| Library / Tipiṭaka / තිපිටක • Tipiṭaka / අඞ්‌ගුත්‌තරනිකාය (අට්‌ඨකථා) • Aṅguttaranikāya (aṭṭhakathā) |
5. කෙසමුත්‌තිසුත්‌තවණ්‌ණනා
5. Kesamuttisuttavaṇṇanā
66. පඤ්‌චමෙ කාලාමානං නිගමොති කාලාමා නාම ඛත්‌තියා, තෙසං නිගමො. කෙසමුත්‌තියාති කෙසමුත්‌තනිගමවාසිනො. උපසඞ්‌කමිංසූති සප්‌පිනවනීතාදිභෙසජ්‌ජානි චෙව අට්‌ඨවිධපානකානි ච ගාහාපෙත්‌වා උපසඞ්‌කමිංසු. සකංයෙව වාදං දීපෙන්‌තීති අත්‌තනොයෙව ලද්‌ධිං කථෙන්‌ති. ජොතෙන්‌තීති පකාසෙන්‌ති. ඛුංසෙන්‌තීති ඝට්‌ටෙන්‌ති. වම්‌භෙන්‌තීති අවජානන්‌ති. පරිභවන්‌තීති ලාමකං කරොන්‌ති. ඔමක්‌ඛිං කරොන්‌තීති උක්‌ඛිත්‌තකං කරොන්‌ති, උක්‌ඛිපිත්‌වා ඡඩ්‌ඩෙන්‌ති. අපරෙපි, භන්‌තෙති සො කිර අටවිමුඛෙ ගාමො, තස්‌මා තත්‌ථ අටවිං අතික්‌කන්‌තා ච අතික්‌කමිතුකාමා ච වාසං කප්‌පෙන්‌ති. තෙසුපි පඨමං ආගතා අත්‌තනො ලද්‌ධිං දීපෙත්‌වා පක්‌කමිංසු, පච්‌ඡා ආගතා ‘‘කිං තෙ ජානන්‌ති, අම්‌හාකං අන්‌තෙවාසිකා තෙ, අම්‌හාකං සන්‌තිකෙ කිඤ්‌චි කිඤ්‌චි සිප්‌පං උග්‌ගණ්‌හිංසූ’’ති අත්‌තනො ලද්‌ධිං දීපෙත්‌වා පක්‌කමිංසු. කාලාමා එකලද්‌ධියම්‌පි සණ්‌ඨහිතුං න සක්‌ඛිංසු. තෙ එතමත්‌ථං දීපෙත්‌වා භගවතො එවමාරොචෙත්‌වා තෙසං නො, භන්‌තෙතිආදිමාහංසු. තත්‌ථ හොතෙව කඞ්‌ඛාති හොතියෙව කඞ්‌ඛා. විචිකිච්‌ඡාති තස්‌සෙව වෙවචනං. අලන්‌ති යුත්‌තං.
66. Pañcame kālāmānaṃ nigamoti kālāmā nāma khattiyā, tesaṃ nigamo. Kesamuttiyāti kesamuttanigamavāsino. Upasaṅkamiṃsūti sappinavanītādibhesajjāni ceva aṭṭhavidhapānakāni ca gāhāpetvā upasaṅkamiṃsu. Sakaṃyeva vādaṃ dīpentīti attanoyeva laddhiṃ kathenti. Jotentīti pakāsenti. Khuṃsentīti ghaṭṭenti. Vambhentīti avajānanti. Paribhavantīti lāmakaṃ karonti. Omakkhiṃ karontīti ukkhittakaṃ karonti, ukkhipitvā chaḍḍenti. Aparepi, bhanteti so kira aṭavimukhe gāmo, tasmā tattha aṭaviṃ atikkantā ca atikkamitukāmā ca vāsaṃ kappenti. Tesupi paṭhamaṃ āgatā attano laddhiṃ dīpetvā pakkamiṃsu, pacchā āgatā ‘‘kiṃ te jānanti, amhākaṃ antevāsikā te, amhākaṃ santike kiñci kiñci sippaṃ uggaṇhiṃsū’’ti attano laddhiṃ dīpetvā pakkamiṃsu. Kālāmā ekaladdhiyampi saṇṭhahituṃ na sakkhiṃsu. Te etamatthaṃ dīpetvā bhagavato evamārocetvā tesaṃ no, bhantetiādimāhaṃsu. Tattha hoteva kaṅkhāti hotiyeva kaṅkhā. Vicikicchāti tasseva vevacanaṃ. Alanti yuttaṃ.
