Library / Tipiṭaka / तिपिटक • Tipiṭaka / अङ्गुत्तरनिकाय • Aṅguttaranikāya

५. केसमुत्तिसुत्तं

5. Kesamuttisuttaṃ

६६. एवं मे सुतं – एकं समयं भगवा कोसलेसु चारिकं चरमानो महता भिक्खुसङ्घेन सद्धिं येन केसमुत्तं ¹ नाम कालामानं निगमो तदवसरि। अस्सोसुं खो केसमुत्तिया कालामा – ‘‘समणो खलु, भो, गोतमो सक्यपुत्तो सक्यकुला पब्बजितो केसमुत्तं अनुप्पत्तो। तं खो पन भवन्तं गोतमं एवं कल्याणो कित्तिसद्दो अब्भुग्गतो – ‘इतिपि सो भगवा…पे॰… साधु खो पन तथारूपानं अरहतं दस्सनं होती’’’ति।

66. Evaṃ me sutaṃ – ekaṃ samayaṃ bhagavā kosalesu cārikaṃ caramāno mahatā bhikkhusaṅghena saddhiṃ yena kesamuttaṃ ² nāma kālāmānaṃ nigamo tadavasari. Assosuṃ kho kesamuttiyā kālāmā – ‘‘samaṇo khalu, bho, gotamo sakyaputto sakyakulā pabbajito kesamuttaṃ anuppatto. Taṃ kho pana bhavantaṃ gotamaṃ evaṃ kalyāṇo kittisaddo abbhuggato – ‘itipi so bhagavā…pe… sādhu kho pana tathārūpānaṃ arahataṃ dassanaṃ hotī’’’ti.

अथ खो केसमुत्तिया कालामा येन भगवा तेनुपसङ्कमिंसु; उपसङ्कमित्वा अप्पेकच्‍चे भगवन्तं अभिवादेत्वा एकमन्तं निसीदिंसु, अप्पेकच्‍चे भगवता सद्धिं सम्मोदिंसु, सम्मोदनीयं कथं सारणीयं वीतिसारेत्वा एकमन्तं निसीदिंसु, अप्पेकच्‍चे येन भगवा तेनञ्‍जलिं पणामेत्वा एकमन्तं निसीदिंसु, अप्पेकच्‍चे नामगोत्तं सावेत्वा एकमन्तं निसीदिंसु, अप्पेकच्‍चे तुण्हीभूता एकमन्तं निसीदिंसु। एकमन्तं निसिन्‍ना खो ते केसमुत्तिया कालामा भगवन्तं एतदवोचुं –

Atha kho kesamuttiyā kālāmā yena bhagavā tenupasaṅkamiṃsu; upasaṅkamitvā appekacce bhagavantaṃ abhivādetvā ekamantaṃ nisīdiṃsu, appekacce bhagavatā saddhiṃ sammodiṃsu, sammodanīyaṃ kathaṃ sāraṇīyaṃ vītisāretvā ekamantaṃ nisīdiṃsu, appekacce yena bhagavā tenañjaliṃ paṇāmetvā ekamantaṃ nisīdiṃsu, appekacce nāmagottaṃ sāvetvā ekamantaṃ nisīdiṃsu, appekacce tuṇhībhūtā ekamantaṃ nisīdiṃsu. Ekamantaṃ nisinnā kho te kesamuttiyā kālāmā bhagavantaṃ etadavocuṃ –

‘‘सन्ति, भन्ते, एके समणब्राह्मणा केसमुत्तं आगच्छन्ति। ते सकंयेव वादं दीपेन्ति जोतेन्ति, परप्पवादं पन खुंसेन्ति वम्भेन्ति परिभवन्ति ओमक्खिं ³ करोन्ति। अपरेपि, भन्ते, एके समणब्राह्मणा केसमुत्तं आगच्छन्ति । तेपि सकंयेव वादं दीपेन्ति जोतेन्ति, परप्पवादं पन खुंसेन्ति वम्भेन्ति परिभवन्ति ओमक्खिं करोन्ति। तेसं नो, भन्ते , अम्हाकं होतेव कङ्खा होति विचिकिच्छा – ‘को सु नाम इमेसं भवतं समणब्राह्मणानं सच्‍चं आह, को मुसा’’’ति? ‘‘अलञ्हि वो, कालामा, कङ्खितुं अलं विचिकिच्छितुं। कङ्खनीयेव पन ⁴ वो ठाने विचिकिच्छा उप्पन्‍ना’’।

