| Library / Tipiṭaka / तिपिटक • Tipiṭaka / सुत्तनिपातपाळि • Suttanipātapāḷi |
३. खग्गविसाणसुत्तं
3. Khaggavisāṇasuttaṃ
३५.
35.
सब्बेसु भूतेसु निधाय दण्डं, अविहेठयं अञ्ञतरम्पि तेसं।
Sabbesu bhūtesu nidhāya daṇḍaṃ, aviheṭhayaṃ aññatarampi tesaṃ;
न पुत्तमिच्छेय्य कुतो सहायं, एको चरे खग्गविसाणकप्पो॥
Na puttamiccheyya kuto sahāyaṃ, eko care khaggavisāṇakappo.
३६.
36.
संसग्गजातस्स भवन्ति स्नेहा, स्नेहन्वयं दुक्खमिदं पहोति।
Saṃsaggajātassa bhavanti snehā, snehanvayaṃ dukkhamidaṃ pahoti;
आदीनवं स्नेहजं पेक्खमानो, एको चरे खग्गविसाणकप्पो॥
Ādīnavaṃ snehajaṃ pekkhamāno, eko care khaggavisāṇakappo.
३७.
37.
मित्ते सुहज्जे अनुकम्पमानो, हापेति अत्थं पटिबद्धचित्तो।
Mitte suhajje anukampamāno, hāpeti atthaṃ paṭibaddhacitto;
एतं भयं सन्थवे 1 पेक्खमानो, एको चरे खग्गविसाणकप्पो॥
Etaṃ bhayaṃ santhave 2 pekkhamāno, eko care khaggavisāṇakappo.
३८.
38.
वंसो विसालोव यथा विसत्तो, पुत्तेसु दारेसु च या अपेक्खा।
Vaṃso visālova yathā visatto, puttesu dāresu ca yā apekkhā;
वंसक्कळीरोव 3 सज्जमानो, एको चरे खग्गविसाणकप्पो॥
Vaṃsakkaḷīrova 4 sajjamāno, eko care khaggavisāṇakappo.
३९.
39.
मिगो अरञ्ञम्हि यथा अबद्धो 5, येनिच्छकं गच्छति गोचराय।
Migo araññamhi yathā abaddho 6, yenicchakaṃ gacchati gocarāya;
विञ्ञू नरो सेरितं पेक्खमानो, एको चरे खग्गविसाणकप्पो॥
Viññū naro seritaṃ pekkhamāno, eko care khaggavisāṇakappo.
४०.
40.
आमन्तना होति सहायमज्झे, वासे ठाने गमने चारिकाय।
Āmantanā hoti sahāyamajjhe, vāse ṭhāne gamane cārikāya;
अनभिज्झितं सेरितं पेक्खमानो, एको चरे खग्गविसाणकप्पो॥
Anabhijjhitaṃ seritaṃ pekkhamāno, eko care khaggavisāṇakappo.
४१.
41.
खिड्डा रती होति सहायमज्झे, पुत्तेसु च विपुलं होति पेमं।
Khiḍḍā ratī hoti sahāyamajjhe, puttesu ca vipulaṃ hoti pemaṃ;
पियविप्पयोगं विजिगुच्छमानो, एको चरे खग्गविसाणकप्पो॥
Piyavippayogaṃ vijigucchamāno, eko care khaggavisāṇakappo.
४२.
42.
चातुद्दिसो अप्पटिघो च होति, सन्तुस्समानो इतरीतरेन।
Cātuddiso appaṭigho ca hoti, santussamāno itarītarena;
परिस्सयानं सहिता अछम्भी, एको चरे खग्गविसाणकप्पो॥
Parissayānaṃ sahitā achambhī, eko care khaggavisāṇakappo.
४३.
43.
दुस्सङ्गहा पब्बजितापि एके, अथो गहट्ठा घरमावसन्ता।
Dussaṅgahā pabbajitāpi eke, atho gahaṭṭhā gharamāvasantā;
अप्पोस्सुक्को परपुत्तेसु हुत्वा, एको चरे खग्गविसाणकप्पो॥
Appossukko paraputtesu hutvā, eko care khaggavisāṇakappo.
४४.
44.
छेत्वान वीरो गिहिबन्धनानि, एको चरे खग्गविसाणकप्पो॥
Chetvāna vīro gihibandhanāni, eko care khaggavisāṇakappo.
४५.
45.
सचे लभेथ निपकं सहायं, सद्धिं चरं साधुविहारिधीरं।
Sace labhetha nipakaṃ sahāyaṃ, saddhiṃ caraṃ sādhuvihāridhīraṃ;
अभिभुय्य सब्बानि परिस्सयानि, चरेय्य तेनत्तमनो सतीमा॥
Abhibhuyya sabbāni parissayāni, careyya tenattamano satīmā.