මා අනුස්‌සවෙනාති අනුස්‌සවකථායපි මා ගණ්‌හිත්‌ථ. මා පරම්‌පරායාති පරම්‌පරකථායපි මා ගණ්‌හිත්‌ථ. මා ඉතිකිරායාති එවං කිර එතන්‌ති මා ගණ්‌හිත්‌ථ. මා පිටකසම්‌පදානෙනාති අම්‌හාකං පිටකතන්‌තියා සද්‌ධිං සමෙතීති මා ගණ්‌හිත්‌ථ. මා තක්‌කහෙතූති තක්‌කග්‌ගාහෙනපි මා ගණ්‌හිත්‌ථ. මා නයහෙතූති නයග්‌ගාහෙනපි මා ගණ්‌හිත්‌ථ. මා ආකාරපරිවිතක්‌කෙනාති සුන්‌දරමිදං කාරණන්‌ති එවං කාරණපරිවිතක්‌කෙනපි මා ගණ්‌හිත්‌ථ. මා දිට්‌ඨිනිජ්‌ඣානක්‌ඛන්‌තියාති අම්‌හාකං නිජ්‌ඣායිත්‌වා ඛමිත්‌වා ගහිතදිට්‌ඨියා සද්‌ධිං සමෙතීතිපි මා ගණ්‌හිත්‌ථ. මා භබ්‌බරූපතායාති අයං භික්‌ඛු භබ්‌බරූපො, ඉමස්‌ස කථං ගහෙතුං යුත්‌තන්‌තිපි මා ගණ්‌හිත්‌ථ. මා සමණො නො ගරූති අයං සමණො අම්‌හාකං ගරු, ඉමස්‌ස කථං ගහෙතුං යුත්‌තන්‌තිපි මා ගණ්‌හිත්‌ථ. සමත්‌තාති පරිපුණ්‌ණා. සමාදින්‌නාති ගහිතා පරාමට්‌ඨා. යංස හොතීති යං කාරණං තස්‌ස පුග්‌ගලස්‌ස හොති. අලොභාදයො ලොභාදිපටිපක්‌ඛවසෙන වෙදිතබ්‌බා. විගතාභිජ්‌ඣොතිආදීහි මෙත්‌තාය පුබ්‌බභාගො කථිතො.
Māanussavenāti anussavakathāyapi mā gaṇhittha. Mā paramparāyāti paramparakathāyapi mā gaṇhittha. Mā itikirāyāti evaṃ kira etanti mā gaṇhittha. Mā piṭakasampadānenāti amhākaṃ piṭakatantiyā saddhiṃ sametīti mā gaṇhittha. Mā takkahetūti takkaggāhenapi mā gaṇhittha. Mā nayahetūti nayaggāhenapi mā gaṇhittha. Mā ākāraparivitakkenāti sundaramidaṃ kāraṇanti evaṃ kāraṇaparivitakkenapi mā gaṇhittha. Mā diṭṭhinijjhānakkhantiyāti amhākaṃ nijjhāyitvā khamitvā gahitadiṭṭhiyā saddhiṃ sametītipi mā gaṇhittha. Mā bhabbarūpatāyāti ayaṃ bhikkhu bhabbarūpo, imassa kathaṃ gahetuṃ yuttantipi mā gaṇhittha. Mā samaṇo no garūti ayaṃ samaṇo amhākaṃ garu, imassa kathaṃ gahetuṃ yuttantipi mā gaṇhittha. Samattāti paripuṇṇā. Samādinnāti gahitā parāmaṭṭhā. Yaṃsa hotīti yaṃ kāraṇaṃ tassa puggalassa hoti. Alobhādayo lobhādipaṭipakkhavasena veditabbā. Vigatābhijjhotiādīhi mettāya pubbabhāgo kathito.