‘‘Santi, bhante, eke samaṇabrāhmaṇā kesamuttaṃ āgacchanti. Te sakaṃyeva vādaṃ dīpenti jotenti, parappavādaṃ pana khuṃsenti vambhenti paribhavanti omakkhiṃ ⁵ karonti. Aparepi, bhante, eke samaṇabrāhmaṇā kesamuttaṃ āgacchanti . Tepi sakaṃyeva vādaṃ dīpenti jotenti, parappavādaṃ pana khuṃsenti vambhenti paribhavanti omakkhiṃ karonti. Tesaṃ no, bhante , amhākaṃ hoteva kaṅkhā hoti vicikicchā – ‘ko su nāma imesaṃ bhavataṃ samaṇabrāhmaṇānaṃ saccaṃ āha, ko musā’’’ti? ‘‘Alañhi vo, kālāmā, kaṅkhituṃ alaṃ vicikicchituṃ. Kaṅkhanīyeva pana ⁶ vo ṭhāne vicikicchā uppannā’’.

‘‘एथ तुम्हे, कालामा, मा अनुस्सवेन, मा परम्पराय, मा इतिकिराय, मा पिटकसम्पदानेन, मा तक्‍कहेतु, मा नयहेतु, मा आकारपरिवितक्‍केन , मा दिट्ठिनिज्झानक्खन्तिया, मा भब्बरूपताय, मा समणो नो गरूति। यदा तुम्हे, कालामा, अत्तनाव जानेय्याथ – ‘इमे धम्मा अकुसला, इमे धम्मा सावज्‍जा, इमे धम्मा विञ्‍ञुगरहिता, इमे धम्मा समत्ता समादिन्‍ना ⁷ अहिताय दुक्खाय संवत्तन्ती’’’ति, अथ तुम्हे, कालामा, पजहेय्याथ।

‘‘Etha tumhe, kālāmā, mā anussavena, mā paramparāya, mā itikirāya, mā piṭakasampadānena, mā takkahetu, mā nayahetu, mā ākāraparivitakkena , mā diṭṭhinijjhānakkhantiyā, mā bhabbarūpatāya, mā samaṇo no garūti. Yadā tumhe, kālāmā, attanāva jāneyyātha – ‘ime dhammā akusalā, ime dhammā sāvajjā, ime dhammā viññugarahitā, ime dhammā samattā samādinnā ⁸ ahitāya dukkhāya saṃvattantī’’’ti, atha tumhe, kālāmā, pajaheyyātha.

‘‘तं किं मञ्‍ञथ, कालामा, लोभो पुरिसस्स अज्झत्तं उप्पज्‍जमानो उप्पज्‍जति हिताय वा अहिताय वा’’ति?

‘‘Taṃ kiṃ maññatha, kālāmā, lobho purisassa ajjhattaṃ uppajjamāno uppajjati hitāya vā ahitāya vā’’ti?

‘‘अहिताय, भन्ते’’।

‘‘Ahitāya, bhante’’.

‘‘लुद्धो पनायं, कालामा, पुरिसपुग्गलो लोभेन अभिभूतो परियादिन्‍नचित्तो पाणम्पि हनति, अदिन्‍नम्पि आदियति, परदारम्पि गच्छति, मुसापि भणति, परम्पि तथत्ताय ⁹ समादपेति, यं स ¹⁰ होति दीघरत्तं अहिताय दुक्खाया’’ति।

‘‘Luddho panāyaṃ, kālāmā, purisapuggalo lobhena abhibhūto pariyādinnacitto pāṇampi hanati, adinnampi ādiyati, paradārampi gacchati, musāpi bhaṇati, parampi tathattāya ¹¹ samādapeti, yaṃ sa ¹² hoti dīgharattaṃ ahitāya dukkhāyā’’ti.

‘‘एवं, भन्ते’’।

‘‘Evaṃ, bhante’’.

‘‘तं किं मञ्‍ञथ, कालामा, दोसो पुरिसस्स अज्झत्तं उप्पज्‍जमानो उप्पज्‍जति हिताय वा अहिताय वा’’ति?

