Library / Tipiṭaka / ཏིཔིཊཀ • Tipiṭaka / ཛཱཏཀ-ཨཊྛཀཐཱ • Jātaka-aṭṭhakathā

    [༢༠༢] ༢. ཀེལི༹སཱིལཛཱཏཀཝཎྞནཱ

    [202] 2. Keḷisīlajātakavaṇṇanā

    ཧཾསཱ ཀོཉྩཱ མཡཱུརཱ ཙཱཏི ཨིདཾ སཏྠཱ ཛེཏཝནེ ཝིཧརནྟོ ཨཱཡསྨནྟཾ ལཀུཎྜཀབྷདྡིཡཾ ཨཱརབྦྷ ཀཐེསི། སོ ཀིརཱཡསྨཱ བུདྡྷསཱསནེ པཱཀཊོ ཨཧོསི པཉྙཱཏོ མདྷུརསྶརོ མདྷུརདྷམྨཀཐིཀོ པཊིསམྦྷིདཱཔྤཏྟོ མཧཱཁཱིཎཱསཝོ ཨསཱིཏིཡཱ མཧཱཐེརཱནཾ ཨནྟརོ པམཱཎེན ཨོམཀོ ལཀུཎྜཀོ སཱམཎེརོ ཝིཡ, ཁུདྡཀོ ཀཱིལ༹ནཏྠཱཡ ཀཏོ ཝིཡ། ཏསྨིཾ ཨེཀདིཝསཾ ཏཐཱགཏཾ ཝནྡིཏྭཱ ཛེཏཝནཀོཊྛཀཾ གཏེ ཛནཔདཱ ཏིཾསམཏྟཱ བྷིཀྑཱུ ‘‘དསབལཾ ཝནྡིསྶཱམཱ’’ཏི ཛེཏཝནཾ པཝིསནྟཱ ཝིཧཱརཀོཊྛཀེ ཐེརཾ དིསྭཱ ‘‘སཱམཎེརོ ཨེསོ’’ཏི སཉྙཱཡ ཐེརཾ ཙཱིཝརཀཎྞེ གཎྷནྟཱ ཧཏྠེ གཎྷནྟཱ སཱིསཾ གཎྷནྟཱ ནཱསཱཡ པརཱམསནྟཱ ཀཎྞེསུ གཧེཏྭཱ ཙཱལེཏྭཱ ཧཏྠཀུཀྐུཙྩཾ ཀཏྭཱ པཏྟཙཱིཝརཾ པཊིསཱམེཏྭཱ སཏྠཱརཾ ཨུཔསངྐམིཏྭཱ ཝནྡིཏྭཱ ནིསཱིདིཏྭཱ སཏྠཱརཱ མདྷུརཔཊིསནྠཱརེ ཀཏེ པུཙྪིཾསུ – ‘‘བྷནྟེ, ལཀུཎྜཀབྷདྡིཡཏྠེརོ ཀིར ནཱམེཀོ ཏུམྷཱཀཾ སཱཝཀོ མདྷུརདྷམྨཀཐིཀོ ཨཏྠི, ཀཧཾ སོ ཨིདཱནཱི’’ཏི། ‘‘ཀིཾ པན, བྷིཀྑཝེ, དཊྛུཀཱམཏྠཱ’’ཏི? ‘‘ཨཱམ, བྷནྟེ’’ཏི། ‘‘ཡཾ, བྷིཀྑཝེ, ཏུམྷེ དྭཱརཀོཊྛཀེ དིསྭཱ ཙཱིཝརཀཎྞཱདཱིསུ གཎྷནྟཱ ཧཏྠཀུཀྐུཙྩཾ ཀཏྭཱ ཨཱགཏཱ, ཨེས སོ’’ཏི། ‘‘བྷནྟེ, ཨེཝརཱུཔོ པཏྠིཏཔཏྠནོ ཨབྷིནཱིཧཱརསམྤནྣོ སཱཝཀོ ཀིཾཀཱརཎཱ ཨཔྤེསཀྑོ ཛཱཏོ’’ཏི? སཏྠཱ ‘‘ཨཏྟནཱ ཀཏཔཱཔཀམྨཾ ནིསྶཱཡཱ’’ཏི ཝཏྭཱ ཏེཧི ཡཱཙིཏོ ཨཏཱིཏཾ ཨཱཧརི།

