Library / Tipiṭaka / තිපිටක • Tipiṭaka / මහාවග්‌ගපාළි • Mahāvaggapāḷi

    182. කෙණියජටිලවත්‌ථු

    182. Keṇiyajaṭilavatthu

    300. 1 අථ ඛො භගවා අනුපුබ්‌බෙන චාරිකං චරමානො යෙන ආපණං තදවසරි. අස්‌සොසි ඛො කෙණියො ජටිලො – ‘‘සමණො ඛලු භො ගොතමො සක්‍යපුත්‌තො සක්‍යකුලා පබ්‌බජිතො ආපණං අනුප්‌පත්‌තො, තං ඛො පන භවන්‌තං ගොතමං එවං කල්‍යාණො කිත්‌තිසද්‌දො අබ්‌භුග්‌ගතො…පෙ.… සාධු ඛො පන තථාරූපානං අරහතං දස්‌සනං හොතී’’ති. අථ ඛො කෙණියස්‌ස ජටිලස්‌ස එතදහොසි – ‘‘කිං නු ඛො අහං සමණස්‌ස ගොතමස්‌ස හරාපෙය්‍ය’’න්‌ති. අථ ඛො කෙණියස්‌ස ජටිලස්‌ස එතදහොසි – ‘‘යෙපි ඛො තෙ බ්‍රාහ්‌මණානං 2 පුබ්‌බකා ඉසයො මන්‌තානං කත්‌තාරො මන්‌තානං පවත්‌තාරො, යෙසමිදං එතරහි බ්‍රාහ්‌මණා පොරාණං මන්‌තපදං ගීතං පවුත්‌තං සමිහිතං, තදනුගායන්‌ති තදනුභාසන්‌ති, භාසිතමනුභාසන්‌ති, වාචිතමනුවාචෙන්‌ති, සෙය්‍යථිදං – අට්‌ඨකො වාමකො වාමදෙවො වෙස්‌සාමිත්‌තො යමතග්‌ගි 3 අඞ්‌ගීරසො භාරද්‌වාජො වාසෙට්‌ඨො කස්‌සපො භගු 4, රත්‌තූපරතා විරතා විකාලභොජනා, තෙ එවරූපානි පානානි සාදියිංසු. සමණොපි ගොතමො රත්‌තූපරතො විරතො විකාලභොජනා, අරහති සමණොපි ගොතමො එවරූපානි පානානි සාදියිතු’’න්‌ති පහූතං පානං පටියාදාපෙත්‌වා කාජෙහි ගාහාපෙත්‌වා යෙන භගවා තෙනුපසඞ්‌කමි; උපසඞ්‌කමිත්‌වා භගවතා සද්‌ධිං සම්‌මොදි; සම්‌මොදනීයං කථං සාරණීයං වීතිසාරෙත්‌වා එකමන්‌තං අට්‌ඨාසි. එකමන්‌තං ඨිතො ඛො කෙණියො ජටිලො භගවන්‌තං එතදවොච – ‘‘පටිග්‌ගණ්‌හාතු මෙ භවං ගොතමො පාන’’න්‌ති. තෙන හි, කෙණිය, භික්‌ඛූනං දෙහීති. අථ ඛො කෙණියො ජටිලො භික්‌ඛූනං දෙති. භික්‌ඛූ කුක්‌කුච්‌චායන්‌තා න පටිග්‌ගණ්‌හන්‌ති. පටිග්‌ගණ්‌හථ, භික්‌ඛවෙ, පරිභුඤ්‌ජථාති. අථ ඛො කෙණියො ජටිලො බුද්‌ධප්‌පමුඛං භික්‌ඛුසඞ්‌ඝං පහූතෙහි පානෙහි සහත්‌ථා සන්‌තප්‌පෙත්‌වා සම්‌පවාරෙත්‌වා භගවන්‌තං ධොතහත්‌ථං ඔනීතපත්‌තපාණිං එකමන්‌තං නිසීදි. එකමන්‌තං නිසින්‌නං ඛො කෙණියං ජටිලං භගවා ධම්‌මියා කථාය සන්‌දස්‌සෙසි සමාදපෙසි සමුත්‌තෙජෙසි සම්‌පහංසෙසි. අථ ඛො කෙණියො ජටිලො භගවතා ධම්‌මියා කථාය සන්‌දස්‌සිතො සමාදපිතො සමුත්‌තෙජිතො සම්‌පහංසිතො භගවන්‌තං එතදවොච – ‘‘අධිවාසෙතු මෙ භවං ගොතමො ස්‌වාතනාය භත්‌තං සද්‌ධිං භික්‌ඛුසඞ්‌ඝෙනා’’ති. මහා ඛො, කෙණිය, භික්‌ඛුසඞ්‌ඝො අඩ්‌ඪතෙලසානි භික්‌ඛුසතානි, ත්‌වඤ්‌ච බ්‍රාහ්‌මණෙසු අභිප්‌පසන්‌නොති. දුතියම්‌පි ඛො කෙණියො ජටිලො භගවන්‌තං එතදවොච – ‘‘කිඤ්‌චාපි ඛො, භො ගොතම, මහා භික්‌ඛුසඞ්‌ඝො අඩ්‌ඪතෙලසානි භික්‌ඛුසතානි, අහඤ්‌ච බ්‍රාහ්‌මණෙසු අභිප්‌පසන්‌නො, අධිවාසෙතු මෙ භවං ගොතමො ස්‌වාතනාය භත්‌තං සද්‌ධිං භික්‌ඛුසඞ්‌ඝෙනා’’ති. මහා ඛො, කෙණිය, භික්‌ඛුසඞ්‌ඝො අඩ්‌ඪතෙලසානි භික්‌ඛුසතානි, ත්‌වඤ්‌ච බ්‍රාහ්‌මණෙසු අභිප්‌පසන්‌නොති . තතියම්‌පි ඛො කෙණියො ජටිලො භගවන්‌තං එතදවොච – ‘‘කිඤ්‌චාපි ඛො, භො ගොතම, මහා භික්‌ඛුසඞ්‌ඝො අඩ්‌ඪතෙලසානි භික්‌ඛුසතානි, අහඤ්‌ච බ්‍රාහ්‌මණෙසු අභිප්‌පසන්‌නො, අධිවාසෙතු භවං ගොතමො ස්‌වාතනාය භත්‌තං සද්‌ධිං භික්‌ඛුසඞ්‌ඝෙනා’’ති. අධිවාසෙසි භගවා තුණ්‌හීභාවෙන. අථ ඛො කෙණියො ජටිලො භගවතො අධිවාසනං විදිත්‌වා උට්‌ඨායාසනා පක්‌කාමි. අථ ඛො භගවා එතස්‌මිං නිදානෙ එතස්‌මිං පකරණෙ ධම්‌මිං කථං කත්‌වා භික්‌ඛූ ආමන්‌තෙසි – ‘‘අනුජානාමි, භික්‌ඛවෙ, අට්‌ඨ පානානි – අම්‌බපානං ජම්‌බුපානං චොචපානං මොචපානං මධූකපානං 5 මුද්‌දිකපානං සාලූකපානං ඵාරුසකපානං. අනුජානාමි, භික්‌ඛවෙ, සබ්‌බං ඵලරසං ඨපෙත්‌වා ධඤ්‌ඤඵලරසං. අනුජානාමි, භික්‌ඛවෙ, සබ්‌බං පත්‌තරසං ඨපෙත්‌වා ඩාකරසං. අනුජානාමි, භික්‌ඛවෙ, සබ්‌බං පුප්‌ඵරසං ඨපෙත්‌වා මධූකපුප්‌ඵරසං. අනුජානාමි, භික්‌ඛවෙ, උච්‌ඡුරස’’න්‌ති.

