Library / Tipiṭaka / തിപിടക • Tipiṭaka / മഹാവഗ്ഗപാളി • Mahāvaggapāḷi |
൧൮൨. കേണിയജടിലവത്ഥു
182. Keṇiyajaṭilavatthu
൩൦൦. 1 അഥ ഖോ ഭഗവാ അനുപുബ്ബേന ചാരികം ചരമാനോ യേന ആപണം തദവസരി. അസ്സോസി ഖോ കേണിയോ ജടിലോ – ‘‘സമണോ ഖലു ഭോ ഗോതമോ സക്യപുത്തോ സക്യകുലാ പബ്ബജിതോ ആപണം അനുപ്പത്തോ, തം ഖോ പന ഭവന്തം ഗോതമം ഏവം കല്യാണോ കിത്തിസദ്ദോ അബ്ഭുഗ്ഗതോ…പേ॰… സാധു ഖോ പന തഥാരൂപാനം അരഹതം ദസ്സനം ഹോതീ’’തി. അഥ ഖോ കേണിയസ്സ ജടിലസ്സ ഏതദഹോസി – ‘‘കിം നു ഖോ അഹം സമണസ്സ ഗോതമസ്സ ഹരാപേയ്യ’’ന്തി. അഥ ഖോ കേണിയസ്സ ജടിലസ്സ ഏതദഹോസി – ‘‘യേപി ഖോ തേ ബ്രാഹ്മണാനം 2 പുബ്ബകാ ഇസയോ മന്താനം കത്താരോ മന്താനം പവത്താരോ, യേസമിദം ഏതരഹി ബ്രാഹ്മണാ പോരാണം മന്തപദം ഗീതം പവുത്തം സമിഹിതം, തദനുഗായന്തി തദനുഭാസന്തി, ഭാസിതമനുഭാസന്തി, വാചിതമനുവാചേന്തി, സേയ്യഥിദം – അട്ഠകോ വാമകോ വാമദേവോ വേസ്സാമിത്തോ യമതഗ്ഗി 3 അങ്ഗീരസോ ഭാരദ്വാജോ വാസേട്ഠോ കസ്സപോ ഭഗു 4, രത്തൂപരതാ വിരതാ വികാലഭോജനാ, തേ ഏവരൂപാനി പാനാനി സാദിയിംസു. സമണോപി ഗോതമോ രത്തൂപരതോ വിരതോ വികാലഭോജനാ, അരഹതി സമണോപി ഗോതമോ ഏവരൂപാനി പാനാനി സാദിയിതു’’ന്തി പഹൂതം പാനം പടിയാദാപേത്വാ കാജേഹി ഗാഹാപേത്വാ യേന ഭഗവാ തേനുപസങ്കമി; ഉപസങ്കമിത്വാ ഭഗവതാ സദ്ധിം സമ്മോദി; സമ്മോദനീയം കഥം സാരണീയം വീതിസാരേത്വാ ഏകമന്തം അട്ഠാസി. ഏകമന്തം ഠിതോ ഖോ കേണിയോ ജടിലോ ഭഗവന്തം ഏതദവോച – ‘‘പടിഗ്ഗണ്ഹാതു മേ ഭവം ഗോതമോ പാന’’ന്തി. തേന ഹി, കേണിയ, ഭിക്ഖൂനം ദേഹീതി. അഥ ഖോ കേണിയോ ജടിലോ ഭിക്ഖൂനം ദേതി. ഭിക്ഖൂ കുക്കുച്ചായന്താ ന പടിഗ്ഗണ്ഹന്തി. പടിഗ്ഗണ്ഹഥ, ഭിക്ഖവേ, പരിഭുഞ്ജഥാതി. അഥ ഖോ കേണിയോ ജടിലോ ബുദ്ധപ്പമുഖം ഭിക്ഖുസങ്ഘം പഹൂതേഹി പാനേഹി സഹത്ഥാ സന്തപ്പേത്വാ സമ്പവാരേത്വാ ഭഗവന്തം ധോതഹത്ഥം ഓനീതപത്തപാണിം ഏകമന്തം നിസീദി. ഏകമന്തം നിസിന്നം ഖോ കേണിയം ജടിലം ഭഗവാ ധമ്മിയാ കഥായ സന്ദസ്സേസി സമാദപേസി സമുത്തേജേസി സമ്പഹംസേസി. അഥ ഖോ കേണിയോ ജടിലോ ഭഗവതാ ധമ്മിയാ കഥായ സന്ദസ്സിതോ സമാദപിതോ സമുത്തേജിതോ സമ്പഹംസിതോ ഭഗവന്തം ഏതദവോച – ‘‘അധിവാസേതു മേ ഭവം ഗോതമോ സ്വാതനായ ഭത്തം സദ്ധിം ഭിക്ഖുസങ്ഘേനാ’’തി. മഹാ ഖോ, കേണിയ, ഭിക്ഖുസങ്ഘോ അഡ്ഢതേലസാനി ഭിക്ഖുസതാനി, ത്വഞ്ച ബ്രാഹ്മണേസു അഭിപ്പസന്നോതി. ദുതിയമ്പി ഖോ കേണിയോ ജടിലോ ഭഗവന്തം ഏതദവോച – ‘‘കിഞ്ചാപി ഖോ, ഭോ ഗോതമ, മഹാ ഭിക്ഖുസങ്ഘോ അഡ്ഢതേലസാനി ഭിക്ഖുസതാനി, അഹഞ്ച ബ്രാഹ്മണേസു അഭിപ്പസന്നോ, അധിവാസേതു