‘‘Taṃ kiṃ maññatha, kālāmā, doso purisassa ajjhattaṃ uppajjamāno uppajjati hitāya vā ahitāya vā’’ti?

‘‘अहिताय, भन्ते’’।

‘‘Ahitāya, bhante’’.

‘‘दुट्ठो पनायं, कालामा, पुरिसपुग्गलो दोसेन अभिभूतो परियादिन्‍नचित्तो पाणम्पि हनति ¹³, अदिन्‍नम्पि आदियति, परदारम्पि गच्छति, मुसापि भणति, परम्पि तथत्ताय समादपेति, यं स होति दीघरत्तं अहिताय दुक्खाया’’ति।

‘‘Duṭṭho panāyaṃ, kālāmā, purisapuggalo dosena abhibhūto pariyādinnacitto pāṇampi hanati ¹⁴, adinnampi ādiyati, paradārampi gacchati, musāpi bhaṇati, parampi tathattāya samādapeti, yaṃ sa hoti dīgharattaṃ ahitāya dukkhāyā’’ti.

‘‘एवं, भन्ते’’।

‘‘Evaṃ, bhante’’.

‘‘तं किं मञ्‍ञथ, कालामा, मोहो पुरिसस्स अज्झत्तं उप्पज्‍जमानो उप्पज्‍जति हिताय वा अहिताय वा’’ति?

‘‘Taṃ kiṃ maññatha, kālāmā, moho purisassa ajjhattaṃ uppajjamāno uppajjati hitāya vā ahitāya vā’’ti?

‘‘अहिताय, भन्ते’’।

‘‘Ahitāya, bhante’’.

‘‘मूळ्हो पनायं, कालामा, पुरिसपुग्गलो मोहेन अभिभूतो परियादिन्‍नचित्तो पाणम्पि हनति, अदिन्‍नम्पि आदियति, परदारम्पि गच्छति, मुसापि भणति, परम्पि तथत्ताय समादपेति, यं स होति दीघरत्तं अहिताय दुक्खाया’’ति।

‘‘Mūḷho panāyaṃ, kālāmā, purisapuggalo mohena abhibhūto pariyādinnacitto pāṇampi hanati, adinnampi ādiyati, paradārampi gacchati, musāpi bhaṇati, parampi tathattāya samādapeti, yaṃ sa hoti dīgharattaṃ ahitāya dukkhāyā’’ti.

‘‘एवं, भन्ते’’।

‘‘Evaṃ, bhante’’.

‘‘तं किं मञ्‍ञथ, कालामा, इमे धम्मा कुसला वा अकुसला वा’’ति?

‘‘Taṃ kiṃ maññatha, kālāmā, ime dhammā kusalā vā akusalā vā’’ti?

‘‘अकुसला, भन्ते’’।

‘‘Akusalā, bhante’’.

‘‘सावज्‍जा वा अनवज्‍जा वा’’ति?

‘‘Sāvajjā vā anavajjā vā’’ti?

‘‘सावज्‍जा, भन्ते’’।

‘‘Sāvajjā, bhante’’.

‘‘विञ्‍ञुगरहिता वा विञ्‍ञुप्पसत्था वा’’ति?

‘‘Viññugarahitā vā viññuppasatthā vā’’ti?

‘‘विञ्‍ञुगरहिता, भन्ते’’।

‘‘Viññugarahitā, bhante’’.

‘‘समत्ता समादिन्‍ना अहिताय दुक्खाय संवत्तन्ति, नो वा? कथं वा ¹⁵ एत्थ होती’’ति ?

‘‘Samattā samādinnā ahitāya dukkhāya saṃvattanti, no vā? Kathaṃ vā ¹⁶ ettha hotī’’ti ?

‘‘समत्ता, भन्ते, समादिन्‍ना अहिताय दुक्खाय संवत्तन्तीति। एवं नो एत्थ होती’’ति।

‘‘Samattā, bhante, samādinnā ahitāya dukkhāya saṃvattantīti. Evaṃ no ettha hotī’’ti.

