปาติโมกฺขุเทฺทสานญฺจ สงฺคโห โหติฯ
Aruṇugge tissoti ekarattachārattasattāhadasāhamāsātikkamavasena nissaggiyaṃ pācittiyaṃ, bhikkhuniyā rattivippavāse saṅghādiseso, ‘‘paṭhamampi yāmaṃ chādeti, dutiyampi tatiyampi yāmaṃ chādeti, uddhaste aruṇe channā hoti āpatti, yo chādeti so dukkaṭaṃ desāpetabbo’’ti imā aruṇugge tisso āpattiyo āpajjati. Dve yāvatatiyakāti ekādasa yāvatatiyakā nāma, paññattivasena pana dve honti bhikkhūnaṃ yāvatatiyakā bhikkhunīnaṃ yāvatatiyakāti. Ekettha aṭṭhavatthukāti bhikkhunīnaṃyeva ekā ettha imasmiṃ sāsane aṭṭhavatthukā nāma. Ekena sabbasaṅgahoti ‘‘yassa siyā āpatti, so āvikareyyā’’ti iminā ekena nidānuddesena sabbasikkhāpadānañca sabbapātimokkhuddesānañca saṅgaho hoti.
วินยสฺส เทฺว มูลานีติ กาโย เจว วาจา จฯ ครุกา เทฺว วุตฺตาติ ปาราชิกสงฺฆาทิเสสา ฯ เทฺว ทุฎฺฐุลฺลจฺฉาทนาติ วชฺชปฎิจฺฉาทิกาย ปาราชิกํ สงฺฆาทิเสสํ ปฎิจฺฉาทกสฺส ปาจิตฺติยนฺติ อิมา เทฺว ทุฎฺฐุลฺลจฺฉาทนาปตฺติโย นามฯ
Vinayassa dve mūlānīti kāyo ceva vācā ca. Garukā dve vuttāti pārājikasaṅghādisesā . Dve duṭṭhullacchādanāti vajjapaṭicchādikāya pārājikaṃ saṅghādisesaṃ paṭicchādakassa pācittiyanti imā dve duṭṭhullacchādanāpattiyo nāma.
คามนฺตเร จตโสฺสติ ‘‘ภิกฺขุ ภิกฺขุนิยา สทฺธิํ สํวิทหติ, ทุกฺกฎํ; อญฺญสฺส คามสฺส อุปจารํ โอกฺกมติ, ปาจิตฺติยํ; ภิกฺขุนิยา คามนฺตรํ คจฺฉนฺติยา ปริกฺขิเตฺต คาเม ปฐมปาเท ถุลฺลจฺจยํ, ทุติยปาเท สงฺฆาทิเสโส; อปริกฺขิตฺตสฺส ปฐมปาเท อุปจาโรกฺกมเน ถุลฺลจฺจยํ, ทุติยปาเท สงฺฆาทิเสโส’’ติ อิมา คามนฺตเร ทุกฺกฎปาจิตฺติยถุลฺลจฺจยสงฺฆอาทิเสสวเสน จตโสฺส อาปตฺติโยฯ จตโสฺส นทิปารปจฺจยาติ ‘‘ภิกฺขุ ภิกฺขุนิยา สทฺธิํ สํวิทหติ, ทุกฺกฎํ; นาวํ อภิรุหติ, ปาจิตฺติยํ; ภิกฺขุนิยา นทิปารํ คจฺฉนฺติยา อุตฺตรณกาเล ปฐมปาเท ถุลฺลจฺจยํ, ทุติยปาเท สงฺฆาทิเสโส’’ติ อิมา จตโสฺสฯ เอกมํเส ถุลฺลจฺจยนฺติ มนุสฺสมํเสฯ นวมํเสสุ ทุกฺกฎนฺติ เสสอกปฺปิยมํเสสุฯ
Gāmantare catassoti ‘‘bhikkhu bhikkhuniyā saddhiṃ saṃvidahati, dukkaṭaṃ; aññassa gāmassa upacāraṃ okkamati, pācittiyaṃ; bhikkhuniyā gāmantaraṃ gacchantiyā parikkhitte gāme paṭhamapāde thullaccayaṃ, dutiyapāde saṅghādiseso; aparikkhittassa paṭhamapāde upacārokkamane thullaccayaṃ, dutiyapāde saṅghādiseso’’ti imā gāmantare dukkaṭapācittiyathullaccayasaṅghaādisesavasena catasso āpattiyo. Catasso nadipārapaccayāti ‘‘bhikkhu bhikkhuniyā saddhiṃ saṃvidahati, dukkaṭaṃ; nāvaṃ abhiruhati, pācittiyaṃ; bhikkhuniyā nadipāraṃ gacchantiyā uttaraṇakāle paṭhamapāde thullaccayaṃ, dutiyapāde saṅghādiseso’’ti imā catasso. Ekamaṃse thullaccayanti manussamaṃse. Navamaṃsesu dukkaṭanti sesaakappiyamaṃsesu.
