Library / Tipiṭaka / တိပိဋက • Tipiṭaka / သုတ္တနိပာတပာဠိ • Suttanipātapāḷi |
၃. ခဂ္ဂဝိသာဏသုတ္တံ
3. Khaggavisāṇasuttaṃ
၃၅.
35.
သဗ္ဗေသု ဘူတေသု နိဓာယ ဒဏ္ဍံ၊ အဝိဟေဌယံ အညတရမ္ပိ တေသံ။
Sabbesu bhūtesu nidhāya daṇḍaṃ, aviheṭhayaṃ aññatarampi tesaṃ;
န ပုတ္တမိစ္ဆေယ္ယ ကုတော သဟာယံ၊ ဧကော စရေ ခဂ္ဂဝိသာဏကပ္ပော။
Na puttamiccheyya kuto sahāyaṃ, eko care khaggavisāṇakappo.
၃၆.
36.
သံသဂ္ဂဇာတသ္သ ဘဝန္တိ သ္နေဟာ၊ သ္နေဟန္ဝယံ ဒုက္ခမိဒံ ပဟောတိ။
Saṃsaggajātassa bhavanti snehā, snehanvayaṃ dukkhamidaṃ pahoti;
အာဒီနဝံ သ္နေဟဇံ ပေက္ခမာနော၊ ဧကော စရေ ခဂ္ဂဝိသာဏကပ္ပော။
Ādīnavaṃ snehajaṃ pekkhamāno, eko care khaggavisāṇakappo.
၃၇.
37.
မိတ္တေ သုဟဇ္ဇေ အနုကမ္ပမာနော၊ ဟာပေတိ အတ္ထံ ပဋိဗဒ္ဓစိတ္တော။
Mitte suhajje anukampamāno, hāpeti atthaṃ paṭibaddhacitto;
ဧတံ ဘယံ သန္ထဝေ 1 ပေက္ခမာနော၊ ဧကော စရေ ခဂ္ဂဝိသာဏကပ္ပော။
Etaṃ bhayaṃ santhave 2 pekkhamāno, eko care khaggavisāṇakappo.
၃၈.
38.
ဝံသော ဝိသာလောဝ ယထာ ဝိသတ္တော၊ ပုတ္တေသု ဒာရေသု စ ယာ အပေက္ခာ။
Vaṃso visālova yathā visatto, puttesu dāresu ca yā apekkhā;
ဝံသက္ကဠီရောဝ 3 သဇ္ဇမာနော၊ ဧကော စရေ ခဂ္ဂဝိသာဏကပ္ပော။
Vaṃsakkaḷīrova 4 sajjamāno, eko care khaggavisāṇakappo.
၃၉.
39.
မိဂော အရညမ္ဟိ ယထာ အဗဒ္ဓော 5၊ ယေနိစ္ဆကံ ဂစ္ဆတိ ဂောစရာယ။
Migo araññamhi yathā abaddho 6, yenicchakaṃ gacchati gocarāya;
ဝိညူ နရော သေရိတံ ပေက္ခမာနော၊ ဧကော စရေ ခဂ္ဂဝိသာဏကပ္ပော။
Viññū naro seritaṃ pekkhamāno, eko care khaggavisāṇakappo.
၄၀.
40.
အာမန္တနာ ဟောတိ သဟာယမဇ္ဈေ၊ ဝာသေ ဌာနေ ဂမနေ စာရိကာယ။
Āmantanā hoti sahāyamajjhe, vāse ṭhāne gamane cārikāya;
အနဘိဇ္ဈိတံ သေရိတံ ပေက္ခမာနော၊ ဧကော စရေ ခဂ္ဂဝိသာဏကပ္ပော။
Anabhijjhitaṃ seritaṃ pekkhamāno, eko care khaggavisāṇakappo.
၄၁.
41.
