| Library / Tipiṭaka / ติปิฎก • Tipiṭaka / สุตฺตนิปาตปาฬิ • Suttanipātapāḷi |
๓. ขคฺควิสาณสุตฺตํ
3. Khaggavisāṇasuttaṃ
๓๕.
35.
สเพฺพสุ ภูเตสุ นิธาย ทณฺฑํ, อวิเหฐยํ อญฺญตรมฺปิ เตสํ;
Sabbesu bhūtesu nidhāya daṇḍaṃ, aviheṭhayaṃ aññatarampi tesaṃ;
น ปุตฺตมิเจฺฉยฺย กุโต สหายํ, เอโก จเร ขคฺควิสาณกโปฺปฯ
Na puttamiccheyya kuto sahāyaṃ, eko care khaggavisāṇakappo.
๓๖.
36.
สํสคฺคชาตสฺส ภวนฺติ เสฺนหา, เสฺนหนฺวยํ ทุกฺขมิทํ ปโหติ;
Saṃsaggajātassa bhavanti snehā, snehanvayaṃ dukkhamidaṃ pahoti;
อาทีนวํ เสฺนหชํ เปกฺขมาโน, เอโก จเร ขคฺควิสาณกโปฺปฯ
Ādīnavaṃ snehajaṃ pekkhamāno, eko care khaggavisāṇakappo.
๓๗.
37.
มิเตฺต สุหเชฺช อนุกมฺปมาโน, หาเปติ อตฺถํ ปฎิพทฺธจิโตฺต;
Mitte suhajje anukampamāno, hāpeti atthaṃ paṭibaddhacitto;
เอตํ ภยํ สนฺถเว 1 เปกฺขมาโน, เอโก จเร ขคฺควิสาณกโปฺปฯ
Etaṃ bhayaṃ santhave 2 pekkhamāno, eko care khaggavisāṇakappo.
๓๘.
38.
วํโส วิสาโลว ยถา วิสโตฺต, ปุเตฺตสุ ทาเรสุ จ ยา อเปกฺขา;
Vaṃso visālova yathā visatto, puttesu dāresu ca yā apekkhā;
วํสกฺกฬีโรว 3 สชฺชมาโน, เอโก จเร ขคฺควิสาณกโปฺปฯ
Vaṃsakkaḷīrova 4 sajjamāno, eko care khaggavisāṇakappo.
๓๙.
39.
มิโค อรญฺญมฺหิ ยถา อพโทฺธ 5, เยนิจฺฉกํ คจฺฉติ โคจราย;
Migo araññamhi yathā abaddho 6, yenicchakaṃ gacchati gocarāya;
วิญฺญู นโร เสริตํ เปกฺขมาโน, เอโก จเร ขคฺควิสาณกโปฺปฯ
Viññū naro seritaṃ pekkhamāno, eko care khaggavisāṇakappo.
๔๐.
40.
อามนฺตนา โหติ สหายมเชฺฌ, วาเส ฐาเน คมเน จาริกาย;
Āmantanā hoti sahāyamajjhe, vāse ṭhāne gamane cārikāya;
อนภิชฺฌิตํ เสริตํ เปกฺขมาโน, เอโก จเร ขคฺควิสาณกโปฺปฯ
Anabhijjhitaṃ seritaṃ pekkhamāno, eko care khaggavisāṇakappo.
๔๑.
41.
ขิฑฺฑา รตี โหติ สหายมเชฺฌ, ปุเตฺตสุ จ วิปุลํ โหติ เปมํ;
Khiḍḍā ratī hoti sahāyamajjhe, puttesu ca vipulaṃ hoti pemaṃ;
ปิยวิปฺปโยคํ วิชิคุจฺฉมาโน, เอโก จเร ขคฺควิสาณกโปฺปฯ
Piyavippayogaṃ vijigucchamāno, eko care khaggavisāṇakappo.
๔๒.
42.
จาตุทฺทิโส อปฺปฎิโฆ จ โหติ, สนฺตุสฺสมาโน อิตรีตเรน;
Cātuddiso appaṭigho ca hoti, santussamāno itarītarena;
ปริสฺสยานํ สหิตา อฉมฺภี, เอโก จเร ขคฺควิสาณกโปฺปฯ
Parissayānaṃ sahitā achambhī, eko care khaggavisāṇakappo.
