| Library / Tipiṭaka / තිපිටක • Tipiṭaka / අපදාන-අට්‌ඨකථා • Apadāna-aṭṭhakathā |
3-9. ඛදිරවනියත්‌ථෙරඅපදානවණ්‌ණනා
3-9. Khadiravaniyattheraapadānavaṇṇanā
ගඞ්‌ගා භාගීරථී නාමාතිආදිකං ආයස්‌මතො ඛදිරවනියත්‌ථෙරස්‌ස අපදානං. අයම්‌පි පුරිමබුද්‌ධෙසු කතාධිකාරො තත්‌ථ තත්‌ථ භවෙ විවට්‌ටූපනිස්‌සයානි පුඤ්‌ඤානි උපචිනන්‌තො පදුමුත්‌තරස්‌ස භගවතො කාලෙ හංසවතීනගරෙ තිත්‌ථනාවිකකුලෙ නිබ්‌බත්‌තිත්‌වා මහාගඞ්‌ගාය පයාගතිත්‌ථෙ තිත්‌ථනාවාය කම්‌මං කරොන්‌තො එකදිවසං සසාවකසඞ්‌ඝං භගවන්‌තං ගඞ්‌ගාතීරං උපගතං දිස්‌වා පසන්‌නමානසො නාවාසඞ්‌ඝාටං යොජෙත්‌වා මහන්‌තෙන පූජාසක්‌කාරෙන පරතීරං පාපෙත්‌වා අඤ්‌ඤතරං භික්‌ඛුං සත්‌ථාරා ආරඤ්‌ඤකානං භික්‌ඛූනං අග්‌ගට්‌ඨානෙ ඨපියමානං දිස්‌වා තං ඨානන්‌තරං පත්‌ථෙත්‌වා භගවතො භික්‌ඛුසඞ්‌ඝස්‌ස ච මහාදානං පවත්‌තෙත්‌වා පණිධානං අකාසි. භගවා තස්‌ස පත්‌ථනාය අවඤ්‌ඣභාවං බ්‍යාකාසි.
Gaṅgābhāgīrathī nāmātiādikaṃ āyasmato khadiravaniyattherassa apadānaṃ. Ayampi purimabuddhesu katādhikāro tattha tattha bhave vivaṭṭūpanissayāni puññāni upacinanto padumuttarassa bhagavato kāle haṃsavatīnagare titthanāvikakule nibbattitvā mahāgaṅgāya payāgatitthe titthanāvāya kammaṃ karonto ekadivasaṃ sasāvakasaṅghaṃ bhagavantaṃ gaṅgātīraṃ upagataṃ disvā pasannamānaso nāvāsaṅghāṭaṃ yojetvā mahantena pūjāsakkārena paratīraṃ pāpetvā aññataraṃ bhikkhuṃ satthārā āraññakānaṃ bhikkhūnaṃ aggaṭṭhāne ṭhapiyamānaṃ disvā taṃ ṭhānantaraṃ patthetvā bhagavato bhikkhusaṅghassa ca mahādānaṃ pavattetvā paṇidhānaṃ akāsi. Bhagavā tassa patthanāya avañjhabhāvaṃ byākāsi.
