Library / Tipiṭaka / తిపిటక • Tipiṭaka / థేరగాథా-అట్ఠకథా • Theragāthā-aṭṭhakathā

    ౧౪. చుద్దసకనిపాతో

    14. Cuddasakanipāto

    ౧. ఖదిరవనియరేవతత్థేరగాథావణ్ణనా

    1. Khadiravaniyarevatattheragāthāvaṇṇanā

    చుద్దసకనిపాతే యదా అహన్తిఆదికా ఆయస్మతో ఖదిరవనియరేవతత్థేరస్స గాథా. కా ఉప్పత్తి? కామఞ్చిమస్స థేరస్స గాథా హేట్ఠా ఏకకనిపాతే (థేరగా॰ అట్ఠ॰ ౧. ఖదిరవనియత్థేరగాథావణ్ణనా) ఆగతా. తత్థ పనస్స అత్తనో భాగినేయ్యేసు సతిజననమత్తం దస్సితన్తి తస్సా ఏకకనిపాతే సఙ్గహో కతో. ఇమా పన థేరస్స పబ్బజితకాలతో పట్ఠాయ యావ పరినిబ్బానా పటిపత్తిపకాసితా గాథా ఇమస్మిం చుద్దసకనిపాతే సఙ్గహం ఆరోపితా. తత్థ అట్ఠుప్పత్తి హేట్ఠా వుత్తాయేవ. అయం పన విసేసో – థేరో కిర అరహత్తం పత్వా కాలేన కాలం సత్థు ధమ్మసేనాపతిప్పభూతీనం మహాథేరానఞ్చ ఉపట్ఠానం గన్త్వా కతిపాహమేవ తత్థ వసిత్వా ఖదిరవనమేవ పచ్చాగన్త్వా ఫలసమాపత్తిసుఖేన బ్రహ్మవిహారేహి చ వీతినామేతి. ఏవం గచ్ఛన్తే కాలే జిణ్ణో వుడ్ఢో వయో అనుప్పత్తో అహోసి. సో ఏకదివసం బుద్ధుపట్ఠానం గచ్ఛన్తో అన్తరామగ్గే సావత్థియా అవిదూరే అరఞ్ఞే వసి. తేన చ సమయేన చోరా నగరే కతకమ్మా ఆరక్ఖమనుస్సేహి అనుబన్ధా పలాయన్తా థేరస్స సమీపే గహితభణ్డం ఛడ్డేత్వా పలాయింసు. మనుస్సా అనుధావన్తా థేరస్స సమీపే భణ్డం దిస్వా థేరం బన్ధిత్వా ‘‘చోరో’’తి సఞ్ఞాయ గహేత్వా రఞ్ఞో దస్సేసుం, ‘‘అయం, దేవ, చోరో’’తి. రాజా థేరం ముఞ్చాపేత్వా, ‘‘కిం, భన్తే, తుమ్హేహి ఇదం చోరికకమ్మం కతం వా, నో వా’’తి పుచ్ఛి. థేరో కిఞ్చాపి జాతితో పట్ఠాయ అత్తనా తాదిసం న కతపుబ్బం, తం పబ్బజితతో పట్ఠాయ పన అకతభావస్స, సబ్బసో కిలేసానం సముచ్ఛిన్నత్తా తాదిసస్స కరణే అభబ్బతాయ పకాసనత్థం సమీపే ఠితానం భిక్ఖూనం రఞ్ఞో చ ధమ్మం దేసేన్తో –