മേ ഭവം ഗോതമോ സ്വാതനായ ഭത്തം സദ്ധിം ഭിക്ഖുസങ്ഘേനാ’’തി. മഹാ ഖോ, കേണിയ, ഭിക്ഖുസങ്ഘോ അഡ്ഢതേലസാനി ഭിക്ഖുസതാനി, ത്വഞ്ച ബ്രാഹ്മണേസു അഭിപ്പസന്നോതി . തതിയമ്പി ഖോ കേണിയോ ജടിലോ ഭഗവന്തം ഏതദവോച – ‘‘കിഞ്ചാപി ഖോ, ഭോ ഗോതമ, മഹാ ഭിക്ഖുസങ്ഘോ അഡ്ഢതേലസാനി ഭിക്ഖുസതാനി, അഹഞ്ച ബ്രാഹ്മണേസു അഭിപ്പസന്നോ, അധിവാസേതു ഭവം ഗോതമോ സ്വാതനായ ഭത്തം സദ്ധിം ഭിക്ഖുസങ്ഘേനാ’’തി. അധിവാസേസി ഭഗവാ തുണ്ഹീഭാവേന. അഥ ഖോ കേണിയോ ജടിലോ ഭഗവതോ അധിവാസനം വിദിത്വാ ഉട്ഠായാസനാ പക്കാമി. അഥ ഖോ ഭഗവാ ഏതസ്മിം നിദാനേ ഏതസ്മിം പകരണേ ധമ്മിം കഥം കത്വാ ഭിക്ഖൂ ആമന്തേസി – ‘‘അനുജാനാമി, ഭിക്ഖവേ, അട്ഠ പാനാനി – അമ്ബപാനം ജമ്ബുപാനം ചോചപാനം മോചപാനം മധൂകപാനം 5 മുദ്ദികപാനം സാലൂകപാനം ഫാരുസകപാനം. അനുജാനാമി, ഭിക്ഖവേ, സബ്ബം ഫലരസം ഠപേത്വാ ധഞ്ഞഫലരസം. അനുജാനാമി, ഭിക്ഖവേ, സബ്ബം പത്തരസം ഠപേത്വാ ഡാകരസം. അനുജാനാമി, ഭിക്ഖവേ, സബ്ബം പുപ്ഫരസം ഠപേത്വാ മധൂകപുപ്ഫരസം. അനുജാനാമി, ഭിക്ഖവേ, ഉച്ഛുരസ’’ന്തി.
300.6 Atha kho bhagavā anupubbena cārikaṃ caramāno yena āpaṇaṃ tadavasari. Assosi kho keṇiyo jaṭilo – ‘‘samaṇo khalu bho gotamo sakyaputto sakyakulā pabbajito āpaṇaṃ anuppatto, taṃ kho pana bhavantaṃ gotamaṃ evaṃ kalyāṇo kittisaddo abbhuggato…pe… sādhu kho pana tathārūpānaṃ arahataṃ dassanaṃ hotī’’ti. Atha kho keṇiyassa jaṭilassa etadahosi – ‘‘kiṃ nu kho ahaṃ samaṇassa gotamassa harāpeyya’’nti. Atha kho keṇiyassa jaṭilassa etadahosi – ‘‘yepi kho te brāhmaṇānaṃ 7 pubbakā isayo mantānaṃ kattāro mantānaṃ pavattāro, yesamidaṃ etarahi brāhmaṇā porāṇaṃ mantapadaṃ gītaṃ pavuttaṃ samihitaṃ, tadanugāyanti tadanubhāsanti, bhāsitamanubhāsanti, vācitamanuvācenti, seyyathidaṃ – aṭṭhako vāmako vāmadevo vessāmitto yamataggi 8 aṅgīraso bhāradvājo vāseṭṭho kassapo bhagu 9, rattūparatā viratā vikālabhojanā, te evarūpāni pānāni sādiyiṃsu. Samaṇopi gotamo rattūparato virato vikālabhojanā, arahati samaṇopi gotamo evarūpāni pānāni sādiyitu’’nti pahūtaṃ pānaṃ paṭiyādāpetvā kājehi gāhāpetvā yena bhagavā tenupasaṅkami; upasaṅkamitvā bhagavatā saddhiṃ sammodi; sammodanīyaṃ kathaṃ sāraṇīyaṃ vītisāretvā ekamantaṃ aṭṭhāsi. Ekamantaṃ ṭhito