සො තතො පට්‌ඨාය පුඤ්‌ඤානි උපචිනන්‌තො දෙවමනුස්‌සෙසු සංසරන්‌තො උභයසම්‌පත්‌තියො අනුභවිත්‌වා ඉමස්‌මිං බුද්‌ධුප්‌පාදෙ මගධරට්‌ඨෙ නාලකගාමෙ රූපසාරියා නාම බ්‍රාහ්‌මණියා කුච්‌ඡිම්‌හි නිබ්‌බත්‌ති. තං වයප්‌පත්‌තං මාතාපිතරො ඝරබන්‌ධනෙන බන්‌ධිතුකාමා හුත්‌වා තස්‌ස ආරොචෙසුං. සො සාරිපුත්‌තත්‌ථෙරස්‌ස පබ්‌බජිතභාවං සුත්‌වා ‘‘මය්‌හං ජෙට්‌ඨභාතා අය්‍යො උපතිස්‌සො ඉමං විභවං ඡඩ්‌ඩෙත්‌වා පබ්‌බජිතො, තෙන වන්‌තං ඛෙළපිණ්‌ඩං කථාහං අනුභවිස්‌සාමී’’ති ජාතසංවෙගො පාසං අනුපගච්‌ඡමානමිගො විය ඤාතකෙ වඤ්‌චෙත්‌වා හෙතුසම්‌පත්‌තියා චොදියමානො භික්‌ඛූනං සන්‌තිකං ගන්‌ත්‌වා ධම්‌මසෙනාපතිනො කනිට්‌ඨභාවං නිවෙදෙත්‌වා අත්‌තනො පබ්‌බජ්‌ජාය ඡන්‌දං ආරොචෙසි. භික්‌ඛූ තං පබ්‌බාජෙත්‌වා පරිපුණ්‌ණවීසතිවස්‌සං උපසම්‌පාදෙත්‌වා කම්‌මට්‌ඨානෙ නියොජෙසුං. සො කම්‌මට්‌ඨානං ගහෙත්‌වා ඛදිරවනං පවිසිත්‌වා විස්‌සමන්‌තො ඝටෙන්‌තො වායමන්‌තො ඤාණස්‌ස පරිපාකං ගතත්‌තා නචිරස්‌සෙව ඡළභිඤ්‌ඤො අරහා අහොසි. සො අරහා හුත්‌වා සත්‌ථාරං ධම්‌මසෙනාපතිඤ්‌ච වන්‌දිතුං සෙනාසනං සංසාමෙත්‌වා පත්‌තචීවරමාදාය නික්‌ඛමිත්‌වා අනුපුබ්‌බෙන සාවත්‌ථිං පත්‌වා ජෙතවනං පවිසිත්‌වා සත්‌ථාරං ධම්‌මසෙනාපතිඤ්‌ච වන්‌දිත්‌වා කතිපාහං ජෙතවනෙ විහාසි. අථ නං සත්‌ථා අරියගණමජ්‌ඣෙ නිසින්‌නො ආරඤ්‌ඤකානං භික්‌ඛූනං අග්‌ගට්‌ඨානෙ ඨපෙසි – ‘‘එතදග්‌ගං, භික්‌ඛවෙ, මම සාවකානං භික්‌ඛූනං ආරඤ්‌ඤකානං යදිදං රෙවතො’’ති (අ. නි. 1.198, 203).
So tato paṭṭhāya puññāni upacinanto devamanussesu saṃsaranto ubhayasampattiyo anubhavitvā imasmiṃ buddhuppāde magadharaṭṭhe nālakagāme rūpasāriyā nāma brāhmaṇiyā kucchimhi nibbatti. Taṃ vayappattaṃ mātāpitaro gharabandhanena bandhitukāmā hutvā tassa ārocesuṃ. So sāriputtattherassa pabbajitabhāvaṃ sutvā ‘‘mayhaṃ jeṭṭhabhātā ayyo upatisso imaṃ vibhavaṃ chaḍḍetvā pabbajito, tena vantaṃ kheḷapiṇḍaṃ kathāhaṃ anubhavissāmī’’ti jātasaṃvego pāsaṃ anupagacchamānamigo viya ñātake vañcetvā hetusampattiyā codiyamāno bhikkhūnaṃ santikaṃ gantvā dhammasenāpatino kaniṭṭhabhāvaṃ nivedetvā attano pabbajjāya chandaṃ ārocesi. Bhikkhū taṃ pabbājetvā paripuṇṇavīsativassaṃ upasampādetvā kammaṭṭhāne niyojesuṃ. So kammaṭṭhānaṃ gahetvā khadiravanaṃ pavisitvā vissamanto ghaṭento vāyamanto ñāṇassa paripākaṃ gatattā nacirasseva chaḷabhiñño arahā ahosi. So arahā hutvā satthāraṃ dhammasenāpatiñca vandituṃ senāsanaṃ saṃsāmetvā pattacīvaramādāya nikkhamitvā anupubbena sāvatthiṃ patvā jetavanaṃ pavisitvā satthāraṃ dhammasenāpatiñca vanditvā katipāhaṃ jetavane vihāsi. Atha naṃ satthā ariyagaṇamajjhe nisinno āraññakānaṃ bhikkhūnaṃ aggaṭṭhāne ṭhapesi – ‘‘etadaggaṃ, bhikkhave, mama sāvakānaṃ bhikkhūnaṃ āraññakānaṃ yadidaṃ revato’’ti (a. ni. 1.198, 203).