    Cuddasakanipāte yadā ahantiādikā āyasmato khadiravaniyarevatattherassa gāthā. Kā uppatti? Kāmañcimassa therassa gāthā heṭṭhā ekakanipāte (theragā. aṭṭha. 1. khadiravaniyattheragāthāvaṇṇanā) āgatā. Tattha panassa attano bhāgineyyesu satijananamattaṃ dassitanti tassā ekakanipāte saṅgaho kato. Imā pana therassa pabbajitakālato paṭṭhāya yāva parinibbānā paṭipattipakāsitā gāthā imasmiṃ cuddasakanipāte saṅgahaṃ āropitā. Tattha aṭṭhuppatti heṭṭhā vuttāyeva. Ayaṃ pana viseso – thero kira arahattaṃ patvā kālena kālaṃ satthu dhammasenāpatippabhūtīnaṃ mahātherānañca upaṭṭhānaṃ gantvā katipāhameva tattha vasitvā khadiravanameva paccāgantvā phalasamāpattisukhena brahmavihārehi ca vītināmeti. Evaṃ gacchante kāle jiṇṇo vuḍḍho vayo anuppatto ahosi. So ekadivasaṃ buddhupaṭṭhānaṃ gacchanto antarāmagge sāvatthiyā avidūre araññe vasi. Tena ca samayena corā nagare katakammā ārakkhamanussehi anubandhā palāyantā therassa samīpe gahitabhaṇḍaṃ chaḍḍetvā palāyiṃsu. Manussā anudhāvantā therassa samīpe bhaṇḍaṃ disvā theraṃ bandhitvā ‘‘coro’’ti saññāya gahetvā rañño dassesuṃ, ‘‘ayaṃ, deva, coro’’ti. Rājā theraṃ muñcāpetvā, ‘‘kiṃ, bhante, tumhehi idaṃ corikakammaṃ kataṃ vā, no vā’’ti pucchi. Thero kiñcāpi jātito paṭṭhāya attanā tādisaṃ na katapubbaṃ, taṃ pabbajitato paṭṭhāya pana akatabhāvassa, sabbaso kilesānaṃ samucchinnattā tādisassa karaṇe abhabbatāya pakāsanatthaṃ samīpe ṭhitānaṃ bhikkhūnaṃ rañño ca dhammaṃ desento –

    ౬౪౫.

    645.

    ‘‘యదా అహం పబ్బజితో, అగారస్మానగారియం;

    ‘‘Yadā ahaṃ pabbajito, agārasmānagāriyaṃ;

    నాభిజానామి సఙ్కప్పం, అనరియం దోససంహితం.

    Nābhijānāmi saṅkappaṃ, anariyaṃ dosasaṃhitaṃ.

    ౬౪౬.

    646.

    ‘‘‘ఇమే హఞ్ఞన్తు వజ్ఝన్తు, దుక్ఖం పప్పోన్తు పాణినో’;

    ‘‘‘Ime haññantu vajjhantu, dukkhaṃ pappontu pāṇino’;

    సఙ్కప్పం నాభిజానామి, ఇమస్మిం దీఘమన్తరే.

    Saṅkappaṃ nābhijānāmi, imasmiṃ dīghamantare.

    ౬౪౭.

    647.

    ‘‘మేత్తఞ్చ అభిజానామి, అప్పమాణం సుభావితం;

    ‘‘Mettañca abhijānāmi, appamāṇaṃ subhāvitaṃ;

    అనుపుబ్బం పరిచితం, యథా బుద్ధేన దేసితం.

    Anupubbaṃ paricitaṃ, yathā buddhena desitaṃ.

    ౬౪౮.

    648.

    ‘‘సబ్బమిత్తో సబ్బసఖో, సబ్బభూతానుకమ్పకో;

    ‘‘Sabbamitto sabbasakho, sabbabhūtānukampako;

    మేత్తచిత్తఞ్చ భావేమి, అబ్యాపజ్జరతో సదా.

    Mettacittañca bhāvemi, abyāpajjarato sadā.

    ౬౪౯.

    649.

    ‘‘అసంహీరం అసంకుప్పం, చిత్తం ఆమోదయామహం;

    ‘‘Asaṃhīraṃ asaṃkuppaṃ, cittaṃ āmodayāmahaṃ;

    బ్రహ్మవిహారం భావేమి, అకాపురిససేవితం.

    Brahmavihāraṃ bhāvemi, akāpurisasevitaṃ.

    ౬౫౦.

    650.

    ‘‘అవితక్కం సమాపన్నో, సమ్మాసమ్బుద్ధసావకో;

    ‘‘Avitakkaṃ samāpanno, sammāsambuddhasāvako;

    అరియేన తుణ్హీభావేన, ఉపేతో హోతి తావదే.

    Ariyena tuṇhībhāvena, upeto hoti tāvade.

    ౬౫౧.

    651.

    ‘‘యథాపి పబ్బతో సేలో, అచలో సుప్పతిట్ఠితో;

    ‘‘Yathāpi pabbato selo, acalo suppatiṭṭhito;

    ఏవం మోహక్ఖయా భిక్ఖు, పబ్బతోవ న వేధతి.