ခိဍ္ဍာ ရတီ ဟောတိ သဟာယမဇ္ဈေ၊ ပုတ္တေသု စ ဝိပုလံ ဟောတိ ပေမံ။
Khiḍḍā ratī hoti sahāyamajjhe, puttesu ca vipulaṃ hoti pemaṃ;
ပိယဝိပ္ပယောဂံ ဝိဇိဂုစ္ဆမာနော၊ ဧကော စရေ ခဂ္ဂဝိသာဏကပ္ပော။
Piyavippayogaṃ vijigucchamāno, eko care khaggavisāṇakappo.
၄၂.
42.
စာတုဒ္ဒိသော အပ္ပဋိဃော စ ဟောတိ၊ သန္တုသ္သမာနော ဣတရီတရေန။
Cātuddiso appaṭigho ca hoti, santussamāno itarītarena;
ပရိသ္သယာနံ သဟိတာ အဆမ္ဘီ၊ ဧကော စရေ ခဂ္ဂဝိသာဏကပ္ပော။
Parissayānaṃ sahitā achambhī, eko care khaggavisāṇakappo.
၄၃.
43.
ဒုသ္သင္ဂဟာ ပဗ္ဗဇိတာပိ ဧကေ၊ အထော ဂဟဋ္ဌာ ဃရမာဝသန္တာ။
Dussaṅgahā pabbajitāpi eke, atho gahaṭṭhā gharamāvasantā;
အပ္ပောသ္သုက္ကော ပရပုတ္တေသု ဟုတ္ဝာ၊ ဧကော စရေ ခဂ္ဂဝိသာဏကပ္ပော။
Appossukko paraputtesu hutvā, eko care khaggavisāṇakappo.
၄၄.
44.
ဆေတ္ဝာန ဝီရော ဂိဟိဗန္ဓနာနိ၊ ဧကော စရေ ခဂ္ဂဝိသာဏကပ္ပော။
Chetvāna vīro gihibandhanāni, eko care khaggavisāṇakappo.
၄၅.
45.
သစေ လဘေထ နိပကံ သဟာယံ၊ သဒ္ဓိံ စရံ သာဓုဝိဟာရိဓီရံ။
Sace labhetha nipakaṃ sahāyaṃ, saddhiṃ caraṃ sādhuvihāridhīraṃ;
အဘိဘုယ္ယ သဗ္ဗာနိ ပရိသ္သယာနိ၊ စရေယ္ယ တေနတ္တမနော သတီမာ။
Abhibhuyya sabbāni parissayāni, careyya tenattamano satīmā.
၄၆.
46.
နော စေ လဘေထ နိပကံ သဟာယံ၊ သဒ္ဓိံ စရံ သာဓုဝိဟာရိဓီရံ။
No ce labhetha nipakaṃ sahāyaṃ, saddhiṃ caraṃ sādhuvihāridhīraṃ;
ရာဇာဝ ရဋ္ဌံ ဝိဇိတံ ပဟာယ၊ ဧကော စရေ မာတင္ဂရညေဝ နာဂော။
Rājāva raṭṭhaṃ vijitaṃ pahāya, eko care mātaṅgaraññeva nāgo.
၄၇.
47.
အဒ္ဓာ ပသံသာမ သဟာယသမ္ပဒံ၊ သေဋ္ဌာ သမာ သေဝိတဗ္ဗာ သဟာယာ။
Addhā pasaṃsāma sahāyasampadaṃ, seṭṭhā samā sevitabbā sahāyā;
ဧတေ အလဒ္ဓာ အနဝဇ္ဇဘောဇီ၊ ဧကော စရေ ခဂ္ဂဝိသာဏကပ္ပော။
Ete aladdhā anavajjabhojī, eko care khaggavisāṇakappo.
၄၈.
48.
ဒိသ္ဝာ သုဝဏ္ဏသ္သ ပဘသ္သရာနိ၊ ကမ္မာရပုတ္တေန သုနိဋ္ဌိတာနိ။
Disvā suvaṇṇassa pabhassarāni, kammāraputtena suniṭṭhitāni;
သင္ဃဋ္ဋမာနာနိ ဒုဝေ ဘုဇသ္မိံ၊ ဧကော စရေ ခဂ္ဂဝိသာဏကပ္ပော။
Saṅghaṭṭamānāni duve bhujasmiṃ, eko care khaggavisāṇakappo.