४६.
46.
नो चे लभेथ निपकं सहायं, सद्धिं चरं साधुविहारिधीरं।
No ce labhetha nipakaṃ sahāyaṃ, saddhiṃ caraṃ sādhuvihāridhīraṃ;
राजाव रट्ठं विजितं पहाय, एको चरे मातङ्गरञ्ञेव नागो॥
Rājāva raṭṭhaṃ vijitaṃ pahāya, eko care mātaṅgaraññeva nāgo.
४७.
47.
अद्धा पसंसाम सहायसम्पदं, सेट्ठा समा सेवितब्बा सहाया।
Addhā pasaṃsāma sahāyasampadaṃ, seṭṭhā samā sevitabbā sahāyā;
एते अलद्धा अनवज्जभोजी, एको चरे खग्गविसाणकप्पो॥
Ete aladdhā anavajjabhojī, eko care khaggavisāṇakappo.
४८.
48.
दिस्वा सुवण्णस्स पभस्सरानि, कम्मारपुत्तेन सुनिट्ठितानि।
Disvā suvaṇṇassa pabhassarāni, kammāraputtena suniṭṭhitāni;
सङ्घट्टमानानि दुवे भुजस्मिं, एको चरे खग्गविसाणकप्पो॥
Saṅghaṭṭamānāni duve bhujasmiṃ, eko care khaggavisāṇakappo.
४९.
49.
एवं दुतियेन 11 सहा ममस्स, वाचाभिलापो अभिसज्जना वा।
Evaṃ dutiyena 12 sahā mamassa, vācābhilāpo abhisajjanā vā;
एतं भयं आयतिं पेक्खमानो, एको चरे खग्गविसाणकप्पो॥
Etaṃ bhayaṃ āyatiṃ pekkhamāno, eko care khaggavisāṇakappo.
५०.
50.
कामा हि चित्रा मधुरा मनोरमा, विरूपरूपेन मथेन्ति चित्तं।
Kāmā hi citrā madhurā manoramā, virūparūpena mathenti cittaṃ;
आदीनवं कामगुणेसु दिस्वा, एको चरे खग्गविसाणकप्पो॥
Ādīnavaṃ kāmaguṇesu disvā, eko care khaggavisāṇakappo.
५१.
51.
ईती च गण्डो च उपद्दवो च, रोगो च सल्लञ्च भयञ्च मेतं।
Ītī ca gaṇḍo ca upaddavo ca, rogo ca sallañca bhayañca metaṃ;
एतं भयं कामगुणेसु दिस्वा, एको चरे खग्गविसाणकप्पो॥
Etaṃ bhayaṃ kāmaguṇesu disvā, eko care khaggavisāṇakappo.
५२.
52.
सीतञ्च उण्हञ्च खुदं पिपासं, वातातपे डंससरीसपे 13 च।
Sītañca uṇhañca khudaṃ pipāsaṃ, vātātape ḍaṃsasarīsape 14 ca;
सब्बानिपेतानि अभिसम्भवित्वा, एको चरे खग्गविसाणकप्पो॥
Sabbānipetāni abhisambhavitvā, eko care khaggavisāṇakappo.
५३.
53.
नागोव यूथानि विवज्जयित्वा, सञ्जातखन्धो पदुमी उळारो।
Nāgova yūthāni vivajjayitvā, sañjātakhandho padumī uḷāro;
यथाभिरन्तं विहरं 15 अरञ्ञे, एको चरे खग्गविसाणकप्पो॥
Yathābhirantaṃ viharaṃ 16 araññe, eko care khaggavisāṇakappo.
५४.
54.
अट्ठानतं सङ्गणिकारतस्स, यं फस्सये 17 सामयिकं विमुत्तिं।
Aṭṭhānataṃ saṅgaṇikāratassa, yaṃ phassaye 18 sāmayikaṃ vimuttiṃ;
आदिच्चबन्धुस्स वचो निसम्म, एको चरे खग्गविसाणकप्पो॥
Ādiccabandhussa vaco nisamma, eko care khaggavisāṇakappo.
५५.
55.
दिट्ठीविसूकानि उपातिवत्तो, पत्तो नियामं पटिलद्धमग्गो।
Diṭṭhīvisūkāni upātivatto, patto niyāmaṃ paṭiladdhamaggo;
उप्पन्नञाणोम्हि अनञ्ञनेय्यो, एको चरे खग्गविसाणकप्पो॥
Uppannañāṇomhi anaññaneyyo, eko care khaggavisāṇakappo.