    300.6 Atha kho bhagavā anupubbena cārikaṃ caramāno yena āpaṇaṃ tadavasari. Assosi kho keṇiyo jaṭilo – ‘‘samaṇo khalu bho gotamo sakyaputto sakyakulā pabbajito āpaṇaṃ anuppatto, taṃ kho pana bhavantaṃ gotamaṃ evaṃ kalyāṇo kittisaddo abbhuggato…pe… sādhu kho pana tathārūpānaṃ arahataṃ dassanaṃ hotī’’ti. Atha kho keṇiyassa jaṭilassa etadahosi – ‘‘kiṃ nu kho ahaṃ samaṇassa gotamassa harāpeyya’’nti. Atha kho keṇiyassa jaṭilassa etadahosi – ‘‘yepi kho te brāhmaṇānaṃ 7 pubbakā isayo mantānaṃ kattāro mantānaṃ pavattāro, yesamidaṃ etarahi brāhmaṇā porāṇaṃ mantapadaṃ gītaṃ pavuttaṃ samihitaṃ, tadanugāyanti tadanubhāsanti, bhāsitamanubhāsanti, vācitamanuvācenti, seyyathidaṃ – aṭṭhako vāmako vāmadevo vessāmitto yamataggi 8 aṅgīraso bhāradvājo vāseṭṭho kassapo bhagu 9, rattūparatā viratā vikālabhojanā, te evarūpāni pānāni sādiyiṃsu. Samaṇopi gotamo rattūparato virato vikālabhojanā, arahati samaṇopi gotamo evarūpāni pānāni sādiyitu’’nti pahūtaṃ pānaṃ paṭiyādāpetvā kājehi gāhāpetvā yena bhagavā tenupasaṅkami; upasaṅkamitvā bhagavatā saddhiṃ sammodi; sammodanīyaṃ kathaṃ sāraṇīyaṃ vītisāretvā ekamantaṃ aṭṭhāsi. Ekamantaṃ ṭhito kho keṇiyo jaṭilo bhagavantaṃ etadavoca – ‘‘paṭiggaṇhātu me bhavaṃ gotamo pāna’’nti. Tena hi, keṇiya, bhikkhūnaṃ dehīti. Atha kho keṇiyo jaṭilo bhikkhūnaṃ deti. Bhikkhū kukkuccāyantā na paṭiggaṇhanti. Paṭiggaṇhatha, bhikkhave, paribhuñjathāti. Atha kho keṇiyo jaṭilo buddhappamukhaṃ bhikkhusaṅghaṃ pahūtehi pānehi sahatthā santappetvā sampavāretvā bhagavantaṃ dhotahatthaṃ onītapattapāṇiṃ ekamantaṃ nisīdi. Ekamantaṃ nisinnaṃ kho keṇiyaṃ jaṭilaṃ bhagavā dhammiyā kathāya sandassesi samādapesi samuttejesi sampahaṃsesi. Atha kho keṇiyo jaṭilo bhagavatā dhammiyā kathāya sandassito samādapito samuttejito sampahaṃsito bhagavantaṃ etadavoca – ‘‘adhivāsetu me bhavaṃ gotamo svātanāya bhattaṃ saddhiṃ bhikkhusaṅghenā’’ti. Mahā kho, keṇiya, bhikkhusaṅgho aḍḍhatelasāni bhikkhusatāni, tvañca brāhmaṇesu abhippasannoti. Dutiyampi kho keṇiyo jaṭilo bhagavantaṃ etadavoca – ‘‘kiñcāpi kho, bho gotama, mahā bhikkhusaṅgho aḍḍhatelasāni bhikkhusatāni, ahañca brāhmaṇesu abhippasanno, adhivāsetu me bhavaṃ gotamo svātanāya bhattaṃ saddhiṃ bhikkhusaṅghenā’’ti. Mahā kho, keṇiya, bhikkhusaṅgho aḍḍhatelasāni bhikkhusatāni, tvañca brāhmaṇesu abhippasannoti . Tatiyampi kho keṇiyo jaṭilo bhagavantaṃ etadavoca – ‘‘kiñcāpi kho, bho gotama, mahā bhikkhusaṅgho aḍḍhatelasāni bhikkhusatāni, ahañca brāhmaṇesu abhippasanno, adhivāsetu bhavaṃ gotamo svātanāya bhattaṃ saddhiṃ bhikkhusaṅghenā’’ti. Adhivāsesi bhagavā tuṇhībhāvena. Atha kho keṇiyo jaṭilo bhagavato adhivāsanaṃ viditvā uṭṭhāyāsanā pakkāmi. Atha kho bhagavā etasmiṃ nidāne etasmiṃ pakaraṇe dhammiṃ kathaṃ katvā bhikkhū āmantesi – ‘‘anujānāmi, bhikkhave, aṭṭha pānāni – ambapānaṃ jambupānaṃ cocapānaṃ mocapānaṃ madhūkapānaṃ 10 muddikapānaṃ sālūkapānaṃ phārusakapānaṃ. Anujānāmi, bhikkhave, sabbaṃ phalarasaṃ ṭhapetvā dhaññaphalarasaṃ. Anujānāmi, bhikkhave, sabbaṃ pattarasaṃ ṭhapetvā ḍākarasaṃ. Anujānāmi, bhikkhave, sabbaṃ puppharasaṃ ṭhapetvā madhūkapuppharasaṃ. Anujānāmi, bhikkhave, ucchurasa’’nti.