    Evaṃ mohakkhayā bhikkhu, pabbatova na vedhati.

    ౬౫౨.

    652.

    ‘‘అనఙ్గణస్స పోసస్స, నిచ్చం సుచిగవేసినో;

    ‘‘Anaṅgaṇassa posassa, niccaṃ sucigavesino;

    వాలగ్గమత్తం పాపస్స, అబ్భమత్తంవ ఖాయతి.

    Vālaggamattaṃ pāpassa, abbhamattaṃva khāyati.

    ౬౫౩.

    653.

    ‘‘నగరం యథా పచ్చన్తం, గుత్తం సన్తరబాహిరం;

    ‘‘Nagaraṃ yathā paccantaṃ, guttaṃ santarabāhiraṃ;

    ఏవం గోపేథ అత్తానం, ఖణో వో మా ఉపచ్చగా.

    Evaṃ gopetha attānaṃ, khaṇo vo mā upaccagā.

    ౬౫౪.

    654.

    ‘‘నాభినన్దామి మరణం, నాభినన్దామి జీవితం;

    ‘‘Nābhinandāmi maraṇaṃ, nābhinandāmi jīvitaṃ;

    కాలఞ్చ పటికఙ్ఖామి, నిబ్బిసం భతకో యథా.

    Kālañca paṭikaṅkhāmi, nibbisaṃ bhatako yathā.

    ౬౫౫.

    655.

    ‘‘నాభినన్దామి మరణం, నాభినన్దామి జీవితం;

    ‘‘Nābhinandāmi maraṇaṃ, nābhinandāmi jīvitaṃ;

    కాలఞ్చ పటికఙ్ఖామి, సమ్పజానో పతిస్సతో.

    Kālañca paṭikaṅkhāmi, sampajāno patissato.

    ౬౫౬.

    656.

    ‘‘పరిచిణ్ణో మయా సత్థా, కతం బుద్ధస్స సాసనం;

    ‘‘Pariciṇṇo mayā satthā, kataṃ buddhassa sāsanaṃ;

    ఓహితో గరుకో భారో, భవనేత్తి సమూహతా.

    Ohito garuko bhāro, bhavanetti samūhatā.

    ౬౫౭.

    657.

    ‘‘యస్స చత్థాయ పబ్బజితో, అగారస్మానగారియం;

    ‘‘Yassa catthāya pabbajito, agārasmānagāriyaṃ;

    సో మే అత్థో అనుప్పత్తో, సబ్బసంయోజనక్ఖయో.

    So me attho anuppatto, sabbasaṃyojanakkhayo.

    ౬౫౮.

    658.

    ‘‘సమ్పాదేథప్పమాదేన, ఏసా మే అనుసాసనీ;

    ‘‘Sampādethappamādena, esā me anusāsanī;

    హన్దాహం పరినిబ్బిస్సం విప్పముత్తోమ్హి సబ్బధీ’’తి. – ఇమా గాథా అభాసి;

    Handāhaṃ parinibbissaṃ vippamuttomhi sabbadhī’’ti. – imā gāthā abhāsi;

    తత్థాయం అపుబ్బపదవణ్ణనా ఇమస్మిం దీఘమన్తరేతి, యదా అహం పబ్బజితోమ్హి, తతో పట్ఠాయ అయఞ్చ మే చరిమకాలో, ఏతస్మిం దీఘమన్తరే కాలే ‘‘ఇదం మయ్హం హోతూ’’తి అభిజ్ఝావసేన వా, ‘‘ఇమే సత్తా హఞ్ఞన్తూ’’తిఆదినా బ్యాపాదవసేన వా అనరియం దోససంహితం సఙ్కప్పం నాభిజానామీతి యోజనా.

    Tatthāyaṃ apubbapadavaṇṇanā imasmiṃ dīghamantareti, yadā ahaṃ pabbajitomhi, tato paṭṭhāya ayañca me carimakālo, etasmiṃ dīghamantare kāle ‘‘idaṃ mayhaṃ hotū’’ti abhijjhāvasena vā, ‘‘ime sattā haññantū’’tiādinā byāpādavasena vā anariyaṃ dosasaṃhitaṃ saṅkappaṃ nābhijānāmīti yojanā.