๔๓.
43.
ทุสฺสงฺคหา ปพฺพชิตาปิ เอเก, อโถ คหฎฺฐา ฆรมาวสนฺตา;
Dussaṅgahā pabbajitāpi eke, atho gahaṭṭhā gharamāvasantā;
อโปฺปสฺสุโกฺก ปรปุเตฺตสุ หุตฺวา, เอโก จเร ขคฺควิสาณกโปฺปฯ
Appossukko paraputtesu hutvā, eko care khaggavisāṇakappo.
๔๔.
44.
เฉตฺวาน วีโร คิหิพนฺธนานิ, เอโก จเร ขคฺควิสาณกโปฺปฯ
Chetvāna vīro gihibandhanāni, eko care khaggavisāṇakappo.
๔๕.
45.
สเจ ลเภถ นิปกํ สหายํ, สทฺธิํ จรํ สาธุวิหาริธีรํ;
Sace labhetha nipakaṃ sahāyaṃ, saddhiṃ caraṃ sādhuvihāridhīraṃ;
อภิภุยฺย สพฺพานิ ปริสฺสยานิ, จเรยฺย เตนตฺตมโน สตีมาฯ
Abhibhuyya sabbāni parissayāni, careyya tenattamano satīmā.
๔๖.
46.
โน เจ ลเภถ นิปกํ สหายํ, สทฺธิํ จรํ สาธุวิหาริธีรํ;
No ce labhetha nipakaṃ sahāyaṃ, saddhiṃ caraṃ sādhuvihāridhīraṃ;
ราชาว รฎฺฐํ วิชิตํ ปหาย, เอโก จเร มาตงฺครเญฺญว นาโคฯ
Rājāva raṭṭhaṃ vijitaṃ pahāya, eko care mātaṅgaraññeva nāgo.
๔๗.
47.
อทฺธา ปสํสาม สหายสมฺปทํ, เสฎฺฐา สมา เสวิตพฺพา สหายา;
Addhā pasaṃsāma sahāyasampadaṃ, seṭṭhā samā sevitabbā sahāyā;
เอเต อลทฺธา อนวชฺชโภชี, เอโก จเร ขคฺควิสาณกโปฺปฯ
Ete aladdhā anavajjabhojī, eko care khaggavisāṇakappo.
๔๘.
48.
ทิสฺวา สุวณฺณสฺส ปภสฺสรานิ, กมฺมารปุเตฺตน สุนิฎฺฐิตานิ;
Disvā suvaṇṇassa pabhassarāni, kammāraputtena suniṭṭhitāni;
สงฺฆฎฺฎมานานิ ทุเว ภุชสฺมิํ, เอโก จเร ขคฺควิสาณกโปฺปฯ
Saṅghaṭṭamānāni duve bhujasmiṃ, eko care khaggavisāṇakappo.
๔๙.
49.
เอวํ ทุติเยน 11 สหา มมสฺส, วาจาภิลาโป อภิสชฺชนา วา;
Evaṃ dutiyena 12 sahā mamassa, vācābhilāpo abhisajjanā vā;
เอตํ ภยํ อายติํ เปกฺขมาโน, เอโก จเร ขคฺควิสาณกโปฺปฯ
Etaṃ bhayaṃ āyatiṃ pekkhamāno, eko care khaggavisāṇakappo.
๕๐.
50.
กามา หิ จิตฺรา มธุรา มโนรมา, วิรูปรูเปน มเถนฺติ จิตฺตํ;
Kāmā hi citrā madhurā manoramā, virūparūpena mathenti cittaṃ;
อาทีนวํ กามคุเณสุ ทิสฺวา, เอโก จเร ขคฺควิสาณกโปฺปฯ
Ādīnavaṃ kāmaguṇesu disvā, eko care khaggavisāṇakappo.
๕๑.
51.
อีตี จ คโณฺฑ จ อุปทฺทโว จ, โรโค จ สลฺลญฺจ ภยญฺจ เมตํ;
Ītī ca gaṇḍo ca upaddavo ca, rogo ca sallañca bhayañca metaṃ;
เอตํ ภยํ กามคุเณสุ ทิสฺวา, เอโก จเร ขคฺควิสาณกโปฺปฯ
Etaṃ bhayaṃ kāmaguṇesu disvā, eko care khaggavisāṇakappo.