628. එවං එතදග්‌ගට්‌ඨානං පත්‌වා අත්‌තනො පුබ්‌බකම්‌මං සරිත්‌වා පීතිසොමනස්‌සවසෙන පුබ්‌බචරිතාපදානං පකාසෙන්‌තො ගඞ්‌ගා භාගීරථීතිආදිමාහ. තත්‌ථ ගඞ්‌ගාති ගායමානා ඝොසං කුරුමානා ගච්‌ඡතීති ගඞ්‌ගා. අථ වා ගො වුච්‌චති පථවී, තස්‌මිං ගතා පවත්‌තාති ගඞ්‌ගා. අනොතත්‌තදහං තික්‌ඛත්‌තුං පදක්‌ඛිණං කත්‌වා ගතට්‌ඨානෙ ආවට්‌ටගඞ්‌ගාති ච පබ්‌බතමත්‌ථකෙන ගතට්‌ඨානෙ බහලගඞ්‌ගාති ච තිරච්‌ඡානපබ්‌බතං විජ්‌ඣිත්‌වා ගතට්‌ඨානෙ උමඞ්‌ගගඞ්‌ගාති ච තතො බහලපබ්‌බතං පහරිත්‌වා පඤ්‌චයොජනං ආකාසෙන ගතට්‌ඨානෙ ආකාසගඞ්‌ගාති ච තස්‌සා පතිතට්‌ඨානං භින්‌දිත්‌වා ජාතං පඤ්‌ච යොජනං පොක්‌ඛරණීකූලං භින්‌දිත්‌වා තත්‌ථ පන පඤ්‌චඞ්‌ගුලි විය පඤ්‌ච ධාරා හුත්‌වා ගඞ්‌ගා යමුනා සරභූ මහී අචිරවතීති පඤ්‌ච නාමා හුත්‌වා ජම්‌බුදීපං පඤ්‌ච භාගං පඤ්‌ච කොට්‌ඨාසං කත්‌වා පඤ්‌ච භාගෙ පඤ්‌ච කොට්‌ඨාසෙ ඉතා ගතා පවත්‌තාති භාගීරථී. ගඞ්‌ගා ච සා භාගීරථී චෙති ගඞ්‌ගාභාගීරථී. ‘‘භාගීරථී ගඞ්‌ගා’’ති වත්‌තබ්‌බෙ ගාථාබන්‌ධසුඛත්‌ථං පුබ්‌බචරියවසෙන වුත්‌තන්‌ති දට්‌ඨබ්‌බං. හිමවන්‌තා පභාවිතාති සත්‌තෙ හිංසති සීතෙන හනති මථෙති ආලොළෙතීති හිමො, හිමො අස්‌ස අත්‌ථීති හිමවා, තතො හිමවන්‌තතො පට්‌ඨාය පභාවිතා පවත්‌තා සන්‌දමානාති හිමවන්‌තපභාවිතා. කුතිත්‌ථෙ නාවිකො ආසින්‌ති තස්‌සා ගඞ්‌ගාය චණ්‌ඩසොතසමාපන්‌නෙ විසමතිත්‌ථෙ කෙවට්‌ටකුලෙ උප්‌පන්‌නො නාවිකො ආසිං අහොසින්‌ති අත්‌ථො. ඔරිමෙ ච තරිං අහන්‌ති සම්‌පත්‌තසම්‌පත්‌තමනුස්‌සෙ පාරිමා තීරා ඔරිමං තීරං අහං තරිං තාරෙසින්‌ති අත්‌ථො.