‘‘इति खो, कालामा, यं तं अवोचुम्हा ¹⁷ – ‘एथ तुम्हे, कालामा! मा अनुस्सवेन, मा परम्पराय, मा इतिकिराय, मा पिटकसम्पदानेन, मा तक्‍कहेतु, मा नयहेतु, मा आकारपरिवितक्‍केन, मा दिट्ठिनिज्झानक्खन्तिया, मा भब्बरूपताय, मा समणो नो गरूति। यदा तुम्हे कालामा अत्तनाव जानेय्याथ – ‘इमे धम्मा अकुसला, इमे धम्मा सावज्‍जा, इमे धम्मा विञ्‍ञुगरहिता, इमे धम्मा समत्ता समादिन्‍ना अहिताय दुक्खाय संवत्तन्तीति, अथ तुम्हे, कालामा, पजहेय्याथा’ति, इति यं तं वुत्तं, इदमेतं पटिच्‍च वुत्तं।

‘‘Iti kho, kālāmā, yaṃ taṃ avocumhā ¹⁸ – ‘etha tumhe, kālāmā! Mā anussavena, mā paramparāya, mā itikirāya, mā piṭakasampadānena, mā takkahetu, mā nayahetu, mā ākāraparivitakkena, mā diṭṭhinijjhānakkhantiyā, mā bhabbarūpatāya, mā samaṇo no garūti. Yadā tumhe kālāmā attanāva jāneyyātha – ‘ime dhammā akusalā, ime dhammā sāvajjā, ime dhammā viññugarahitā, ime dhammā samattā samādinnā ahitāya dukkhāya saṃvattantīti, atha tumhe, kālāmā, pajaheyyāthā’ti, iti yaṃ taṃ vuttaṃ, idametaṃ paṭicca vuttaṃ.

‘‘एथ तुम्हे, कालामा, मा अनुस्सवेन, मा परम्पराय, मा इतिकिराय, मा पिटकसम्पदानेन, मा तक्‍कहेतु, मा नयहेतु, मा आकारपरिवितक्‍केन, मा दिट्ठिनिज्झानक्खन्तिया, मा भब्बरूपताय, मा समणो नो गरूति। यदा तुम्हे, कालामा, अत्तनाव जानेय्याथ – ‘इमे धम्मा कुसला, इमे धम्मा अनवज्‍जा, इमे धम्मा विञ्‍ञुप्पसत्था, इमे धम्मा समत्ता समादिन्‍ना हिताय सुखाय संवत्तन्ती’ति, अथ तुम्हे, कालामा, उपसम्पज्‍ज विहरेय्याथ।

‘‘Etha tumhe, kālāmā, mā anussavena, mā paramparāya, mā itikirāya, mā piṭakasampadānena, mā takkahetu, mā nayahetu, mā ākāraparivitakkena, mā diṭṭhinijjhānakkhantiyā, mā bhabbarūpatāya, mā samaṇo no garūti. Yadā tumhe, kālāmā, attanāva jāneyyātha – ‘ime dhammā kusalā, ime dhammā anavajjā, ime dhammā viññuppasatthā, ime dhammā samattā samādinnā hitāya sukhāya saṃvattantī’ti, atha tumhe, kālāmā, upasampajja vihareyyātha.

‘‘तं किं मञ्‍ञथ, कालामा, अलोभो पुरिसस्स अज्झत्तं उप्पज्‍जमानो उप्पज्‍जति हिताय वा अहिताय वा’’ति?

‘‘Taṃ kiṃ maññatha, kālāmā, alobho purisassa ajjhattaṃ uppajjamāno uppajjati hitāya vā ahitāya vā’’ti?

‘‘हिताय, भन्ते’’।

‘‘Hitāya, bhante’’.

‘‘अलुद्धो पनायं, कालामा, पुरिसपुग्गलो लोभेन अनभिभूतो अपरियादिन्‍नचित्तो नेव पाणं हनति, न अदिन्‍नं आदियति, न परदारं गच्छति, न मुसा भणति, न परम्पि तथत्ताय समादपेति , यं स होति दीघरत्तं हिताय सुखाया’’ति।

‘‘Aluddho panāyaṃ, kālāmā, purisapuggalo lobhena anabhibhūto apariyādinnacitto neva pāṇaṃ hanati, na adinnaṃ ādiyati, na paradāraṃ gacchati, na musā bhaṇati, na parampi tathattāya samādapeti , yaṃ sa hoti dīgharattaṃ hitāya sukhāyā’’ti.

‘‘एवं, भन्ते’’।

‘‘Evaṃ, bhante’’.