५६.
56.
निल्लोलुपो निक्कुहो निप्पिपासो, निम्मक्खो निद्धन्तकसावमोहो।
Nillolupo nikkuho nippipāso, nimmakkho niddhantakasāvamoho;
निरासयो 19 सब्बलोके भवित्वा, एको चरे खग्गविसाणकप्पो॥
Nirāsayo 20 sabbaloke bhavitvā, eko care khaggavisāṇakappo.
५७.
57.
पापं सहायं परिवज्जयेथ, अनत्थदस्सिं विसमे निविट्ठं।
Pāpaṃ sahāyaṃ parivajjayetha, anatthadassiṃ visame niviṭṭhaṃ;
सयं न सेवे पसुतं पमत्तं, एको चरे खग्गविसाणकप्पो॥
Sayaṃ na seve pasutaṃ pamattaṃ, eko care khaggavisāṇakappo.
५८.
58.
बहुस्सुतं धम्मधरं भजेथ, मित्तं उळारं पटिभानवन्तं।
Bahussutaṃ dhammadharaṃ bhajetha, mittaṃ uḷāraṃ paṭibhānavantaṃ;
अञ्ञाय अत्थानि विनेय्य कङ्खं, एको चरे खग्गविसाणकप्पो॥
Aññāya atthāni vineyya kaṅkhaṃ, eko care khaggavisāṇakappo.
५९.
59.
खिड्डं रतिं कामसुखञ्च लोके, अनलङ्करित्वा अनपेक्खमानो।
Khiḍḍaṃ ratiṃ kāmasukhañca loke, analaṅkaritvā anapekkhamāno;
विभूसनट्ठाना विरतो सच्चवादी, एको चरे खग्गविसाणकप्पो॥
Vibhūsanaṭṭhānā virato saccavādī, eko care khaggavisāṇakappo.
६०.
60.
पुत्तञ्च दारं पितरञ्च मातरं, धनानि धञ्ञानि च बन्धवानि 21।
Puttañca dāraṃ pitarañca mātaraṃ, dhanāni dhaññāni ca bandhavāni 22;
हित्वान कामानि यथोधिकानि, एको चरे खग्गविसाणकप्पो॥
Hitvāna kāmāni yathodhikāni, eko care khaggavisāṇakappo.
६१.
61.
सङ्गो एसो परित्तमेत्थ सोख्यं, अप्पस्सादो दुक्खमेत्थ भिय्यो।
Saṅgo eso parittamettha sokhyaṃ, appassādo dukkhamettha bhiyyo;
गळो एसो इति ञत्वा मुतीमा 23, एको चरे खग्गविसाणकप्पो॥
Gaḷo eso iti ñatvā mutīmā 24, eko care khaggavisāṇakappo.
६२.
62.
सन्दालयित्वान 25 संयोजनानि, जालंव भेत्वा सलिलम्बुचारी।
Sandālayitvāna 26 saṃyojanāni, jālaṃva bhetvā salilambucārī;
अग्गीव दड्ढं अनिवत्तमानो, एको चरे खग्गविसाणकप्पो॥
Aggīva daḍḍhaṃ anivattamāno, eko care khaggavisāṇakappo.
६३.
63.
ओक्खित्तचक्खू न च पादलोलो, गुत्तिन्द्रियो रक्खितमानसानो।
Okkhittacakkhū na ca pādalolo, guttindriyo rakkhitamānasāno;
अनवस्सुतो अपरिडय्हमानो, एको चरे खग्गविसाणकप्पो॥
Anavassuto apariḍayhamāno, eko care khaggavisāṇakappo.
६४.
64.
ओहारयित्वा गिहिब्यञ्जनानि, सञ्छन्नपत्तो 27 यथा पारिछत्तो।
Ohārayitvā gihibyañjanāni, sañchannapatto 28 yathā pārichatto;
कासायवत्थो अभिनिक्खमित्वा, एको चरे खग्गविसाणकप्पो॥
Kāsāyavattho abhinikkhamitvā, eko care khaggavisāṇakappo.
६५.
65.
रसेसु गेधं अकरं अलोलो, अनञ्ञपोसी सपदानचारी।
Rasesu gedhaṃ akaraṃ alolo, anaññaposī sapadānacārī;
कुले कुले अप्पटिबद्धचित्तो 29, एको चरे खग्गविसाणकप्पो॥
Kule kule appaṭibaddhacitto 30, eko care khaggavisāṇakappo.
६६.
66.
पहाय पञ्चावरणानि चेतसो, उपक्किलेसे ब्यपनुज्ज सब्बे।
Pahāya pañcāvaraṇāni cetaso, upakkilese byapanujja sabbe;
६७.
