| Library / Tipiṭaka / තිපිටක • Tipiṭaka / මහාවග්‌ග-අට්‌ඨකථා • Mahāvagga-aṭṭhakathā |
කෙණියජටිලවත්‌ථුකථා
Keṇiyajaṭilavatthukathā
300. කාජෙහි ගාහාපෙත්‌වාති පඤ්‌චහි කාජසතෙහි සුසඞ්‌ඛතස්‌ස බදරපානස්‌ස කුටසහස්‌සං ගාහාපෙත්‌වා. එතස්‌මිං නිදානෙ එතස්‌මිං පකරණෙ ධම්‌මිං කථං කත්‌වාති ‘‘සාධු භික්‌ඛවෙ පානං අපිවන්‌තා සමණස්‌ස ගොතමස්‌ස සාවකා පච්‌චයබාහුල්‌ලිකාති වාදං න උප්‌පාදයිත්‌ථ, මයි ච ගාරවං අකත්‌ථ, මම ච තුම්‌හෙසු ගාරවං ජනයිත්‌ථ, ඉති වො අහං ඉමිනා කාරණෙන සුට්‌ඨු පසන්‌නො’’තිආදිනා නයෙන ධම්‌මිං කථං කත්‌වා අනුජානාමි භික්‌ඛවෙ අට්‌ඨ පානානීතිආදිමාහ.
300.Kājehi gāhāpetvāti pañcahi kājasatehi susaṅkhatassa badarapānassa kuṭasahassaṃ gāhāpetvā. Etasmiṃ nidāne etasmiṃ pakaraṇe dhammiṃ kathaṃ katvāti ‘‘sādhu bhikkhave pānaṃ apivantā samaṇassa gotamassa sāvakā paccayabāhullikāti vādaṃ na uppādayittha, mayi ca gāravaṃ akattha, mama ca tumhesu gāravaṃ janayittha, iti vo ahaṃ iminā kāraṇena suṭṭhu pasanno’’tiādinā nayena dhammiṃ kathaṃ katvā anujānāmi bhikkhave aṭṭha pānānītiādimāha.
තත්‌ථ අම්‌බපානන්‌ති ආමෙහි වා පක්‌කෙහි වා අම්‌බෙහි කතපානං. තත්‌ථ ආමෙහි කරොන්‌තෙන අම්‌බතරුණානි භින්‌දිත්‌වා උදකෙ පක්‌ඛිපිත්‌වා ආතපෙ ආදිච්‌චපාකෙන පචිත්‌වා පරිස්‌සාවෙත්‌වා තදහුපටිග්‌ගහිතෙහි මධුසක්‌කරකප්‌පූරාදීහි යොජෙත්‌වා කාතබ්‌බං. එවං කතං පුරෙභත්‌තමෙව කප්‌පති. අනුපසම්‌පන්‌නෙහි කතං ලභිත්‌වා පන පුරෙභත්‌තං පටිග්‌ගහිතං පුරෙභත්‌තං සාමිසපරිභොගෙනාපි වට්‌ටති, පච්‌ඡාභත්‌තං නිරාමිසපරිභොගෙන යාව අරුණුග්‌ගමනා වට්‌ටතියෙව. එස නයො සබ්‌බපානෙසු.
Tattha ambapānanti āmehi vā pakkehi vā ambehi katapānaṃ. Tattha āmehi karontena ambataruṇāni bhinditvā udake pakkhipitvā ātape ādiccapākena pacitvā parissāvetvā tadahupaṭiggahitehi madhusakkarakappūrādīhi yojetvā kātabbaṃ. Evaṃ kataṃ purebhattameva kappati. Anupasampannehi kataṃ labhitvā pana purebhattaṃ paṭiggahitaṃ purebhattaṃ sāmisaparibhogenāpi vaṭṭati, pacchābhattaṃ nirāmisaparibhogena yāva aruṇuggamanā vaṭṭatiyeva. Esa nayo sabbapānesu.