‘‘तं किं मञ्‍ञथ, कालामा, अदोसो पुरिसस्स अज्झत्तं उप्पज्‍जमानो उप्पज्‍जति…पे॰… अमोहो पुरिसस्स अज्झत्तं उप्पज्‍जमानो उप्पज्‍जति…पे॰… हिताय सुखाया’’ति।

‘‘Taṃ kiṃ maññatha, kālāmā, adoso purisassa ajjhattaṃ uppajjamāno uppajjati…pe… amoho purisassa ajjhattaṃ uppajjamāno uppajjati…pe… hitāya sukhāyā’’ti.

‘‘एवं भन्ते’’ ।

‘‘Evaṃ bhante’’ .

‘‘तं किं मञ्‍ञथ, कालामा, इमे धम्मा कुसला वा अकुसला वा’’ति?

‘‘Taṃ kiṃ maññatha, kālāmā, ime dhammā kusalā vā akusalā vā’’ti?

‘‘कुसला , भन्ते’’।

‘‘Kusalā , bhante’’.

‘‘सावज्‍जा वा अनवज्‍जा वा’’ति?

‘‘Sāvajjā vā anavajjā vā’’ti?

‘‘अनवज्‍जा, भन्ते’’।

‘‘Anavajjā, bhante’’.

‘‘विञ्‍ञुगरहिता वा विञ्‍ञुप्पसत्था वा’’ति?

‘‘Viññugarahitā vā viññuppasatthā vā’’ti?

‘‘विञ्‍ञुप्पसत्था, भन्ते’’।

‘‘Viññuppasatthā, bhante’’.

‘‘समत्ता समादिन्‍ना हिताय सुखाय संवत्तन्ति नो वा? कथं वा एत्थ होती’’ति?

‘‘Samattā samādinnā hitāya sukhāya saṃvattanti no vā? Kathaṃ vā ettha hotī’’ti?

‘‘समत्ता, भन्ते, समादिन्‍ना हिताय सुखाय संवत्तन्ति। एवं नो एत्थ होती’’ति।

‘‘Samattā, bhante, samādinnā hitāya sukhāya saṃvattanti. Evaṃ no ettha hotī’’ti.

‘‘इति खो, कालामा, यं तं अवोचुम्हा – ‘एथ तुम्हे, कालामा! मा अनुस्सवेन, मा परम्पराय, मा इतिकिराय, मा पिटकसम्पदानेन, मा तक्‍कहेतु, मा नयहेतु, मा आकारपरिवितक्‍केन, मा दिट्ठिनिज्झानक्खन्तिया, मा भब्बरूपताय, मा समणो नो गरूति। यदा तुम्हे, कालामा, अत्तनाव जानेय्याथ – इमे धम्मा कुसला, इमे धम्मा अनवज्‍जा, इमे धम्मा विञ्‍ञुप्पसत्था, इमे धम्मा समत्ता समादिन्‍ना हिताय सुखाय संवत्तन्तीति, अथ तुम्हे, कालामा, उपसम्पज्‍ज विहरेय्याथा’ति, इति यं तं वुत्तं इदमेतं पटिच्‍च वुत्तं।

‘‘Iti kho, kālāmā, yaṃ taṃ avocumhā – ‘etha tumhe, kālāmā! Mā anussavena, mā paramparāya, mā itikirāya, mā piṭakasampadānena, mā takkahetu, mā nayahetu, mā ākāraparivitakkena, mā diṭṭhinijjhānakkhantiyā, mā bhabbarūpatāya, mā samaṇo no garūti. Yadā tumhe, kālāmā, attanāva jāneyyātha – ime dhammā kusalā, ime dhammā anavajjā, ime dhammā viññuppasatthā, ime dhammā samattā samādinnā hitāya sukhāya saṃvattantīti, atha tumhe, kālāmā, upasampajja vihareyyāthā’ti, iti yaṃ taṃ vuttaṃ idametaṃ paṭicca vuttaṃ.