    మేత్తఞ్చ అభిజానామీతి, మిజ్జతి సినియ్హతి ఏతాయాతి మేత్తా, అబ్యాపాదో. మేత్తా ఏతిస్సా అత్థీతి మేత్తా, మేత్తాభావనా మేత్తాబ్రహ్మవిహారో, తం మేత్తం. చ-సద్దేన కరుణం ముదితం ఉపేక్ఖఞ్చాతి ఇతరబ్రహ్మవిహారే సఙ్గణ్హాతి. అభిజానామీతి, అభిముఖతో జానామి. అధిగతఞ్హి ఝానం పచ్చవేక్ఖతో పచ్చవేక్ఖణఞాణస్స అభిముఖం హోతి. కీదిసన్తి ఆహ ‘‘అప్పమాణ’’న్తిఆది. తఞ్హి యథా బుద్ధేన భగవతా దేసితం, తథా అనోదిస్సకఫరణవసేన అపరిమాణసత్తారమ్మణతాయ అప్పమాణం. పగుణబలవభావాపాదనేన సుట్ఠు భావితత్తా సుభావితం. పఠమం మేత్తా, తతో కరుణా, తతో ముదితా, పచ్ఛా ఉపేక్ఖాతి ఏవం అనుపుబ్బం అనుక్కమేన పరిచితం ఆసేవితం, బహులీకతం అభిజానామీతి యోజనా.

    Mettañcaabhijānāmīti, mijjati siniyhati etāyāti mettā, abyāpādo. Mettā etissā atthīti mettā, mettābhāvanā mettābrahmavihāro, taṃ mettaṃ. Ca-saddena karuṇaṃ muditaṃ upekkhañcāti itarabrahmavihāre saṅgaṇhāti. Abhijānāmīti, abhimukhato jānāmi. Adhigatañhi jhānaṃ paccavekkhato paccavekkhaṇañāṇassa abhimukhaṃ hoti. Kīdisanti āha ‘‘appamāṇa’’ntiādi. Tañhi yathā buddhena bhagavatā desitaṃ, tathā anodissakapharaṇavasena aparimāṇasattārammaṇatāya appamāṇaṃ. Paguṇabalavabhāvāpādanena suṭṭhu bhāvitattā subhāvitaṃ. Paṭhamaṃ mettā, tato karuṇā, tato muditā, pacchā upekkhāti evaṃ anupubbaṃ anukkamena paricitaṃ āsevitaṃ, bahulīkataṃ abhijānāmīti yojanā.

    సబ్బేసం సత్తానం మిత్తో, సబ్బే వా తే మయ్హం మిత్తాతి సబ్బమిత్తో. మేత్తఞ్హి భావేన్తో సత్తానం పియో హోతి. సబ్బసఖోతి, ఏత్థాపి ఏసేవ నయో. సబ్బభూతానుకమ్పకోతి, సబ్బసత్తానం అనుగ్గణ్హనకో. మేత్తచిత్తఞ్చ భావేమీతి, మేత్తాయ సహితం సమ్పయుత్తం చిత్తం విసేసతో భావేమి, వడ్ఢేమి, పకాసేమి వా అకథేన్తేపి భావనాయ ఉక్కంసగతభావతో. ‘‘మేత్తం చిత్తఞ్చ భావేమీ’’తి వా పాఠో. తస్సత్థో హేట్ఠా వుత్తనయోవ. అబ్యాపజ్జరతోతి, అబ్యాపజ్జే సత్తానం హితూపసంహారే అభిరతో. సదాతి, సబ్బకాలం, తేన తత్థ సాతచ్చకిరియం దస్సేతి.

    Sabbesaṃ sattānaṃ mitto, sabbe vā te mayhaṃ mittāti sabbamitto. Mettañhi bhāvento sattānaṃ piyo hoti. Sabbasakhoti, etthāpi eseva nayo. Sabbabhūtānukampakoti, sabbasattānaṃ anuggaṇhanako. Mettacittañca bhāvemīti, mettāya sahitaṃ sampayuttaṃ cittaṃ visesato bhāvemi, vaḍḍhemi, pakāsemi vā akathentepi bhāvanāya ukkaṃsagatabhāvato. ‘‘Mettaṃ cittañca bhāvemī’’ti vā pāṭho. Tassattho heṭṭhā vuttanayova. Abyāpajjaratoti, abyāpajje sattānaṃ hitūpasaṃhāre abhirato. Sadāti, sabbakālaṃ, tena tattha sātaccakiriyaṃ dasseti.