628. Evaṃ etadaggaṭṭhānaṃ patvā attano pubbakammaṃ saritvā pītisomanassavasena pubbacaritāpadānaṃ pakāsento gaṅgā bhāgīrathītiādimāha. Tattha gaṅgāti gāyamānā ghosaṃ kurumānā gacchatīti gaṅgā. Atha vā go vuccati pathavī, tasmiṃ gatā pavattāti gaṅgā. Anotattadahaṃ tikkhattuṃ padakkhiṇaṃ katvā gataṭṭhāne āvaṭṭagaṅgāti ca pabbatamatthakena gataṭṭhāne bahalagaṅgāti ca tiracchānapabbataṃ vijjhitvā gataṭṭhāne umaṅgagaṅgāti ca tato bahalapabbataṃ paharitvā pañcayojanaṃ ākāsena gataṭṭhāne ākāsagaṅgāti ca tassā patitaṭṭhānaṃ bhinditvā jātaṃ pañca yojanaṃ pokkharaṇīkūlaṃ bhinditvā tattha pana pañcaṅguli viya pañca dhārā hutvā gaṅgā yamunā sarabhū mahī aciravatīti pañca nāmā hutvā jambudīpaṃ pañca bhāgaṃ pañca koṭṭhāsaṃ katvā pañca bhāge pañca koṭṭhāse itā gatā pavattāti bhāgīrathī. Gaṅgā ca sā bhāgīrathī ceti gaṅgābhāgīrathī. ‘‘Bhāgīrathī gaṅgā’’ti vattabbe gāthābandhasukhatthaṃ pubbacariyavasena vuttanti daṭṭhabbaṃ. Himavantā pabhāvitāti satte hiṃsati sītena hanati matheti āloḷetīti himo, himo assa atthīti himavā, tato himavantato paṭṭhāya pabhāvitā pavattā sandamānāti himavantapabhāvitā. Kutitthe nāviko āsinti tassā gaṅgāya caṇḍasotasamāpanne visamatitthe kevaṭṭakule uppanno nāviko āsiṃ ahosinti attho. Orime ca tariṃ ahanti sampattasampattamanusse pārimā tīrā orimaṃ tīraṃ ahaṃ tariṃ tāresinti attho.
629. පදුමුත්‌තරො නායකොති ද්‌විපදානං උත්‌තමො සත්‌තෙ නිබ්‌බානං නායකො පාපනකො පදුමුත්‌තරබුද්‌ධො මම පුඤ්‌ඤසම්‌පත්‌තිං නිප්‌ඵාදෙන්‌තො. වසීසතසහස්‌සෙහි ඛීණාසවසතසහස්‌සෙහි ගඞ්‌ගාසොතං තරිතුං තිත්‌ථං පත්‌තොති සම්‌බන්‌ධො.
629.Padumuttaro nāyakoti dvipadānaṃ uttamo satte nibbānaṃ nāyako pāpanako padumuttarabuddho mama puññasampattiṃ nipphādento. Vasīsatasahassehi khīṇāsavasatasahassehi gaṅgāsotaṃ tarituṃ titthaṃ pattoti sambandho.
630. බහූ නාවා සමානෙත්‌වාති සම්‌පත්‌තං තං සම්‌මාසම්‌බුද්‌ධං දිස්‌වා වඩ්‌ඪකීහි සුට්‌ඨු සඞ්‌ඛතං කතං නිප්‌ඵාදිතං බහූ නාවායො සමානෙත්‌වා ද්‌වෙ ද්‌වෙ නාවායො එකතො කත්‌වා තස්‌සා නාවාය උපරි මණ්‌ඩපඡදනං කත්‌වා නරාසභං පදුමුත්‌තරසම්‌බුද්‌ධං පටිමානිං පූජෙසින්‌ති අත්‌ථො.