၄၉.
49.
ဧဝံ ဒုတိယေန 11 သဟာ မမသ္သ၊ ဝာစာဘိလာပော အဘိသဇ္ဇနာ ဝာ။
Evaṃ dutiyena 12 sahā mamassa, vācābhilāpo abhisajjanā vā;
ဧတံ ဘယံ အာယတိံ ပေက္ခမာနော၊ ဧကော စရေ ခဂ္ဂဝိသာဏကပ္ပော။
Etaṃ bhayaṃ āyatiṃ pekkhamāno, eko care khaggavisāṇakappo.
၅၀.
50.
ကာမာ ဟိ စိတ္ရာ မဓုရာ မနောရမာ၊ ဝိရူပရူပေန မထေန္တိ စိတ္တံ။
Kāmā hi citrā madhurā manoramā, virūparūpena mathenti cittaṃ;
အာဒီနဝံ ကာမဂုဏေသု ဒိသ္ဝာ၊ ဧကော စရေ ခဂ္ဂဝိသာဏကပ္ပော။
Ādīnavaṃ kāmaguṇesu disvā, eko care khaggavisāṇakappo.
၅၁.
51.
ဤတီ စ ဂဏ္ဍော စ ဥပဒ္ဒဝော စ၊ ရောဂော စ သလ္လဉ္စ ဘယဉ္စ မေတံ။
Ītī ca gaṇḍo ca upaddavo ca, rogo ca sallañca bhayañca metaṃ;
ဧတံ ဘယံ ကာမဂုဏေသု ဒိသ္ဝာ၊ ဧကော စရေ ခဂ္ဂဝိသာဏကပ္ပော။
Etaṃ bhayaṃ kāmaguṇesu disvā, eko care khaggavisāṇakappo.
၅၂.
52.
သီတဉ္စ ဥဏ္ဟဉ္စ ခုဒံ ပိပာသံ၊ ဝာတာတပေ ဍံသသရီသပေ 13 စ။
Sītañca uṇhañca khudaṃ pipāsaṃ, vātātape ḍaṃsasarīsape 14 ca;
သဗ္ဗာနိပေတာနိ အဘိသမ္ဘဝိတ္ဝာ၊ ဧကော စရေ ခဂ္ဂဝိသာဏကပ္ပော။
Sabbānipetāni abhisambhavitvā, eko care khaggavisāṇakappo.
၅၃.
53.
နာဂောဝ ယူထာနိ ဝိဝဇ္ဇယိတ္ဝာ၊ သဉ္ဇာတခန္ဓော ပဒုမီ ဥဠာရော။
Nāgova yūthāni vivajjayitvā, sañjātakhandho padumī uḷāro;
ယထာဘိရန္တံ ဝိဟရံ 15 အရညေ၊ ဧကော စရေ ခဂ္ဂဝိသာဏကပ္ပော။
Yathābhirantaṃ viharaṃ 16 araññe, eko care khaggavisāṇakappo.
၅၄.
54.
အဋ္ဌာနတံ သင္ဂဏိကာရတသ္သ၊ ယံ ဖသ္သယေ 17 သာမယိကံ ဝိမုတ္တိံ။
Aṭṭhānataṃ saṅgaṇikāratassa, yaṃ phassaye 18 sāmayikaṃ vimuttiṃ;
အာဒိစ္စဗန္ဓုသ္သ ဝစော နိသမ္မ၊ ဧကော စရေ ခဂ္ဂဝိသာဏကပ္ပော။
Ādiccabandhussa vaco nisamma, eko care khaggavisāṇakappo.
၅၅.
55.
ဒိဋ္ဌီဝိသူကာနိ ဥပာတိဝတ္တော၊ ပတ္တော နိယာမံ ပဋိလဒ္ဓမဂ္ဂော။
Diṭṭhīvisūkāni upātivatto, patto niyāmaṃ paṭiladdhamaggo;
ဥပ္ပန္နဉာဏောမ္ဟိ အနညနေယ္ယော၊ ဧကော စရေ ခဂ္ဂဝိသာဏကပ္ပော။
Uppannañāṇomhi anaññaneyyo, eko care khaggavisāṇakappo.