තෙසු පන ජම්‌බුපානන්‌ති ජම්‌බුඵලෙහි කතපානං. චොචපානන්‌ති අට්‌ඨිකෙහි කදලිඵලෙහි කතපානං. මොචපානන්‌ති අනට්‌ඨිකෙහි කදලිඵලෙහි කතපානං. මධුකපානන්‌ති මධුකානං ජාතිරසෙන කතපානං; තං පන උදකසම්‌භින්‌නං වට්‌ටති, සුද්‌ධං න වට්‌ටති. මුද්‌දිකපානන්‌ති මුද්‌දිකා උදකෙ මද්‌දිත්‌වා අම්‌බපානං විය කතපානං. සාලූකපානන්‌ති රත්‌තුප්‌පලනීලුප්‌පලාදීනං සාලූකෙ මද්‌දිත්‌වා කතපානං. ඵාරුසකපානන්‌ති ඵාරුසකඵලෙහි අම්‌බපානං විය කතපානං. ඉමානි අට්‌ඨ පානානි සීතානිපි ආදිච්‌චපාකානිපි වට්‌ටන්‌ති, අග්‌ගිපාකානි න වට්‌ටන්‌ති. ධඤ්‌ඤඵලරසන්‌ති සත්‌තන්‌නං ධඤ්‌ඤානං ඵලරසං. ඩාකරසන්‌ති පක්‌කඩාකරසං. යාවකාලිකපත්‌තානඤ්‌හි පුරෙභත්‌තංයෙව රසො කප්‌පති. යාවජීවිකානං පටිග්‌ගහෙත්‌වා ඨපිතසප්‌පිආදීහි සද්‌ධිං පක්‌කානං සත්‌තාහං කප්‌පති. සචෙ පන සුද්‌ධඋදකෙන පචති, යාවජීවම්‌පි වට්‌ටති. ඛීරාදීහි පන සද්‌ධිං පචිතුං න වට්‌ටති. අඤ්‌ඤෙහි පක්‌කම්‌පි ඩාකරසසඞ්‌ඛ්‍යමෙව ගච්‌ඡති. කුරුන්‌දියං පන ‘‘යාවකාලිකපත්‌තානම්‌පි සීතොදකෙන මද්‌දිත්‌වා කතරසො වා ආදිච්‌චපාකො වා වට්‌ටතී’’ති වුත්‌තං. ඨපෙත්‌වා මධුකපුප්‌ඵරසන්‌ති එත්‌ථ මධුකපුප්‌ඵරසො අග්‌ගිපාකො වා හොතු ආදිච්‌චපාකො වා, පච්‌ඡාභත්‌තං න වට්‌ටති. පුරෙභත්‌තම්‌පි යං පානං ගහෙත්‌වා මජ්‌ජං කරොන්‌ති, සො ආදිතො පට්‌ඨාය න වට්‌ටති. මධුකපුප්‌ඵං පන අල්‌ලං වා සුක්‌ඛං වා භජ්‌ජිතං වා තෙන කතඵාණිතං වා යතො පට්‌ඨාය මජ්‌ජං න කරොන්‌ති, තං සබ්‌බං පුරෙභත්‌තං වට්‌ටති. උච්‌ඡුරසො නිකසටො පච්‌ඡාභත්‌තං වට්‌ටති . ඉති පානානි අනුජානන්‌තෙන ඉමෙපි චත්‌තාරො රසා අනුඤ්‌ඤාතාති. අග්‌ගිහුත්‌තමුඛා යඤ්‌ඤාතිආදීසු අග්‌ගිහුතං සෙට්‌ඨං, අග්‌ගිහුතං මුඛන්‌ති වුත්‌තං හොති.