630.Bahū nāvā samānetvāti sampattaṃ taṃ sammāsambuddhaṃ disvā vaḍḍhakīhi suṭṭhu saṅkhataṃ kataṃ nipphāditaṃ bahū nāvāyo samānetvā dve dve nāvāyo ekato katvā tassā nāvāya upari maṇḍapachadanaṃ katvā narāsabhaṃ padumuttarasambuddhaṃ paṭimāniṃ pūjesinti attho.
631. ආගන්‌ත්‌වාන ච සම්‌බුද්‌ධොති එවං සඞ්‌ඝටිතාය නාවාය තත්‌ථ ආගන්‌ත්‌වාන තඤ්‌ච නාවකං නාවමුත්‌තමං ආරුහීති සම්‌බන්‌ධො. වාරිමජ්‌ඣෙ ඨිතො සත්‌ථාති නාවමාරූළ්‌හො සත්‌ථා ගඞ්‌ගාජලමජ්‌ඣෙ ඨිතො සමානො ඉමා සොමනස්‌සපටිසංයුත්‌තගාථා අභාසථ කථෙසීති සම්‌බන්‌ධො.
631.Āgantvānaca sambuddhoti evaṃ saṅghaṭitāya nāvāya tattha āgantvāna tañca nāvakaṃ nāvamuttamaṃ āruhīti sambandho. Vārimajjhe ṭhito satthāti nāvamārūḷho satthā gaṅgājalamajjhe ṭhito samāno imā somanassapaṭisaṃyuttagāthā abhāsatha kathesīti sambandho.
632. යො සො තාරෙසි සම්‌බුද්‌ධන්‌ති යො සො නාවිකො ගඞ්‌ගාසොතාය සම්‌බුද්‌ධං අතාරෙසි. සඞ්‌ඝඤ්‌චාපි අනාසවන්‌ති න කෙවලමෙව සම්‌බුද්‌ධං තාරෙසි, අනාසවං නික්‌කිලෙසං සඞ්‌ඝඤ්‌චාපි තාරෙසීති අත්‌ථො. තෙන චිත්‌තපසාදෙනාති තෙන නාවාපාජනකාලෙ උප්‌පන්‌නෙන සොමනස්‌සසහගතචිත්‌තපසාදෙන දෙවලොකෙ ඡසු කාමසග්‌ගෙසු රමිස්‌සති දිබ්‌බසම්‌පත්‌තිං අනුභවිස්‌සතීති අත්‌ථො.
632.Yo so tāresi sambuddhanti yo so nāviko gaṅgāsotāya sambuddhaṃ atāresi. Saṅghañcāpi anāsavanti na kevalameva sambuddhaṃ tāresi, anāsavaṃ nikkilesaṃ saṅghañcāpi tāresīti attho. Tena cittapasādenāti tena nāvāpājanakāle uppannena somanassasahagatacittapasādena devaloke chasu kāmasaggesu ramissati dibbasampattiṃ anubhavissatīti attho.
633. නිබ්‌බත්‌තිස්‌සති තෙ බ්‍යම්‌හන්‌ති දෙවලොකෙ උප්‌පන්‌නස්‌ස තෙ තුය්‌හං බ්‍යම්‌හං විමානං සුකතං සුට්‌ඨු නිබ්‌බත්‌තං නාවසණ්‌ඨිතං නාවාසණ්‌ඨානං නිබ්‌බත්‌තිස්‌සති පාතුභවිස්‌සතීති අත්‌ථො. ආකාසෙ පුප්‌ඵඡදනන්‌ති නාවාය උපරිමණ්‌ඩපකතකම්‌මස්‌ස නිස්‌සන්‌දෙන සබ්‌බදා ගතගතට්‌ඨානෙ ආකාසෙ පුප්‌ඵඡදනං ධාරයිස්‌සතීති සම්‌බන්‌ධො.