၅၆.
56.
နိလ္လောလုပော နိက္ကုဟော နိပ္ပိပာသော၊ နိမ္မက္ခော နိဒ္ဓန္တကသာဝမောဟော။
Nillolupo nikkuho nippipāso, nimmakkho niddhantakasāvamoho;
နိရာသယော 19 သဗ္ဗလောကေ ဘဝိတ္ဝာ၊ ဧကော စရေ ခဂ္ဂဝိသာဏကပ္ပော။
Nirāsayo 20 sabbaloke bhavitvā, eko care khaggavisāṇakappo.
၅၇.
57.
ပာပံ သဟာယံ ပရိဝဇ္ဇယေထ၊ အနတ္ထဒသ္သိံ ဝိသမေ နိဝိဋ္ဌံ။
Pāpaṃ sahāyaṃ parivajjayetha, anatthadassiṃ visame niviṭṭhaṃ;
သယံ န သေဝေ ပသုတံ ပမတ္တံ၊ ဧကော စရေ ခဂ္ဂဝိသာဏကပ္ပော။
Sayaṃ na seve pasutaṃ pamattaṃ, eko care khaggavisāṇakappo.
၅၈.
58.
ဗဟုသ္သုတံ ဓမ္မဓရံ ဘဇေထ၊ မိတ္တံ ဥဠာရံ ပဋိဘာနဝန္တံ။
Bahussutaṃ dhammadharaṃ bhajetha, mittaṃ uḷāraṃ paṭibhānavantaṃ;
အညာယ အတ္ထာနိ ဝိနေယ္ယ ကင္ခံ၊ ဧကော စရေ ခဂ္ဂဝိသာဏကပ္ပော။
Aññāya atthāni vineyya kaṅkhaṃ, eko care khaggavisāṇakappo.
၅၉.
59.
ခိဍ္ဍံ ရတိံ ကာမသုခဉ္စ လောကေ၊ အနလင္ကရိတ္ဝာ အနပေက္ခမာနော။
Khiḍḍaṃ ratiṃ kāmasukhañca loke, analaṅkaritvā anapekkhamāno;
ဝိဘူသနဋ္ဌာနာ ဝိရတော သစ္စဝာဒီ၊ ဧကော စရေ ခဂ္ဂဝိသာဏကပ္ပော။
Vibhūsanaṭṭhānā virato saccavādī, eko care khaggavisāṇakappo.
၆၀.
60.
ပုတ္တဉ္စ ဒာရံ ပိတရဉ္စ မာတရံ၊ ဓနာနိ ဓညာနိ စ ဗန္ဓဝာနိ 21။
Puttañca dāraṃ pitarañca mātaraṃ, dhanāni dhaññāni ca bandhavāni 22;
ဟိတ္ဝာန ကာမာနိ ယထောဓိကာနိ၊ ဧကော စရေ ခဂ္ဂဝိသာဏကပ္ပော။
Hitvāna kāmāni yathodhikāni, eko care khaggavisāṇakappo.
၆၁.
61.
သင္ဂော ဧသော ပရိတ္တမေတ္ထ သောခ္ယံ၊ အပ္ပသ္သာဒော ဒုက္ခမေတ္ထ ဘိယ္ယော။
Saṅgo eso parittamettha sokhyaṃ, appassādo dukkhamettha bhiyyo;
ဂဠော ဧသော ဣတိ ဉတ္ဝာ မုတီမာ 23၊ ဧကော စရေ ခဂ္ဂဝိသာဏကပ္ပော။
Gaḷo eso iti ñatvā mutīmā 24, eko care khaggavisāṇakappo.
၆၂.
62.
သန္ဒာလယိတ္ဝာန 25 သံယောဇနာနိ၊ ဇာလံဝ ဘေတ္ဝာ သလိလမ္ဗုစာရီ။
Sandālayitvāna 26 saṃyojanāni, jālaṃva bhetvā salilambucārī;
အဂ္ဂီဝ ဒဍ္ဎံ အနိဝတ္တမာနော၊ ဧကော စရေ ခဂ္ဂဝိသာဏကပ္ပော။
Aggīva daḍḍhaṃ anivattamāno, eko care khaggavisāṇakappo.