kho keṇiyo jaṭilo bhagavantaṃ etadavoca – ‘‘paṭiggaṇhātu me bhavaṃ gotamo pāna’’nti. Tena hi, keṇiya, bhikkhūnaṃ dehīti. Atha kho keṇiyo jaṭilo bhikkhūnaṃ deti. Bhikkhū kukkuccāyantā na paṭiggaṇhanti. Paṭiggaṇhatha, bhikkhave, paribhuñjathāti. Atha kho keṇiyo jaṭilo buddhappamukhaṃ bhikkhusaṅghaṃ pahūtehi pānehi sahatthā santappetvā sampavāretvā bhagavantaṃ dhotahatthaṃ onītapattapāṇiṃ ekamantaṃ nisīdi. Ekamantaṃ nisinnaṃ kho keṇiyaṃ jaṭilaṃ bhagavā dhammiyā kathāya sandassesi samādapesi samuttejesi sampahaṃsesi. Atha kho keṇiyo jaṭilo bhagavatā dhammiyā kathāya sandassito samādapito samuttejito sampahaṃsito bhagavantaṃ etadavoca – ‘‘adhivāsetu me bhavaṃ gotamo svātanāya bhattaṃ saddhiṃ bhikkhusaṅghenā’’ti. Mahā kho, keṇiya, bhikkhusaṅgho aḍḍhatelasāni bhikkhusatāni, tvañca brāhmaṇesu abhippasannoti. Dutiyampi kho keṇiyo jaṭilo bhagavantaṃ etadavoca – ‘‘kiñcāpi kho, bho gotama, mahā bhikkhusaṅgho aḍḍhatelasāni bhikkhusatāni, ahañca brāhmaṇesu abhippasanno, adhivāsetu me bhavaṃ gotamo svātanāya bhattaṃ saddhiṃ bhikkhusaṅghenā’’ti. Mahā kho, keṇiya, bhikkhusaṅgho aḍḍhatelasāni bhikkhusatāni, tvañca brāhmaṇesu abhippasannoti . Tatiyampi kho keṇiyo jaṭilo bhagavantaṃ etadavoca – ‘‘kiñcāpi kho, bho gotama, mahā bhikkhusaṅgho aḍḍhatelasāni bhikkhusatāni, ahañca brāhmaṇesu abhippasanno, adhivāsetu bhavaṃ gotamo svātanāya bhattaṃ saddhiṃ bhikkhusaṅghenā’’ti. Adhivāsesi bhagavā tuṇhībhāvena. Atha kho keṇiyo jaṭilo bhagavato adhivāsanaṃ viditvā uṭṭhāyāsanā pakkāmi. Atha kho bhagavā etasmiṃ nidāne etasmiṃ pakaraṇe dhammiṃ kathaṃ katvā bhikkhū āmantesi – ‘‘anujānāmi, bhikkhave, aṭṭha pānāni – ambapānaṃ jambupānaṃ cocapānaṃ mocapānaṃ madhūkapānaṃ 10 muddikapānaṃ sālūkapānaṃ phārusakapānaṃ. Anujānāmi, bhikkhave, sabbaṃ phalarasaṃ ṭhapetvā dhaññaphalarasaṃ. Anujānāmi, bhikkhave, sabbaṃ pattarasaṃ ṭhapetvā ḍākarasaṃ. Anujānāmi, bhikkhave, sabbaṃ puppharasaṃ ṭhapetvā madhūkapuppharasaṃ. Anujānāmi, bhikkhave, ucchurasa’’nti.