๕๒.
52.
สีตญฺจ อุณฺหญฺจ ขุทํ ปิปาสํ, วาตาตเป ฑํสสรีสเป 13 จ;
Sītañca uṇhañca khudaṃ pipāsaṃ, vātātape ḍaṃsasarīsape 14 ca;
สพฺพานิเปตานิ อภิสมฺภวิตฺวา, เอโก จเร ขคฺควิสาณกโปฺปฯ
Sabbānipetāni abhisambhavitvā, eko care khaggavisāṇakappo.
๕๓.
53.
นาโคว ยูถานิ วิวชฺชยิตฺวา, สญฺชาตขโนฺธ ปทุมี อุฬาโร;
Nāgova yūthāni vivajjayitvā, sañjātakhandho padumī uḷāro;
ยถาภิรนฺตํ วิหรํ 15 อรเญฺญ, เอโก จเร ขคฺควิสาณกโปฺปฯ
Yathābhirantaṃ viharaṃ 16 araññe, eko care khaggavisāṇakappo.
๕๔.
54.
อฎฺฐานตํ สงฺคณิการตสฺส, ยํ ผสฺสเย 17 สามยิกํ วิมุตฺติํ;
Aṭṭhānataṃ saṅgaṇikāratassa, yaṃ phassaye 18 sāmayikaṃ vimuttiṃ;
อาทิจฺจพนฺธุสฺส วโจ นิสมฺม, เอโก จเร ขคฺควิสาณกโปฺปฯ
Ādiccabandhussa vaco nisamma, eko care khaggavisāṇakappo.
๕๕.
55.
ทิฎฺฐีวิสูกานิ อุปาติวโตฺต, ปโตฺต นิยามํ ปฎิลทฺธมโคฺค;
Diṭṭhīvisūkāni upātivatto, patto niyāmaṃ paṭiladdhamaggo;
อุปฺปนฺนญาโณมฺหิ อนญฺญเนโยฺย, เอโก จเร ขคฺควิสาณกโปฺปฯ
Uppannañāṇomhi anaññaneyyo, eko care khaggavisāṇakappo.
๕๖.
56.
นิโลฺลลุโป นิกฺกุโห นิปฺปิปาโส, นิมฺมโกฺข นิทฺธนฺตกสาวโมโห;
Nillolupo nikkuho nippipāso, nimmakkho niddhantakasāvamoho;
นิราสโย 19 สพฺพโลเก ภวิตฺวา, เอโก จเร ขคฺควิสาณกโปฺปฯ
Nirāsayo 20 sabbaloke bhavitvā, eko care khaggavisāṇakappo.
๕๗.
57.
ปาปํ สหายํ ปริวชฺชเยถ, อนตฺถทสฺสิํ วิสเม นิวิฎฺฐํ;
Pāpaṃ sahāyaṃ parivajjayetha, anatthadassiṃ visame niviṭṭhaṃ;
สยํ น เสเว ปสุตํ ปมตฺตํ, เอโก จเร ขคฺควิสาณกโปฺปฯ
Sayaṃ na seve pasutaṃ pamattaṃ, eko care khaggavisāṇakappo.
๕๘.
58.
พหุสฺสุตํ ธมฺมธรํ ภเชถ, มิตฺตํ อุฬารํ ปฎิภานวนฺตํ;
Bahussutaṃ dhammadharaṃ bhajetha, mittaṃ uḷāraṃ paṭibhānavantaṃ;
อญฺญาย อตฺถานิ วิเนยฺย กงฺขํ, เอโก จเร ขคฺควิสาณกโปฺปฯ
Aññāya atthāni vineyya kaṅkhaṃ, eko care khaggavisāṇakappo.
๕๙.
59.
ขิฑฺฑํ รติํ กามสุขญฺจ โลเก, อนลงฺกริตฺวา อนเปกฺขมาโน;
Khiḍḍaṃ ratiṃ kāmasukhañca loke, analaṅkaritvā anapekkhamāno;
วิภูสนฎฺฐานา วิรโต สจฺจวาที, เอโก จเร ขคฺควิสาณกโปฺปฯ
Vibhūsanaṭṭhānā virato saccavādī, eko care khaggavisāṇakappo.