Tesu pana jambupānanti jambuphalehi katapānaṃ. Cocapānanti aṭṭhikehi kadaliphalehi katapānaṃ. Mocapānanti anaṭṭhikehi kadaliphalehi katapānaṃ. Madhukapānanti madhukānaṃ jātirasena katapānaṃ; taṃ pana udakasambhinnaṃ vaṭṭati, suddhaṃ na vaṭṭati. Muddikapānanti muddikā udake madditvā ambapānaṃ viya katapānaṃ. Sālūkapānanti rattuppalanīluppalādīnaṃ sālūke madditvā katapānaṃ. Phārusakapānanti phārusakaphalehi ambapānaṃ viya katapānaṃ. Imāni aṭṭha pānāni sītānipi ādiccapākānipi vaṭṭanti, aggipākāni na vaṭṭanti. Dhaññaphalarasanti sattannaṃ dhaññānaṃ phalarasaṃ. Ḍākarasanti pakkaḍākarasaṃ. Yāvakālikapattānañhi purebhattaṃyeva raso kappati. Yāvajīvikānaṃ paṭiggahetvā ṭhapitasappiādīhi saddhiṃ pakkānaṃ sattāhaṃ kappati. Sace pana suddhaudakena pacati, yāvajīvampi vaṭṭati. Khīrādīhi pana saddhiṃ pacituṃ na vaṭṭati. Aññehi pakkampi ḍākarasasaṅkhyameva gacchati. Kurundiyaṃ pana ‘‘yāvakālikapattānampi sītodakena madditvā kataraso vā ādiccapāko vā vaṭṭatī’’ti vuttaṃ. Ṭhapetvā madhukapuppharasanti ettha madhukapuppharaso aggipāko vā hotu ādiccapāko vā, pacchābhattaṃ na vaṭṭati. Purebhattampi yaṃ pānaṃ gahetvā majjaṃ karonti, so ādito paṭṭhāya na vaṭṭati. Madhukapupphaṃ pana allaṃ vā sukkhaṃ vā bhajjitaṃ vā tena kataphāṇitaṃ vā yato paṭṭhāya majjaṃ na karonti, taṃ sabbaṃ purebhattaṃ vaṭṭati. Ucchuraso nikasaṭo pacchābhattaṃ vaṭṭati . Iti pānāni anujānantena imepi cattāro rasā anuññātāti. Aggihuttamukhā yaññātiādīsu aggihutaṃ seṭṭhaṃ, aggihutaṃ mukhanti vuttaṃ hoti.
Related texts:
තිපිටක (මූල) • Tipiṭaka (Mūla) / විනයපිටක • Vinayapiṭaka / මහාවග්‌ගපාළි • Mahāvaggapāḷi / 182. කෙණියජටිලවත්‌ථු • 182. Keṇiyajaṭilavatthu
ටීකා • Tīkā / විනයපිටක (ටීකා) • Vinayapiṭaka (ṭīkā) / සාරත්‌ථදීපනී-ටීකා • Sāratthadīpanī-ṭīkā / කෙණියජටිලවත්‌ථුකථාවණ්‌ණනා • Keṇiyajaṭilavatthukathāvaṇṇanā
ටීකා • Tīkā / විනයපිටක (ටීකා) • Vinayapiṭaka (ṭīkā) / වජිරබුද්‌ධි-ටීකා • Vajirabuddhi-ṭīkā / කෙණියජටිලවත්‌ථුකථාවණ්‌ණනා • Keṇiyajaṭilavatthukathāvaṇṇanā
ටීකා • Tīkā / විනයපිටක (ටීකා) • Vinayapiṭaka (ṭīkā) / විමතිවිනොදනී-ටීකා • Vimativinodanī-ṭīkā / කෙණියජටිලවත්‌ථුකථාවණ්‌ණනා • Keṇiyajaṭilavatthukathāvaṇṇanā
ටීකා • Tīkā / විනයපිටක (ටීකා) • Vinayapiṭaka (ṭīkā) / පාචිත්‍යාදියොජනාපාළි • Pācityādiyojanāpāḷi / 182. කෙණියජටිලවත්‌ථුකථා • 182. Keṇiyajaṭilavatthukathā