അഥ ഖോ കേണിയോ ജടിലോ തസ്സാ രത്തിയാ അച്ചയേന സകേ അസ്സമേ പണീതം ഖാദനീയം ഭോജനീയം പടിയാദാപേത്വാ ഭഗവതോ കാലം ആരോചാപേസി – ‘‘കാലോ, ഭോ ഗോതമ, നിട്ഠിതം ഭത്ത’’ന്തി. അഥ ഖോ ഭഗവാ പുബ്ബണ്ഹസമയം നിവാസേത്വാ പത്തചീവരമാദായ യേന കേണിയസ്സ ജടിലസ്സ അസ്സമോ തേനുപസങ്കമി; ഉപസങ്കമിത്വാ പഞ്ഞത്തേ ആസനേ നിസീദി സദ്ധിം ഭിക്ഖുസങ്ഘേന. അഥ ഖോ കേണിയോ ജടിലോ ബുദ്ധപ്പമുഖം ഭിക്ഖുസങ്ഘം പണീതേന ഖാദനീയേന ഭോജനീയേന സഹത്ഥാ സന്തപ്പേത്വാ സമ്പവാരേത്വാ ഭഗവന്തം ഭുത്താവിം ഓനീതപത്തപാണിം ഏകമന്തം നിസീദി. ഏകമന്തം നിസിന്നം ഖോ കേണിയം ജടിലം ഭഗവാ ഇമാഹി ഗാഥാഹി അനുമോദി –
Atha kho keṇiyo jaṭilo tassā rattiyā accayena sake assame paṇītaṃ khādanīyaṃ bhojanīyaṃ paṭiyādāpetvā bhagavato kālaṃ ārocāpesi – ‘‘kālo, bho gotama, niṭṭhitaṃ bhatta’’nti. Atha kho bhagavā pubbaṇhasamayaṃ nivāsetvā pattacīvaramādāya yena keṇiyassa jaṭilassa assamo tenupasaṅkami; upasaṅkamitvā paññatte āsane nisīdi saddhiṃ bhikkhusaṅghena. Atha kho keṇiyo jaṭilo buddhappamukhaṃ bhikkhusaṅghaṃ paṇītena khādanīyena bhojanīyena sahatthā santappetvā sampavāretvā bhagavantaṃ bhuttāviṃ onītapattapāṇiṃ ekamantaṃ nisīdi. Ekamantaṃ nisinnaṃ kho keṇiyaṃ jaṭilaṃ bhagavā imāhi gāthāhi anumodi –
‘‘അഗ്ഗിഹുത്തമുഖാ യഞ്ഞാ, സാവിത്തീ ഛന്ദസോ മുഖം;
‘‘Aggihuttamukhā yaññā, sāvittī chandaso mukhaṃ;
രാജാ മുഖം മനുസ്സാനം, നദീനം സാഗരോ മുഖം.
Rājā mukhaṃ manussānaṃ, nadīnaṃ sāgaro mukhaṃ.
‘‘നക്ഖത്താനം മുഖം ചന്ദോ, ആദിച്ചോ തപതം മുഖം;
‘‘Nakkhattānaṃ mukhaṃ cando, ādicco tapataṃ mukhaṃ;
പുഞ്ഞം ആകങ്ഖമാനാനം സങ്ഘോ, വേ യജതം മുഖ’’ന്തി.
Puññaṃ ākaṅkhamānānaṃ saṅgho, ve yajataṃ mukha’’nti.
അഥ ഖോ ഭഗവാ കേണിയം ജടിലം ഇമാഹി ഗാഥാഹി അനുമോദിത്വാ ഉട്ഠായാസനാ പക്കാമി.
Atha kho bhagavā keṇiyaṃ jaṭilaṃ imāhi gāthāhi anumoditvā uṭṭhāyāsanā pakkāmi.
കേണിയജടിലവത്ഥു നിട്ഠിതം.
Keṇiyajaṭilavatthu niṭṭhitaṃ.
Footnotes:
Related texts:
അട്ഠകഥാ • Aṭṭhakathā / വിനയപിടക (അട്ഠകഥാ) • Vinayapiṭaka (aṭṭhakathā) / മഹാവഗ്ഗ-അട്ഠകഥാ • Mahāvagga-aṭṭhakathā / കേണിയജടിലവത്ഥുകഥാ • Keṇiyajaṭilavatthukathā
ടീകാ • Tīkā / വിനയപിടക (ടീകാ) • Vinayapiṭaka (ṭīkā) / സാരത്ഥദീപനീ-ടീകാ • Sāratthadīpanī-ṭīkā / കേണിയജടിലവത്ഥുകഥാവണ്ണനാ • Keṇiyajaṭilavatthukathāvaṇṇanā
ടീകാ • Tīkā / വിനയപിടക (ടീകാ) • Vinayapiṭaka (ṭīkā) / വജിരബുദ്ധി-ടീകാ • Vajirabuddhi-ṭīkā / കേണിയജടിലവത്ഥുകഥാവണ്ണനാ • Keṇiyajaṭilavatthukathāvaṇṇanā
ടീകാ • Tīkā / വിനയപിടക (ടീകാ) • Vinayapiṭaka (ṭīkā) / വിമതിവിനോദനീ-ടീകാ • Vimativinodanī-ṭīkā / കേണിയജടിലവത്ഥുകഥാവണ്ണനാ • Keṇiyajaṭilavatthukathāvaṇṇanā
ടീകാ • Tīkā / വിനയപിടക (ടീകാ) • Vinayapiṭaka (ṭīkā) / പാചിത്യാദിയോജനാപാളി • Pācityādiyojanāpāḷi / ൧൮൨. കേണിയജടിലവത്ഥുകഥാ • 182. Keṇiyajaṭilavatthukathā