633.Nibbattissatite byamhanti devaloke uppannassa te tuyhaṃ byamhaṃ vimānaṃ sukataṃ suṭṭhu nibbattaṃ nāvasaṇṭhitaṃ nāvāsaṇṭhānaṃ nibbattissati pātubhavissatīti attho. Ākāse pupphachadananti nāvāya uparimaṇḍapakatakammassa nissandena sabbadā gatagataṭṭhāne ākāse pupphachadanaṃ dhārayissatīti sambandho.
634. අට්‌ඨපඤ්‌ඤාසකප්‌පම්‌හීති ඉතො පුඤ්‌ඤකරණකාලතො පට්‌ඨාය අට්‌ඨපණ්‌ණාසකප්‌පං අතික්‌කමිත්‌වා නාමෙන තාරකො නාම චක්‌කවත්‌තී ඛත්‌තියො චාතුරන්‌තො චතූසු දීපෙසු ඉස්‌සරො විජිතාවී ජිතවන්‌තො භවිස්‌සතීති සම්‌බන්‌ධො. සෙසගාථා උත්‌තානත්‌ථාව.
634.Aṭṭhapaññāsakappamhīti ito puññakaraṇakālato paṭṭhāya aṭṭhapaṇṇāsakappaṃ atikkamitvā nāmena tārako nāma cakkavattī khattiyo cāturanto catūsu dīpesu issaro vijitāvī jitavanto bhavissatīti sambandho. Sesagāthā uttānatthāva.
637. රෙවතො නාම නාමෙනාති රෙවතීනක්‌ඛත්‌තෙන ජාතත්‌තා ‘‘රෙවතො’’ති ලද්‌ධනාමො බ්‍රහ්‌මබන්‌ධු බ්‍රාහ්‌මණපුත්‌තභූතො භවිස්‌සති බ්‍රාහ්‌මණකුලෙ උප්‌පජ්‌ජිස්‌සතීති අත්‌ථො.
637.Revato nāma nāmenāti revatīnakkhattena jātattā ‘‘revato’’ti laddhanāmo brahmabandhu brāhmaṇaputtabhūto bhavissati brāhmaṇakule uppajjissatīti attho.
639. නිබ්‌බායිස්‌සතිනාසවොති නික්‌කිලෙසො ඛන්‌ධපරිනිබ්‌බානෙන නිබ්‌බායිස්‌සති.
639.Nibbāyissatināsavoti nikkileso khandhaparinibbānena nibbāyissati.
640. වීරියං මෙ ධුරධොරය්‌හන්‌ති එවං පදුමුත්‌තරෙන භගවතා බ්‍යාකතො අහං කමෙන පාරමිතාකොටිං පත්‌වා මෙ මය්‌හං වීරියං අසිථිලවීරියං ධුරධොරය්‌හං ධුරවාහං ධුරාධාරං යොගෙහි ඛෙමස්‌ස නිබ්‌භයස්‌ස නිබ්‌බානස්‌ස අධිවාහනං ආවහනං අහොසීති අත්‌ථො. ධාරෙමි අන්‌තිමං දෙහන්‌ති ඉදානාහං සම්‌මාසම්‌බුද්‌ධසාසනෙ පරියොසානසරීරං ධාරෙමීති සම්‌බන්‌ධො.
640.Vīriyaṃ me dhuradhorayhanti evaṃ padumuttarena bhagavatā byākato ahaṃ kamena pāramitākoṭiṃ patvā me mayhaṃ vīriyaṃ asithilavīriyaṃ dhuradhorayhaṃ dhuravāhaṃ dhurādhāraṃ yogehi khemassa nibbhayassa nibbānassa adhivāhanaṃ āvahanaṃ ahosīti attho. Dhāremi antimaṃ dehanti idānāhaṃ sammāsambuddhasāsane pariyosānasarīraṃ dhāremīti sambandho.