    Haṃsākoñcā mayūrā cāti idaṃ satthā jetavane viharanto āyasmantaṃ lakuṇḍakabhaddiyaṃ ārabbha kathesi. So kirāyasmā buddhasāsane pākaṭo ahosi paññāto madhurassaro madhuradhammakathiko paṭisambhidāppatto mahākhīṇāsavo asītiyā mahātherānaṃ antaro pamāṇena omako lakuṇḍako sāmaṇero viya, khuddako kīḷanatthāya kato viya. Tasmiṃ ekadivasaṃ tathāgataṃ vanditvā jetavanakoṭṭhakaṃ gate janapadā tiṃsamattā bhikkhū ‘‘dasabalaṃ vandissāmā’’ti jetavanaṃ pavisantā vihārakoṭṭhake theraṃ disvā ‘‘sāmaṇero eso’’ti saññāya theraṃ cīvarakaṇṇe gaṇhantā hatthe gaṇhantā sīsaṃ gaṇhantā nāsāya parāmasantā kaṇṇesu gahetvā cāletvā hatthakukkuccaṃ katvā pattacīvaraṃ paṭisāmetvā satthāraṃ upasaṅkamitvā vanditvā nisīditvā satthārā madhurapaṭisanthāre kate pucchiṃsu – ‘‘bhante, lakuṇḍakabhaddiyatthero kira nāmeko tumhākaṃ sāvako madhuradhammakathiko atthi, kahaṃ so idānī’’ti. ‘‘Kiṃ pana, bhikkhave, daṭṭhukāmatthā’’ti? ‘‘Āma, bhante’’ti. ‘‘Yaṃ, bhikkhave, tumhe dvārakoṭṭhake disvā cīvarakaṇṇādīsu gaṇhantā hatthakukkuccaṃ katvā āgatā, esa so’’ti. ‘‘Bhante, evarūpo patthitapatthano abhinīhārasampanno sāvako kiṃkāraṇā appesakkho jāto’’ti? Satthā ‘‘attanā katapāpakammaṃ nissāyā’’ti vatvā tehi yācito atītaṃ āhari.

    ཨཏཱིཏེ བཱརཱཎསིཡཾ བྲཧྨདཏྟེ རཛྫཾ ཀཱརེནྟེ བོདྷིསཏྟོ སཀྐོ དེཝརཱཛཱ ཨཧོསི། ཏདཱ བྲཧྨདཏྟསྶ ཛིཎྞཾ ཛརཱཔྤཏྟཾ ཧཏྠིཾ ཝཱ ཨསྶཾ ཝཱ གོཎཾ ཝཱ དསྶེཏུཾ ན སཀྐཱ, ཀེལི༹སཱིལོ ཧུཏྭཱ ཏཐཱརཱུཔཾ དིསྭཱཝ ཨནུབནྡྷཱཔེཏི, ཛིཎྞསཀཊམྤི དིསྭཱ བྷིནྡཱཔེཏི, ཛིཎྞམཱཏུགཱམེ དིསྭཱ པཀྐོསཱཔེཏྭཱ ཨུདརེ པཧརཱཔེཏྭཱ པཱཏཱཔེཏྭཱ པུན ཨུཊྛཱཔེཏྭཱ བྷཱཡཱཔེཏི , ཛིཎྞཔུརིསེ དིསྭཱ ལངྒྷཀེ ཝིཡ བྷཱུམིཡཾ སཾཔརིཝཏྟཀཱདིཀཱིལ༹ཾ ཀཱིལཱ༹པེཏི, ཨཔསྶནྟོ ‘‘ཨསུཀགྷརེ ཀིར མཧལླཀོ ཨཏྠཱི’’ཏི སུཏྭཱཔི པཀྐོསཱཔེཏྭཱ ཀཱིལ༹ཏི། མནུསྶཱ ལཛྫནྟཱ ཨཏྟནོ མཱཏཱཔིཏརོ ཏིརོརཊྛཱནི པེསེནྟི, མཱཏུཔཊྛཱནདྷམྨོ པིཏུཔཊྛཱནདྷམྨོ པཙྪིཛྫི, རཱཛསེཝཀཱཔི ཀེལི༹སཱིལཱཝ ཨཧེསུཾ། མཏམཏཱ ཙཏྟཱརོ ཨཔཱཡེ པཱུརེནྟི, དེཝཔརིསཱ པརིཧཱཡཏི།