၆၃.
63.
ဩက္ခိတ္တစက္ခူ န စ ပာဒလောလော၊ ဂုတ္တိန္ဒ္ရိယော ရက္ခိတမာနသာနော။
Okkhittacakkhū na ca pādalolo, guttindriyo rakkhitamānasāno;
အနဝသ္သုတော အပရိဍယ္ဟမာနော၊ ဧကော စရေ ခဂ္ဂဝိသာဏကပ္ပော။
Anavassuto apariḍayhamāno, eko care khaggavisāṇakappo.
၆၄.
64.
ဩဟာရယိတ္ဝာ ဂိဟိဗ္ယဉ္ဇနာနိ၊ သဉ္ဆန္နပတ္တော 27 ယထာ ပာရိဆတ္တော။
Ohārayitvā gihibyañjanāni, sañchannapatto 28 yathā pārichatto;
ကာသာယဝတ္ထော အဘိနိက္ခမိတ္ဝာ၊ ဧကော စရေ ခဂ္ဂဝိသာဏကပ္ပော။
Kāsāyavattho abhinikkhamitvā, eko care khaggavisāṇakappo.
၆၅.
65.
ရသေသု ဂေဓံ အကရံ အလောလော၊ အနညပောသီ သပဒာနစာရီ။
Rasesu gedhaṃ akaraṃ alolo, anaññaposī sapadānacārī;
ကုလေ ကုလေ အပ္ပဋိဗဒ္ဓစိတ္တော 29၊ ဧကော စရေ ခဂ္ဂဝိသာဏကပ္ပော။
Kule kule appaṭibaddhacitto 30, eko care khaggavisāṇakappo.
၆၆.
66.
ပဟာယ ပဉ္စာဝရဏာနိ စေတသော၊ ဥပက္ကိလေသေ ဗ္ယပနုဇ္ဇ သဗ္ဗေ။
Pahāya pañcāvaraṇāni cetaso, upakkilese byapanujja sabbe;
၆၇.
67.
ဝိပိဋ္ဌိကတ္ဝာန သုခံ ဒုခဉ္စ၊ ပုဗ္ဗေဝ စ သောမနသ္သဒောမနသ္သံ။
Vipiṭṭhikatvāna sukhaṃ dukhañca, pubbeva ca somanassadomanassaṃ;
လဒ္ဓာနုပေက္ခံ သမထံ ဝိသုဒ္ဓံ၊ ဧကော စရေ ခဂ္ဂဝိသာဏကပ္ပော။
Laddhānupekkhaṃ samathaṃ visuddhaṃ, eko care khaggavisāṇakappo.
၆၈.
68.
အာရဒ္ဓဝီရိယော ပရမတ္ထပတ္တိယာ၊ အလီနစိတ္တော အကုသီတဝုတ္တိ။
Āraddhavīriyo paramatthapattiyā, alīnacitto akusītavutti;
ဒဠ္ဟနိက္ကမော ထာမဗလူပပန္နော၊ ဧကော စရေ ခဂ္ဂဝိသာဏကပ္ပော။
Daḷhanikkamo thāmabalūpapanno, eko care khaggavisāṇakappo.
၆၉.
69.
ပဋိသလ္လာနံ ဈာနမရိဉ္စမာနော၊ ဓမ္မေသု နိစ္စံ အနုဓမ္မစာရီ။
Paṭisallānaṃ jhānamariñcamāno, dhammesu niccaṃ anudhammacārī;
အာဒီနဝံ သမ္မသိတာ ဘဝေသု၊ ဧကော စရေ ခဂ္ဂဝိသာဏကပ္ပော။
Ādīnavaṃ sammasitā bhavesu, eko care khaggavisāṇakappo.
၇၀.
70.