    అసంహీరన్తి న సంహీరం, ఆసన్నపచ్చత్థికేన రాగేన అనాకడ్ఢనియం. అసంకుప్పన్తి న కుప్పం, దూరపచ్చత్థికేన బ్యాపాదేన అకోపియం, ఏవంభూతం కత్వా మమ మేత్తచిత్తం ఆమోదయామి అభిప్పమోదయామి బ్రహ్మవిహారం భావేమి. అకాపురిససేవితన్తి, కాపురిసేహి నీచజనేహి అసేవితం, అకాపురిసేహి వా అరియేహి బుద్ధాదీహి సేవితం బ్రహ్మం సేట్ఠం నిద్దోసం మేత్తాదివిహారం భావేమి వడ్ఢేమీతి అత్థో.

    Asaṃhīranti na saṃhīraṃ, āsannapaccatthikena rāgena anākaḍḍhaniyaṃ. Asaṃkuppanti na kuppaṃ, dūrapaccatthikena byāpādena akopiyaṃ, evaṃbhūtaṃ katvā mama mettacittaṃ āmodayāmi abhippamodayāmi brahmavihāraṃ bhāvemi. Akāpurisasevitanti, kāpurisehi nīcajanehi asevitaṃ, akāpurisehi vā ariyehi buddhādīhi sevitaṃ brahmaṃ seṭṭhaṃ niddosaṃ mettādivihāraṃ bhāvemi vaḍḍhemīti attho.

    ఏవం అత్తుద్దేసవసేన పఞ్చహి గాథాహి అత్తనో పటిపత్తిం దస్సేత్వా ఇదాని తం అఞ్ఞాపదేసేన దస్సేన్తో ‘‘అవితక్క’’న్తిఆదినా చతస్సో గాథా అభాసి. తత్థ అవితక్కం సమాపన్నోతి, వితక్కవిరహితం దుతియాదిఝానం సమాపన్నో, ఏతేన థేరో బ్రహ్మవిహారభావనాయ అఞ్ఞాపదేసేన అత్తనా దుతియాదిఝానాధిగమమాహ. యస్మా పనాయం థేరో తమేవ ఝానం పాదకం కత్వా విపస్సనం వడ్ఢేత్వా ఏకాసనేనేవ అరహత్తం గణ్హి, తస్మా తమత్థం అఞ్ఞాపదేసేనేవ దస్సేన్తో ‘‘అవితక్కం సమాపన్నో’’తి వత్వా ‘‘సమ్మాసమ్బుద్ధసావకో. అరియేన తుణ్హీభావేన, ఉపేతో హోతి తావదే’’తి ఆహ. తత్థ వచీసఙ్ఖారాభావతో అవితక్కావిచారా సమాపత్తి ‘‘అరియో తుణ్హీభావో’’తి వదన్తి. ‘‘సన్నిపతితానం వో, భిక్ఖవే, ద్వయం కరణీయం ధమ్మీ వా కథా అరియో వా తుణ్హీభావో’’తి (మ॰ ని॰ ౧.౨౭౩) పన వచనతో యా కాచి సమాపత్తి అరియో తుణ్హీభావో నామ. ఇధ పన చతుత్థజ్ఝానికా అగ్గఫలసమాపత్తి అధిప్పేతా.

    Evaṃ attuddesavasena pañcahi gāthāhi attano paṭipattiṃ dassetvā idāni taṃ aññāpadesena dassento ‘‘avitakka’’ntiādinā catasso gāthā abhāsi. Tattha avitakkaṃ samāpannoti, vitakkavirahitaṃ dutiyādijhānaṃ samāpanno, etena thero brahmavihārabhāvanāya aññāpadesena attanā dutiyādijhānādhigamamāha. Yasmā panāyaṃ thero tameva jhānaṃ pādakaṃ katvā vipassanaṃ vaḍḍhetvā ekāsaneneva arahattaṃ gaṇhi, tasmā tamatthaṃ aññāpadeseneva dassento ‘‘avitakkaṃ samāpanno’’ti vatvā ‘‘sammāsambuddhasāvako. Ariyena tuṇhībhāvena, upeto hoti tāvade’’ti āha. Tattha vacīsaṅkhārābhāvato avitakkāvicārā samāpatti ‘‘ariyo tuṇhībhāvo’’ti vadanti. ‘‘Sannipatitānaṃ vo, bhikkhave, dvayaṃ karaṇīyaṃ dhammī vā kathā ariyo vā tuṇhībhāvo’’ti (ma. ni. 1.273) pana vacanato yā kāci samāpatti ariyo tuṇhībhāvo nāma. Idha pana catutthajjhānikā aggaphalasamāpatti adhippetā.