67.
विपिट्ठिकत्वान सुखं दुखञ्च, पुब्बेव च सोमनस्सदोमनस्सं।
Vipiṭṭhikatvāna sukhaṃ dukhañca, pubbeva ca somanassadomanassaṃ;
लद्धानुपेक्खं समथं विसुद्धं, एको चरे खग्गविसाणकप्पो॥
Laddhānupekkhaṃ samathaṃ visuddhaṃ, eko care khaggavisāṇakappo.
६८.
68.
आरद्धवीरियो परमत्थपत्तिया, अलीनचित्तो अकुसीतवुत्ति।
Āraddhavīriyo paramatthapattiyā, alīnacitto akusītavutti;
दळ्हनिक्कमो थामबलूपपन्नो, एको चरे खग्गविसाणकप्पो॥
Daḷhanikkamo thāmabalūpapanno, eko care khaggavisāṇakappo.
६९.
69.
पटिसल्लानं झानमरिञ्चमानो, धम्मेसु निच्चं अनुधम्मचारी।
Paṭisallānaṃ jhānamariñcamāno, dhammesu niccaṃ anudhammacārī;
आदीनवं सम्मसिता भवेसु, एको चरे खग्गविसाणकप्पो॥
Ādīnavaṃ sammasitā bhavesu, eko care khaggavisāṇakappo.
७०.
70.
तण्हक्खयं पत्थयमप्पमत्तो, अनेळमूगो 35 सुतवा सतीमा।
Taṇhakkhayaṃ patthayamappamatto, aneḷamūgo 36 sutavā satīmā;
सङ्खातधम्मो नियतो पधानवा, एको चरे खग्गविसाणकप्पो॥
Saṅkhātadhammo niyato padhānavā, eko care khaggavisāṇakappo.
७१.
71.
सीहोव सद्देसु असन्तसन्तो, वातोव जालम्हि असज्जमानो।
Sīhova saddesu asantasanto, vātova jālamhi asajjamāno;
पदुमंव तोयेन अलिप्पमानो 37, एको चरे खग्गविसाणकप्पो॥
Padumaṃva toyena alippamāno 38, eko care khaggavisāṇakappo.
७२.
72.
सीहो यथा दाठबली पसय्ह, राजा मिगानं अभिभुय्य चारी।
Sīho yathā dāṭhabalī pasayha, rājā migānaṃ abhibhuyya cārī;
सेवेथ पन्तानि सेनासनानि, एको चरे खग्गविसाणकप्पो॥
Sevetha pantāni senāsanāni, eko care khaggavisāṇakappo.
७३.
73.
मेत्तं उपेक्खं करुणं विमुत्तिं, आसेवमानो मुदितञ्च काले।
Mettaṃ upekkhaṃ karuṇaṃ vimuttiṃ, āsevamāno muditañca kāle;
सब्बेन लोकेन अविरुज्झमानो, एको चरे खग्गविसाणकप्पो॥
Sabbena lokena avirujjhamāno, eko care khaggavisāṇakappo.
७४.
74.
रागञ्च दोसञ्च पहाय मोहं, सन्दालयित्वान संयोजनानि।
Rāgañca dosañca pahāya mohaṃ, sandālayitvāna saṃyojanāni;
असन्तसं जीवितसङ्खयम्हि, एको चरे खग्गविसाणकप्पो॥
Asantasaṃ jīvitasaṅkhayamhi, eko care khaggavisāṇakappo.
७५.
75.
भजन्ति सेवन्ति च कारणत्था, निक्कारणा दुल्लभा अज्ज मित्ता।
Bhajanti sevanti ca kāraṇatthā, nikkāraṇā dullabhā ajja mittā;
अत्तट्ठपञ्ञा असुची मनुस्सा, एको चरे खग्गविसाणकप्पो॥
Attaṭṭhapaññā asucī manussā, eko care khaggavisāṇakappo.
खग्गविसाणसुत्तं ततियं निट्ठितं।
Khaggavisāṇasuttaṃ tatiyaṃ niṭṭhitaṃ.
Footnotes:
Related texts:
अट्ठकथा • Aṭṭhakathā / सुत्तपिटक (अट्ठकथा) • Suttapiṭaka (aṭṭhakathā) / खुद्दकनिकाय (अट्ठकथा) • Khuddakanikāya (aṭṭhakathā) / सुत्तनिपात-अट्ठकथा • Suttanipāta-aṭṭhakathā / ३. खग्गविसाणसुत्तवण्णना • 3. Khaggavisāṇasuttavaṇṇanā