    අථ ඛො කෙණියො ජටිලො තස්‌සා රත්‌තියා අච්‌චයෙන සකෙ අස්‌සමෙ පණීතං ඛාදනීයං භොජනීයං පටියාදාපෙත්‌වා භගවතො කාලං ආරොචාපෙසි – ‘‘කාලො, භො ගොතම, නිට්‌ඨිතං භත්‌ත’’න්‌ති. අථ ඛො භගවා පුබ්‌බණ්‌හසමයං නිවාසෙත්‌වා පත්‌තචීවරමාදාය යෙන කෙණියස්‌ස ජටිලස්‌ස අස්‌සමො තෙනුපසඞ්‌කමි; උපසඞ්‌කමිත්‌වා පඤ්‌ඤත්‌තෙ ආසනෙ නිසීදි සද්‌ධිං භික්‌ඛුසඞ්‌ඝෙන. අථ ඛො කෙණියො ජටිලො බුද්‌ධප්‌පමුඛං භික්‌ඛුසඞ්‌ඝං පණීතෙන ඛාදනීයෙන භොජනීයෙන සහත්‌ථා සන්‌තප්‌පෙත්‌වා සම්‌පවාරෙත්‌වා භගවන්‌තං භුත්‌තාවිං ඔනීතපත්‌තපාණිං එකමන්‌තං නිසීදි. එකමන්‌තං නිසින්‌නං ඛො කෙණියං ජටිලං භගවා ඉමාහි ගාථාහි අනුමොදි –

