| Library / Tipiṭaka / තිපිටක • Tipiṭaka / අඞ්‌ගුත්‌තරනිකාය • Aṅguttaranikāya |
(12) 2. කෙසිවග්‌ගො
(12) 2. Kesivaggo
1. කෙසිසුත්‌තං
1. Kesisuttaṃ
111. අථ ඛො කෙසි අස්‌සදම්‌මසාරථි යෙන භගවා තෙනුපසඞ්‌කමි; උපසඞ්‌කමිත්‌වා භගවන්‌තං අභිවාදෙත්‌වා එකමන්‌තං නිසීදි. එකමන්‌තං නිසින්‌නං ඛො කෙසිං අස්‌සදම්‌මසාරථිං භගවා එතදවොච – ‘‘ත්‌වං ඛොසි, කෙසි, පඤ්‌ඤාතො අස්‌සදම්‌මසාරථීති 1. කථං පන ත්‌වං, කෙසි, අස්‌සදම්‌මං විනෙසී’’ති? ‘‘අහං ඛො, භන්‌තෙ, අස්‌සදම්‌මං සණ්‌හෙනපි විනෙමි, ඵරුසෙනපි විනෙමි , සණ්‌හඵරුසෙනපි විනෙමී’’ති. ‘‘සචෙ තෙ, කෙසි, අස්‌සදම්‌මො සණ්‌හෙන විනයං න උපෙති, ඵරුසෙන විනයං න උපෙති, සණ්‌හඵරුසෙන විනයං න උපෙති, කින්‌ති නං කරොසී’’ති? ‘‘සචෙ මෙ, භන්‌තෙ, අස්‌සදම්‌මො සණ්‌හෙන විනයං න උපෙති, ඵරුසෙන විනයං න උපෙති, සණ්‌හඵරුසෙන විනයං න උපෙති; හනාමි නං, භන්‌තෙ. තං කිස්‌ස හෙතු? මා මෙ ආචරියකුලස්‌ස අවණ්‌ණො අහොසී’’ති.
111. Atha kho kesi assadammasārathi yena bhagavā tenupasaṅkami; upasaṅkamitvā bhagavantaṃ abhivādetvā ekamantaṃ nisīdi. Ekamantaṃ nisinnaṃ kho kesiṃ assadammasārathiṃ bhagavā etadavoca – ‘‘tvaṃ khosi, kesi, paññāto assadammasārathīti 2. Kathaṃ pana tvaṃ, kesi, assadammaṃ vinesī’’ti? ‘‘Ahaṃ kho, bhante, assadammaṃ saṇhenapi vinemi, pharusenapi vinemi , saṇhapharusenapi vinemī’’ti. ‘‘Sace te, kesi, assadammo saṇhena vinayaṃ na upeti, pharusena vinayaṃ na upeti, saṇhapharusena vinayaṃ na upeti, kinti naṃ karosī’’ti? ‘‘Sace me, bhante, assadammo saṇhena vinayaṃ na upeti, pharusena vinayaṃ na upeti, saṇhapharusena vinayaṃ na upeti; hanāmi naṃ, bhante. Taṃ kissa hetu? Mā me ācariyakulassa avaṇṇo ahosī’’ti.
‘‘භගවා පන, භන්‌තෙ, අනුත්‌තරො පුරිසදම්‌මසාරථි. කථං පන, භන්‌තෙ, භගවා පුරිසදම්‌මං විනෙතී’’ති? ‘‘අහං ඛො, කෙසි, පුරිසදම්‌මං සණ්‌හෙනපි විනෙමි, ඵරුසෙනපි විනෙමි, සණ්‌හඵරුසෙනපි විනෙමි. තත්‍රිදං, කෙසි, සණ්‌හස්‌මිං – ඉති කායසුචරිතං ඉති කායසුචරිතස්‌ස විපාකො, ඉති වචීසුචරිතං ඉති වචීසුචරිතස්‌ස විපාකො, ඉති මනොසුචරිතං ඉති මනොසුචරිතස්‌ස විපාකො, ඉති දෙවා, ඉති මනුස්‌සාති. තත්‍රිදං, කෙසි, ඵරුසස්‌මිං – ඉති කායදුච්‌චරිතං ඉති කායදුච්‌චරිතස්‌ස විපාකො, ඉති වචීදුච්‌චරිතං ඉති වචීදුච්‌චරිතස්‌ස විපාකො, ඉති මනොදුච්‌චරිතං ඉති මනොදුච්‌චරිතස්‌ස විපාකො, ඉති නිරයො, ඉති තිරච්‌ඡානයොනි, ඉති පෙත්‌තිවිසයො’’ති.