‘‘स खो सो ¹⁹, कालामा, अरियसावको एवं विगताभिज्झो विगतब्यापादो असम्मूळ्हो सम्पजानो पतिस्सतो ²⁰ मेत्तासहगतेन चेतसा एकं दिसं फरित्वा विहरति, तथा दुतियं, तथा ततियं, तथा चतुत्थं, इति उद्धमधो तिरियं सब्बधि सब्बत्तताय सब्बावन्तं लोकं मेत्तासहगतेन चेतसा विपुलेन महग्गतेन अप्पमाणेन अवेरेन अब्यापज्झेन फरित्वा विहरति। करुणासहगतेन चेतसा…पे॰… मुदितासहगतेन चेतसा…पे॰… उपेक्खासहगतेन चेतसा एकं दिसं फरित्वा विहरति, तथा दुतियं , तथा ततियं, तथा चतुत्थं, इति उद्धमधो तिरियं सब्बधि सब्बत्तताय सब्बावन्तं लोकं उपेक्खासहगतेन चेतसा विपुलेन महग्गतेन अप्पमाणेन अवेरेन अब्यापज्झेन फरित्वा विहरति।

‘‘Sa kho so ²¹, kālāmā, ariyasāvako evaṃ vigatābhijjho vigatabyāpādo asammūḷho sampajāno patissato ²² mettāsahagatena cetasā ekaṃ disaṃ pharitvā viharati, tathā dutiyaṃ, tathā tatiyaṃ, tathā catutthaṃ, iti uddhamadho tiriyaṃ sabbadhi sabbattatāya sabbāvantaṃ lokaṃ mettāsahagatena cetasā vipulena mahaggatena appamāṇena averena abyāpajjhena pharitvā viharati. Karuṇāsahagatena cetasā…pe… muditāsahagatena cetasā…pe… upekkhāsahagatena cetasā ekaṃ disaṃ pharitvā viharati, tathā dutiyaṃ , tathā tatiyaṃ, tathā catutthaṃ, iti uddhamadho tiriyaṃ sabbadhi sabbattatāya sabbāvantaṃ lokaṃ upekkhāsahagatena cetasā vipulena mahaggatena appamāṇena averena abyāpajjhena pharitvā viharati.

‘‘स ²³ खो सो, कालामा, अरियसावको एवं अवेरचित्तो एवं अब्यापज्झचित्तो एवं असंकिलिट्ठचित्तो एवं विसुद्धचित्तो। तस्स दिट्ठेव धम्मे चत्तारो अस्सासा अधिगता होन्ति। ‘सचे खो पन अत्थि परो लोको, अत्थि सुकतदुक्‍कटानं ²⁴ कम्मानं फलं विपाको, अथाहं ²⁵ कायस्स भेदा परं मरणा सुगतिं सग्गं लोकं उपपज्‍जिस्सामी’ति, अयमस्स पठमो अस्सासो अधिगतो होति।

‘‘Sa ²⁶ kho so, kālāmā, ariyasāvako evaṃ averacitto evaṃ abyāpajjhacitto evaṃ asaṃkiliṭṭhacitto evaṃ visuddhacitto. Tassa diṭṭheva dhamme cattāro assāsā adhigatā honti. ‘Sace kho pana atthi paro loko, atthi sukatadukkaṭānaṃ ²⁷ kammānaṃ phalaṃ vipāko, athāhaṃ ²⁸ kāyassa bhedā paraṃ maraṇā sugatiṃ saggaṃ lokaṃ upapajjissāmī’ti, ayamassa paṭhamo assāso adhigato hoti.

‘‘‘सचे खो पन नत्थि परो लोको, नत्थि सुकतदुक्‍कटानं कम्मानं फलं विपाको, अथाहं ²⁹ दिट्ठेव धम्मे अवेरं अब्यापज्झं अनीघं सुखिं ³⁰ अत्तानं परिहरामी’ति, अयमस्स दुतियो अस्सासो अधिगतो होति।

‘‘‘Sace kho pana natthi paro loko, natthi sukatadukkaṭānaṃ kammānaṃ phalaṃ vipāko, athāhaṃ ³¹ diṭṭheva dhamme averaṃ abyāpajjhaṃ anīghaṃ sukhiṃ ³² attānaṃ pariharāmī’ti, ayamassa dutiyo assāso adhigato hoti.

‘‘‘सचे खो पन करोतो करीयति पापं, न खो पनाहं कस्सचि पापं चेतेमि। अकरोन्तं खो पन मं पापकम्मं कुतो दुक्खं फुसिस्सती’ति, अयमस्स ततियो अस्सासो अधिगतो होति।

‘‘‘Sace kho pana karoto karīyati pāpaṃ, na kho panāhaṃ kassaci pāpaṃ cetemi. Akarontaṃ kho pana maṃ pāpakammaṃ kuto dukkhaṃ phusissatī’ti, ayamassa tatiyo assāso adhigato hoti.