    Atīte bārāṇasiyaṃ brahmadatte rajjaṃ kārente bodhisatto sakko devarājā ahosi. Tadā brahmadattassa jiṇṇaṃ jarāppattaṃ hatthiṃ vā assaṃ vā goṇaṃ vā dassetuṃ na sakkā, keḷisīlo hutvā tathārūpaṃ disvāva anubandhāpeti, jiṇṇasakaṭampi disvā bhindāpeti, jiṇṇamātugāme disvā pakkosāpetvā udare paharāpetvā pātāpetvā puna uṭṭhāpetvā bhāyāpeti , jiṇṇapurise disvā laṅghake viya bhūmiyaṃ saṃparivattakādikīḷaṃ kīḷāpeti, apassanto ‘‘asukaghare kira mahallako atthī’’ti sutvāpi pakkosāpetvā kīḷati. Manussā lajjantā attano mātāpitaro tiroraṭṭhāni pesenti, mātupaṭṭhānadhammo pitupaṭṭhānadhammo pacchijji, rājasevakāpi keḷisīlāva ahesuṃ. Matamatā cattāro apāye pūrenti, devaparisā parihāyati.

    སཀྐོ ཨབྷིནཝེ དེཝཔུཏྟེ ཨཔསྶནྟོ ‘‘ཀིཾ ནུ ཁོ ཀཱརཎ’’ནྟི ཨཱཝཛྫེནྟོ ཏཾ ཀཱརཎཾ ཉཏྭཱ ‘‘དམེསྶཱམི ན’’ནྟི མཧལླཀཝཎྞཾ ཨབྷིནིམྨིནིཏྭཱ ཛིཎྞཡཱནཀེ དྭེ ཏཀྐཙཱཊིཡོ ཨཱརོཔེཏྭཱ དྭེ ཛརགོཎེ ཡོཛེཏྭཱ ཨེཀསྨིཾ ཚཎདིཝསེ ཨལངྐཏཧཏྠིཾ ཨབྷིརུཧིཏྭཱ བྲཧྨདཏྟེ ཨལངྐཏནགརཾ པདཀྑིཎཾ ཀརོནྟེ པིལོཏིཀནིཝཏྠོ ཏཾ ཡཱནཀཾ པཱཛེནྟོ རཉྙོ ཨབྷིམུཁོ ཨགམཱསི། རཱཛཱ ཛིཎྞཡཱནཀཾ དིསྭཱ ‘‘ཨེཏཾ ཡཱནཀཾ ཨཔནེཐཱ’’ཏི ཝདཏི། མནུསྶཱ ‘‘ཀཧཾ, དེཝ, ན པསྶཱམཱ’’ཏི ཨཱཧཾསུ། སཀྐོ ཨཏྟནོ ཨཱནུབྷཱཝེན རཉྙོཡེཝ དསྶེསི། ཨཐ ནཾ བཧུསམྤཏྟེ ཏསྨིཾ ཏསྶ ཨུཔརིབྷཱགེན པཱཛེནྟོ རཉྙོ མཏྠཀེ ཨེཀཾ ཙཱཊིཾ བྷིནྡིཏྭཱ ནིཝཏྟཱཔེནྟོ དུཏིཡཾ བྷིནྡི། ཨཐསྶ སཱིསཏོ པཊྛཱཡ ཨིཏོ ཙིཏོ ཙ ཏཀྐཾ པགྒྷརཏི, སོ ཏེན ཨཊྚཱིཡཏི ཧརཱཡཏི ཛིགུཙྪཏི། ཨཐསྶ ཏཾ ཨུཔདྡུཏབྷཱཝཾ ཉཏྭཱ སཀྐོ ཡཱནཀཾ ཨནྟརདྷཱཔེཏྭཱ སཀྐཏྟབྷཱཝཾ མཱཔེཏྭཱ ཝཛིརཧཏྠོ ཨཱཀཱསེ ཋཏྭཱ ‘‘པཱཔ ཨདྷམྨིཀརཱཛ, ཀིཾ ཏྭཾ མཧལླཀོ ན བྷཝིསྶསི, ཏཝ སརཱིརཾ ཛརཱ ན པཧརིསྶཏི, ཀེལི༹སཱིལོ ཧུཏྭཱ ཝུཌྜྷེ ཝིཧེཋནཀམྨཾ ཀརོསི, ཨེཀཀཾ ཏཾ ནིསྶཱཡ ཨེཏཾ ཀམྨཾ ཀཏྭཱ མཏམཏཱ ཨཔཱཡེ པརིཔཱུརེནྟི, མནུསྶཱ མཱཏཱཔིཏརོ པཊིཛགྒིཏུཾ ན ལབྷནྟི། སཙེ ཨིམམྷཱ ཀམྨཱ ན ཝིརམིསྶསི, ཝཛིརེན ཏེ སཱིསཾ པདཱལེསྶཱམི, མཱ ཨིཏོ པཊྛཱཡེཏཾ ཀམྨཾ ཨཀཏྠཱ’’ཏི སནྟཛྫེཏྭཱ མཱཏཱཔིཏཱུནཾ གུཎཾ ཀཐེཏྭཱ ཝུཌྜྷཱཔཙཱཡིཀཀམྨསྶ ཨཱནིསཾསཾ པཀཱསེཏྭཱ ཨོཝདིཏྭཱ སཀཊྛཱནམེཝ ཨགམཱསི། རཱཛཱ ཏཏོ པཊྛཱཡ ཏཐཱརཱུཔཾ ཀམྨཾ ཀཱཏུཾ ཙིཏྟམྤི ན ཨུཔྤཱདེསི།