සො අපරභාගෙ අත්‌තනො ජාතගාමං ගන්‌ත්‌වා ‘‘චාලා, උපචාලා, සීසූපචාලා’’ති තිස්‌සන්‌නං භගිනීනං පුත්‌තෙ ‘‘චාලා, උපචාලා, සීසූපචාලා’’ති තයො භාගිනෙය්‍යෙ ආනෙත්‌වා පබ්‌බාජෙත්‌වා කම්‌මට්‌ඨානෙ නියොජෙසි. තෙ කම්‌මට්‌ඨානං අනුයුත්‌තා විහරිංසු.
So aparabhāge attano jātagāmaṃ gantvā ‘‘cālā, upacālā, sīsūpacālā’’ti tissannaṃ bhaginīnaṃ putte ‘‘cālā, upacālā, sīsūpacālā’’ti tayo bhāgineyye ānetvā pabbājetvā kammaṭṭhāne niyojesi. Te kammaṭṭhānaṃ anuyuttā vihariṃsu.
තස්‌මිඤ්‌ච සමයෙ ථෙරස්‌ස කොචිදෙව ආබාධො උප්‌පන්‌නො, තං සුත්‌වා සාරිපුත්‌තත්‌ථෙරො – ‘‘රෙවතස්‌ස ගිලානපුච්‌ඡනං අධිගමපුච්‌ඡනඤ්‌ච කරිස්‌සාමී’’ති උපගඤ්‌ඡි. රෙවතත්‌ථෙරො ධම්‌මසෙනාපතිං දූරතොව ආගච්‌ඡන්‌තං දිස්‌වා තෙසං සාමණෙරානං සතුප්‌පාදවසෙන ඔවදියමානො චාලෙතිගාථං අභාසිත්‌ථ. තත්‌ථ චාලෙ උපචාලෙ සීසූපචාලෙති තෙසං ආලපනං. චාලා, උපචාලා, සීසූපචාලාති හි ඉත්‌ථිලිඞ්‌ගවසෙන ලද්‌ධනාමා තයො දාරකා පබ්‌බජිතාපි තථා වොහරිය්‍යන්‌ති. ‘‘චාලී, උපචාලී, සීසූපචාලීති තෙසං නාමානී’’ති ච වදන්‌ති. යදත්‌ථං ‘‘චාලෙ’’තිආදිනා ආමන්‌තනං කතං, තං දස්‌සෙන්‌තො ‘‘පතිස්‌සතා නු ඛො විහරථා’’ති වත්‌වා තත්‌ථ කාරණං ආහ – ‘‘ආගතො වො වාලං විය වෙධී’’ති. පතිස්‌සතාති පතිස්‌සතිකා . ඛොති අවධාරණෙ. ආගතොති ආගඤ්‌ඡි. වොති තුම්‌හාකං. වාලං විය වෙධීති වාලවෙධි විය. අයඤ්‌හෙත්‌ථ සඞ්‌ඛෙපත්‌ථො – තික්‌ඛජවනනිබ්‌බෙධිකපඤ්‌ඤතාය වාලවෙධිරූපො සත්‌ථුකප්‌පො තුම්‌හාකං මාතුලත්‌ථෙරො ආගතො, තස්‌මා සමණසඤ්‌ඤං උපට්‌ඨපෙත්‌වා සතිසම්‌පජඤ්‌ඤයුත්‌තා එව හුත්‌වා විහරථ, යථාධිගතෙ විහාරෙ අප්‌පමත්‌තා භවථාති.