‘‘‘सचे खो पन करोतो न करीयति पापं, अथाहं उभयेनेव विसुद्धं अत्तानं समनुपस्सामी’ति, अयमस्स चतुत्थो अस्सासो अधिगतो होति।

‘‘‘Sace kho pana karoto na karīyati pāpaṃ, athāhaṃ ubhayeneva visuddhaṃ attānaṃ samanupassāmī’ti, ayamassa catuttho assāso adhigato hoti.

‘‘स खो सो, कालामा, अरियसावको एवं अवेरचित्तो एवं अब्यापज्झचित्तो एवं असंकिलिट्ठचित्तो एवं विसुद्धचित्तो। तस्स दिट्ठेव धम्मे इमे चत्तारो अस्सासा अधिगता होन्ती’’ति।

‘‘Sa kho so, kālāmā, ariyasāvako evaṃ averacitto evaṃ abyāpajjhacitto evaṃ asaṃkiliṭṭhacitto evaṃ visuddhacitto. Tassa diṭṭheva dhamme ime cattāro assāsā adhigatā hontī’’ti.

‘‘एवमेतं, भगवा, एवमेतं, सुगत! स खो सो, भन्ते, अरियसावको एवं अवेरचित्तो एवं अब्यापज्झचित्तो एवं असंकिलिट्ठचित्तो एवं विसुद्धचित्तो। तस्स दिट्ठेव धम्मे चत्तारो अस्सासा अधिगता होन्ति। ‘सचे खो पन अत्थि परो लोको, अत्थि सुकतदुक्‍कटानं कम्मानं फलं विपाको, अथाहं कायस्स भेदा परं मरणा सुगतिं सग्गं लोकं उपपज्‍जिस्सामी’ति, अयमस्स पठमो अस्सासो अधिगतो होति।

‘‘Evametaṃ, bhagavā, evametaṃ, sugata! Sa kho so, bhante, ariyasāvako evaṃ averacitto evaṃ abyāpajjhacitto evaṃ asaṃkiliṭṭhacitto evaṃ visuddhacitto. Tassa diṭṭheva dhamme cattāro assāsā adhigatā honti. ‘Sace kho pana atthi paro loko, atthi sukatadukkaṭānaṃ kammānaṃ phalaṃ vipāko, athāhaṃ kāyassa bhedā paraṃ maraṇā sugatiṃ saggaṃ lokaṃ upapajjissāmī’ti, ayamassa paṭhamo assāso adhigato hoti.

‘‘‘सचे खो पन नत्थि परो लोको, नत्थि सुकतदुक्‍कटानं कम्मानं फलं विपाको, अथाहं दिट्ठेव धम्मे अवेरं अब्यापज्झं अनीघं सुखिं अत्तानं परिहरामी’ति, अयमस्स दुतियो अस्सासो अधिगतो होति।

‘‘‘Sace kho pana natthi paro loko, natthi sukatadukkaṭānaṃ kammānaṃ phalaṃ vipāko, athāhaṃ diṭṭheva dhamme averaṃ abyāpajjhaṃ anīghaṃ sukhiṃ attānaṃ pariharāmī’ti, ayamassa dutiyo assāso adhigato hoti.

‘‘सचे खो पन करोतो करीयति पापं, न खो पनाहं – कस्सचि पापं चेतेमि, अकरोन्तं खो पन मं पापकम्मं कुतो दुक्खं फुसिस्सती’ति, अयमस्स ततियो अस्सासो अधिगतो होति।

‘‘Sace kho pana karoto karīyati pāpaṃ, na kho panāhaṃ – kassaci pāpaṃ cetemi, akarontaṃ kho pana maṃ pāpakammaṃ kuto dukkhaṃ phusissatī’ti, ayamassa tatiyo assāso adhigato hoti.

‘‘‘Sace kho pana karoto na karīyati pāpaṃ, athāhaṃ ubhayeneva visuddhaṃ attānaṃ samanupassāmī’ti, ayamassa catuttho assāso adhigato hoti.