    Atha kho keṇiyo jaṭilo tassā rattiyā accayena sake assame paṇītaṃ khādanīyaṃ bhojanīyaṃ paṭiyādāpetvā bhagavato kālaṃ ārocāpesi – ‘‘kālo, bho gotama, niṭṭhitaṃ bhatta’’nti. Atha kho bhagavā pubbaṇhasamayaṃ nivāsetvā pattacīvaramādāya yena keṇiyassa jaṭilassa assamo tenupasaṅkami; upasaṅkamitvā paññatte āsane nisīdi saddhiṃ bhikkhusaṅghena. Atha kho keṇiyo jaṭilo buddhappamukhaṃ bhikkhusaṅghaṃ paṇītena khādanīyena bhojanīyena sahatthā santappetvā sampavāretvā bhagavantaṃ bhuttāviṃ onītapattapāṇiṃ ekamantaṃ nisīdi. Ekamantaṃ nisinnaṃ kho keṇiyaṃ jaṭilaṃ bhagavā imāhi gāthāhi anumodi –

    ‘‘අග්‌ගිහුත්‌තමුඛා යඤ්‌ඤා, සාවිත්‌තී ඡන්‌දසො මුඛං;

    ‘‘Aggihuttamukhā yaññā, sāvittī chandaso mukhaṃ;

    රාජා මුඛං මනුස්‌සානං, නදීනං සාගරො මුඛං.

    Rājā mukhaṃ manussānaṃ, nadīnaṃ sāgaro mukhaṃ.