Tasmiñca samaye therassa kocideva ābādho uppanno, taṃ sutvā sāriputtatthero – ‘‘revatassa gilānapucchanaṃ adhigamapucchanañca karissāmī’’ti upagañchi. Revatatthero dhammasenāpatiṃ dūratova āgacchantaṃ disvā tesaṃ sāmaṇerānaṃ satuppādavasena ovadiyamāno cāletigāthaṃ abhāsittha. Tattha cāle upacāle sīsūpacāleti tesaṃ ālapanaṃ. Cālā, upacālā, sīsūpacālāti hi itthiliṅgavasena laddhanāmā tayo dārakā pabbajitāpi tathā vohariyyanti. ‘‘Cālī, upacālī, sīsūpacālīti tesaṃ nāmānī’’ti ca vadanti. Yadatthaṃ ‘‘cāle’’tiādinā āmantanaṃ kataṃ, taṃ dassento ‘‘patissatā nu kho viharathā’’ti vatvā tattha kāraṇaṃ āha – ‘‘āgato vo vālaṃ viya vedhī’’ti. Patissatāti patissatikā . Khoti avadhāraṇe. Āgatoti āgañchi. Voti tumhākaṃ. Vālaṃ viya vedhīti vālavedhi viya. Ayañhettha saṅkhepattho – tikkhajavananibbedhikapaññatāya vālavedhirūpo satthukappo tumhākaṃ mātulatthero āgato, tasmā samaṇasaññaṃ upaṭṭhapetvā satisampajaññayuttā eva hutvā viharatha, yathādhigate vihāre appamattā bhavathāti.
තං සුත්‌වා තෙ සාමණෙරා ධම්‌මසෙනාපතිස්‌ස පච්‌චුග්‌ගමනාදිවත්‌තං කත්‌වා උභින්‌නං මාතුලත්‌ථෙරානං පටිසන්‌ථාරවෙලායං නාතිදූරෙ සමාධිං සමාපජ්‌ජිත්‌වා නිසීදිංසු. ධම්‌මසෙනාපති රෙවතත්‌ථෙරෙන සද්‌ධිං පටිසන්‌ථාරං කත්‌වා උට්‌ඨායාසනා තෙ සාමණෙරෙ උපසඞ්‌කමි. තෙ තථා කාලපරිච්‌ඡෙදස්‌ස කතත්‌තා ථෙරෙ උපසඞ්‌කමන්‌තෙ උට්‌ඨහිත්‌වා වන්‌දිත්‌වා අට්‌ඨංසු. ථෙරො – ‘‘කතරකතරවිහාරෙන විහරථා’’ති පුච්‌ඡිත්‌වා තෙහි ‘‘ඉමාය ඉමායා’’ති වුත්‌තෙ දාරකෙපි එවං විනෙන්‌තො – ‘‘මය්‌හං භාතිකො සච්‌චවාදී වත ධම්‌මස්‌ස අනුධම්‌මචාරි’’න්‌ති ථෙරං පසංසන්‌තො පක්‌කාමි. සෙසමෙත්‌ථ උත්‌තානත්‌ථමෙවාති.
Taṃ sutvā te sāmaṇerā dhammasenāpatissa paccuggamanādivattaṃ katvā ubhinnaṃ mātulattherānaṃ paṭisanthāravelāyaṃ nātidūre samādhiṃ samāpajjitvā nisīdiṃsu. Dhammasenāpati revatattherena saddhiṃ paṭisanthāraṃ katvā uṭṭhāyāsanā te sāmaṇere upasaṅkami. Te tathā kālaparicchedassa katattā there upasaṅkamante uṭṭhahitvā vanditvā aṭṭhaṃsu. Thero – ‘‘katarakataravihārena viharathā’’ti pucchitvā tehi ‘‘imāya imāyā’’ti vutte dārakepi evaṃ vinento – ‘‘mayhaṃ bhātiko saccavādī vata dhammassa anudhammacāri’’nti theraṃ pasaṃsanto pakkāmi. Sesamettha uttānatthamevāti.
ඛදිරවනියත්‌ථෙරඅපදානවණ්‌ණනා සමත්‌තා.
Khadiravaniyattheraapadānavaṇṇanā samattā.
Related texts:
තිපිටක (මූල) • Tipiṭaka (Mūla) / සුත්‌තපිටක • Suttapiṭaka / ඛුද්‌දකනිකාය • Khuddakanikāya / අපදානපාළි • Apadānapāḷi / 3-9. ඛදිරවනියරෙවතත්‌ථෙරඅපදානං • 3-9. Khadiravaniyarevatattheraapadānaṃ