    Sakko abhinave devaputte apassanto ‘‘kiṃ nu kho kāraṇa’’nti āvajjento taṃ kāraṇaṃ ñatvā ‘‘damessāmi na’’nti mahallakavaṇṇaṃ abhinimminitvā jiṇṇayānake dve takkacāṭiyo āropetvā dve jaragoṇe yojetvā ekasmiṃ chaṇadivase alaṅkatahatthiṃ abhiruhitvā brahmadatte alaṅkatanagaraṃ padakkhiṇaṃ karonte pilotikanivattho taṃ yānakaṃ pājento rañño abhimukho agamāsi. Rājā jiṇṇayānakaṃ disvā ‘‘etaṃ yānakaṃ apanethā’’ti vadati. Manussā ‘‘kahaṃ, deva, na passāmā’’ti āhaṃsu. Sakko attano ānubhāvena raññoyeva dassesi. Atha naṃ bahusampatte tasmiṃ tassa uparibhāgena pājento rañño matthake ekaṃ cāṭiṃ bhinditvā nivattāpento dutiyaṃ bhindi. Athassa sīsato paṭṭhāya ito cito ca takkaṃ paggharati, so tena aṭṭīyati harāyati jigucchati. Athassa taṃ upaddutabhāvaṃ ñatvā sakko yānakaṃ antaradhāpetvā sakkattabhāvaṃ māpetvā vajirahattho ākāse ṭhatvā ‘‘pāpa adhammikarāja, kiṃ tvaṃ mahallako na bhavissasi, tava sarīraṃ jarā na paharissati, keḷisīlo hutvā vuḍḍhe viheṭhanakammaṃ karosi, ekakaṃ taṃ nissāya etaṃ kammaṃ katvā matamatā apāye paripūrenti, manussā mātāpitaro paṭijaggituṃ na labhanti. Sace imamhā kammā na viramissasi, vajirena te sīsaṃ padālessāmi, mā ito paṭṭhāyetaṃ kammaṃ akatthā’’ti santajjetvā mātāpitūnaṃ guṇaṃ kathetvā vuḍḍhāpacāyikakammassa ānisaṃsaṃ pakāsetvā ovaditvā sakaṭṭhānameva agamāsi. Rājā tato paṭṭhāya tathārūpaṃ kammaṃ kātuṃ cittampi na uppādesi.

    སཏྠཱ ཨིམཾ ཨཏཱིཏཾ ཨཱཧརིཏྭཱ ཨབྷིསམྦུདྡྷོ ཧུཏྭཱ ཨིམཱ གཱཐཱ ཨཝོཙ –

    Satthā imaṃ atītaṃ āharitvā abhisambuddho hutvā imā gāthā avoca –

    ༡༠༣.

    103.

    ‘‘ཧཾསཱ ཀོཉྩཱ མཡཱུརཱ ཙ, ཧཏྠཡོ པསདཱ མིགཱ།

    ‘‘Haṃsā koñcā mayūrā ca, hatthayo pasadā migā;

    སབྦེ སཱིཧསྶ བྷཱཡནྟི, ནཏྠི ཀཱཡསྨི ཏུལྱཏཱ༎

    Sabbe sīhassa bhāyanti, natthi kāyasmi tulyatā.

    ༡༠༤.

    104.

    ‘‘ཨེཝམེཝ མནུསྶེསུ, དཧརོ ཙེཔི པཉྙཝཱ།

    ‘‘Evameva manussesu, daharo cepi paññavā;

    སོ ཧི ཏཏྠ མཧཱ ཧོཏི, ནེཝ བཱལོ སརཱིརཝཱ’’ཏི༎

    So hi tattha mahā hoti, neva bālo sarīravā’’ti.