    ‘‘නක්‌ඛත්‌තානං මුඛං චන්‌දො, ආදිච්‌චො තපතං මුඛං;

    ‘‘Nakkhattānaṃ mukhaṃ cando, ādicco tapataṃ mukhaṃ;

    පුඤ්‌ඤං ආකඞ්‌ඛමානානං සඞ්‌ඝො, වෙ යජතං මුඛ’’න්‌ති.

    Puññaṃ ākaṅkhamānānaṃ saṅgho, ve yajataṃ mukha’’nti.

    අථ ඛො භගවා කෙණියං ජටිලං ඉමාහි ගාථාහි අනුමොදිත්‌වා උට්‌ඨායාසනා පක්‌කාමි.

    Atha kho bhagavā keṇiyaṃ jaṭilaṃ imāhi gāthāhi anumoditvā uṭṭhāyāsanā pakkāmi.

    කෙණියජටිලවත්‌ථු නිට්‌ඨිතං.

    Keṇiyajaṭilavatthu niṭṭhitaṃ.







    Footnotes:
    1. ම. නි. 2.396 ආදයො; සු. නි. සෙලසුත්‌තම්‌පි පස්‌සිතබ්‌බං
    2. අයං පාඨො දී. නි. 1.285, 526, 536; ම. නි. 2.427; අ. නි. 5.191-192 ආදයො
    3. යමදග්‌ගි (ක.)
    4. අයං පාඨො දී. නි. 1.285, 526, 536; ම. නි. 2.427; අ. නි. 5.191-192 ආදයො
    5. මධුපානං (සී. ස්‍යා.)
    6. ma. ni. 2.396 ādayo; su. ni. selasuttampi passitabbaṃ
    7. ayaṃ pāṭho dī. ni. 1.285, 526, 536; ma. ni. 2.427; a. ni. 5.191-192 ādayo
    8. yamadaggi (ka.)
    9. ayaṃ pāṭho dī. ni. 1.285, 526, 536; ma. ni. 2.427; a. ni. 5.191-192 ādayo
    10. madhupānaṃ (sī. syā.)



    Related texts:



    අට්‌ඨකථා • Aṭṭhakathā / විනයපිටක (අට්‌ඨකථා) • Vinayapiṭaka (aṭṭhakathā) / මහාවග්‌ග-අට්‌ඨකථා • Mahāvagga-aṭṭhakathā / කෙණියජටිලවත්‌ථුකථා • Keṇiyajaṭilavatthukathā

    ටීකා • Tīkā / විනයපිටක (ටීකා) • Vinayapiṭaka (ṭīkā) / සාරත්‌ථදීපනී-ටීකා • Sāratthadīpanī-ṭīkā / කෙණියජටිලවත්‌ථුකථාවණ්‌ණනා • Keṇiyajaṭilavatthukathāvaṇṇanā

    ටීකා • Tīkā / විනයපිටක (ටීකා) • Vinayapiṭaka (ṭīkā) / වජිරබුද්‌ධි-ටීකා • Vajirabuddhi-ṭīkā / කෙණියජටිලවත්‌ථුකථාවණ්‌ණනා • Keṇiyajaṭilavatthukathāvaṇṇanā

    ටීකා • Tīkā / විනයපිටක (ටීකා) • Vinayapiṭaka (ṭīkā) / විමතිවිනොදනී-ටීකා • Vimativinodanī-ṭīkā / කෙණියජටිලවත්‌ථුකථාවණ්‌ණනා • Keṇiyajaṭilavatthukathāvaṇṇanā

    ටීකා • Tīkā / විනයපිටක (ටීකා) • Vinayapiṭaka (ṭīkā) / පාචිත්‍යාදියොජනාපාළි • Pācityādiyojanāpāḷi / 182. කෙණියජටිලවත්‌ථුකථා • 182. Keṇiyajaṭilavatthukathā


    © 1991-2023 The Titi Tudorancea Bulletin | Titi Tudorancea® is a Registered Trademark | Terms of use and privacy policy
    Contact