    ఇదాని తస్సాధిగతత్తా లోకధమ్మేహి అకమ్పనీయతం ఉపమాయ పకాసేన్తో ‘‘యథాపి పబ్బతో’’తి గాథమాహ. తత్థ యథాపి పబ్బతో సేలోతి, యథా సిలామయో ఏకఘనసేలో పబ్బతో, న పంసుపబ్బతో న మిస్సకపబ్బతోతి అత్థో. అచలో సుప్పతిట్ఠితోతి, సుట్ఠు పతిట్ఠితమూలో పకతివాతేహి అచలో అకమ్పనీయో హోతి, తస్మా అరహత్తం నిబ్బానఞ్చ ఏవం మోహక్ఖయా భిక్ఖు, పబ్బతోవ న వేధతీతి మోహస్స అనవసేసప్పహానా, మోహమూలకత్తా చ సబ్బాకుసలానం పహీనసబ్బాకుసలో భిక్ఖు యథా సో పబ్బతో పకతివాతేహి, ఏవం లోకధమ్మేహి న వేధతి న కమ్పతి, మోహక్ఖయోతి వా యస్మా అరహత్తం నిబ్బానఞ్చ వుచ్చతి , తస్మా మోహక్ఖయాతి మోహక్ఖయస్స హేతు నిబ్బానస్స అరహత్తస్స చ అధిగతత్తా చతూసు అరియసచ్చేసు సుప్పతిట్ఠితో అసమాపన్నకాలేపి పబ్బతో వియ న వేధతి, పగేవ సమాపన్నకాలేతి అధిప్పాయో.

    Idāni tassādhigatattā lokadhammehi akampanīyataṃ upamāya pakāsento ‘‘yathāpi pabbato’’ti gāthamāha. Tattha yathāpi pabbato seloti, yathā silāmayo ekaghanaselo pabbato, na paṃsupabbato na missakapabbatoti attho. Acalo suppatiṭṭhitoti, suṭṭhu patiṭṭhitamūlo pakativātehi acalo akampanīyo hoti, tasmā arahattaṃ nibbānañca evaṃ mohakkhayā bhikkhu, pabbatova na vedhatīti mohassa anavasesappahānā, mohamūlakattā ca sabbākusalānaṃ pahīnasabbākusalo bhikkhu yathā so pabbato pakativātehi, evaṃ lokadhammehi na vedhati na kampati, mohakkhayoti vā yasmā arahattaṃ nibbānañca vuccati , tasmā mohakkhayāti mohakkhayassa hetu nibbānassa arahattassa ca adhigatattā catūsu ariyasaccesu suppatiṭṭhito asamāpannakālepi pabbato viya na vedhati, pageva samāpannakāleti adhippāyo.

    ఇదాని పాపం నామేతం అసుచిసీలో ఏవ సమాచరతి, న చ సుచిసీలో, సుచిసీలస్స పన తం అణుమత్తమ్పి భారియం హుత్వా ఉపట్ఠాతీతి దస్సేన్తో ‘‘అనఙ్గణస్సా’’తిఆదిగాథమాహ . తస్సత్థో – రాగాదిఅఙ్గణాభావతో అనఙ్గణస్స సబ్బకాలం సుచిఅనవజ్జధమ్మే ఏవ గవేసన్తస్స సప్పురిసస్స వాలగ్గమత్తం కేసగ్గమత్తం పాపస్స లేసమత్తమ్పి సకలం లోకధాతుం ఫరిత్వా ఠితం అబ్భమత్తం హుత్వా ఉపట్ఠాతి, తస్మా న ఏవరూపే కమ్మే మాదిసా ఆసఙ్కితబ్బాతి అధిప్పాయో.