ඉදානි මෙත්‌තාදිකං කම්‌මට්‌ඨානං කථෙන්‌තො මෙත්‌තාසහගතෙනාතිආදිමාහ. තත්‌ථ කම්‌මට්‌ඨානකථාය වා භාවනානයෙ වා පාළිවණ්‌ණනාය වා යං වත්‌තබ්‌බං සියා, තං සබ්‌බං විසුද්‌ධිමග්‌ගෙ (විසුද්‌ධි. 1.240) වුත්‌තමෙව. එවං අවෙරචිත්‌තොති එවං අකුසලවෙරස්‌ස ච පුග්‌ගලවෙරිනො ච නත්‌ථිතාය අවෙරචිත්‌තො. අබ්‍යාබජ්‌ඣචිත්‌තොති කොධචිත්‌තස්‌ස අභාවෙන නිද්‌දුක්‌ඛචිත්‌තො. අසංකිලිට්‌ඨචිත්‌තොති කිලෙසස්‌ස නත්‌ථිතාය අසංකිලිට්‌ඨචිත්‌තො. විසුද්‌ධචිත්‌තොති කිලෙසමලාභාවෙන විසුද්‌ධචිත්‌තො හොතීති අත්‌ථො. තස්‌සාති තස්‌ස එවරූපස්‌ස අරියසාවකස්‌ස. අස්‌සාසාති අවස්‌සයා පතිට්‌ඨා. සචෙ ඛො පන අත්‌ථි පරො ලොකොති යදි ඉමම්‌හා ලොකා පරලොකො නාම අත්‌ථි. අථාහං කායස්‌ස භෙදා පරම්‌මරණා…පෙ.… උපපජ්‌ජිස්‌සාමීති අත්‌ථෙතං කාරණං, යෙනාහං කායස්‌ස භෙදා පරම්‌මරණා සුගතිං සග්‌ගං ලොකං උපපජ්‌ජිස්‌සාමීති එවං සබ්‌බත්‌ථ නයො වෙදිතබ්‌බො. අනීඝන්‌ති නිද්‌දුක්‌ඛං. සුඛින්‌ති සුඛිතං. උභයෙනෙව විසුද්‌ධං අත්‌තානං සමනුපස්‌සාමීති යඤ්‌ච පාපං න කරොමි, යඤ්‌ච කරොතොපි න කරීයති, ඉමිනා උභයෙනාපි විසුද්‌ධං අත්‌තානං සමනුපස්‌සාමි. සෙසං සබ්‌බත්‌ථ උත්‌තානත්‌ථමෙවාති.
Idāni mettādikaṃ kammaṭṭhānaṃ kathento mettāsahagatenātiādimāha. Tattha kammaṭṭhānakathāya vā bhāvanānaye vā pāḷivaṇṇanāya vā yaṃ vattabbaṃ siyā, taṃ sabbaṃ visuddhimagge (visuddhi. 1.240) vuttameva. Evaṃ averacittoti evaṃ akusalaverassa ca puggalaverino ca natthitāya averacitto. Abyābajjhacittoti kodhacittassa abhāvena niddukkhacitto. Asaṃkiliṭṭhacittoti kilesassa natthitāya asaṃkiliṭṭhacitto. Visuddhacittoti kilesamalābhāvena visuddhacitto hotīti attho. Tassāti tassa evarūpassa ariyasāvakassa. Assāsāti avassayā patiṭṭhā. Sace kho pana atthi paro lokoti yadi imamhā lokā paraloko nāma atthi. Athāhaṃ kāyassa bhedā parammaraṇā…pe… upapajjissāmīti atthetaṃ kāraṇaṃ, yenāhaṃ kāyassa bhedā parammaraṇā sugatiṃ saggaṃ lokaṃ upapajjissāmīti evaṃ sabbattha nayo veditabbo. Anīghanti niddukkhaṃ. Sukhinti sukhitaṃ. Ubhayeneva visuddhaṃ attānaṃ samanupassāmīti yañca pāpaṃ na karomi, yañca karotopi na karīyati, iminā ubhayenāpi visuddhaṃ attānaṃ samanupassāmi. Sesaṃ sabbattha uttānatthamevāti.
Related texts:
තිපිටක (මූල) • Tipiṭaka (Mūla) / සුත්‌තපිටක • Suttapiṭaka / අඞ්‌ගුත්‌තරනිකාය • Aṅguttaranikāya / 5. කෙසමුත්‌තිසුත්‌තං • 5. Kesamuttisuttaṃ
ටීකා • Tīkā / සුත්‌තපිටක (ටීකා) • Suttapiṭaka (ṭīkā) / අඞ්‌ගුත්‌තරනිකාය (ටීකා) • Aṅguttaranikāya (ṭīkā) / 5. කෙසමුත්‌තිසුත්‌තවණ්‌ණනා • 5. Kesamuttisuttavaṇṇanā