‘‘स खो सो, भन्ते, अरियसावको एवं अवेरचित्तो एवं अब्यापज्झचित्तो एवं असंकिलिट्ठचित्तो एवं विसुद्धचित्तो। तस्स दिट्ठेव धम्मे इमे चत्तारो अस्सासा अधिगता होन्ति।

‘‘Sa kho so, bhante, ariyasāvako evaṃ averacitto evaṃ abyāpajjhacitto evaṃ asaṃkiliṭṭhacitto evaṃ visuddhacitto. Tassa diṭṭheva dhamme ime cattāro assāsā adhigatā honti.

‘‘अभिक्‍कन्तं, भन्ते…पे॰… एते मयं, भन्ते, भगवन्तं सरणं गच्छाम धम्मञ्‍च भिक्खुसङ्घञ्‍च। उपासके नो, भन्ते, भगवा धारेतु अज्‍जतग्गे पाणुपेते सरणं गते’’ति। पञ्‍चमं।

‘‘Abhikkantaṃ, bhante…pe… ete mayaṃ, bhante, bhagavantaṃ saraṇaṃ gacchāma dhammañca bhikkhusaṅghañca. Upāsake no, bhante, bhagavā dhāretu ajjatagge pāṇupete saraṇaṃ gate’’ti. Pañcamaṃ.

Next: ६. साळ्हसुत्तं • 6. Sāḷhasuttaṃ

Footnotes:

1. केसपुत्तं (सी॰ स्या॰ कं॰ पी॰)

2. kesaputtaṃ (sī. syā. kaṃ. pī.)

3. ओपपक्खिं (सी॰ स्या॰ कं॰ पी॰), ओमक्खिकं (क॰)

4. कङ्खनीयेव च पन (संयुत्तनिकाये)

5. opapakkhiṃ (sī. syā. kaṃ. pī.), omakkhikaṃ (ka.)

6. kaṅkhanīyeva ca pana (saṃyuttanikāye)

7. समादिण्णा (क॰)

8. samādiṇṇā (ka.)

9. तदत्थाय (क॰)

10. यं तस्स (क॰) अनन्तरसुत्ते पन ‘‘यं’ स’’ इत्वेव सब्बत्थपि दिस्सति

11. tadatthāya (ka.)

12. yaṃ tassa (ka.) anantarasutte pana ‘‘yaṃ’ sa’’ itveva sabbatthapi dissati

13. हन्ति (सी॰ पी॰)

14. hanti (sī. pī.)

15. कथं वा वो (?)

16. kathaṃ vā vo (?)

17. अवोचुम्ह (सी॰ स्या॰ कं॰ पी॰) अ॰ नि॰ ४.१९३

18. avocumha (sī. syā. kaṃ. pī.) a. ni. 4.193

19. यो खो (क॰)

20. सतो (क॰)

21. yo kho (ka.)

22. sato (ka.)

23. सचे (क॰)

24. सुकटदुक्‍कटानं (सी॰ स्या॰ कं॰ पी॰)

25. ठानमहं (सी॰ पी॰), ठानमेतं येनाहं (स्या॰ कं॰)

26. sace (ka.)

27. sukaṭadukkaṭānaṃ (sī. syā. kaṃ. pī.)

28. ṭhānamahaṃ (sī. pī.), ṭhānametaṃ yenāhaṃ (syā. kaṃ.)

29. इधाहं (सी॰ स्या॰ कं॰ पी॰)

30. सुखं (सी॰), सुखी (स्या॰ कं॰)

31. idhāhaṃ (sī. syā. kaṃ. pī.)

32. sukhaṃ (sī.), sukhī (syā. kaṃ.)

Related texts:

अट्ठकथा • Aṭṭhakathā / सुत्तपिटक (अट्ठकथा) • Suttapiṭaka (aṭṭhakathā) / अङ्गुत्तरनिकाय (अट्ठकथा) • Aṅguttaranikāya (aṭṭhakathā) / ५. केसमुत्तिसुत्तवण्णना • 5. Kesamuttisuttavaṇṇanā

टीका • Tīkā / सुत्तपिटक (टीका) • Suttapiṭaka (ṭīkā) / अङ्गुत्तरनिकाय (टीका) • Aṅguttaranikāya (ṭīkā) / ५. केसमुत्तिसुत्तवण्णना • 5. Kesamuttisuttavaṇṇanā

© 1991-2023 The Titi Tudorancea Bulletin | Titi Tudorancea^® is a Registered Trademark | Terms of use and privacy policy
Contact