    ཏཏྠ པསདཱ མིགཱཏི པསདསངྑཱཏཱ མིགཱ, པསདཱ མིགཱ ཙ ཨཝསེསཱ མིགཱ ཙཱཏིཔི ཨཏྠོ། ‘‘པསདམིགཱ’’ཏིཔི པཱཋོ, པསདཱ མིགཱཏི ཨཏྠོ། ནཏྠི ཀཱཡསྨི ཏུལྱཏཱཏི སརཱིརེ པམཱཎཾ ནཱམ ནཏྠི། ཡདི བྷཝེཡྻ, མཧཱསརཱིརཱ ཧཏྠིནོ ཙེཝ པསདམིགཱ ཙ སཱིཧཾ མཱརེཡྻུཾ, སཱིཧོ ཧཾསཱདཡོ ཁུདྡཀསརཱིརེཡེཝ མཱརེཡྻ, ཁུདྡཀཱཡེཝ སཱིཧསྶ བྷཱཡེཡྻུཾ, ན མཧནྟཱ། ཡསྨཱ པནེཏཾ ནཏྠི, ཏསྨཱ སབྦེཔི ཏེ སཱིཧསྶ བྷཱཡནྟི། སརཱིརཝཱཏི བཱལོ མཧཱསརཱིརོཔི མཧཱ ནཱམ ན ཧོཏི, ཏསྨཱ ལཀུཎྜཀབྷདྡིཡོ སརཱིརེན ཁུདྡཀོཔི མཱ ཏཾ ཉཱཎེནཔི ཁུདྡཀོཏི མཉྙིཏྠཱཏི ཨཏྠོ།

    Tattha pasadā migāti pasadasaṅkhātā migā, pasadā migā ca avasesā migā cātipi attho. ‘‘Pasadamigā’’tipi pāṭho, pasadā migāti attho. Natthi kāyasmi tulyatāti sarīre pamāṇaṃ nāma natthi. Yadi bhaveyya, mahāsarīrā hatthino ceva pasadamigā ca sīhaṃ māreyyuṃ, sīho haṃsādayo khuddakasarīreyeva māreyya, khuddakāyeva sīhassa bhāyeyyuṃ, na mahantā. Yasmā panetaṃ natthi, tasmā sabbepi te sīhassa bhāyanti. Sarīravāti bālo mahāsarīropi mahā nāma na hoti, tasmā lakuṇḍakabhaddiyo sarīrena khuddakopi mā taṃ ñāṇenapi khuddakoti maññitthāti attho.

    སཏྠཱ ཨིམཾ དྷམྨདེསནཾ ཨཱཧརིཏྭཱ སཙྩཱནི པཀཱསེཏྭཱ ཛཱཏཀཾ སམོདྷཱནེསི, སཙྩཔརིཡོསཱནེ ཏེསུ བྷིཀྑཱུསུ ཀེཙི སོཏཱཔནྣཱ, ཀེཙི སཀདཱགཱམིནོ, ཀེཙི ཨནཱགཱམིནོ, ཀེཙི ཨརཧནྟོ ཨཧེསུཾ། ‘‘ཏདཱ རཱཛཱ ལཀུཎྜཀབྷདྡིཡོ ཨཧོསི, སོ ཏཱཡ ཀེལི༹སཱིལཏཱཡ པརེསཾ ཀེལི༹ནིསྶཡོ ཛཱཏོ, སཀྐོ པན ཨཧམེཝ ཨཧོསི’’ནྟི།

    Satthā imaṃ dhammadesanaṃ āharitvā saccāni pakāsetvā jātakaṃ samodhānesi, saccapariyosāne tesu bhikkhūsu keci sotāpannā, keci sakadāgāmino, keci anāgāmino, keci arahanto ahesuṃ. ‘‘Tadā rājā lakuṇḍakabhaddiyo ahosi, so tāya keḷisīlatāya paresaṃ keḷinissayo jāto, sakko pana ahameva ahosi’’nti.

    ཀེལི༹སཱིལཛཱཏཀཝཎྞནཱ དུཏིཡཱ།

    Keḷisīlajātakavaṇṇanā dutiyā.







    Related texts:



    ཏིཔིཊཀ (མཱུལ) • Tipiṭaka (Mūla) / སུཏྟཔིཊཀ • Suttapiṭaka / ཁུདྡཀནིཀཱཡ • Khuddakanikāya / ཛཱཏཀཔཱལི༹ • Jātakapāḷi / ༢༠༢. ཀེལི༹སཱིལཛཱཏཀཾ • 202. Keḷisīlajātakaṃ


    © 1991-2023 The Titi Tudorancea Bulletin | Titi Tudorancea® is a Registered Trademark | Terms of use and privacy policy
    Contact