    Idāni pāpaṃ nāmetaṃ asucisīlo eva samācarati, na ca sucisīlo, sucisīlassa pana taṃ aṇumattampi bhāriyaṃ hutvā upaṭṭhātīti dassento ‘‘anaṅgaṇassā’’tiādigāthamāha . Tassattho – rāgādiaṅgaṇābhāvato anaṅgaṇassa sabbakālaṃ sucianavajjadhamme eva gavesantassa sappurisassa vālaggamattaṃ kesaggamattaṃ pāpassa lesamattampi sakalaṃ lokadhātuṃ pharitvā ṭhitaṃ abbhamattaṃ hutvā upaṭṭhāti, tasmā na evarūpe kamme mādisā āsaṅkitabbāti adhippāyo.

    యస్మా నిక్కిలేసేసుపి అన్ధబాలా ఏవరూపే అపవాదే సముట్ఠాపేన్తి, తస్మా అత్థకామేహి సక్కచ్చం అత్తా రక్ఖితబ్బోతి ఓవాదం దేన్తో ‘‘నగరం యథా’’తిఆదిగాథమాహ. తస్సత్థో – యథా పన పచ్చన్తనగరవాసీహి మనుస్సేహి పచ్చన్తం నగరం ద్వారపాకారాదీని థిరాని కరోన్తేహి సఅన్తరం, ఉద్దాపపరిఖాదీని థిరాని కరోన్తేహి సబాహిరన్తి సన్తరబాహిరం గుత్తం కరీయతి, ఏవం తుమ్హేహిపి సతిం ఉపట్ఠపేత్వా అజ్ఝత్తికాని ఛ ద్వారాని పిదహిత్వా ద్వారరక్ఖితం సతిం అవిస్సజ్జేత్వా యథా గయ్హమానాని బాహిరాని ఛ ఆయతనాని అజ్ఝత్తికాని ఉపఘాతాయ సంవత్తన్తి, తథా అగ్గహణేన తానిపి థిరాని కత్వా తేసం అప్పవేసాయ ద్వారరక్ఖితం సతిం అప్పహాయ విచరన్తా అత్తానం గోపేథ. కస్మా? ఖణో వో మా ఉపచ్చగా. యో హి ఏవం అత్తానం న గోపేతి, తం పుగ్గలం బుద్ధుప్పాదక్ఖణో, మనుస్సత్తభావక్ఖణో, మజ్ఝిమదేసే ఉప్పత్తిక్ఖణో, సమ్మాదిట్ఠియా పటిలద్ధక్ఖణో, ఛన్నం ఆయతనానం అవేకల్లక్ఖణోతి సబ్బోపి అయం ఖణో అతిక్కమతి, సో ఖణో తుమ్హే మా అతిక్కమతూతి.

    Yasmā nikkilesesupi andhabālā evarūpe apavāde samuṭṭhāpenti, tasmā atthakāmehi sakkaccaṃ attā rakkhitabboti ovādaṃ dento ‘‘nagaraṃ yathā’’tiādigāthamāha. Tassattho – yathā pana paccantanagaravāsīhi manussehi paccantaṃ nagaraṃ dvārapākārādīni thirāni karontehi saantaraṃ, uddāpaparikhādīni thirāni karontehi sabāhiranti santarabāhiraṃ guttaṃ karīyati, evaṃ tumhehipi satiṃ upaṭṭhapetvā ajjhattikāni cha dvārāni pidahitvā dvārarakkhitaṃ satiṃ avissajjetvā yathā gayhamānāni bāhirāni cha āyatanāni ajjhattikāni upaghātāya saṃvattanti, tathā aggahaṇena tānipi thirāni katvā tesaṃ appavesāya dvārarakkhitaṃ satiṃ appahāya vicarantā attānaṃ gopetha. Kasmā? Khaṇo vo mā upaccagā. Yo hi evaṃ attānaṃ na gopeti, taṃ puggalaṃ buddhuppādakkhaṇo, manussattabhāvakkhaṇo, majjhimadese uppattikkhaṇo, sammādiṭṭhiyā paṭiladdhakkhaṇo, channaṃ āyatanānaṃ avekallakkhaṇoti sabbopi ayaṃ khaṇo atikkamati, so khaṇo tumhe mā atikkamatūti.