‘‘Bhagavā pana, bhante, anuttaro purisadammasārathi. Kathaṃ pana, bhante, bhagavā purisadammaṃ vinetī’’ti? ‘‘Ahaṃ kho, kesi, purisadammaṃ saṇhenapi vinemi, pharusenapi vinemi, saṇhapharusenapi vinemi. Tatridaṃ, kesi, saṇhasmiṃ – iti kāyasucaritaṃ iti kāyasucaritassa vipāko, iti vacīsucaritaṃ iti vacīsucaritassa vipāko, iti manosucaritaṃ iti manosucaritassa vipāko, iti devā, iti manussāti. Tatridaṃ, kesi, pharusasmiṃ – iti kāyaduccaritaṃ iti kāyaduccaritassa vipāko, iti vacīduccaritaṃ iti vacīduccaritassa vipāko, iti manoduccaritaṃ iti manoduccaritassa vipāko, iti nirayo, iti tiracchānayoni, iti pettivisayo’’ti.
‘‘තත්‍රිදං, කෙසි, සණ්‌හඵරුසස්‌මිං – ඉති කායසුචරිතං ඉති කායසුචරිතස්‌ස විපාකො, ඉති කායදුච්‌චරිතං ඉති කායදුච්‌චරිතස්‌ස විපාකො, ඉති වචීසුචරිතං ඉති වචීසුචරිතස්‌ස විපාකො, ඉති වචීදුච්‌චරිතං ඉති වචීදුච්‌චරිතස්‌ස විපාකො, ඉති මනොසුචරිතං ඉති මනොසුචරිතස්‌ස විපාකො, ඉති මනොදුච්‌චරිතං ඉති මනොදුච්‌චරිතස්‌ස විපාකො, ඉති දෙවා, ඉති මනුස්‌සා, ඉති නිරයො, ඉති තිරච්‌ඡානයොනි, ඉති පෙත්‌තිවිසයො’’ති.
‘‘Tatridaṃ, kesi, saṇhapharusasmiṃ – iti kāyasucaritaṃ iti kāyasucaritassa vipāko, iti kāyaduccaritaṃ iti kāyaduccaritassa vipāko, iti vacīsucaritaṃ iti vacīsucaritassa vipāko, iti vacīduccaritaṃ iti vacīduccaritassa vipāko, iti manosucaritaṃ iti manosucaritassa vipāko, iti manoduccaritaṃ iti manoduccaritassa vipāko, iti devā, iti manussā, iti nirayo, iti tiracchānayoni, iti pettivisayo’’ti.
‘‘සචෙ තෙ, භන්‌තෙ, පුරිසදම්‌මො සණ්‌හෙන විනයං න උපෙති, ඵරුසෙන විනයං න උපෙති, සණ්‌හඵරුසෙන විනයං න උපෙති, කින්‌ති නං භගවා කරොතී’’ති? ‘‘සචෙ මෙ, කෙසි, පුරිසදම්‌මො සණ්‌හෙන විනයං න උපෙති, ඵරුසෙන විනයං න උපෙති, සණ්‌හඵරුසෙන විනයං න උපෙති, හනාමි නං, කෙසී’’ති. ‘‘න ඛො, භන්‌තෙ, භගවතො පාණාතිපාතො කප්‌පති. අථ ච පන භගවා එවමාහ – ‘හනාමි, නං කෙසී’’’ති! ‘‘සච්‌චං, කෙසි! න තථාගතස්‌ස පාණාතිපාතො කප්‌පති. අපි ච යො පුරිසදම්‌මො සණ්‌හෙන විනයං න උපෙති, ඵරුසෙන විනයං න උපෙති, සණ්‌හඵරුසෙන විනයං න උපෙති, න තං තථාගතො වත්‌තබ්‌බං අනුසාසිතබ්‌බං මඤ්‌ඤති, නාපි විඤ්‌ඤූ සබ්‍රහ්‌මචාරී වත්‌තබ්‌බං අනුසාසිතබ්‌බං මඤ්‌ඤන්‌ති. වධො හෙසො, කෙසි, අරියස්‌ස විනයෙ – යං න තථාගතො වත්‌තබ්‌බං අනුසාසිතබ්‌බං මඤ්‌ඤති, නාපි විඤ්‌ඤූ සබ්‍රහ්‌මචාරී වත්‌තබ්‌බං අනුසාසිතබ්‌බං මඤ්‌ඤන්‌තී’’ති.