๖๐.
60.
ปุตฺตญฺจ ทารํ ปิตรญฺจ มาตรํ, ธนานิ ธญฺญานิ จ พนฺธวานิ 21;
Puttañca dāraṃ pitarañca mātaraṃ, dhanāni dhaññāni ca bandhavāni 22;
หิตฺวาน กามานิ ยโถธิกานิ, เอโก จเร ขคฺควิสาณกโปฺปฯ
Hitvāna kāmāni yathodhikāni, eko care khaggavisāṇakappo.
๖๑.
61.
สโงฺค เอโส ปริตฺตเมตฺถ โสขฺยํ, อปฺปสฺสาโท ทุกฺขเมตฺถ ภิโยฺย;
Saṅgo eso parittamettha sokhyaṃ, appassādo dukkhamettha bhiyyo;
คโฬ เอโส อิติ ญตฺวา มุตีมา 23, เอโก จเร ขคฺควิสาณกโปฺปฯ
Gaḷo eso iti ñatvā mutīmā 24, eko care khaggavisāṇakappo.
๖๒.
62.
สนฺทาลยิตฺวาน 25 สํโยชนานิ, ชาลํว เภตฺวา สลิลมฺพุจารี;
Sandālayitvāna 26 saṃyojanāni, jālaṃva bhetvā salilambucārī;
อคฺคีว ทฑฺฒํ อนิวตฺตมาโน, เอโก จเร ขคฺควิสาณกโปฺปฯ
Aggīva daḍḍhaṃ anivattamāno, eko care khaggavisāṇakappo.
๖๓.
63.
โอกฺขิตฺตจกฺขู น จ ปาทโลโล, คุตฺตินฺทฺริโย รกฺขิตมานสาโน;
Okkhittacakkhū na ca pādalolo, guttindriyo rakkhitamānasāno;
อนวสฺสุโต อปริฑยฺหมาโน, เอโก จเร ขคฺควิสาณกโปฺปฯ
Anavassuto apariḍayhamāno, eko care khaggavisāṇakappo.
๖๔.
64.
โอหารยิตฺวา คิหิพฺยญฺชนานิ, สญฺฉนฺนปโตฺต 27 ยถา ปาริฉโตฺต;
Ohārayitvā gihibyañjanāni, sañchannapatto 28 yathā pārichatto;
กาสายวโตฺถ อภินิกฺขมิตฺวา, เอโก จเร ขคฺควิสาณกโปฺปฯ
Kāsāyavattho abhinikkhamitvā, eko care khaggavisāṇakappo.
๖๕.
65.
รเสสุ เคธํ อกรํ อโลโล, อนญฺญโปสี สปทานจารี;
Rasesu gedhaṃ akaraṃ alolo, anaññaposī sapadānacārī;
กุเล กุเล อปฺปฎิพทฺธจิโตฺต 29, เอโก จเร ขคฺควิสาณกโปฺปฯ
Kule kule appaṭibaddhacitto 30, eko care khaggavisāṇakappo.
๖๖.
66.
ปหาย ปญฺจาวรณานิ เจตโส, อุปกฺกิเลเส พฺยปนุชฺช สเพฺพ;
Pahāya pañcāvaraṇāni cetaso, upakkilese byapanujja sabbe;
๖๗.
67.
วิปิฎฺฐิกตฺวาน สุขํ ทุขญฺจ, ปุเพฺพว จ โสมนสฺสโทมนสฺสํ;
Vipiṭṭhikatvāna sukhaṃ dukhañca, pubbeva ca somanassadomanassaṃ;
ลทฺธานุเปกฺขํ สมถํ วิสุทฺธํ, เอโก จเร ขคฺควิสาณกโปฺปฯ
Laddhānupekkhaṃ samathaṃ visuddhaṃ, eko care khaggavisāṇakappo.
๖๘.
68.
อารทฺธวีริโย ปรมตฺถปตฺติยา, อลีนจิโตฺต อกุสีตวุตฺติ;
Āraddhavīriyo paramatthapattiyā, alīnacitto akusītavutti;
ทฬฺหนิกฺกโม ถามพลูปปโนฺน, เอโก จเร ขคฺควิสาณกโปฺปฯ
Daḷhanikkamo thāmabalūpapanno, eko care khaggavisāṇakappo.