    ఏవం థేరో ఇమాయ గాథాయ సరాజికం పరిసం భిక్ఖూ చ ఓవదిత్వా పున మరణే జీవితే చ అత్తనో సమచిత్తతం కతకిచ్చతఞ్చ పకాసేన్తో ‘‘నాభినన్దామి మరణ’’న్తిఆదిమాహ. తం హేట్ఠా వుత్తత్థమేవ (థేరగా॰ అట్ఠ॰ ౨.౬౦౭).

    Evaṃ thero imāya gāthāya sarājikaṃ parisaṃ bhikkhū ca ovaditvā puna maraṇe jīvite ca attano samacittataṃ katakiccatañca pakāsento ‘‘nābhinandāmi maraṇa’’ntiādimāha. Taṃ heṭṭhā vuttatthameva (theragā. aṭṭha. 2.607).

    ఏవం పన వత్వా అత్తనో పరినిబ్బానకాలం ఉపట్ఠితం దిస్వా సఙ్ఖేపేనేవ నేసం ఓవాదం దత్వా పరినిబ్బానం పవేదేన్తో ఓసానగాథమాహ. తత్థ సమ్పాదేథప్పమాదేనాతి సమ్పాదేతబ్బం దానసీలాదిం అప్పమాదేన సమ్పాదేథ, దిట్ఠధమ్మికసమ్పరాయికపభేదే గహట్ఠవత్తే సీలానురక్ఖణే సమథఅనుయోగే విపస్సనాభావనాయ చ అప్పమత్తా హోథ. ఏసా మే అనుసాసనీతి దానసీలాదీసు న పమజ్జథాతి ఏసా మమ అనుసిట్ఠి ఓవాదో.

    Evaṃ pana vatvā attano parinibbānakālaṃ upaṭṭhitaṃ disvā saṅkhepeneva nesaṃ ovādaṃ datvā parinibbānaṃ pavedento osānagāthamāha. Tattha sampādethappamādenāti sampādetabbaṃ dānasīlādiṃ appamādena sampādetha, diṭṭhadhammikasamparāyikapabhede gahaṭṭhavatte sīlānurakkhaṇe samathaanuyoge vipassanābhāvanāya ca appamattā hotha. Esā me anusāsanīti dānasīlādīsu na pamajjathāti esā mama anusiṭṭhi ovādo.

    ఏవం సిఖాపత్తం పరహితపటిపత్తిం దీపేత్వా అత్తహితపటిపత్తియాపి మత్థకం గణ్హన్తో ‘‘హన్దాహం పరినిబ్బిస్సం, విప్పముత్తోమ్హి సబ్బధీ’’తి ఆహ. తత్థ విప్పముత్తోమ్హి సబ్బధీతి సబ్బసో కిలేసేహి భవేహి చ విప్పముత్తో అమ్హి, తస్మా ఏకంసేన పరినిబ్బాయిస్సామీతి.

    Evaṃ sikhāpattaṃ parahitapaṭipattiṃ dīpetvā attahitapaṭipattiyāpi matthakaṃ gaṇhanto ‘‘handāhaṃ parinibbissaṃ, vippamuttomhi sabbadhī’’ti āha. Tattha vippamuttomhi sabbadhīti sabbaso kilesehi bhavehi ca vippamutto amhi, tasmā ekaṃsena parinibbāyissāmīti.

    ఏవం పన వత్వా ఆకాసే పల్లఙ్కేన నిసిన్నో తేజోధాతుం సమాపజ్జిత్వా పజ్జలన్తో అనుపాదిసేసాయ నిబ్బానధాతుయా పరినిబ్బాయి.

    Evaṃ pana vatvā ākāse pallaṅkena nisinno tejodhātuṃ samāpajjitvā pajjalanto anupādisesāya nibbānadhātuyā parinibbāyi.

    ఖదిరవనియరేవతత్థేరగాథావణ్ణనా నిట్ఠితా.

    Khadiravaniyarevatattheragāthāvaṇṇanā niṭṭhitā.







    Related texts:



    తిపిటక (మూల) • Tipiṭaka (Mūla) / సుత్తపిటక • Suttapiṭaka / ఖుద్దకనికాయ • Khuddakanikāya / థేరగాథాపాళి • Theragāthāpāḷi / ౧. ఖదిరవనియరేవతత్థేరగాథా • 1. Khadiravaniyarevatattheragāthā


    © 1991-2023 The Titi Tudorancea Bulletin | Titi Tudorancea® is a Registered Trademark | Terms of use and privacy policy
    Contact