‘‘Sace te, bhante, purisadammo saṇhena vinayaṃ na upeti, pharusena vinayaṃ na upeti, saṇhapharusena vinayaṃ na upeti, kinti naṃ bhagavā karotī’’ti? ‘‘Sace me, kesi, purisadammo saṇhena vinayaṃ na upeti, pharusena vinayaṃ na upeti, saṇhapharusena vinayaṃ na upeti, hanāmi naṃ, kesī’’ti. ‘‘Na kho, bhante, bhagavato pāṇātipāto kappati. Atha ca pana bhagavā evamāha – ‘hanāmi, naṃ kesī’’’ti! ‘‘Saccaṃ, kesi! Na tathāgatassa pāṇātipāto kappati. Api ca yo purisadammo saṇhena vinayaṃ na upeti, pharusena vinayaṃ na upeti, saṇhapharusena vinayaṃ na upeti, na taṃ tathāgato vattabbaṃ anusāsitabbaṃ maññati, nāpi viññū sabrahmacārī vattabbaṃ anusāsitabbaṃ maññanti. Vadho heso, kesi, ariyassa vinaye – yaṃ na tathāgato vattabbaṃ anusāsitabbaṃ maññati, nāpi viññū sabrahmacārī vattabbaṃ anusāsitabbaṃ maññantī’’ti.
‘‘සො හි නූන, භන්‌තෙ, සුහතො හොති – යං න තථාගතො වත්‌තබ්‌බං අනුසාසිතබ්‌බං මඤ්‌ඤති, නාපි විඤ්‌ඤූ සබ්‍රහ්‌මචාරී වත්‌තබ්‌බං අනුසාසිතබ්‌බං මඤ්‌ඤන්‌තීති. අභික්‌කන්‌තං, භන්‌තෙ, අභික්‌කන්‌තං, භන්‌තෙ…පෙ.… උපාසකං මං, භන්‌තෙ, භගවා ධාරෙතු අජ්‌ජතග්‌ගෙ පාණුපෙතං සරණං ගත’’න්‌ති. පඨමං.
‘‘So hi nūna, bhante, suhato hoti – yaṃ na tathāgato vattabbaṃ anusāsitabbaṃ maññati, nāpi viññū sabrahmacārī vattabbaṃ anusāsitabbaṃ maññantīti. Abhikkantaṃ, bhante, abhikkantaṃ, bhante…pe… upāsakaṃ maṃ, bhante, bhagavā dhāretu ajjatagge pāṇupetaṃ saraṇaṃ gata’’nti. Paṭhamaṃ.
Footnotes:
Related texts:
අට්‌ඨකථා • Aṭṭhakathā / සුත්‌තපිටක (අට්‌ඨකථා) • Suttapiṭaka (aṭṭhakathā) / අඞ්‌ගුත්‌තරනිකාය (අට්‌ඨකථා) • Aṅguttaranikāya (aṭṭhakathā) / 1. කෙසිසුත්‌තවණ්‌ණනා • 1. Kesisuttavaṇṇanā
ටීකා • Tīkā / සුත්‌තපිටක (ටීකා) • Suttapiṭaka (ṭīkā) / අඞ්‌ගුත්‌තරනිකාය (ටීකා) • Aṅguttaranikāya (ṭīkā) / 1-7. කෙසිසුත්‌තාදිවණ්‌ණනා • 1-7. Kesisuttādivaṇṇanā