๖๙.
69.
ปฎิสลฺลานํ ฌานมริญฺจมาโน, ธเมฺมสุ นิจฺจํ อนุธมฺมจารี;
Paṭisallānaṃ jhānamariñcamāno, dhammesu niccaṃ anudhammacārī;
อาทีนวํ สมฺมสิตา ภเวสุ, เอโก จเร ขคฺควิสาณกโปฺปฯ
Ādīnavaṃ sammasitā bhavesu, eko care khaggavisāṇakappo.
๗๐.
70.
ตณฺหกฺขยํ ปตฺถยมปฺปมโตฺต, อเนฬมูโค 35 สุตวา สตีมา;
Taṇhakkhayaṃ patthayamappamatto, aneḷamūgo 36 sutavā satīmā;
สงฺขาตธโมฺม นิยโต ปธานวา, เอโก จเร ขคฺควิสาณกโปฺปฯ
Saṅkhātadhammo niyato padhānavā, eko care khaggavisāṇakappo.
๗๑.
71.
สีโหว สเทฺทสุ อสนฺตสโนฺต, วาโตว ชาลมฺหิ อสชฺชมาโน;
Sīhova saddesu asantasanto, vātova jālamhi asajjamāno;
ปทุมํว โตเยน อลิปฺปมาโน 37, เอโก จเร ขคฺควิสาณกโปฺปฯ
Padumaṃva toyena alippamāno 38, eko care khaggavisāṇakappo.
๗๒.
72.
สีโห ยถา ทาฐพลี ปสยฺห, ราชา มิคานํ อภิภุยฺย จารี;
Sīho yathā dāṭhabalī pasayha, rājā migānaṃ abhibhuyya cārī;
เสเวถ ปนฺตานิ เสนาสนานิ, เอโก จเร ขคฺควิสาณกโปฺปฯ
Sevetha pantāni senāsanāni, eko care khaggavisāṇakappo.
๗๓.
73.
เมตฺตํ อุเปกฺขํ กรุณํ วิมุตฺติํ, อาเสวมาโน มุทิตญฺจ กาเล;
Mettaṃ upekkhaṃ karuṇaṃ vimuttiṃ, āsevamāno muditañca kāle;
สเพฺพน โลเกน อวิรุชฺฌมาโน, เอโก จเร ขคฺควิสาณกโปฺปฯ
Sabbena lokena avirujjhamāno, eko care khaggavisāṇakappo.
๗๔.
74.
ราคญฺจ โทสญฺจ ปหาย โมหํ, สนฺทาลยิตฺวาน สํโยชนานิ;
Rāgañca dosañca pahāya mohaṃ, sandālayitvāna saṃyojanāni;
อสนฺตสํ ชีวิตสงฺขยมฺหิ, เอโก จเร ขคฺควิสาณกโปฺปฯ
Asantasaṃ jīvitasaṅkhayamhi, eko care khaggavisāṇakappo.
๗๕.
75.
ภชนฺติ เสวนฺติ จ การณตฺถา, นิกฺการณา ทุลฺลภา อชฺช มิตฺตา;
Bhajanti sevanti ca kāraṇatthā, nikkāraṇā dullabhā ajja mittā;
อตฺตฎฺฐปญฺญา อสุจี มนุสฺสา, เอโก จเร ขคฺควิสาณกโปฺปฯ
Attaṭṭhapaññā asucī manussā, eko care khaggavisāṇakappo.
ขคฺควิสาณสุตฺตํ ตติยํ นิฎฺฐิตํฯ
Khaggavisāṇasuttaṃ tatiyaṃ niṭṭhitaṃ.
Footnotes:
Related texts:
อฎฺฐกถา • Aṭṭhakathā / สุตฺตปิฎก (อฎฺฐกถา) • Suttapiṭaka (aṭṭhakathā) / ขุทฺทกนิกาย (อฎฺฐกถา) • Khuddakanikāya (aṭṭhakathā) / สุตฺตนิปาต-อฎฺฐกถา • Suttanipāta-aṭṭhakathā / ๓. ขคฺควิสาณสุตฺตวณฺณนา • 3. Khaggavisāṇasuttavaṇṇanā