တဏ္ဟက္ခယံ ပတ္ထယမပ္ပမတ္တော၊ အနေဠမူဂော 35 သုတဝာ သတီမာ။
Taṇhakkhayaṃ patthayamappamatto, aneḷamūgo 36 sutavā satīmā;
သင္ခာတဓမ္မော နိယတော ပဓာနဝာ၊ ဧကော စရေ ခဂ္ဂဝိသာဏကပ္ပော။
Saṅkhātadhammo niyato padhānavā, eko care khaggavisāṇakappo.
၇၁.
71.
သီဟောဝ သဒ္ဒေသု အသန္တသန္တော၊ ဝာတောဝ ဇာလမ္ဟိ အသဇ္ဇမာနော။
Sīhova saddesu asantasanto, vātova jālamhi asajjamāno;
ပဒုမံဝ တောယေန အလိပ္ပမာနော 37၊ ဧကော စရေ ခဂ္ဂဝိသာဏကပ္ပော။
Padumaṃva toyena alippamāno 38, eko care khaggavisāṇakappo.
၇၂.
72.
သီဟော ယထာ ဒာဌဗလီ ပသယ္ဟ၊ ရာဇာ မိဂာနံ အဘိဘုယ္ယ စာရီ။
Sīho yathā dāṭhabalī pasayha, rājā migānaṃ abhibhuyya cārī;
သေဝေထ ပန္တာနိ သေနာသနာနိ၊ ဧကော စရေ ခဂ္ဂဝိသာဏကပ္ပော။
Sevetha pantāni senāsanāni, eko care khaggavisāṇakappo.
၇၃.
73.
မေတ္တံ ဥပေက္ခံ ကရုဏံ ဝိမုတ္တိံ၊ အာသေဝမာနော မုဒိတဉ္စ ကာလေ။
Mettaṃ upekkhaṃ karuṇaṃ vimuttiṃ, āsevamāno muditañca kāle;
သဗ္ဗေန လောကေန အဝိရုဇ္ဈမာနော၊ ဧကော စရေ ခဂ္ဂဝိသာဏကပ္ပော။
Sabbena lokena avirujjhamāno, eko care khaggavisāṇakappo.
၇၄.
74.
ရာဂဉ္စ ဒောသဉ္စ ပဟာယ မောဟံ၊ သန္ဒာလယိတ္ဝာန သံယောဇနာနိ။
Rāgañca dosañca pahāya mohaṃ, sandālayitvāna saṃyojanāni;
အသန္တသံ ဇီဝိတသင္ခယမ္ဟိ၊ ဧကော စရေ ခဂ္ဂဝိသာဏကပ္ပော။
Asantasaṃ jīvitasaṅkhayamhi, eko care khaggavisāṇakappo.
၇၅.
75.
ဘဇန္တိ သေဝန္တိ စ ကာရဏတ္ထာ၊ နိက္ကာရဏာ ဒုလ္လဘာ အဇ္ဇ မိတ္တာ။
Bhajanti sevanti ca kāraṇatthā, nikkāraṇā dullabhā ajja mittā;
အတ္တဋ္ဌပညာ အသုစီ မနုသ္သာ၊ ဧကော စရေ ခဂ္ဂဝိသာဏကပ္ပော။
Attaṭṭhapaññā asucī manussā, eko care khaggavisāṇakappo.
ခဂ္ဂဝိသာဏသုတ္တံ တတိယံ နိဋ္ဌိတံ။
Khaggavisāṇasuttaṃ tatiyaṃ niṭṭhitaṃ.
Footnotes:
Related texts:
အဋ္ဌကထာ • Aṭṭhakathā / သုတ္တပိဋက (အဋ္ဌကထာ) • Suttapiṭaka (aṭṭhakathā) / ခုဒ္ဒကနိကာယ (အဋ္ဌကထာ) • Khuddakanikāya (aṭṭhakathā) / သုတ္တနိပာတ-အဋ္ဌကထာ • Suttanipāta-aṭṭhakathā / ၃. ခဂ္ဂဝိသာဏသုတ္တဝဏ္ဏနာ • 3. Khaggavisāṇasuttavaṇṇanā