เทฺว วาจสิกา รตฺตินฺติ ภิกฺขุนี รตฺตนฺธกาเร อปฺปทีเป ปุริเสน สทฺธิํ หตฺถปาเส ฐิตา สลฺลปติ , ปาจิตฺติยํ; หตฺถปาสํ วิชหิตฺวา ฐิตา สลฺลปติ, ทุกฺกฎํฯ เทฺว วาจสิกา ทิวาติ ภิกฺขุนี ทิวา ปฎิจฺฉเนฺน โอกาเส ปุริเสน สทฺธิํ หตฺถปาเส ฐิตา สลฺลปติ, ปาจิตฺติยํ; หตฺถปาสํ วิชหิตฺวา สลฺลปติ, ทุกฺกฎํฯ ททมานสฺส ติโสฺสติ มรณาธิปฺปาโย มนุสฺสสฺส วิสํ เทติ, โส เจ เตน มรติ, ปาราชิกํ; ยกฺขเปตานํ เทติ, เต เจ มรนฺติ, ถุลฺลจฺจยํ; ติรจฺฉานคตสฺส เทติ, โส เจ มรติ, ปาจิตฺติยํ; อญฺญาติกาย ภิกฺขุนิยา จีวรทาเน ปาจิตฺติยนฺติ เอวํ ททมานสฺส ติโสฺส อาปตฺติโยฯ จตฺตาโร จ ปฎิคฺคเหติ หตฺถคฺคาห-เวณิคฺคาเหสุ สงฺฆาทิเสโส, มุเขน องฺคชาตคฺคหเณ ปาราชิกํ, อญฺญาติกาย ภิกฺขุนิยา จีวรปฎิคฺคหเณ นิสฺสคฺคิยํ ปาจิตฺติยํ, อวสฺสุตาย อวสฺสุตสฺส หตฺถโต ขาทนียํ โภชนียํ ปฎิคฺคณฺหนฺติยา ถุลฺลจฺจยํ; เอวํ ปฎิคฺคเห จตฺตาโร อาปตฺติกฺขนฺธา โหนฺติฯ
Dve vācasikā rattinti bhikkhunī rattandhakāre appadīpe purisena saddhiṃ hatthapāse ṭhitā sallapati , pācittiyaṃ; hatthapāsaṃ vijahitvā ṭhitā sallapati, dukkaṭaṃ. Dve vācasikā divāti bhikkhunī divā paṭicchanne okāse purisena saddhiṃ hatthapāse ṭhitā sallapati, pācittiyaṃ; hatthapāsaṃ vijahitvā sallapati, dukkaṭaṃ. Dadamānassa tissoti maraṇādhippāyo manussassa visaṃ deti, so ce tena marati, pārājikaṃ; yakkhapetānaṃ deti, te ce maranti, thullaccayaṃ; tiracchānagatassa deti, so ce marati, pācittiyaṃ; aññātikāya bhikkhuniyā cīvaradāne pācittiyanti evaṃ dadamānassa tisso āpattiyo. Cattāro ca paṭiggaheti hatthaggāha-veṇiggāhesu saṅghādiseso, mukhena aṅgajātaggahaṇe pārājikaṃ, aññātikāya bhikkhuniyā cīvarapaṭiggahaṇe nissaggiyaṃ pācittiyaṃ, avassutāya avassutassa hatthato khādanīyaṃ bhojanīyaṃ paṭiggaṇhantiyā thullaccayaṃ; evaṃ paṭiggahe cattāro āpattikkhandhā honti.
Related texts:
ติปิฎก (มูล) • Tipiṭaka (Mūla) / วินยปิฎก • Vinayapiṭaka / ปริวารปาฬิ • Parivārapāḷi / ๑. กายิกาทิอาปตฺติ • 1. Kāyikādiāpatti
ฎีกา • Tīkā / วินยปิฎก (ฎีกา) • Vinayapiṭaka (ṭīkā) / สารตฺถทีปนี-ฎีกา • Sāratthadīpanī-ṭīkā / กายิกาทิอาปตฺติวณฺณนา • Kāyikādiāpattivaṇṇanā
ฎีกา • Tīkā / วินยปิฎก (ฎีกา) • Vinayapiṭaka (ṭīkā) / วชิรพุทฺธิ-ฎีกา • Vajirabuddhi-ṭīkā / กายิกาทิอาปตฺติวณฺณนา • Kāyikādiāpattivaṇṇanā
ฎีกา • Tīkā / วินยปิฎก (ฎีกา) • Vinayapiṭaka (ṭīkā) / วิมติวิโนทนี-ฎีกา • Vimativinodanī-ṭīkā / กายิกาทิอาปตฺติวณฺณนา • Kāyikādiāpattivaṇṇanā
ฎีกา • Tīkā / วินยปิฎก (ฎีกา) • Vinayapiṭaka (ṭīkā) / ปาจิตฺยาทิโยชนาปาฬิ • Pācityādiyojanāpāḷi / (๑) กายิกาทิอาปตฺติวณฺณนา • (1) Kāyikādiāpattivaṇṇanā
